"Ik wil de
wereld
verfrissen'
Middeleeuwen: een gewild leesprodukt
De Kurder
Britse gereserveerdheid!
in Anita Brookners
'Vriendin uit Engeland]
DAG KOEIEN
DE STEM BOEKENGIDS ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1988
SIMON VINKENOOG (60), STRUDER TEGEN ROUTINE EN PATRONEN:
Geloof
Imago
VAN LE GOFF TOT HISTORISCHE DETECTIVES
Schoolboekjes
Concreet
Broeder
ffiSTEM
GIDS 3 ZAT
VERSCHENEN
PLATTE DIE:
ïuske en Wiske: „De
G2
SIMON Vinkenoog. Een leven in telegramstijl. Geboren
op 18 juli 1928. Om kwart over negen. Stop. Vijf keer ge
trouwd. Vader van vier kinderen. Smoor op Edith. Hu
welijk niet uitgesloten. Stop. Eerste dichtbundel in 1951.
Met Hans Andreus. Remco Campert en Hugo Claus. Stop.
Eerste LSD-ervaring in 1959. Rookt nog steeds. Stop.
Schrijver. Dichter. Redacteur van het blad Bres. Stop.
Wordt volgende week, 17 en 18 september, onderscheiden
in Gouden Handen in 's-Heerenberg. Als 'Spiritualist
van het Jaar'. Stop.
Door Mick Salet
WAT er na het eind van zijn
verhaal gebeurt, dat weet de
schrijver niet. Het is punt,
zucht, uit. En dan?
„Ik weet het niet. Ik stel me
niets voor bij de dood. Op een
gegeven moment tikt het klokje
van gehoorzaamheid. Dan is
het je tijd. En daarna?
Daar houd ik me niet mee
bezig. Dat is een probleem voor
later. Misschien ga ik er over
nadenken als ik zeventig of
tachtig jaar ben. Nu niet. Ik
ben pas zestig. Wat komt, dat
komt.
Wat er in een vorig leven met
me is gebeurd, dat hoef ik ook
niet te weten. Waarom zou ik?
Ik ben meer benieuwd wat de
werkelijkheid van nu te bieden
heeft."
Simon Vinkenoog. Dichter
van de jaren vijftig. Drugge
bruiker van de jaren zestig.
Uitgeroepen tot de spiritualist
van het jaar 1988. Door de
stichting Gouden Handen.
De jury: „De bekende dich
ter, prozaïst, performer, regi
strator en communicator kreeg
deze bekroning voor de onver
moeide wijze, waarop hij nu al
méér dan vijfendertig jaar -
bevlogen en onvoorstelbaar
produktief - ijvert voor geeste
lijke bewustwording in mens
en maatschappij.
Geprezen en bespot, bemind
en verguisd, maar altijd hevig
aanwezig, verwierf hij zich als
gangmaker en wegbereider een
zó eigen plaats in het culturele
en spirituele leven van Neder
land, dat hij daarvoor de dank
en de erkenning van velen ver
dient"
Het lijkt erop dat de dichter die
de sokkels onder alle autoritei
ten weg zou willen rammen nu
zélf een voetstukje krijgt.
„Ach, dat valt wel mee. Denk
niet dat ik me nu opeens een
spirituele leider voel. Zo'n be
kroning is aardig, maar het is
niet iets waar je doelbewust
naar streeft. Het is niet iets
waardoor ik me over het paard
laat tillen. Ik blijf simple as can
be."
Simon Vinkenoog is de derde
die deze prijs krijgt. De eerste
titel ging naar de paragnost en
paranormale genezer Joop van
Limbeek. De tweede was voor
Paul Kluwer, directeur van
uitgeverij Ankh-Hermes.
Hoe verklaart Simon Vinken
oog de groeiende belangstelling
voor spiritualisme en paranor
male zaken?
„Vroeger had je God en de
Tien Geboden. Steeds meer
mensen verliezen het geloof in
de God die ze zelf gecreëerd
hebben. Dus gaan ze op zoek
naar iets anders. Om antwoord
te vinden op de wezenlijke vra
gen. Wie ben ik? Waartoe zijn
wij op aarde? Vroeger kregen
mensen de antwoorden voorge
schoteld. In de catechismus bij
voorbeeld. Nu de mensen dat
allemaal niet meer voor zoete
koek slikken, moeten ze de ant
woorden ergens anders zoeken.
