EN
DE STEM
Seminar voor bezitters
van een huis in Spanje
Veel gebruikte spullen
op ski-inn in Rosmalen
Permanent infocentrum
voor woninginrichting
In
U
Informatiebureau
voor koffie blijkt
schot in de roos
RIJKEREN CONSUMEREN MINDER DAN ANDEREN
ïporteur).
ets aan te doen is.
in doen.
door begrip te tonen,
de hand uit te steken,
slechtziende aan
is bij de Nederlandse
n Slecht-
500 GH
93 11 41.
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1988
Kaaskoppen
Diners
Dikzak
msmm
Op de pagina Consument van maandag:
De meeste Nederlanders hebben de afgelopen zomer helemaal niet
het strand opgezocht.
Door Huub Jansen
De gotvrezende Duitse componist J.S.
Bach heft in zijn beroemde kofiie-cantate
uit 1732 een pleidooi gehouden voor deze
'geestwrruimende' drank. Koffiedrinkers
je in de Ife eeuw werden zelfs gedood omdat
«brinken aanzou zetten tot politieke activiteiten.
Finnen zijn degeduchtste koffiedrinkers ter wereld,
deriand neemtde vijfde plaats op de wereldranglijst
jjikoffiedrinkerie landen in.
jat kun je allmaal aan de weet komen bij de
itichting Koffi Informatie Bureau in Amsterdam.
stichting verd in april in het leven geroepen
tor de Verenging van Nederlandse Koffiebran-
lers en Theeiakkers, nadat men al jaren werd
mt allerlei verzoeken om informatie
iver koffie. Foe draait dat bureau nu na een paar
den? Dr blijkt heel goed te zijn.
Schra, Pi-woordvoerder van Douwe Egberts:
Voordat kc'fie gebrand en dus gearomatiseerd
it is he'groen van kleur. Dan belt een me-
[ouw op di van haar homeopaat het advies heeft
ielregen gicne koffie te drinken omdat daar een
weskracüge uitwerking van zou uitgaan. Je
/ordtdan.econfronteerd met 'n medische proble
matiek war je eigenlijk geen verstand van hebt,
met je zo'n vraag serieus beantwoorden.
In is er an het Koffie Informatie Bureau waar
men objedeve en volledige informatie kan geven".
■overs]
look
■Maar oc scholieren en studenten belden vaak op
|naar deindividuele koffiebranders, want koffie
;n populair onderwerp te zijn om er een
Ispréekhirt aan te wijden. Dat is niet zo vreemd
I als je jirealiseert dat in Nederland per hoofd van
Ide bevMng jaarlijks 8,3 kilo koffie wordt gedron-
|ken. W neerkomt op een totaalomzet van 1 mil-
ard gden. Alleen in de Scandinavische landen en
l'in iJsnd ligt dat percentage hoger. In het Noor-
I den vt Europa heerst dus een echt koffieklimaat.
|W. Rnbach, medewerker van het Koffie Informa-
I lie B eau: „Nederland kent een koffiecultuur bij
luitsti. De eerste vraag die men vaak stelt, is: 'Wil
I je kcie?' Koffie heeft als drank een gevestigde po-
I sitiep de markt ingenomen en de sociale functie
I vanoffie is groot. Koffie wordt geassocieerd met
"reid, bij elkaar zitten en relaxen. Dat leeft
linp enkel land zo sterk als in Nederland. Heel
lljfch. Misschien komt het omdat wij al sinds de
li: van de 18e eeuw koffie drinken".
