ACHTER
DE SCHERMEN
NEDERLAND EINDELDK RIJP VOOR
'ONHAALBAAR SOORT THEATER'
ZELDZAAM
DE STEM VAN DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1988
JAQUES SENF
GROTE TOEKOMST
JUWEEL
JOS BRINK
BUSREIZEN
EXTRA BIJLAGE VAN DE STEM BIJ HET BEGIN
VAN HET THEATERSEIZOEN 1988-1989
de musical. Vorig seizoen ontpopte pi
loot-acteur-schrijver Jan Cocheret (30)
zich samen met Hans van der Woude
als musicalproducent. Hun debuut,
'My generation', over de revolutionaire
jaren zestig, werd een redelijke hit. De
avontuurlijke Cocheret hoopt samen
met Cilly Dartell in de toekomst meer
musicals te produceren. Ook werd vo
rig jaar het muziek- en dansspektakel
'Jeans' geïntroduceerd, met beroemde
nummers uit de jaren vijftig, zestig en
zeventig. Hoewel er weinig verhaal viel
te bespeuren, was de publieke response
toch van dien aard, dat 'Jeans' ook in
het seizoen 1988/1989 te zien zal zijn.
Het jongste initiatief komt van de on
bekende 26-jarige Tom Oosterhuis, die
erin is geslaagd om befaamde cultuur-
bonzen te interesseren voor zijn musi
cal 'Zeldzaam' die op 20 december in
première gaat in de Amsterdamse
Stadsschouwburg en vervolgens meer
daagse toernees door het land maakt.
Hij wist zelfs de Raad voor de Kunst
om te praten met zijn plannen voor een
'West Side Story van de jaren tachtig'.
Jonge popmuzikanten en dansers
spelen de hoofdrol in wat een video
achtig gebeuren moet worden onder
regie van Jean-Pierre de Decker, regis
seur ook bij het Koninklijk Ballet van
Vlaanderen. Producent Wim Visser
van Mojo-Theater Delft heeft er, met
alle brutale flair een theaterfanaat
eigen, op gegokt dat deze 'krakersmu-
sical' van en met onbekende artiesten
vele avonden achtereen in twintig Ne
derlandse schouwburgen volle zalen
zal trekken.
Een enorme gok naar het resultaat
waarvan geroutineerde producenten
als Senf en Van den Ende met span
ning uitzien. Senf is van mening dat
'Zeldzaam' een geweldig kassucces kan
worden. Op papier waren de plannen
zo aanstekelijk dat prominenten als
Wim Bary, Frits Becht, Jan Kassies,
Piet Meerburg, Franz Marijnen en
zelfs Til Gardeniers spontaan een co
mité van aanbeveling hebben gevormd.
De 'revival' van de musical is in het
Nederland van de jaren tachtig een on
miskenbaar feit. In onze door een
beeldcultuur beheerste tijd neemt de
behoefte aan kijk- en muziekspelen
nog toe. Ook de opera, dans- en bewe
gingstheaters trekken meer publiek
dan ooit. Toch blijft het toneel nog al
tijd de spil van de programma's van
alle zichzelf respecterende schouwbur
gen. Maar de musical is wel de grote
trekpleister. Wie zou daar rouwig om
zijn? j
Musical
trekpleister
jaren
tachtig
YHfs
voorstellingen geeft van oude Broad-
way-successen in een zo authentiek
mogelijke versie. De afdeling musical
van dit grote Vlaamse balletgezelschap-
onder leiding van zangeres/actrice
Linda Lepomme heeft met haar spec
taculaire opvoeringen van evergreens
als 'My fair lady', 'Evita' en 'Jesus
Christ Superstar' een belangrijk gat in
de Nederlandse theatermarkt weten te
vullen.
Het KBW nam in 1985 de taak
over van het Gentse Arena Theater,
dat al eerder musicals als 'Piaf en 'Je
sus Christ Superstar' had uitgebracht,
maar werd opgeheven. In Nederland is
de belangstelling voor de evergreens
van het KBW zo mogelijk nog groter
dan in eigen land. Seizoenenlange pro
longaties maken deze grootscheepse,
kostbare produkties financieel aantrek
kelijk en mogelijk voor de producen
ten.
De ambitieuze Nederlandse toneelpro
ducent, coproducent en impressario
Jacques Senf had voor 1985 nog nooit
van het Koninklijk Ballet gehoord,
maar toen hij zag wat het presteerde, is
hij er meteen op in gesprongen. Hij or
ganiseert niet alleen de Nederlandse
toernees, maar adviseert ook over het
aandeel van Nederlandse artiesten bij
de casting. Een Nederlands publiek
ziet nu eenmaal graag een bekende Ne
derlander op het toneel. Senf beheert
dit seizoen een pakket met vijftig thea-
terprodukties waaronder zeven musi
cals.
