GIRO 800800. DEN HAAG
'Westerse landen moeten meer investeren in Zuidafrika'
'HAP J iSSTEM BUITENLAND ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1988
Europees BTW-debat gebed zonder eind
[IIT VIETNAM ALS VS BASES FILIPIJNEN ONTRUIMEN
Paus pleit weer voor monogamie
BUITENLAND
kkan de andere St gr0ten^eels
Lech Walesa
optimistisch
na gesprek
wm
KLEURLINGENLEIDER HENDRICKSE TEGEN OPROEP BOYCOT ZWARTE LEIDERS
ition
rmer
len
VSSStSSSStt%mJ (RTR/DPA/AFP) - Moskou is bereid
e marinebasis Cam Ranh in Vietnam op te ge
en in ruil voor de sluiting van de Amerikaanse
lilitaire bases op de Filipijnen.
vijandige CFK's?
Zware druk
uzie
NIEUWSOVERZICHT
Chileens bewind verbant vakbondsleiders
Contras willen weer met Sandinisten praten
Overeenstemming in Duits-Franse raad
Burma: militairen en ambtenaren uit partij
'Europa verliest slag op wereldmarkt'
Israël doodt Palestijnse commando's
'Êên financiële hoofdstad in Europa'
T21
„onze correspondent
«ÜSSEL - Paar
inden geleden klonken
.:~r,+a crnhiinnm nn int
«wolking boven lana ,thousiaste geluiden op uit
m. De bewolking nam** jo van de vele^EG-hoofd-
1965 tot heden.
afe uit Sidney in Austr, «en twaalftal Europese
------voerloon, ti/ei «iel neiemaai,
e Kant VerJ »#or(jen over de maxi-
#.geluidsproductie van
licht.
rie werkt aan mensvrien
van een permanent ruim
AnlrL nn/1 1\/Tinnt1._ n
prs.
:ces
ikheed Missiles <?n n eg-muusrers dij een,
studeerde twee jSï Srdekans dat ook zq maan-
het bijna honderd mi verhalen te~
ation in elkaar te zetten
rte ruimtewandelingen
aar moeten kunnen zetten
■ciaal verbindingsstuk Ui
en ze onderdelen kunnei
;gt keramisch materiaal
bleek bij 162 Keivin; dat
de totnutoe 'warmste' tem"
-iciteit zonder weerstani
Nieuw vredesplan Gorbatsjov
et supergeleidend mengsel
er, in een verhouding vai
2 Keivin werd slechts éér
tot 140 Kelvin is al enkelj
Bis één van de zeven punten van een vredesplan dat
jvjetpartijleider Michail Gorbatsjov lanceerde in een
espraak in Krasnoyarsk op de laatste dag van zijn
tndreis door Siberië. Tegelijkertijd bood Gorbatsjov
an het omstreden radarcomplex in Krasnojarsk tot een
«nationaal centrum voor ruimte-onderzoek te ma-
'kop
-k«k«n
k voelsprieten
ensoort bestudeerd, die in
atlg voedsel versjouwen
mieren kunnen wormen en
sporteren, die vijfduizend
E en die tienduizend maal zo
'erkleint dit de kans dat an-
its niet al te groot) van het
ndingen en creaties uit we
de Rijksuniversiteit Gronin-
ng, in het Academiegebouw
lel verzamelde er de laatste
le, die tot september volgent
maast houdt de universiteit
ngse universiteit.
vard Wallace van de Carne-
ozonlaag rond de aarde. De
inger gebruik van de schade-
vee beddingen van verschil'
^schillende snelheid absorbe-
dding in de andere wordt ge-
at normaal ontstaat bij een1 studeren.
ld. Het grotere absorptiever-
ongedaan gemaakt als
ysteem de uitlaatgassen van
gas is geen probleem, omdat
dé maar twee procent van de
als dat onverhoopt zou ont-
pvenveel energie vrij „als een
em voorlopig geen markt is,
dt er echter rekening mee dat
dt als de nu gangbare syste-
ji minder telt.
R-12, de koelvloeistof dis
ndaard aanwezige auto-air
voor liefst 45 procent van de
bartieren.
In Luxemburg
jjonmaaiers.
weekend komen op het
toe eiland Kreta opnieuw
EG-ministers bijeen,
nj' twaalf hebben op hun
het bijeenbrengen van
de nu zeer uiteenlopende (van 1
tot 38 procent) BTW-tarieven
in Europa. Een operatie die
voor de Europese eenwording
van doorslaggevend belang is,
maar waarover binnen de EG
al zo intens vergaderd is en die
bij verschillende lidstaten zo
moeilijk ligt dat ook de Euro
pese Commissie, het dagelijks
bestuur van de EG, zich met
steeds meer zorg afvraagt of
hierover vóór 1993 wel een ver
gelijk mogelijk is.