I
Weren R. Schra (rtchts) en W. Rombach in het in-
natiebureau. foto huub jansen
activiteiten
'ti Koffie Informttie Bureau wil - behalve het
"schaffen van informatie - een aantal projecten
fstarten. Zo wordtin het najaar in samenwerking
de Stichting School en Bedrijf in Den Haag
®scholenpakket 'oor 10- tot 14-jarigen ontwik-
„We steven ernaar om steeds meer
van de bevolking met koffie vertrouwd te
en' ook school,aande jeugd en werkende jon-
m de leeftijdsategorie van 15-20 jaar. Ook al
deze categrie mensen nog niet elke dag
le'ze tonen er vel veel belangstelling voor. Het
'1® de consumento van de toekomst".
loreca
'e horeca is ook en groep waar het Koffie Infor-
j Bureau zijnaandacht op wil richten. Schra:
horeca reahsert zich onvoldoende dat koffie
aantrekkelijk drank is voor de consument,
omdat het» goedkoop is. Wij vinden dat er
hetere ambtnee omheen moet worden ge-
lienM kvjjê je koffie geserveerd op een
hlad met ee chocolaatje en een glas water er-
1 j~e Nederladse horeca zou ook wat meer aan-
-c1aan die pisentatie moeten besteden".
'®ch: „Boendien is de kostprijs van koffie zo
'a| oude bffie beter weggegooid kan worden
al men vee koffie zet. De 'goodwill' die men
men» kweekt, overtreft de stoutste ver
bant als Nederlanders ergens geen
mi - TOr over hebben is het voor slecht ge-
h'koffie".
hoi
-y-~ hru^A imlF i 6
Zo zag Pieter Brueghel een maaltijd in de zestiende eeuw.
Eten maakt groot verschil
Eten maakt verschil. Boven de rivieren
vinden Nederlanders andere dingen lek
ker dan beneden de Moerdijk. Maar niet
alleen verschilt de smaak per streek en
i ook tussen 'hoog" en 'laag' in de samenle
ving. Zelfs de huidige overvloed aan eten verhindert
niet dat eetgewoonten nog steeds sociale verschillen
blootleggen.
Door Kees Buijs
In het noorden van ons land moet de yoghurt wat
zuurder smaken. In het zuiden moet het bruin-
brood wat donkerder zijn. Ome Heijn en ome Uni
lever weten het precies, en ze houden er terdege re
kening mee.
De baas van een grote keten restaurants zet in het
zuiden kervelsoep op het menu, maar boven de ri
vieren niet. Daar zou hij die soep nog niet aan de
straatstenen kwijtraken.
Tussen Nederland en België zijn de smaakverschil
len nog wat groter. Onze zuiderburen kopen geen
drop, maar geven meer geld uit aan champagne,
kaviaar en andere luxe drink- en etenswaar. De
koekjes zijn er zoeter, de koffie wordt anders ge
brand, de ketchup is scherper.
Toch verandert ook in Nederland de smaak gelei
delijk van zoet naar hartig. Kijk maar naar de op
mars van de pizza. Vakantie-eetplezier van Neder
landers in het buitenland èn de eigen cultuur van
etnische minderheden in ons land zorgen langza
merhand voor een lappendeken aan eetmogelijkhe-
den.
Waar komen die smaakverschillen vandaan? We
weten het niet, zeggen voedingsdeskundigen. Ze
hebben ermee leren leven. Wat iemand lekker
vindt, heeft met de stem van moeder natuur vrijwel
niets te maken, vindt psycholoog Gerald Bennett.
Volgens hem maakt de cultuur, de omgeving dus,
uit wat iemand graag eet en wat niet.
Hoe verklaar je anders bijvoorbeeld de gewoonte
van Japanners om te smullen van hapjes van een
vis, de fugu, waarvan grote delen zwaar vergiftigd
zijn? Jaarlijks gaan Japanners dood na het eten van
verkeerd uitgesneden porties fugu.
Waarom eten mensen? Omdat ze trek hebben, da's
nogal wiedes. Maar van oudsher heeft eten ook an
dere betekenissen. Een religieuze bijvoorbeeld:
vasten, het avondmaal, onreine dieren en produk-
ten. Voedsel kan ook dienen als etiket op een groep
mensen of op een heel volk: Belgen noemen Ne
derlanders kaaskoppen, Amerikanen noemen
Duitsers krauts. Verder: door samen te eten en te
drinken komen we met elkaar in verbinding. En
voedsel is een manier om macht uit te oefenen over
anderen. De uitdrukking 'wiens brood men eet,
diens woord men spreekt' herinnert daaraan.
