China op tweesprong PRODUKTIE OMHOOG EN INDUSTRIËLE GROEI REMMEN MIDDENOOSTEN DREIGT BIJ GEBREK AAN REGEN TE VERDROGEN DE STEM EXTRA MAANDAG 12 SEPTEMBER 1988 Een van de grootste problemen waar de landen in het Middenoosten de komende decennia mee te kampen zullen krijgen is het tekort aan water. Eeuwig Droogte Spotprent Armoede Experiment Markt Inflatie flfiTEM EXTRA OP Kop David Gitari" LLY DE JON' Democratie ierstfeest vieren op de eling, stroomopwaarts aar eerst gaan we naar i /ia de Spaanse kust, eeij i Nel vast wat inschonjr rerver T47 Arabieren moeten water delen Door Nabila Megalli Volgens experts zal alleen een grotere samenwerking tussen de landen in deze regio een stabiele watervoorzie ning kunnen garanderen. In de Arabische staten rond de Perzische Golf worden de grote ondergrondse waterre serves met uitputting bedreigd. Het Dammam-grondwaterre- servoir is van vitaal belang voor de zes Golfstaten en voor ziet in een derde van de water voorziening van deze landen. Maar het feit dat deze grond- watervoorraad sneller wordt verbruikt dan de natuur hem kan aanvullen, baart experts zorgen. Ook elders in het Mid denoosten vormt juist de wa tervoorziening een brandende kwestie. De landen langs de Nijl zijn uiterst bezorgd over de aanhoudende droogte, waar door het waterniveau van de rivier gevaarlijk is gedaald. Libië investeert een bedrag van 25 miljard dollar in een gi gantisch projekt om een zoge heten ondergrondse rivier te creëren. En het aanwenden van rivieren voor de watervoorzie ning, zoals bijvoorbeeld in Is raël, Syrië, Jordanië en Iraq gebeurt, kan volgens experts zelfs grote politieke problemen opleveren. „De mens kan het twee of drie maanden zonder voedsel stellen, maar zonder water houdt hij het nog geen twee of drie dagen uit", zo zegt Ahmed Adel Orabi, vice-direc- teur van het regionale VN-mi- lieuprogramma in Bahrayn. Het Dammam-reservoir sterkt zich uit onder het weste lijke kustgebied van de Perzi sche Golf. Het bevindt zich on der Kuwayt, in het noorden, en loopt via Saudiarabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emi raten naar Oman. Een deel van het reservoir ligt onder het wa ter van de Perzische Golf en reikt tot de eiland-staat Bah rayn. „Als de huidige situatie zich voortzet en er meer water ver bruikt wordt dan wordt aange vuld, dan is het Damman-re servoir binnen 10 tot 15 jaar op gedroogd", aldus Orabi. „Als het reservoir echter op de juiste manier wordt geëxploiteerd, kan het eeuwig blijven voort bestaan. „Het water uit het re servoir wordt voornamelijk ge bruikt voor de landbouw. Het voedt de welputten, die er al honderden jaren voor zorgen dat langs de kust oases flore ren. De door de oliewinning ge ëxpandeerde economie heeft de vraag naar water doen toene men en het lijkt er soms op alsof de huidige generaties voor eeuwen van dorst willen zorgen. Bahrayn, dat door de lage olieprijzen economisch een veer heeft moeten laten, heeft tot nu toe slechts twee ontzil- tingsinstallaties kunnen bou wen, waarmee het zeewater geschikt maakt voor ge- bruik.Saudiarabië schonk het land een derde ontziltingsfa- briek, maar de bouw van de in stallatie is voorlopig uitgesteld. Ondertussen betrekt Bah rayn 50 procent van zijn water uit het grondwaterreservoir. De ontziltingsinstallaties zul len waarschijnlijk voorkomen dat een acuut watergebrek zal onstaan in het gebied van de Perzische Golf. Het ontzilte water kan echter niet worden' van hun waterverbruik. Volgens Jamil Al Alawi, een functionaris van het ministerie van energie- en watervoorzie ning in Bahrayn, bereikte het waterverbruik het