Lord Cockfield, de eind dit
jaar tegen zijn zin vertrek
kende EG-commissaris voor de
interne markt, heeft zijn hele
gewicht in de schaal gegooid
om het BTW-vraagstuk, hoek
steen van de Europese samen
werking, nog gedurende zijn
ambtstermijn tot een oplossing
te brengen.
Maar vooralsnog is zijn
overtuigingskracht in eigen
land tekort geschoten. Premier
Thatcher en haar minister van
Financiën Nigel Lawson vin
den de EG-voorstellen - een
hoog tarief van 14 a 20 en een
laag van 4 tot 9 procent - te 'di
rigistisch'. Engeland zou zijn
nultarief op voedingsmiddelen
en kinderkleding moeten
schrappen, wat au fond een a-
sociale maatregel zou zijn.
Maar bovendien, aldus That
cher, kan 'Brussel' in 1992 de
grenzen ook wel opengooien
zonder dat de BTW geregeld is:
die regelt daarna zichzelf.
Lawson had deze zienswijze al
op verschillende bijeenkomsten
naar voren gebracht. De Euro
pese Commissie keek er dus
niet van op dat de Britse rege
ring vorige week dit standpunt
nog eens herbevestigde.
Maar een verklaring uit Pa
rijs, twee dagen later, wekte
meer wrevel: de Franse pre
mier Rocard, tot dan toe niet
verdacht van Europese antipa
thieën, had vol schrik berekend
dat de BTW-operatie zijn land
weieens een inkomstenderving
van 5 miljard gulden zou kun
nen opleveren.
Dat plaatst de Franse rege
ring voor 'onoverkomelijke
problemen' en een 'verarming
van de staat', aldus Rocard, die
prompt een moratorium voor
stelde: een denkpauze van twee
jaar, waarin over harmonisatie
van de BTW niet mag worden
gesproken.
Een voorstel dat Engeland
uit het hart gegrepen moet zijn,
maar dat het streef] aar voor de
Europese eenwording recht
streeks bedreigt. En dus voor
de Europese Commissie onaan
vaardbaar is.
Lord Cockfield heeft de af
gelopen week zorgvuldig nage
laten te reageren op de Brits/
Franse 'as', die nu zo plotseling
het overleg in Kreta bedreigt.
Via zijn woordvoerder liet hij
laconiek weten, dat de Com
missie elke bijdrage aan de dis
cussie verwelkomt.
Maar voor de hele Commis
si e moet het een forse tegenval
ler zijn, dat zo kort na de eufo
rie waarmee drie maanden ge
leden het Duitse EG-voorzit-
terschap werd afgesloten, nu
uitgerekend de Fransen na En
geland de grootste moeite heb
ben om een stukje nationale
souvereiniteit af te staan. Ge
lukkig zijn die grasmaaiers ge
regeld.
at
(Amerikaanse regering heeft
ïi' gereageerd op de voor-
jlen.
nme,ie Ij zijn toespraak tot hoge
rijfunctionarissen zei Gor-
itsjov dat de Sovjetunie de
iversiteit in de Verenigde arinebasis Cam Ranh, de
polste Sovjetbasis in het bui-
eland, wil ontruimen als de
(tenigde Staten op hun beurt
un militaire bases op de Fili-
inen sluiten.
De Sovjetunie gebruikt de
[ten in de zuidelijke Cam
ndoor gaan. De'dragers'la- inh-baai, die het hele jaar
ransport bovenop de buit open is, als uitvalsbasis
haar vloot voor de Stille
lidzee.
irbatqov beloofde verder dat
Sovjetunie haar kernarse-
al in Azië niet zal uitbreiden
riep de Verenigde Staten op
look niet te doen.