Moeten ze zelf leren wat de zin
van het leven is. Door overal te
zoeken naar het licht."
Daarbij kunnen ze makkelijk
verdwalen in een wazige wereld
die ook aantrekkingskracht
heeft op beunhazen en mafke
zen.
„Er zijn goede en slechte
geesten. Net zoals je witte en
zwarte magie hebt. Die rituele
Simon Vinkenoog: „Ik ben pas zestig. Wat komt, dat komt.
kindermoord in Velp bijvoor
beeld, dat lijkt me een geval
van iemand die uit goede boe
ken de verkeerde dingen heeft
gehaald. Een geval van para
noia.
Maar dat is één kant van de
medaille. Het christendom
heeft toch óók zijn slechte kan
ten? Hoe goed en rechtvaardig
de leer ook mag zijn, er zijn
heel veel mensen uit naam van
het christendom vermoord.
Maar daarom zeg je toch niet
dat alle christenen slecht zijn?
Een spiritualist is iemand die
de suprematie van de geest
aanvaardt. Iemand die weet
dat achter elk materieel gebeu
ren een geest staat. Dat kan een
enorm positieve geest zijn. Op
timisme. Levenskracht. Dat
probeer ik uit te dragen.
Als schrijver. Maar ook ge
woon op straat. Niet iedereen
laat dat toe. Ik zat in de trein
tegenover een man die heel
somber voor zich uit zat te sta
ren. We reden langs een veld
vol bloemen. Heel mooi. Heel
kleurig. Ik wou die man daar
op wijzen, zodat hij wat vrolij
ker zou worden. Maar het lukte
niet. Die man zat in een cocon.
Die liet niet toe dat andere
mensen zich met hem zouden
bemoeien. Mensen zijn vaak
bang. Bang voor de bom. Bang
voor de Russen. Bang om hun
zekerheden te verliezen. Bang
voor zichzelf. Bang voor elkaar.
Die angst moeten we zien te
overwinnen."
Is hij nergens bang voor
„Nee, in principe niet."
Niet bang in enge steegjes waar
vleermuizen fladderen en
moordenaars rondsluipen? Niet
bang voor een ongeluk met een
kerncentrale?
„Nee. Wat gebeurt, gebeurt.
Zo het is, zo is het goed. Ik ben
niet bang voor wat er gebeurt.
Maar ik maak me er wel eens
boos over. Over de domme ma
nier waarop we het milieu ver
pesten. Over de roofbouw die
we op de aarde plegen."
Wat doet hij met die woede?
„Ik probeer mijn woede te
kanaliseren om die om te zetten
in creativiteit."
Niet in politieke acties?
„Ik houd niet zo van poli
tiek. Als dichter heb ik mee
gedaan aan akties. Tegen
apartheid. Vóór Amnesty
International. Maar daar
houdt het wel mee op. Ik
kan niet op alle barricades
tegelijk staan."
Hij stemt wel. Op welke partij?
„D66. Omdat ik dat aardige
mensen vind. En omdat Hans
van Mierlo eens heeft gezegd
dat 'echte armoe is dat mensen
niet weten wat kunst is.' Maar
verder vertrouw ik politici niet
zo. Don't follow leaders. Loop
niet aan de band van leiders.
Maar probeer zelf je weg te
vinden. Probeer zelf volwassen
te worden. Er zijn wel mensen
die je daarbij kunnen helpen.
Geen leiders, maar begelei
ders."
Simon Vinkenoog is misschien
wel een van de meest bekende
schrijvers van Nederland,
maar dat komt niet omdat zo
veel mensen zijn boeken heb
ben verslonden. Hij heeft nooit
een bestseller geschreven. Is hij
voor veel mensen niet vooral
een imago uit de jaren zestig?
„Toen ik in de jaren zestig
begon met dat hele marihuana-
gebeuren, waarschuwde Jan
Vrijman me dat ik daardoor
een imago zou krijgen waar ik
nooit meer van af zou komen.
Maar daar zit ik toch niet mee?