afgelopen jaar ten gevolge van de toene mende bevolkingsgroei en de stijgende levenstandaard een recordhoogte van 2,3 miljard li ter per dag. Naar verwacht zal dit verbruik deze zomer stijgen tot 2,5 miljard liter. Ook elders in het Middenoosten begint het waterprobleem steeds nijpender te worden. De bevolking in dit gebied groeit snel en zij stelt hogere eisen. De Nijl wordt nu al voor het acht ste achtereenvolgende jaar door droogte geteisterd en we tenschappers vragen zich ang stig af of het waterniveau van de rivier de komende 20 jaar wel zo veel zal stijgen. De Nijl voorziet in 86 procent van de bijna 650 miljard liter water die jaarlijks in Egypte worden J-iGlQUlg verbruikt. Het resterende deel is afkomstig uit ondergrondse reservoirs. RIYADH S A O E D I - A R A B I JEMEN DEM. VOLKSREP. DHOFAR Thamarit ^^küria mupia eilnz *Salalah selvoorziening zelfverzorgend te maken. De lang gekoesterde droom van Gaddafi, om Libië op het gebied van de voedselvoorzie ning zelfverzorgend te maken lijkt te worden gerealiseerd door een enorme pijpleiding. foto (ap). gebruikt voor de irrigatie van het land, zodat het grondwater de sleutel blijft tot de agrari sche en economische ontwikke ling van de regio. De politieke leiders in het Golf- gebied hebben opgeroepen tot landelijke gebedsdiensten, wanneer de regen de komende winter uitblijft. De media he kelen de achteloze waterver bruiker. „Maak van Bahrayn geen uitgedroogd terrein", luidde onlangs het onderschrift bij een spotprent in een van de kranten van het oliestaatje. Op de prent was een man te zien die zijn auto stond te wassen en hierbij een ware vloedgolf aan water verspilde. Het VN-milieuprogramma hoopt binnen twee jaar met een omvangrijk plan te komen om het grondwaterreservoir in het Golfgebied te behouden. Zo zal worden bezien of het wenselijk is dat de zes Golfstaten een overeenkomst sluiten over de onderlinge verdeling van de Watervoorraad. Ook zal wor den gezocht naar alternatieve irrigatiebronnen, zoals de mo gelijkheid om rioolwater op nieuw te gebruiken. Tevens zal het VN-programma de boeren helpen bij het terugdringen Het uitblijven van regen in Uganda en Etiopië, waardoor het waterniveau in de Witte en Blauwe Nijl is gezakt, heeft het water van de rivier in Egypte doen dalen van 177 meter tot 152 meter. Deze zomer werd het laagste niveau bereikt van slechts 150 meter. Als het water achter de grote Aswar-dam zakt tot 147 meter, zullen de ge neratoren afslaan. Dit betekent dat honderden dorpen zonder stroom komen te zitten, tenzij de droogte aan de bovenloop van de rivier afneemt. Het Egyptische buurland Li bië heeft inmiddels onnoemlijk veel geld gestoken in het pro jekt van de zogeheten „Grote door Mensenhand Gemaakte Rivier". Dit projekt moet de lang gekoesterde droom van de Libische leider kolonel Moam- mar Gaddafi realiseren om het land op het gebied van de voed- Het projekt behelst ondermeer de aanleg van 3.500 kilometer pijpleiding onder de Sahara, om het grondwater vanuit de woenstijn naar de kustgebie den te laten stromen. Tot nu toe is meer dan 200 kilometer pijp leiding gelegd. In 1990 zal naar verwacht het eerste water door de reusachtige leiding stromen. Uiteindelijk moet 5 miljard li ter water per dag door de lei dingen stromen.Meer naar het oosten betrekken Israël, Syrië, Jordanië en Iraq hun water van hun rivieren. Volgens een rapport van het Amerikaanse Centrum voor Strategische en Internationale Studies in Washington vormt de watervoorziening een po tentiële bron voor politieke en wellicht militaire confrontatie tussen deze landen. De bovenloop van de Jor- daan