Voorts zei hij dat de Sovjet
met de belangrijkste
Wat blijkt? Gericht zoeken, ^thten in het gebied over het
ir met uit, maar versterker] ^ezen van hun oorlogsvloot
onderhandelea De Sovjet-
t drong ook aan op recht-
besprekingen tussen
ties: alles in het teken van en Vietnam over Kam-
uchea en herhaalde dat Mos-
ii graag een topontmoeting
timet Peking.
ln een eerste reactie op het
rgh, heeft een alternatief! ivjetvoorstel de basis in Viet-
f in airconditioners in auto's,' m te verlaten, zei de woord-
oerder van het
Fitzwater,
Witte-Huis,
dat het 'op
CFK's), maar van waterstof.! teerste gezicht niet erg zin-
ol lijkt'. Maar volgens Fitzwa-
r wil de Amerikaanse rege-
ig de toespraak eerst grondig
De Amerikaanse regering is
Wenteel verwikkeld in
«eizame onderhandelingen
it het gas weer teruggezogen e| de Filipijnse regering over
•berende bedding. De cyclus Ktenging van het verdrag
'De Sovjetunie is bereid
overleg te beginnen met weten
schappers uit alle landen die
belangstelling hebben voor dit
project', aldus Gorbatsjov. 'Dit
is ons antwoord op de bezorgd
heid van het Westen over de
radar in Krasnojarsk'.
Hij zei echter te verwachten
dat de Verenigde Staten op hun
beurt ook tegemoet zouden ko
men aan de bezorgdheid van de
Sovjtunie over de Amerikaanse
radarstations bij Thule in
Groenland en bij het Britse Fy-
lingdales.
De Verenigde Staten eisen dat
de Sovjetunie het radarcom
plex ontmantelt, omdat het ge
bruikt zou kunnen worden als
een waarschuwingssysteem
voor aanvallende raketten.
Daarmee is het complex vol
gens de Verenigde Staten in
strijd met het ABM-verdrag
uit 1972.
De Sovjetunie houdt vol dat
de radar alleen bedoeld is voor
het volgen van haar satellieten.
De onenigheden over het ra
darcomplex hebben de onder
handelingen tussen de twee su
permachten over de halvering
van hun strategische kernarse
nalen onder zware druk gezet.
De Amerikaanse regering
heeft het Sovjetaanbod een on
derzoekscentrum van de radar
te maken, onmiddellijk ver
worpen. Volgens het Witte
Huis moet het complex ont
manteld worden 'of ze er nu
een ruimtestation of een drive-
in bioscoop van maken'.
(ADVERTENTIE)
w de Clark-luchtmachtbasis
i de marine-haven Subic Bay.
aarnemers voorspellen dat
at aanbod van Gorbatsjov de
Verhandelingen nog moeilij-
B zal maken voor Washing-
[hjn rede bood Gorbatsjov
"1er aan van het radarcom-
in Krasnojarsk, waarover
Verenigde Staten en de Sov-
le al jaren ruziën, een in-
honaal onderzoekscen-
voor het vreedzaam ge-
van de ruimte te maken.
BANGIADESH
Mensen in Nood, Memisa, Novib/Gast aanTafel, Het Nederlandse Rode Kruis, Stichting Oecumenische
Hulp, Terre des Hommes, UNICEF Secretariaat: Hekellaan 6, Den Bosch.
De paus heeft tijdens zijn
bezoek aan Swaziland de
waarde van monogamie (één
partner) voor een stabiel en
harmonisch gezinsleven be
klemtoond.
De liefde tussen man en
vrouw is van wezenlijke be
tekenis in het gezinsleven,
waarbij aan mannen en
vrouwen dezelfde waardig
heid toekomt, aldus de paus,
hier bij aankomst in Swazi
land.
- foto ap
WARSCHAU (RTR) - Half
oktober gaan de communis
tische autoriteiten in Polen
en de leiding van het buiten
de wet gestelde vakverbond
Solidariteit met elkaar pra
ten over de toekomst van
het land. Dit heeft de Poolse
televisie gisteravond ge
meld.
De autoriteiten en de leiders
van Solidariteit, onder wie
voorzitter Lech Walesa, zijn
het eerder op de dag eens ge
worden over een datum voor
het ronde-tafelgesprek, aldus
de televisie.
'Voor het eerst in tamelijk
lange tijd acht ik de kans aan
wezig dat er in Polen iets tast
baars staat te gebeuren'.
Met deze uitlating in een of
ficieel Pools blad heeft Solida-
riteitsvoorzitter Lech Walesa
uiting gegeven aan een licht
optimisme rond zijn besprekin
gen met de minister van Bin
nenlandse Zaken en afgevaar
digden van de officiële vakbon
den.
Een groot aantal mensen
schoof vrijdag aan tafel voor
het derde gesprek tussen de
autoriteiten en Walesa en hun
respectievelijke medestanders
binnen drie weken.