Voor producent Joop van den Ende
verzorgt hij het impressariaat van de
grootscheepse, internationale musical-
produktie 'Barnum' met Mike Burstyn
in de rol van de legendarische circus
koning. Ook organiseert hij de toernees
van de Amerikaans-Duitse coproduk-
tie 'Sophisticated Ladies' die op 21
september in Den Bosch in première
gaat en van de musical 'Upside Down'
met Karin Bloemen en Robert Paul.
De musical is financieel gezien de be
langrijkste poot van het miljoenenbe
drijf van de 41-jarige Senf. „De musi
cal", zegt hij, „heeft in Nederland een
heel grote toekomst. Ik ben nu al bezig
met het seizoen 1989/1990. Dat wordt
een enorme fruitmand met mooie mu
sicalvoorstellingen waar iedereen uit
kan happen". Voor het Koninklijk Bal
let van Vlaanderen is hij een onmis
bare schakel, omdat dit repertoirege-
Barnum', met Mike
- fotoedlohman
Scène uit de musical 'Cats' in Carré, die nu al voor het tweede seizoen een
enorm succes is. - foto kors van bennekom.
prachtig bij te zetten.
;rk gaat? Gewoon
i. Daarin vindt u een
nformatie.
;rklaring snel op.
je van uw leven met
zeischap de honderd voorstellingen in
Nederland niet zou kunnen missen.
„Zo'n produktie", aldus Senf, „kost
25.000 gulden per dag. Daar moeten
heel veel voorstellingen van gegeven
worden, willen de onkosten er uit ko
men. Zonder een Nederlandse toernee
zouden er niet zulke kostbare produk
ties gemaakt kunnen worden, omdat
de Vlaamse schouwburgen alleen te
weinig opbrengen".
Jacques Senf protesteert tegen de
opmerking dat de musical de belang
stelling voor het toneel verdringt. „De
spektakels gaan natuurlijk verschrikke
lijk goed, maar mijn toneelvoorstellin
gen - altijd nog duizend per seizoen -
zitten allemaal vol. Die negatieve pu
bliciteit over het gesubsidieerde toneel
doet veel kwaad. Er is ontzettend veel
kwaliteit. Ik roep altijd: geef mij een
stuk met Gerardjan Rijnders als regis
seur en bij mij zit de zaal wel vol".
Naast reprises van zijn bestaande suc
cessen brengt het Koninklijk Ballet
van Vlaanderen het komend seizoen
'The West Side Story' op de Neder
landse en Vlaamse podia. Een kolos
sale onderneming, een van de grootste
uit de 'vaderlandse' musicalgeschiede
nis. Als je tenminste Joop van den En-
de's 'Barnum'-spektakel niet meere
kent. 'Barnum' wordt, volgens Senf
'een enorme klapper' en 'West Side
Story' 'een juweel'.
Het succes van de grote voorbeelden
heeft ook jonge, onbekende schrijvers
en producenten op het spoor gezet van
Jacques Senf, producent en im
pressario van een aantal musicals
(en toneelvoorstellingen).
- foto archief de stem.
DE MUSICAL is sterk in opmars in ons land. Voor het eerst brengen Nederlandse theaterprodu
centen regelmatig bekende musicalsuccessen van Broadway en uit Londen in de vaderlandse
schouwburgen. Een initiatief dat in 1985 door Het Koninklijk Ballet van Vlaanderen werd geno
men en dat geweldig aansloeg bij het pubüek.
In het theaterprogramma 1988/1989 staat een aantal groot
scheepse, muzikale spektakels op het programma. De grootste
klapper moet 'Barnum' worden; de circusmusical rond Mike
Burstyn. Eenonderneming van Joop van der Ende. Hooggespan
nen zijn ook de verwachtingen van 'The Westside Story', die dit
seizoen door het Vlaamse gezelschap wordt gespeeld, dat al
meerdere seizoenen volle zalen trekt met 'Jesus Christ Superstar',
'My fair lady' en 'Evita'.
Veel wordt er ook verwacht van de musical 'Zeldzaam' van de
volledig onbekende Tom Oosterhuis. Daarnaast staan er nog an
dere Nederlandse musicals geprogrammeerd, zoals 'Upside
Down' met Karin Bloemen en Robert Paul.
