Concert Prince in 11 landen op tv
OG STEEDS GEEN VOORUITGANG REORGANISATIE OMROEPBESTEL
Serra ontregelt Van Abbemuseum
I
SolFilm komt met zes
'j onger en berichten'
Amsterdams gezelschap
speelt op Rode Plein
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1988
REGIE EN PRODUKTIE ZIJN IN NEDERLANDSE HANDEN
[ILVERSUM - Ook de AVRO maakt zich na Ve-
taica, NCRV en TROS boos op de regering en
Let name minister Brinkman die de reorganisa
tie van ons omroepbestel alsmaar traineert, on-
lanks een Regeerakkoord.
er aan: de spaarder
1 met een excellente
3 liefst 5,2%, mits het
ste f25.000-
irders die een hoog
illen koppelen aan
Tijheid weten vanaf
mogelijkheid hiedt
I
Landschap
Anarchist
Mannen met
satire
Van onze RTV-redactie
AMSTERDAM - Het pop-fenomeen
Prince besluit vrijdag zijn Europese
toernee met een live televisie-optre
den vanuit Dortmund. Dit concert, dat
de KRO van 23.35-01.00 uur op Neder
land 1 zal uitzenden, wordt geprodu
ceerd door het Amsterdamse bedrijf
ID TV. Behalve in Nederland zal de
registratie nog in 11 andere landen op
het scherm te zien zijn.
De rechten voor het pop-concert, het eer
ste live televisie-optreden van Prince, wa
ren in eerste instantie gekocht door de Ita
liaanse RAI-Televisie. De RAI zocht
daarop contact met Granada Television in
Engeland om het nodige geld bij elkaar te
brengen.
De relatie van ID TV met de RAI da
teert van het Madonna-concert in 1987, dat
het Nederlandse bedrijf eveneens voor
RAI produceerde. Ook voor het Prince-
concert zocht RAI al in een vroeg stadium
contact met ID TV.
Tijdens het verblijf van Prince in Ne
derland op 17,18 en 19 augustus waren er
twee regisseurs in de race: de Nederlander
Egbert van Hees en de Engelsman David
Mallet. Mallet had eigenlijk de voorkeur
vanwege zijn internationale naamsbe
kendheid als regisseur, maar Van Hees
was populair om zijn groeiende faam op
het gebied van live tv-registraties van
popconcerten. Bovendien had hij drie
maanden in Italië doorgebracht om het
wekelijkse popprogramma Notte Rock te
maken.
De definitieve beslissing viel op 30 augus
tus toen Egbert van Hees de regie had ge
voerd over een verrassingsconcert in een
kleine club in Hamburg en over een aantal
grote televisieschermen, die tijdens Prin
ce's optreden in Frankfurt en Hamburg
tussen het publiek stonden opgesteld.
Prince reageerde laaiend enthousiast op
deze registratie en liet via zijn manage
ment weten: „Wat deze man uit mij weet
te halen is nog geen enkele regisseur ge
lukt!"
Dank zij dit enthousiasme is ID TV met
een karavaan van zo'n 75 mensen naar
Dortmund vertrokken. Daar is eerst een
soort oefenconcert met publiek voor band
en productie. Morgen volgt de registratie
van Prince's show, waarbij het ronde po
dium in het midden staat en het publiek
(ongeveer 15.000 mensen) daar omheen zit.
ok AVRO hekelt Brinkman
(Kan onze rtv-redactie
regering, aldus AVRO-voorzitter G. Wallis de Vries,
(izelf gekomen met het idee van een duaal bestel, waarin
laast de publieke netten ruimte moet komen voor com
merciële netten.
laar na deze stellingname, die
»r de AVRO werd toege
juicht, is er niets meer gebeurd,
e Mediawet heeft weinig ver-
inderd en biedt weinig per-
ïctief. De privatisering van
jtet NOB, ook door de AVRO
legejuicht, is nog altijd een
tarce. „Nog steeds geen voltal
lige Raad van Commissarissen
directie," verzucht de
IiVRO-voorzitter.