Ik ben geen imago. Ik ben me
zelf.
En dat mijn boeken niet zo
veel verkocht worden, komt
volgens mij omdat veel mensen
me niet zo goed kunnen plaat
sen. En omdat ik te moeilijk
ben voor veel mensen.
Dichters in Nederland ver
dienen meer geld met optre
dens in kleine zaaltje dan met
de verkoop van hun dichtbun
dels. Dat wil niet zeggen dat
dichters niet gehoord worden.
Als ik ergens voorlees uit eigen
werk, dan wordt er wel dege
lijk geluisterd. En het is nog
steeds zo dat het grootste deel
van alles dat er in de wereld
wordt geleerd, via het gespro
ken woord wordt onderwezen.
Het is niet de televisie, niet de
radio, niet de krant, nee, men
sen leren vooral van elkaar.
- foto archief de stem
En ik heb wat te vertellen. Ik
wil mensen nergens toe beke
ren. Ik ben geen soefi. Ik ben
geen theosoof. Ik heb geen
nieuw geloof met nieuwe dog
ma's. Maar ik heb wel een
boodschap. Dat mensen aardig
moeten zijn voor elkaar. Dat ze
elkaar niet moeten kwetsen.
Ik wil de wereld verfrissen.
En ik wil mijn eigen geest fris
houden. Ik leef als een dichter.
Met de dichterlijke vrijheid.
Zonder zekerheden. Pluk de
dag.
Ik ben zelfstandig. Ik leef
met financiële ups en downs.
Dat bevalt me uitstekend. Zo
zou iedereen moeten leven.
Niemand zou op vaste tijden
moeten werken. Het is toch
verschrikkelijk om in een vast
patroon te zitten? Dat is zo
saai. Routine is het ergste
waarin je kunt vervallen.
Je moet bereid zijn om alles
steeds weer op losse schroeven
te zetten. Om de poten onder je
eigen stoel weg te zagen. Om
steeds weer nieuwe dingen te
doen. Om het leven avontuur
lijk te houden. Alles mag. Alles
kan. Alles is mogelijk. Al je
maar naar de mogelijkheden
zoekt."
Hij zwijgt even. Weegt zijn
woorden. En neemt gas terug.
„Je moet het allemaal wel re
lativeren. Ik ken het geweldige
geheim van het leven ook niet.
Ik ben maar een dichter die
reikt naar het onbereikbare."
Door Henk Egbers
DE Middeleeuwen liggen in
de uitverkoop. Het aantal
boeken, series en navenante
uitgevers groeit met de dag.
Een opvallend verschijnsel,
dat niet alleen boeken maar
ook vraagtekens, zelfs in re
latie met het huidige
leefklimaat, oplevert.
De jaren tachtig worden ge
kenmerkt door het zogeheten
postmodernisme, door neo-stij-
len en het oppoetsen van verle
dens. Nu is het heden gebouwd
op het verleden; bezinning kan
dus zinvol zijn. Imiteren is uit
den boze. Wat nieuws doen met
oud materiaal kan soms crea
tief zijn.
De Middeleeuwen. Waarover
hebben we het dan? In 1964
verscheen van de hand van
Jacques Le Goff 'La civilisa
tion de l'Occident médiéval'.
Het is inmiddels een 'klassiek'
boek. Daarvan verscheen nu
pas een Nederlandse uitgave,
gebaseerd op de druk uit 1984.
Zijn boek was een reactie op
het bekende werk van Genicot:
'Les lignes de faite', dat een
zeer positieve christelijke Mid
deleeuwse beschaving tentoon
spreidt. Deze wordt geïdentifi
ceerd met de kerk.
Le Goff stelt zich veel breder
en kritischer op (intentioneel
en wetenschappelijk). Prof.