Uit kringen van het sinds
1982 verboden vakverbond So
lidariteit verluidt dat aan de
bespreking 23 mensen deelna
men: Walesa en minister
Kiszczak leidden ieder een
groep van 10 onderhandelaars,
twee kerkelijke functionaris
sen en een onafhankelijke in
tellectueel.
De groep rond Walesa be
stond uit drie adviseurs, vier
afgevaardigden van regionale
stakingscomités die bij de ar
beidsonrust van vorige maand
van zich deden spreken en twee
activisten van Solidariteit uit
het begin van de j aren '80.
Kiszczak liet zich vergezel
len door vijf leden van de door
de autoriteiten opgerichte vak
centrale OPZZ (die tegen het
opnieuw toelaten van Solidari
teit als 'concurrent' is) en ver
tegenwoordigers van de com
munistische en pro-regerings
partijen.
Namens de rooms-katho-
lieke kerk namen aan het ge
sprek deel pater Alojzy Orszu-
lik, de officiële woordvoerder
van het episcopaat, en pater
Bronislaw Dembowski.
SANTIAGO (AP) - Twee Chileense vakbondsleiders (waarvan
een op de foto) zijn door het militaire bewind van generaal Pi
nochet gestraft met anderhalf jaar binnenlandse verbanning
wegens hun oproep vorig j aar tot een landelij ke staking.
De strafmaatregel leidde tot massale protestacties in de straten
van Santiago die de hele dag aanhielden. Herhaaldelijk deden
zich daarbij botsingen voor tussen betogers en de oproerpolitie.
Een onbekend aantal demonstranten werd in arrestantenbus
jes van de politie afgevoerd.
WASHINGTON (DPA) - De Nicaraguaanse opstandelingen te
gen het Sandinistisehe bewind in Managua willen de in juni
vastgelopen vredesbesprekingen met de regering hervatten.
Komende week reist een delegatie van de Contra's naar Guate-
mala-stad voor een voorbereidend gesprek.
De opstandelingen gaan er van uit dat de Sandinisten 39 acti
visten van de oppositie vrijlaten die sinds begin juli vastzitten,
maar stellen dit niet als voorwaarde voor nieuwe gesprekken.
FRANKFURT (DPA) - De jongste bijeenkomst van de West-
duits-Franse economische en financiële raad is gekenmerkt
door een grote mate van overeenstemming over alle belang
rijke kwesties op economisch en monetair terrein. Dit heeft de
Westduitse minister van Financiën in Frankfurt verklaard.
Zijn Franse collega uitte zich in soortgelijke bewoordingen.
Het was de derde maal dat de raad, die in januari in het leven
werd geroepen, bij elkaar kwam.
RANGOON (RTR/AFP) - De Burmaanse regering heeft bij de
creet bepaald dat alle militairen en ambtenaren met onmidde-
lijke ingang geen lid meer zijn van de regerende Socialistische
Program Partij (BSPP). Radio-Rangoon zei dat de staatsraad
deze beslissing heeft genomen om ervoor te zorgen dat de over
drie maanden te houden verkiezingen vrij zullen zijn.
Afgelopen zondag besloot de Burmaanse regering vrije alge
mene verkiezingen uit te schrijven waaraan alle partijen mo
gen deelnemen, onder druk van het al maandenlang aanhou
dende protest van de bevolking. De oppositie verwierp het aan
bod echter omdat zij de BSPP, die sinds 1962 in Burma de
dienst uitmaakt, niet in staat acht eerlijke verkiezingen te or
ganiseren.
GRONINGEN (ANP) - Zonder een verandering in het econo
misch denken verliest Europa de slag om de wereldmarkt aan
de nieuwe economische grootmachten in Zuidoost-Azië. De
vroegere voorsprong die Europa had op het gebied van kennis,
kapitaal en infrastructuur verdwijnt of is al weg.
Dat stelde vrijdag in Groningen de Amerikaanse top-econoom
Thurow van het Massachusetts Institute of Technology MIT,
één van de vooraanstaande universiteiten van de Verenigde
Staten.
Volgens Thurow is moeilijk in te zien waarom in Europa en in
Amerika nog veel hogere lonen worden betaald dan in Zuid-
Oost-Azië, terwijl de verschillen in kennis en vaardigheden in
middels tot een minimum zijn teruggebracht. Het onderwijs is
in Zuidkorea niet minder dan in Amerika en Europa. Alleen op
het hoogste niveau hebben Europa en Amerika misschien nog
een voorsprong, maar ook die zal snel verdwijnen, aldus de
econoom.