wordt al volledig geëx ploiteerd en Syrië en Jordanië hebben plannen aangekondigd om een zogeheten Eenheids- Door Jim Abrams Hoe staat China er in het Jaar van de Draak, na tien jaar van hervormin gen voor? Het land heeft van het ene te veel en van het andere te weinig: te veel mensen (meer dan een miljard) met te veel ver wachtingen en te weinig middelen en te weinig geld. De 84-jarige leider Deng Xia oping, die de hervormingen tien jaar geleden begon en zich nu ten dele van de poli tieke voorgrond heeft terug getrokken, meent dat de poli tieke, economische en maat schappelijke veranderingen nu in een cruciaal stadium zijn gekomen. China moet verder gaan met de hervor mingen in het prijzenstelsel zonder de inflatie, die tegen de 20 procent loopt, te vergroten. Het moet meer produceren en tegelijk een rem zetten op de industriële groei van 17 procent, die groter is dan de gebrekkige infrastructuur en de beperkte financiële midde len aan kunnen. Verder moet een grotere democratisering worden ingevoerd, zonder dat de onrust en criminaliteit worden verergerd die gepaard gaan aan een minder gecon troleerde maatschappij. Ondanks de niet geringe ver anderingen van de afgelopen tien jaar is China nog steeds een schrijnend arm, agrarisch land, waar miljoenen mensen nog nooit in een auto hebben gereden, een toilet binnens huis hebben gezien of verder dan de dichtstbijzijnde berg zijn geweest. De regering schat dat 60 miljoen mensen onder de ar moedegrens van 150 yuan (85 gulden) per persoon per jaar leven. In de droge streken in het noorden van centraal Chi na, waar Mao Zedong 50 jaar geleden zijn revolutie begon, wonen 30 miljoen mensen nog steeds in grotten. Ongeveer 20 procent van de Chinezen, on geveer even veel mensen als de hele bevolking van de Ver enigde Staten, kan niet lezen of schrijven. Maar Deng, die drie keer door Mao werd weggezuiverd, heeft de Chinese maatschap pij een ander aanzien gegeven sinds de nu legendarische par tijconferentie van eind 1978, toen hij zijn machtspositie consolideerde, de prioriteit van de klassenstrijd vaarwel zei en aankondigde dat het so cialisme moest staan voor eco nomische ontwikkeling en niet voor politieke beroerin gen en armoede. Deng blies het agrarische familiebedrijf nieuw leven in, stimuleerde de vrije markt en verklaarde dat vrij ondernemerschap van es sentieel belang is voor een so cialistische goederenecono mie. De onbeheersbare geleide economie heeft hij ingeruild voor een produktie naar vraag. Nog maar kort geleden is China begonnen te experi menteren met effectenbeur zen, aandelenemissies, veilin gen van onroerend goed en particuliere huisvesting. De grote steden doen van alles om buitenlandse investeringen aan te trekken, en zo'n 12.000 bedrijven, voornamelijk uit Hongkong, de V.S. en Japan, hebben zo'n 21 miljard gulden geïnvesteerd in joint ventures en bedrijven in volledige eigendom. Zhao Ziyang, de nieuwe al gemeen secretaris van de communistische partij, bena drukte op een belangrijk par tijcongres vorig najaar dat China nog 100 jaar in het pri maire stadium van het socia lisme zal verkeren. Daarmee gaf hij economen in feite nog een eeuw de tijd om aan kapi talistische bedrijfsmethoden te sleutelen. In de tien jaar sinds Dengs aantreden zijn de inkomens op het platteland meer dan ver drievoudigd tot 450 yuan (260 gulden) per jaar per persoon, en in de steden verdubbeld tot 1.000 yuan (580 gulden). Een kwart van de huishoudens in de steden is nu in het bezit van een kleuren-tv en een tiende heeft een koelkast. In 1981 had bijna niemand dat. Slechts een derde van de stadsbewoners