Leupen wijst in een voorwoord
op het ondogmatische karakter
van Le Goff. „De opzet van het
werk blijft een vondst: een eer
ste deel geeft de hoofdlijnen
van de economische, sociale en
politieke geschiedenis van het
Westen, van de vierde tot in de
veertiende eeuw; in een tweede
deel komt de geschiedenis van
de Europese cultuur aan de or
de... De Middeleeuwse wereld is
in naam christelijk... Steeds
wordt duidelijk geïllustreerd
dat zowel de kunstuitingen en
de literaire meesterwerken als
ook de godsdienstige voorstel
lingen wortelen in 'la vie maté-
rielle'." Le Goff heeft school
e«?N CCN
Miötietóeuwsc- Miöbeieeuwse
DGTCCTive beiecriw
eLLis pereRS eLLis peieRS
gemaakt met zijn mentaliteits
geschiedenis, waarbij hij het
geschreven woord én het
kunstwerk als bron gebruikt. Zoilden
hebben overgehouden: de abri
koos." Deze wat wrang humo
ristische duidelijkheid is ken
merkend. De opkomst van de
steden en het feodalisme werd
gevolgd door de neergang van
de kerk, waarna een renais
sance tijd de verstikkende feo
dale maatschappij wegwerkte.
Parallel met deze historische
kaders schildert Le Goff de
cultuur. De enige normgevende
werkelijkheid was daarbij het
christendom; de kerstening
was op gewelddadige wijze tot
stand gekomen. Uitgewerkt
wordt hoe 'de Middeleeuwers
voorwaarts streden met hun
rug naar de toekomst en hun
gelaat naar het verleden: zij
hadden de toekomst achter
zich'. Kloosters, kunst, theolo
gie etc. waren daarvan het vi
sitekaartje.
Florence, symbool van de Middeleeuwen - foto archief de stem
Het ruim 600 pagina's tellende
boekwerk blijkt nog steeds een
heel 'spannend' verhaal met
een overdaad aan informatie;
te beginnen met het ontstaan
van de Middeleeuwen uit de
versmelting van de Romeinse
en barbaarse culturen. De Ka-
rel de Grote uit onze school
boekjes en de Karolingische
tijd, die het karakter van de
Middeleeuwen gaan bepalen,
zien er niet meer zo gekleurd
glorieus uit.
In de elfde eeuw rukte het
christendom in Europa op en
riep bepaalde verwachtingen,
bouwwerken en economische
ontwikkelingen op. Deze wer
den uitgekristalliseerd in de
Kruistochten. Le Goff: „Ik kan
slechts één enkele vrucht ont
dekken die de christenen mis
schien aan de Kruistochten
De samenleving maakte een
ontwikkeling door van 'kasten'
naar standen. 'De erkenning
van de standen vond een be
kroning in biecht en boetedoe
ning'. De zonden werden geca
talogiseerd met maatschappe
lijke klasse. De minachting
voor de vrouw werd vanuit de
kerk gevoed. Het kind is door
de burgerlijke maatschappij
als verschijnsel geproduceerd.
Arbeid en arbeider werden
koopwaar. De getto's (de apart
heid) zijn door de kerk gepre
dikt.
Le Goff stelt zich niet kerk
vijandig op, maar wel zeer kri
tisch tegenover de traditionele
geschiedschrijving die enkel
oog had voor de zegeningen
van het christendom in de Mid
deleeuwen. Een van de zeer in
teressante aspecten van dit
boek is dat de kritiek en de cir-
sis die de christelijke kerken op
dit moment in Europa onder
gaan via dit boek inzichtelijker
worden omdat de wortels er
van al in de Middeleeuwen
zichtbaar zijn. Een boeiend
boek.
In het boek van Pierre Anto-
netti: 'Het bruisende leven in
Florence ten tijde van Dante'
wordt Le Goff verschillende
keren geciteerd. Aanvankelijk
dacht ik van dit boek: wat moet
ik ermee; het is zo'n specialis
tisch onderwerp. Dat valt erg
mee. Dat wat Le Goff in alge
mene lijnen tekent, wordt hier
heel concreet tot leven gewekt
in één stad. Anderzijds staat
Florence in vele opzichten mo
del voor andere Middeleeuwse
steden; ook in de Nederlanden.
Wij tekenen de gulden nog
vaak met de fl(orijn) op onze
cheques e.d. Daarbij komt dat
er herhaaldelijk relaties gelegd
worden tussen de geschriften
van Dante (en Boccaccio) en het
leven in deze stad, wat deze li
teratuur beter invoelbaar
maakt.