Het lijkt wel of de minuster
taar de bal rondspeelt, en
idertussen rukken de buiten-
mdse zenders via de satelliet
Als het zo doorgaat, valt
ederland uit en is ons bestel
raks niet meer dan een regio-
ale zender.
De AVRO vindt het ook on
billijk dat zij, net als de TROS
en Veronica, niet meer zendtijd
heeft dan een veel kleinere
KRO, VARA of NCRV. Boven
dien brengt het tweede net
(waarop ATV) verreweg het
meeste geld in het laadje, maar
in het NOS-bestuur (waarin de
omroepen zitten) hebben ATV
een minderheid. De AVRO kan
ook niet begrijpen waarom
KRO, NCRV en VARA maar
niet inzien dat een duaal bestel
ook hun redding is.
Veel nieuws brengt de
AVRO niet in de winter. Ma-
rijn de Koning gaat 'AVRO op
het Binnenhof' presenteren, er
komt een omvangrijke reeks
over de Chinese eetcultuur
compleet met kooklessen, Nada
Kocky Andreoly (links) en Nico Tien brengen een cursus
Chinees koken voor de AVRO.
van Nie (Honnepon) brengt een
jeugdmagazine 'Donderslag' en
Annie M. G. Schmidt heeft
'Beppie' geschreven, een co
medy met Rijk de Gooyer,
Johnny Kraaykamp en Adele
Bloemendaal. Een andere eigen
drama-produktie is 'De Wan
delaar', een politieserie met
Kees Brusse in de hoofdrol. Er
komt een Meryl Streep-cyclus
en een Oscar-cyclus. Mies
Bouwman houdt een grootse
actie voor de gehandicapte
sporter die 25 miljoen moet op
brengen.
Nada van Nie ('Honnepon')
gaat het jeugdmagazine
Donderslag presenteren.
- FOTO ANP
Van onze filmredactie
SOLFILM Produkties,
dit voorjaar bekroond
met de Nassau Cultuur
prijs van Breda, brengt
morgen en vrijdag 9 sep
tember zes nieuwe video
films voor jongeren in
roulatie. Het betreft een
vervolg op de serie 'Jon-
gerenberichten', waarin
allerlei voor jeugdigen
interessante onderwer
pen worden aangesneden.
Films van een half uur,
die bedoeld zijn om o.a.
de discussie op scholen
over actuele thema's aan
te zwengelen.
De zes films gaan in pre-
mère in de aula van het Mu
seum voor Volkenkunde
(Kasteelplein) in Breda.
Vanavond worden vertoond:
'Grenzeloos', 'Hand in hand'
en 'Mis-Daad'. Op vrijdag 9
september volgen: 'Wat wil
len jongens eigenlijk?', 'Voor
m'n eigen bestwil' en 'Hé.
voel jij je wel goed?'. Deze
voorstellingen zijn op de
eerste plaats bedoeld voor de
scholieren die erin optreden,
de acteurs dus. De video
films kunnen door geïnte
resseerde scholen, instanties
en individuelen worden ge
huurd.
De eerste drie films wer
den geschreven en geregis
seerd door Marcel Sieg-
mund, terwijl Bob Entrop
het camerawerk verzorgde.
'Grenzeloos' gaat over de be
trokkenheid van Neder
landse jongeren bij de hon
ger in de wereld. De com
merciële wijze waarop die
betrokkenheid vaak wordt
afgedwongen, is discussia-
bel. Wel een goed voorbeeld
is het Bredase Graaf Engel-
bertcollege, dat een persoon
lijke band heeft met een
Afrikaanse school.