Zolang er eten is, is er verschil tussen mensen, tus
sen rangen en standen. In het huisgezin van vroe
ger kreeg vader het grootste stuk vlees - als er al
vlees op tafel kwam. Maar dat was eerder een
kwestie van rolpatronen. Echt schrijnend waren
eeuwenlang de verschillen tussen hoog en laag.
Het toppunt van maatschappelijk succes was het
geven van diners. Zo at in 1862 in België tijdens
een feestmaal één genodigde voor een bedrag
waarvoor iemand uit een arbeidersgezin zich vier
maanden moest zien te voeden. Op het menu ston
den onder meer tarbot, kreeftjes, truffels en ana
nas. Te zelfder tijd leefden de gewone man en
vrouw voornamelijk van brood, aardappelen en
karnemelk, aangevuld met beetjes reuzel, vet, boter
en spek.
Daarom adviseerde in 1847 G.J. Mulder in 'De
Voeding in Nederland in verband tot den Volks
geest':
Voor de armen en minvermogenden: meer bo
nen en erwten in plaats van aardappelen.
Vooral aandacht voor de kinderen van de ar
men: eiwitrijk voedsel.
Over voeding in onze samenleving, vroeger en nu, verscheen bij Samson Stafleu in Alpben aan de Rijn een gelijknamig boekje, als
deel tien in de serie Voeding en gezondheid.
Voor de meergegoeden: minder vlees en minder
vet.
Kookleraressen, sinds eind vorige eeuw gericht op
democratisering van de kookkunst, waren vóór een
'hygiënisch menu', en veroordeelden diners: „Al
wat we meer gebruiken dan voor onze levensbe
hoefte noodzakelijk is, maakt ons ziek en geheel en
al ongeschikt voor den arbeid."
Dik zijn was tot in deze eeuw een teken van ge
zondheid. En een teken dat men het breed kon la
ten hangen. Maar naarmate we welvarender wer
den, konden steeds meer mensen dik worden.
Vooral sinds de jaren zestig kon het jarenlang niet
op. Dik zijn werd een dalend cultuurgoed, zoals so
ciologen zo gepolijst kunnen zeggen.
De dikzak zakte door de sporten van de maat
schappelijke ladder. Evenals trouwens het witte
brood: ooit het voorrecht van de rijken, maar nu
het meest gegeten door mensen met de kleine inko
mens.
Tegenwoordig vind je betrekkelijk veel dikke men
sen - en bedorven gebitten - in de lagere sociale
milieus. De betere kringen hebben nieuwe leef- en
eetgewoonten ontdekt, want verschil moet er zijn.
Ze slaan maaltijden over, zetten zich op dieet, en
voor zover het 'gemaksvoedsel' bij hen zichtbare
sporen achterlaat, worden die er zorgvuldig afge-
masseerd en losgejogd.
'Gezond', 'verstandig' en 'zuiver' zijn nu de tref
woorden om eten en drinken aan te prijzen, en
mensen aan de onderkant van de samenleving blij
ken daar het minst voor open te staan. Daar kan
nog steeds geen voedingsvoorlichting tegenop. On
danks alle democratisering blijft eten verschil ma
ken.
Een ferme hap uit een broodje dat twee
jaar geleden meedong naar de titel 'Het
lekkerste broodje van Nederland'. Dit tij
gerbolletje met elf soorten beleg erop
heette Delfts-fris. 'Lekker' en 'gezond'
zijn de belangrijkste trefwoorden waar
mee voedsel tegenwoordig aan de man en
vrouw wordt gebracht. foto anr
'Uw onroerend goed in Spanje', zo heet een seminar, dat op op 22
oktober gehouden wordt in de Utrechtse Jaarbeurs. Organisator is
de Nederlands-Spaanse Kamer van Koophandel.