Antonetti probeert telkens
uit te gaan van het leven van
de burgers van deze stad in de
13e en 14e eeuw. Het privé-le-
ven, het openbare leven, het
economische, godsdienstige en
culturele leven wordt vanuit
deze optie met talrijke voor
beelden uitgelicht. Niet alleen
de gewone man, maar ook de
tegenstellingen tussen Welfen
en Ghibelijnen, die ik als abs
tractie uit mijn schooltijd in
mijn hoofd had, kregen tijdens
het lezen handen en voeten.
Dante werd een levende
schrijver en bleef geen genomi
neerde uit de literatuurge
schiedenis. Mensen, die eten,
zich kleden, cultureel bezig
zijn, geld (willen) verdienen,
eten, trouwen, politiek bedrij
ven, architectur maken, kerke
lijk bezig zijn... haten, liefheb
ben, doden, genezen, dansen en
fantaseren in de 13e en 14e
eeuw staan bij je op de stoep
als je dit boek leest.
Florence is en was welis
waar een mythe, maar voor
Dante niet. Hij is in feite een
keiharde observateur, die de
aardige én beroerde situaties
van Florence tot poëzie maak
te. Het boek van Antonetti is
voor cultuurgevoelige poëten,
die de werkelijkheid als basis
hebben, een prachtig boek.
De meest afgeleide vorm is een
reeks 'Middeleeuwse detecti
ves', geschreven door Ellis Pe
ters uit Shropshire. Vier zijn er
nu uit; althans in het Neder
lands. Zij schiep broeder Cad-
fael, een monnik op detective
pad vanuit het klooster
Shrewsbury. Dat bestaat nog
en is een toeristische trekpleis
ter geworden vanwege deze
verzonnen broeder met zijn
veertien Engelse titels, waar
van er gemiddeld zo'n 50.000
over de toonbank gaan. Een
Engelse tv-maatschappij is be
gonnen met een televisieserie
over deze twaalfde-eeuwse be
nedictijn. Ik las 'De kille
maagd' (The Virgin in the Ice -
1982), een niet al te beste weer
gave van de Engelse titel.
Tijdens de burgeroorlog in
1139 verdwenen tijdens scher
mutselingen twee adellijke
kinderen - de achttienjarige
Ermina Hugonin en de dertien
jarige Yves Hugonin - aan de
hand van zuster Hilaria. De
non is de maagd die vastgevro
ren dood in het ijs terug wordt
gevonden. De kinderen komen
wel weer boven water, maar er
hebben zich inmiddels de no
dige drama's afgespeeld.
Met de Middeleeuwen heeft
het allemaal niet zoveel van
doen. Er is sprake van een soort
bordpapieren décor uit die tijd,
terwijl de vertaler zich af en
toe van een soort Van Agt-stijl
bedient om er iets 'Middel
eeuws' van te maken. Lang
leve de Middeleeuwen. Het
verkoopt goed.
Jacques Le Goff: 'De cultuur
van Middeleeuws Europa'.
Uitg. Wereldbibliotheek, prijs
gebonden 79,50 en paperback
42,50
Pierre Antonetti: 'Het brui
sende leven in Florence ten
tijde van Dante'. Uitg. Kosmos,
prijs 29,50
Ellis Peters: 'De kille maagd'.
Uitg. De Boekerij, prijs 17,90
Door Marjan Mes
DE ogenschijnlijke zelfstandigheid en onafhankelijk
heid van alleenstaande, werkende vrouwen is y
hoofdthema uit de romans van de thans 60-jari.J
Britse schrijfster Anita Brookner. In 1984 won h
'Hotel du Lac' de Booker-prijs. Hoofdpersoon
Edith, een eenzame vrouw, die zich - na van 1
eigen bruiloft te zijn weggebleven - terugtrekt in^l
somber Zwitsers hotel.
Daar treft zij onder de gees
tig beschreven vrouwelijke
gasten een mannelijke land
genoot. Deze vraagt haar op
puur rationele gronden ten
huwelijk. Bijna begaat zij
weer dezelfde fout. Haar
tragedie is dat ze verliefd is
op een getrouwde man.