'Hand in hand' gaat ook
over de relatie tussen de
westerse consumptiemaat
schappij en de Derde We
reld. 'Mis-Daad' behandelt
crimineel gedrag bij meis
jes; een toenemend ver
schijnsel. In 'Wat willen
jongens eigenlijk?' van Bob
Entrop spelen Dennis Coe-
nen en Patrick Vlug de
hoofdrollen. Twee totaal
verschillende jongens die in
gesprek met andere jongens
kenbaar maken wat hen be
zighoudt en hoe zij denken
over meisjes, emoties, mu
ziek, uiterlijk en idealen.
Anneke Hopmans is de
schrijfster en regisseur van
'Voor m'n eigen bestwil'; een
videofilm over zeven jonge
ren die in een tehuis wonen
of hebben gewoond. Hoe
denken ze over hun ouders,
de groepsleiding, hun eigen
thuis en het tehuis? 'Hé.
voel jij je wel goed?' werd
eveneens door Anneke Hop
mans gerealiseerd. Deze
korte film gaat over ziek
zijn, gezondheid, de dokter
en medicijngebruik. Alle zes
films werden geproduceed
door Bob Entrop.
Volgende maand begin
nen de opnamen voor drie
nieuwe jongerenberichten,
die de toekomstverwachtin
gen en mogelijkheden van
Surinaamse, Turkse en Ma
rokkaanse jongeren tot on
derwerp hebben. Deze films
worden begin 1989 uitge
bracht.
AMSTERDAM (ANP) - De Amsterdamse theatergroep
Shusaku Dormu Dance Theater zal zondag met dertien
dansers een grote straatvoorstelling geven op het Rode
Plein in Moskou. Na deze voorstelling zal de groep nog in
een zaal in de Sovjet-hoofdstad optreden en vervolgens
wordt koers gezet naar Leningrad waar het programma
wordt herhaald. In Leningrad zal ook nog een 'openluch
timprovisatie' met Leningradse acteurs worden verzorgd.
Dit heeft Han Bakker van de voor dit prjeet opgezette stichting
Internationale Theateractiviteiten (ITA) gisteren meegedeeld. De
Nederlandse groep is hiertoe uitgenodigd door de Mossowjet, de
Moskouse gemeenteraad.
Volgens Bakker zullen de Sowjet-TV en Moskfilm het hele
toernee met de camera's volgen. Een groep van Moskouse bedrij
ven financiert het evenmement. Het project is opgezet volgens
idee en op initiatief van Bakker en de Leningradse acteur Slava
Polunin.
7pc Lppl d
bouwers. Esp 4a, Eindho
ven. Open: vrijdag, zater
dag en zondag 13-17 uur en
na telefonische afspraak
Steeds meer kunstenaars
«ginnen met eigen expositie-
fuimten buiten de bestaande
galeries om. Ze vinden daar
soms te weinig mogelij khe-
®n, achten de verkoopper-
®tages te hoog, etcetera. De
tekende Brabantse beeldhou
wer Theo Coenen heeft achter
huis, aan de weg van
undhoven naar Son en Breu-
?el. een beeldenpark aange-
'W waar hij niet alleen
ochzelf maar ook collega's de
Jpwte geeft met publiek in
pntakt te treden. Tussen de
teerderijen in ligt een 'wei-
ana-achtig' terrein (de aan
ging moet nog groeien)
een heus en architecto-
iusch goed uitgewerkt pavil-
to e.'. behalve Theo Coe-
3 zijn het Kees Buckens,
i*r Veneman, Adrie Ver-
j6n' Henk visch en Mela-
seren Vroom er nu exP°"
v J)e Brabantse gedeputeerde
cultuur drs. J. Baart-
otJf;van den Boogaart,
kd u zondag 11. en zei en-
le pehartenswaardige din-
Ze verweet WVC een te
Tien beelden van Richard
Serra. Van Abbemuseum in
Eindhoven. Open: dinsdag
tot en met zondag 10 (zondag
11)-17 uur. Tot en met 30 ok
tober.