heeft sanitair, maar de mees ten hebben een wasmachine en een bandrecorder. Het bruto nationaal pro- dukt kwam in 1987 boven de 578 miljard gulden, meer dan het dubbele van tien jaar eer der en 9,4 procent meer dan in 1986. De buitenlandse handel is verviervoudigd tot 171 mil jard gulden. En 1,7 miljoen De Chinese leider Deng Xiaoping, hier in gesprek met de Amerikaanse presidentskandidaat George Bush, meent dat de politieke, economische en maatschappelijke veranderingen nu in een cruciaal stadium zijn gekomen. - foto(ap). buitenlandse toeristen hebben de Chinese Muur beklommen en de wonderen van het oude Xian aanschouwd, terwijl in 1978 nog maar 230.000 toeristen het land binnen kwamen. Het meest ingrijpend zijn de veranderingen op het platte land, waar 80 procent van de 1,07 miljard Chinezen woont. Deng heeft de initiatief ver stikkende communes van Mao afgeschaft en het boerenbe drijf terug gegeven aan de fa milies. Een boer sluit nu een contract af met de overheid voor de produktie van een be paalde hoeveelheid en mag de rest verkopen op de vrije markt, waar de prijzen hoger liggen. Dengs verkondiging dat het geen zonde is om rijk te wor den, heeft tot het ontstaan ge leid van huishoudens met een inkomen van 10.000 yuan (5.780 gulden) per jaar, iets wat on denkbaar was ten tijde van Mao's Culturele Revolutie van 1966-1976. Ondanks de successen ver eisen de agrarische problemen een dringende oplossing, aldus het dagblad Economische In formatie. De produktie van graan, die in 1984 met 407 mil joen ton een record bereikte, is in 1985 scherp gedaald en heeft zich nog niet geheel her steld. Hoewel het weer daar deels debet aan is, wordt het probleem ook veroorzaakt door de overheid, die welis waar waarschuwt dat het land nauwelijks genoeg pro duceert om in de eigen be hoeften te voorzien, maar te gelijk veel te weinig betaalt voor de gewassen. Boeren hebben weinig zin om rijst te planten, als ze twee tot drie keer zoveel kunnen verdienen aan de verbouw van water meloenen voor de vrije markt of aan de bouw van een fa briek op verlaten akkers. In Beijing wordt ook ge sproken over de behoefte aan gemechaniseerde boerenbe drijven die op grote schaal kunnen produceren. Hoewel niemand voorstander is van een terugkeer van de commu nes, groeit het besef dat ver groting van de produktie niet kan worden verwacht van de boerenfamilie met gemiddeld 0,6 hectare grond en een wa terbuffel en hak als enig ge reedschap. In de steden zijn de hervor mingen het duidelijkst te zien aan de 20 miljoen onderne mers op de vrije markt, die met kramen vers fruit en kleurige kleding op de straat hoeken staan. China telt ook 3,6 miljoen mensen die in dienst zijn van 225.000 parti culiere bedrijven, oftewel on dernemers met acht of meer werknemers. Deze mensen, die vaak op vast contract wer ken, hebben afstand gedaan van de maaltijden uit de ijze ren pot, het systeem van een levenslang gegarandeerde baan waarin prestaties onbe langrijk zijn, in ruil voor de kans om meer geld te verdie nen in een winstgevend be drijf. In het jongste verleden zijn hervormingen ingevoerd die tot doel hebben de fabrieksdi- recties meer autonomie te ge ven en de prijzen aan te pas sen aan de marktwaarde en niet meer uitsluitend door de staat te laten vaststellen. Op beide gebieden wordt slechts langzaam en met veel moeite vooruitgang geboekt. Fa- brieksdirecties zouden nu ge vrijwaard moeten zijn van al te opdringerige bemoeienissen van de centrale overheid of plaatselijke partijsecretaris sen. De directeur en zijn me dewerkers worden beloond wanneer ze winst maken en moeten