Hoewel Brookner van
Pools-joodse afkomst is, is
de manier waarop zij haar
personages gestalte geeft
puur Brits. Vol understate
ments dus, alsof het onbe
hoorlijk is om de diepste in
nerlijke roerselen, verlan
gens en frustraties bloot te
geven. Er blijft daardoor
veel te raden over wat deze
vrouwen werkelijk bezielt.
Tegelijkertijd krijgt de om
geving van deze opgewekte
maar tevens zo hulpeloze
vrouwen een sterk atmosfe
rische lading. Dat geldt ook
weer voor haar nieuwste ro
man in Nederlandse verta
ling, 'Een vriendin uit Enge
land'.
Hoofdpersoon Rachel is
voor anderen een succes
volle carrièrevrouw met een
avontuurlijk leven. Zelf
klampt zij zich vast aan de
burgerlijke zekerheid die
een ouder echtpaar haar met
zijn vriendschap biedt. De
deugdzaamheid en integri
teit - op Britse preutsheid
gebaseerd - van deze men
sen, is voor haar een baken
in 'een wankel universum'.
Hun dochter Heather, een
onbestemd, gesloten en kin
derlijk wezen, vertegen
woordigt voor haar dezelfde
vaste waarden, hoewel zij
volstrekt geen partij voor
haar is.
De ouders dwingen Ra
chel onbewust in de rol van
leidsvrouwe van deze Hea
ther, die kennelijk bijdraagt
aan him permanente melan
cholie. Een onbesuisd huwe
lijk van Heather met wat
een onvolwassen soort ho
moseksueel schijnt te zijn -
het woord wordt niet ge
noemd - geeft Rachel aan
vankelijk gelijk wat betr
Heather's seksloze en oni
richte persoonlijkheid.
voelt zich haar meerde» I
totdat Heather een sbl
neemt die niet alleen hety
ven van haar ouders maJ
ook Rachel's bestaan aan y
wankelen brengt.
Na haar scheiding vind
Heather de grote liefde ii
Venetië, waar Rachel wat
hopig naar haar op
gaat om haar tot
naar Engeland te
en zodoende ook haar e
veilige relatie met c
dochter te kunnen
len. Uiteindelijk blijkt Hei-1
ther de sterkste. „Zij sch
zich thuis te voelen in d
verontrustende stad, zij §1
haar ouders nooit had veria-1
ten. Ze had, langs veelom.!
wegen, een geheim ontdekt", I
Een (liefdes)geheim dat Ha J
chel onbekend zal blijven
'Een vriendin uit Enge-
land' laat net als de vorig
romans van Brookner vet
in het ongewisse. Dat is eer.
charme, die bijvoorbeeldl
Nederlandse schrijfsters I
zelden of nooit zullen berei f
ken. Maar het is hier i
enigszins een handicap, I
want het wordt toch niet he-1
lemaal duidelijk wat
chels tragiek is. Haar inti-1
dentele liefdesleven
niet aan bod, maar
ook niet die aangenai I
raadselachtigheid welke 41
kwaliteit van deze en vet
andere Engelse auteurs
vormt.
De tocht door Venetië is I
ook lang niet zo fascinerend
beschreven als onlangs i
door die andere Enge
schrijfster, Jeannette "Win-1
terson, in haar adembens-1
mende debuut 'Passie' (P
sion). Niettemin is het i
mooie, evenwichtige roman I
uit een maatschappij die zo-1
veel minder direkt is dan de
onze.
Anita Brookner: 'Een vrien-1
din uit Engeland'. Uitg. Cod-
tact, prijs 25,50.
Anita Brookner
ER zijn van die handige veldgid
zoeken hoe de dieren heten di<
Soms kun je die dieren heel moe
je ze alleen in superplatte vor
platgewalst door het verkeer. Eg
ker plat en dood dan rond en le\
een veldgids uitgekomen waarir
afgebeeld staan. 'Flattened Faur
tekent 'platgemaakte dierenwere
is het je al opgevallen dat er stee
roodbonte en andere melkkoeien in d
Is het nou verbeelding of echt wa
blaarkoppen, roodbonte en andere ko
Het is geen verbeelding, dit jaar
koeien minder aan het herkauwen.