Het seminar is bestemd voor mensen die een huis in Spanje be
zitten, huren of verhuren, overwegen een huis te kopen of te verko
pen, of een huis willen laten (ver)bouwen.
W Het bezit van een eigen huis of ander onroerend goed in Spanje
leidt niet zelden tot teleurstellingen. De reden hiervoor is vaak een
gebrek aan kennis van de Spaanse wet- en regelgeving en onbe
kendheid met afwijkende gebruiken in Spanje. Ook al is men hier
van op de hoogte, dan nog worden de mogelijke gevolgen voor de
eigen situatie regelmatig onderschat.
F Nederlandse Spanje-deskundigen zullen de deelnemers uitge
breid informeren over de praktijk van het onroerend goedbezit in
Spanje en de problemen die daar mee kunnen samenhangen. Naast
juridische en notariële aspecten komen fiscale, financiële en bank-
technische zaken aan de orde, bouwkundige aspecten en de rol van
de makelaar. De kosten voor deelname bedragen 125,- per per
soon of 175,- per echtpaar, waarbij inbegrepen is het boek 'Uw
onroerend goed in Spanje', dat de deelnemers na afloop wordt toe
gezonden.
W Deelnameformulieren en nadere informatie kunnen schriftelijk
of telefonisch verkregen worden bij: Nederlands-Spaanse Kamer
van Koophandel, Bezuidenhoutseweg 181,2594 AH Den Haag, tel.
070-820551 of 477529.
Voor Zuid-Oost Nederland wordt van 20 tot en met 23 oktober in
het Autotron te Rosmalen de traditioneel geworden Ski-Inn gehou-
den.Deze wintersportvakantiebeurs, die in het verleden in Tilburg
plaats vond moest door gebrek aan ruimte verhuizen.
De laatste jaren heeft deze beurs vooral bekendheid gekregen
door naast het tonen van een groot aantal noviteiten, ook aandacht
te schenken aan gebruikt materiaal.
In het Autotron is dit jaar tijdens de herfstvakantie opnieuw
een tweedehandswinkel, waar gebruikt materiaal en kleding kan
worden gekocht of verkocht. Vooral bij 'nieuwkomers' in het mog
steeds groter wordende wintersportlegioen en voor kinderen, staat
de 'occasion-markt' sterk in de belangstelling.
Tijdens de Ski-Inn kan men zich ook oriënteren over vakantie
mogelijkheden tijdens de wintermaanden. Een groot aantal ver
keersbureaus uit bekende en minder bekende ski-oorden in Oos
tenrijk, Zwitserland, Frankrijk, Italië, Joegoslavië, Bulgarije, Scan
dinavië en West-Duitsland zijn op de Ski-Inn present.
Op donderdag 20 en vrijdag 21 oktober is de wintersportbeurs
geopend van 1400 tot 2200 uur; op zaterdag 22 en zondag 23 ok
tober van 1000 tot 1800 uur.
De Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs in Utrecht gaat de presen
tatie van de interieurbranche bundelen in een voor Nederland
uniek Interieur Design Center: een permanent handels- en infor
matiecentrum.
W Het centrum is primair op de vakhandel gericht, maar ook de
consument kan er terecht voor informatie en documentatie over
woninginrichting.
W De Jaarbeurs kent al geruime tijd de meubelbeurzen, Inter De
cor en de permanente Meubel Trade Mart. Het Interieur Design
Center (IDC) moet vanaf begin jaren negentig het centrale presen-
tatiepunt worden voor de interieurbranche: meubelindustrie en -
groothandel, verlichting, vloerbedekking, woningtextiel en project
inrichting.
In de Nederlandse meubelmarkt gaat jaarlijks zo'n vijf miljard
gulden om. Na de teruggang begin jaren tachtig zit de groei er weer
in: zes procent in het afgelopen jaar. Ook het woontextiel (jaarom
zet 1,5 miljard gulden) geeft een groei te zien van zeven tot acht
procent.