de consequenties dra gen als er verlies wordt gele den. In werkelijkheid is de di recteur echter nog steeds af hankelijk van de welwillend heid van de overheid voor de schaarse energie en grond stoffen, en vaak moet hij zijn produkten aan de staat verko pen tegen irreëel lage prijzen. Het recht om overtollig of on bevredigend personeel te ont slaan wordt slechts zelden be nut. China, dat officieel een werkloosheid van 2 procent heeft, heeft liever dat overtol lige werknemers, wier aantal wordt geschat op 20 tot 30 mil joen, op hun werk rondhangen dan op straat. De hervormingen in het prij zenstelsel, waardoor dit jaar de winkelprijzen voor eerste levensbehoeften als varkens vlees, groenten, suiker en eie ren omhoog schoten, zijn voor de tweede helft van 1988 opge schort omdat de inflatie alar merende proporties aannam. De consumentenprijzen wa ren in juni gestegen met 19 procent in vergelijking met dezelfde maand van het voor gaande jaar. Volgens rege ringsfunctionarissen is de le vensstandaard van 20 procent van de stedelijke bevolking vorig jaar verslechterd door de gestegen prijzen. Niettemin is de regering van plan het prijzenstelsel verder op de helling te zetten. "Met de vaststelling van een maximum prijs legt de rege ring haar subjectieve wil op m0Bl (IPS)-Polygame J Sen mogen niet langer kerk worden ge- 7 vindt de Kenyaanse l om legde hij begin on- irc 0D een conferentie gS «5 Anglicaanse bis- Lnenin Canterbury een üe van die strekking op De Anglicaanse kerk 0m; in Kenya zelf het voorstel aanlei- 8g tot felle debatten. .ident Daniel arap Moi zelf 'een van de eersten die Gi- resolutie veroordeelde. De grote ondergrondse waterreserves van de Arabisch* sj ten rond de Perzische Golf worden met uitputting bedr, FOTOWmJ eJ dam te bouwen in de YarrrJ een zijrivier van de JordjJ Het Syrische plan om watmf betrekken uit de bovenloop v;| de Yarmuk, zou echter de; tertoevoer naar de Jok kunnen verminderen, wal door belangrijke landbounj" bieden in Jordanië en weer in de problemen I komen. De dammen die Tuiijl bouwt in de Eufraat en de 5 gris zorgen voor een daling; de watertoevoer naar Syrièi Iraq. Het ambitieuze Anatolia-projekt, dat vooral in de bouw van 13 wafel krachtcentrales en irrigafel systemen in de bovenloop Eufraat en de Tigris, kan men met het water dat uit deze rivieren betrekt" watertoevoer naar Iraq tweederde doen afnemen. Het behouden en delen de watervoorraden in het Mii] denoosten vereist een menwerkingen tussen de ve| schillende landen in dezei Maar juist in het Middenc lijkt samenwerking nog vi| weg. (AP) aan het objectieve economi sche leven, en wordt door-' gaans afgeweken van de wel van vraag en aanbod", schreef! het Volksdagblad in juli. „De gevolgen bestaan onder meet uit een grotere schaarste aan goederen, een welig tierende zwarte markt, een grotere last aan overheidssubsidies en verslechtering van de he sende stemming in de maat schappij". Hoewel China met de eco-1 nomische hervormingen decennium voorligt op de Sov-1 jetunie, zijn Gorbatsjovs poli-| tieke hervormingen voor Bei- jing nauwelijks bij te houden Op het 7de Landelijke Partij congres van vorig jaar okto-1 ber gelastte voorzitter Zhao de j 47 miljoen leden tellende com munistische partij de greep c; de bureaucratie en het zaken- j leven los te laten en zich te be perken tot het bepalen van de J politieke koers van het land. Ook de partij predikt een gro-1 tere democratisering. De lei den van de plaatselijke partij-1 congressen, of parlementen, J worden rechtstreeks gekozen I en het Landelijke Volkscon-| gres, dat vroeger sle diende om het fiat