Deze theaterbijlage is bijna geheel gewijd aan het fenomeen mu
sical in Nederland. Speciale aandacht wordt besteed aan Het
Koninklijk Ballet van Vlaanderen en aan 'Barnum'. Op de laat
ste pagina is het regionale theaternieuws van de komende week
te vinden. Deze Theaterpagina zal voortaan weer iedere donder
dag verschijnen.
Door Marjan Mes
Muziek, zang, dans, oogstrelende kos
tuums, een glanzend decor en een ver
haal dat niet al teveel om het lijf heeft,
maar wel een gevoelige snaar raakt.
Dat is kort geformuleerd: de musical.
Een van oorsprong Amerikaans thea
tergenre, dat in de jaren twintig Broad
way veroverde en dat in de jaren tach
tig Nederland opnieuw verovert.
Namen als George Gershwin en Irving
Berlin veroorzaken ook nu nog een
warm, nostalgisch gevoel en een hang
naar de onschuld van toen. In 1957
werd dat onschuldige karakter van de
oude musical definitief veranderd met
de komst van 'The West Side Story'
met zijn grandioze jazzballetten tussen
rivaliserende straatbendes en de schit
terende muziek van Leonard Bern
stein. Anno 1988 zal deze musical voor
het eerst een groot publiek in de Ne
derlandse schouwburgen met een stuk
musicalrevolutie uit de jaren vijftig
confronteren. "x
Ook het Nederlandse publiek is al
tijd al dol geweest op de musical, maar
kon er nooit volledig kennis van ne
men. Af en toe kwam er wel iets Ame
rikaans naar Carré, maar dat was voor
de bevoorrechten. Voor Nederlandse
producenten bleef het een onhaalbaar
soort theater vanwege de astronomi
sche kosten en het feit, dat Nederlan
ders nu eenmaal niet bereid zijn om
ver te reizen voor een theaterproduk-
tie.
Dat wij toch van geestige, professio
nele musicals konden genieten, was
vooral te danken aan de overleden pro
ducent John de Crane, die Annie M.G.
Schmidt en Harry Bannink in de jaren
zestig en zeventig in de gelegenheid
stelde om hun musicals uit te brengen.
Maar er was geen sprake van dat zo'n
muzikaal blijspel meerdere seizoenen
achtereen op de planken bleef. En dus
was het steeds een financieel waagstuk.
rijke spektakels raakten met hun bood
schap ook nog een gevoelige snaar,
waardoor een breed publiek, dat an
ders nooit naar de schouwburg zou zijn
gekomen, een uitgesproken musical
voorkeur kreeg. Jos Brink ontplooide
zijn gedurfde initiatieven bovendien in
een tijd, de jaren tachtig, dat er nauwe
lijks nog iemand bereid was om naar
gesproken toneeltekst te luisteren. Het
toneel kreeg het steeds moeilijker,
maar het muzikale blijspel maakte
steeds meer furore.
'Zeldzaam', een Nederlandse musical over jonge dansers en musici die van een oude brouwerij een echt theater
maken. - fotoarchief de stem
Zelfs onze huidige, belangrijkste leve
rancier van musicals-naar-Ameri-
kaans-voorbeeld, Jos Brink, slaagt er
nog niet in om met een mammoet-pro-
duktie als 'Max Havelaar' meer dan
twee seizoenen op het podium te blij
ven. Maar ongetwijfeld is Brink de
man, die het Nederlandse publiek rijp
heeft gemaakt voor de grandioze 'revi
val' die de musical thans in Nederland
beleeft.
Amerikaanse musicals kwamen
nooit naar de provincieschouwburgen,
maar Brink en Sanders wel. Hun kleur-
Wat is er ook leuker dan om naar mooi
aangeklede mensen te kijken, die ook
nog eens fantastisch zingen en dansen?
Hoe kolossaal de belangstelling van
het publiek voor musicals kan zijn,
blijkt niet op de laatste plaats door de
al maanden tevoren uitverkochte voor
stellingen van de musical 'Cats' in het
Amsterdamse Carré. Reizen doen de
Nederlandse musicalliefhebbers nog
altijd niet graag, maar georganiseerde
busreizen naar 'Cats' bleken een ge
slaagde oplossing.
Het belangrijkste musical-initiatief
is echter afkomstig van het Koninklijk
Ballet van Vlaanderen uit Antwerpen,
dat sinds 1985 immer uitverkochte
Joop van den Ende komt met de ambitieuze produktie
Burstyn als de legendarische circuskoning.