TYRUS (AFP) - Het Israëlische leger heeft vrijdag een drie
man sterke Palestijnse commando-eenheid,gedood in de door
Israël bezette veiligheidszone in Zuid-Libanon. De drie man
nen behoorden tot het Palestijnse Bevrijdingsfront van Talaat
Yaacoub.
De mannen werden onderschept door een legerpatrouille toen
zij bij de plaats Kfar Chouba de grens met Israël wilden over
steken met plannen om een aanslag te plegen. Er volgde een
vuurgevecht met automatische geweren en anti-tankwapens.
Volgens Israëlische militaire zegslieden waren de mannen lid
van Fatah, de belangrijkste groep binnen de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie PLO van Yasir Arafat.
GRONINGEN (ANP) - De Westduitse bankier Endres van de
Deutsche Bank vindt dat er één financiële hoofdstad in Europa
moet komen. 'Wil Europa als één financiële regio beschouwd
worden, dan moet er ook één financiële hoofdstad komen'.
Volgens Endres is Londen geen geschikte kandidaat omdat fi
nancieel Londen vanwege de sterke Amerikaanse en Japanse
invloed geen Europees karakter heeft. De belangrijkste kandi
daten om de financiële hoofdstad van Europa te worden zijn
volgens Endres Parijs en Frankfurt.
je
oor werk
t jezelf bij het inslapen
Ü-.
houden." - fotoabchiefm5181
lat was de oplossing voor i
robleem met de naald van
aaimachine.
Zo kan ik echt lange Wt
even van wetenschappers
oor hun dromen een oplos®
oor hun problemen
evonden. Zo werkt het on^
vuste nu eenmaal." j.
Aad van Ouwerkerk
jet zeker. De sleutel naar su
es ligt in dromenland verb0'''
;en.
F HAAG (ANP) - 'Zuid-
■nka heeft meer investe-
n°°" nodig. Daarmee
mogelijkheden
l - «ei*, voor zwarten.
F aantal blanken in het
fra is beperkt, dus als je
!«ien schept zijn die voor
Farten. Op die manier
Putje mee aan de verhef-
p van de zwarte bevol-
pg'.
Pfegt de Zuidafrikaanse mi-
r van Staat en voorzitter
in "euringenparlement,
fj? Hendrickse. Hij meent
Léïr)landse bedrijven die
Wrika verlaten of hun in-
in het land beper-
1r 'evolutionaire proces'
ln?78f!l' ^aar ui11 overtui-
LJ*7 fel Proces uiteindelijk
Mtód afschaffin« van de
Ue wereld is zo klein gewor-
fctirm i sPrake is van inter-
Jkheirt ,onderlinge afhanke-
CLA Waarom steunt het
lor c koninkrijk de oproep
l vJ®cties Omdat het
feika Lasteringen in Zuid-
Iritton Mensen in Groot-
1 me zouden wellicht
meer te lijden hebben (dan die
in Zuidafrika). Stop geld in het
land, dan wordt de ontwikke
ling van zwarten een realiteit.
Dan kunnen Zuidafrikanen
hun regeringsvorm bepalen zo
als de mensen in Nederland
hun regeringsvorm bepaald
hebben', aldus Hendrickse.
De Zuidafrikaanse politicus
vindt dat het niet aan de bui
tenwereld is te bepalen welk
beleid er in Zuidafrika wordt
gevoerd: 'Wij kunnen ook het
Amerikaanse beleid niet beïn
vloeden en ik geloof dat deze
mensen niet aan ons beleid
moeten komen. Wij zijn het er
allemaal over eens dat apart
heid moet verdwijnen. Maar
als u denkt aan het belang van
de meerderheid van de bevol
king van Zuidafrika, dan moet
u dat doen wat praktisch mo
gelijk is'.
Hendrickse is de leider van
de socialistische partij van de
Hendrickse
kleurlingen en president van
de kleurlingenkamer van het
Zuidafrikaanse parlement. Het
parlement bestaat uit drie ka
mers: de kamer van de blanken
met 166 leden, de kleurlingen
kamer met 80 leden en de ka
mer van Indiërs met 40 leden.
Hij ziet zichzelf niet alleen
als vertegenwoordiger van de
kleurlingen van Zuidafrika. 'Ik
beschouw mijzelf ook als
zwart. Het onderscheid tussen
zwarten en kleurlingen is een
onderscheid dat anderen ma
ken'.