Veel veehouders doen hun koeien
melk minder oplevert. Binnen de EE
de boterberg zo enorm geworden d
werken waren. De enige oplossing w
temonnee te laten merken dat er mi
worden.
Dat lukt aardig, de zuivelvoorrad
Toch moeten we oppassen, want als
het jaar 2.000 door al onze 2.2 miljoen
land zonder koeien is als... ik weet eif
is geen gezicht!
Wie zou niet blij zijn dat de
oorlog tussen Iraq en Iran, die
acht jaar heeft geduurd, ein
delijk voorbij schijnt te zijn?
Het lijkt vreemd, maar de
Kurden zijn helemaal niet
blij; afgelopen week vlucht
ten honderdduizend Kurden
naar Turkije en dat zal nog
wel doorgaan. Ze moeten wel
vluchten, want Iraakse solda
ten hebben honderden van
hun volk vermoord, hun dor
pen verwoest en platgebrand.
Koerden leven verspreid in
Turkije, Iraq, Iran en een
klein aantal in Syrië. Sinds
het begin van de vorige
eeeuw vechten ze voor een
eigen staat. Vooral de Iraakse
regering was daar fel tegen
en onderdrukte de Kurden
erg. Kurden werden en wor
den trouwens ook in andere
landen onderdrukt, maar van
Iran kregen ze soms wat
steun. Die steun hield op toen
de Golfoorlog uitbrak, maar
doordat Iraq en Iran het te
druk hadden, werden de Kur
den een beetje met rust gela
ten.
Deze zomer hield het vech
ten op, daardoor heeft Iraq
soldaten en wapens over om
weer flink tegen de Kurden
tekeer te kunnen gaan. Er
worden zelfs chemische wa
pens, gifgassen, gebruikt om
het Kurdische volk eronder te
krijgen. Iraq gebruikte eerder
ook gifgassen tegen Iran en
hoewel dat land een klacht
indiende, protesteerden zelfs
de Verenigde Naties niet echt.
Ook nu protesteren andere
landen niet, ze zijn bang dat
fes men htnerM slaat
hrrsltUtn m itjdmaihwt.
Dr. Jan Bremmer e.a.: 'Van Sappho tot de Sade'. Uitg. Were®
bliotheek, prijs 42,50. De ondertitel luidt 'Momenten in dejj
schiedenis van de seksualiteit'. Incest, prostitutie, homosekstwj
teit en seksuele opvoeding door de eeuwen heen. Nederlandse B'
torici laten zien hoe de meningen over deze zaken verander»
met de geest van de tij d.
Tom Wolfe: 'Het vreugdevuur der ijdelheden'. Uitg. Bert BakkerJ
prijs 39,90. De eerste echte roman van Tom Wolfe, de nwn_"j
'De trip' en 'Pure klasse'. Hij beschrijft de drukke, agressie!"
ren tachtig in New York, van de snelle verdieners in Wall
tot de kleine jongens in de straat. Hij leeft zich uit in kracM
dialogen, die de vertaler tot wanhoop gedreven moet hebben
les draait om de jonge rijkaard Sherman McCoy van Park Ay
nue, die betrokken raakt bij een ongeluk en onmidellijk dejusy
en de pers op zij nek krijgt. Tom Wolfe laat verschillende vr
Iers aan het woord en neemt de ruimte voor zijn beschrijf
(540 bladzijden). Bedriegers en zwetsers drijven voort op
egoïsme in de jungle van de hoof stad van de wereld.
Martine van Rappard: Tot hier en niet verder". Uitg. Ambo,P;'|
29,50. Over verzet van mishandelde vrouwen. Martine van m
pard was vrijwilligster in het Blijf van m'n lijf-huis in An®
dam. Ze sprak met 23 vrouwen, die een manier hebben gevow
een einde te maken aan mishandelingen in het huwelijk.
Stephen McCauley: 'Gevoelens van genegenheid'. Uitg. AgJ®
prijs 39,90. Moderne verwarring in een geestige roman. G#«j
verlangt naar een homofiele relatie, maar wordt onder druk g
door Nina, die hem vraagt als vader op te treden voor haar ba»)
hrnbone
H0£VEEL £/M
NOD/6 yo<f>R OR/B
^M/DOELDè n
cimeNwis