te ff aan instructies van de partij, I heeft meer bevoegdheden ge kregen om te sleutelen aar l wetsvoorstellen die door de) partij worden ingediend. Deng houdt de laatste i in partij kwesties. Maar bil heeft ook de aanzet gegeven tot een verjonging van he: I partij kader toen hij vorig na jaar terugtrad uit de vijf ja den tellende staande commis sie van het politburo, de hoog ste beleidsinstantie. Veel be houdende dogmatici van zij' generatie zijn van het toneel verdwenen en vervangen dooi) academisch opgeleide techno-jj craten van in de 50 en 60. Li Peng, een 59-jarige oud- ingenieur die in maart be premierschap overnam dat j Zhao Ziyang acht jaar had be kleed, wordt gezien als eeni voorzichtiger man dan Zha°| waar het gaat om de invoering van een marktgerichtere ecH nomie. Maar, zo vertelde M Japanse journalisten in j® „Wij zijn allen voorstand®' van hervormingen. Natuurlik kunnen we van mening ver schillen over een bepaal® kwestie en methoden. Dat Is heel normaal". (AP) |n droom. Zwerven, leven va [een op de oceaan. Voor de n h droom. Niet voor Nelly de [grepen door de Ulysses-fac ekeinde uit de Vlissingseja swaaid door familie en vrie; tie: „Er zijn altijd mensen c n de "andere kant van de he rste doel is de Amazone-del ft Tahiti, Pitcaïrn, het eilan ;de Chinese Zee. Hoe lang? ien wel helemaal niet meei r Paul de Schipper zuiden van de Azoren pak [s kat in 't bakkie. Dan wa sten, altijd maar naar het i boord van de Asfaloth was I vorige week nog een chaos, pwwerk, gereedschap,boot- ig, electriciteitskabels. van Dijk duikt op uit de pe ingewanden van het lp. „Ik heb nou nog wal- om, kan ik nog boren, da's br dan met een handboortje leegang". [log niet klaar voor de reis? aar ben je nooit". van Dijk is van huis uit Irieur-architect, maar z'n fkterrein in Utrecht heeft ngeruild voor een zeiljacht, t de polyester Asfaloth (7.20 er) is hij in de periode '85- een keer 'rond geweest', Jjwil zeggen om de wereld Eild. Van Dijk: „Ik ben nou ver". Relly de Jong, zijn vriendin ïkte veertien jaar in het fiteronderwijs in het uwsvlaamse Axel. Ze nde al die tijd in Hoek. 1 juli hebben zevenendertig fleren uit haar klas van de sschool Warande haar uit- vaaid. 'De juf gaat rond de reld', vertelden ze thuis te- 1 hun moeders. 1 [ijdens zijn eerste reis, een '-trip, zocht Wim van Dijk i dit land van melkmeren In boterbergen is melk nog Iteeds goed voor elk. Be- palve voor kleine Jan, jvant die plast ervan, rijm- pen we er vroeger altijd Pij- Naast betreffende Jan fijn er de laatste tien tot jhjftien jaar meer uitzon- leringen op de 'goed voor lik' regel gevonden. Wat pe oorzaak is weet men pet, maar het lijkt er op Pat steeds meer zuigelin gen niet tegen koemelk- funnen. Dan kan het vol- pende gebeuren. Jen moeder staakt om wat poorreden dan ook de borst voeding en gaat over op de rs "jet daarin koemelk. Na *-n dag of wat begint het te braken, krijgt last pan krampende pijn in de f o van waterdunne diar- L^' heeft koorts en is echt P r?en bont ziektebeeld Lyar, i ehes kan en niets tü l' De helft van de pa- ÜTS khjgen last van aller- 'ancte huiduitslag of een dik Soms zijn de kinderen E m °f juist heel prikkel- tt t' en heel, heel soms ont- Jy er een levensgevaarlijke lirai hoor een acute aan- rLva? astma,of een plotse- ""ig opkomende shock, pot ii agnose hjkt makkelijk maar is het niet. Op Plaats zijn de ver- Pielen z0 bont en vaak aiti. ,°2 20 vaag dat men niet Eev h ommddellijk aan over- BenUu voor koemelk Roiet* ,ovendien is er niet 5aira> 6611 'goudenstan- r Voor het stellen van de V

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 4