Hendrickse vindt dat er een
betere relatie zou kunnen be
staan tussen Nederland en
Zuidafrika, gezien de histori
sche en culturele banden. Maar
de verhouding wordt volgens
hem verstoord door de harde
opstelling van sommige groe
pen.
Zo is hij het absoluut niet
eens met de oproep van Des-
mond Tutu, Allan Boesak en de
anti-apartheidsbeweging tot
sancties tegen Zuidafrika. Vol
gens de minister zijn de zwarte
werknemers de dupe van de te
rugtrekking van Amerikaanse
bedrijven.
De Zuidafrikaanse onderne
mingen, die de vestigingen
hebben overgenomen, doen
veel minder voor hun zwarte
werknemers op het gebied van
huisvesting, gezondheid en on
derwijs.
Op de vraag hoe de blanke
dominantie doorbroken kan
worden zegt Hendrickse, dat er
een 'natuurlijke evolutie' aan
de gang is in Zuidafrika. Door
dat de zwarte bevolking groeit
en hun behoeften toenemen,
moeten de blanken steeds meer
voorrechten afstaan.
Op dit moment zijn de zwar
ten volgens de minister nog
niet in staat om mee te regeren.
'Je moet beginnen met een pro
gramma van sociale en econo
mische ontwikkeling. Mijn ide
aal is volledig onderwijs. De
economische situatie in het
land is nu echter zo dat ik geld
tekort kom', legt Hendrickse
uit. Hij klaagt dat het evolutie
proces nu stokt doordat de in
komsten van de regering te
ruglopen door de sancties.
Op 26 oktober worden in
Zuidafrika gemeenteraadsver
kiezingen gehouden en voor het
eerst mogen zwarten een stem
uitbrengen. Anti-apartheids-
activisten hebben opgeroepen
tot een boycot van de verkie
zingen omdat er afzonderlijke
deelraden worden gevormd
voor blanken, zwarten, Indiërs
en kleurlingen. De activisten,
onder wie aartsbisschop Tutu,
vinden dat het apartheidssys
teem daardoor gehandhaafd
blijft.
Hendrickse geeft toe dat de
opzet van de verkiezingen niet
ideaal is, maar hij is tegen een
boycot. 'Je moet het systeem
niet laten verstenen. Je moet
iets doen om het bestaande sys
teem geleidelijk te veranderen.
Participatie is essentieel voor
het proces van verandering; je
moet van binnenuit verande
ringen bewerkstelligen'.
De leider van de Arbeiders
partij ziet zijn partij als een
protestpartij die meewerkt aan
aan het bereiken van gelijk
heid voor alle Zuidafrikanen.
Hij wijst erop datje 'de situatie
in Zuidafrika niet van de ene
op de andere dag kunt veran
deren, het is een proces. In lan
den als Zimbabwe, Mozambi
que en Zaïre is het niet voor
niets zo'n puinhoop'.
'Het merendeel van de zwar
ten is geen voorstander van het
gebuik van geweld, maar de
aspiraties van de zwarten voor
meer zeggenschap zijn een rea
liteit. Aan de andere kant zijn
de conservatieve blanken bang
voor de aantasting van hun
machtspositie terwijl onder de
jongeren een andere manier
van denken op gang komt. De
jongere blanken zijn steeds va
ker aanhangers van ons stre
ven'.
De Arbeiderspartij van Hen
drickse ziet de oplossing in de
vorming van een geografische
federale structuur in plaats
van het thuislandensysteem
van de Nasionale Party van
president Botha. Er zouden
geografische, economisch le
vensvatbare eenheden ge
vormd moeten worden waarin
de verschillende bevolkings
groepen met elkaar leven.
De eerste kleurling-minister
in Zuidafrika is positief over de
ontwikkelingen in het land: 'In
november sprak ik voor 800
jongeren van de universiteit
van Stellenbosch, de geboorte
plaats van apartheid. Dat was
een paar jaar geleden ondenk
baar geweest'.
'Als je nu naar Zuidafrika
kijkt en je vergelijkt dat met de
situatie van tien jaar geleden
dan zul je moeten toegeven dat
er een proces van verandering
gaande is.
Toezeggingen die voor ons
nietszeggend waren en voor de
buitenwereld miniem leken,
waren voor de conservatieve
blanke Afrikanen een enorme
stap voorwaarts. In hun opvat
ting zijn de veranderingen veel
te veel, veel te snel en terwijl
zij voor ons te weinig en haast
te laat kwamen. Ik veroordeel
de apartheid, maar ik bestrijd
het systeem van binnenuit door
te participeren en te onderhan
delen'.