HET verschijnsel Serra
manifesteert zich duidelijk in
Eindhoven. Er is de laatste
jaren bijna een grote beel
denmanifestatie denkbaar in
de wereld of Serra heeft er
zijn kolossale roestkleurige
metalen schuttingen neerge
zet. Men heeft er een lieve
cent voor over om hem in of
bij huis te halen; vaak ten
koste van andere kunstenaars
zoals bijvoorbeeld vorig jaar
in Kassei bleek. Serra 'moet'...
Als hij er is kun je trouwens
niet om hem heen. Daar gaat
het om.
In het Van Abbe heeft hij
de tien zalen van de oud
bouw voorzien van zijn me
tershoge stalen platen, waar
tussendoor je een wet moet
zoeken of overheen moet
stappen. Zondag 1.1., bij de
opening, zag je jongeren met
bewondering kijken naar de
techniek (hoe krijgen ze het
voor elkaar en ouderen
hoorde ik zeggen: „Ik heb de
zalen in dit museum nog nooit
zo gezien/ervaren."... En dat
is wel the heart of the matter.
De kern van de zaak is, dat
Stella met zijn ruimtelijke
objecten de gebouwde omge
ving zó wil doorbreken dat
deze op een andere manier
wordt ervaren.
Richard Serra (San Fran
cisco 1939) groeide op tussen
de scheepswerven en werkte
zelf een tijdje in staalfabrie
ken om zich in levensonder
houd te voorzien. Deze jeugd
trauma wordt omgezet in zeer
demonstratieve kunstwerken
(bijna in de zin van het minis-
leven riep. Ze waarschuwde
voor -een nieuw-dretgend -ge-
terie van verkeer en water
staat). Vanaf de jaren zeven
tig begon hij staalconstructies
te maken. Eerder had hij al
getoond dat hij erg gesteld is
op het vervaardigen van ob
jecten die een grote fysieke
activiteit veronderstellen.
Voorbeelden hiervan waren
zijn splash pieces (kokend
lood, uitgegoten over de vloer
of tegen de wand) en de scat
ter pieces (het uitstorten van
vuilnis, rubber, aarde over de
grond). Tegengestelde mate
rialen boeiden hem. Hij
maakte objecten uit rubbere
riemen met neon of tegen de
muur met loden platen.
Ook werkte hij mee aan de
landschapskunst van een Ro
bert Smithson. De Serra die
in 1973 in de beeldentuin van
Kröller-Müller in Otterlo
werd geplaatst is aan Smith
son opgedragen. In 1977 expo
seert hij in Amsterdam Ste
delijk monumentale tekenin
gen en in 1980 staan zijn
nieuwe beelden (wanden) in
Boymans-Van Beuningen
Rotterdam, waar in de
nieuwbouw die enorme gebo
gen wand Waxing Arcs bleef
opgesteld (aangekocht).
Serra wordt steeds agres
siever en voert 'oorlog' met de
gebouwde omgevingen. Dat
gebeurt steeds 'irritanter' met
constructies die eigenlijk niet
kunnen; met wanden die
bijna op de millimeter nauw
keurig, vaak op een griezelige
manier, met elkaar in balans
worden gebracht. Hij tast
grote pleinen aan en zadelt
kleine ruimten op met benau-
j «u-uraak van de Beel-
JJ® Kunstenaars Regeling,
1 nogal wat kunstenaars
len in de Bijstand en
knn,tWeik in de verdrukking
r. Brabant is de eerste
sw een door kun-
ars beheerd fonds in het
vaar: moesten de voormalige
BKR-gelden tot op heden nog
gebruikt worden voor kunst,
provincie en gemeenten zul
len binnenkort daartoe niet
meer verplicht worden.
Het gevaar is niet denk
beeldig dat in veel gevallen
kunstgeld bij de algemene
middelen terecht zullen ko-
- men. Ze deed een beroep op-de
kunstenaars om actie te on
dernemen voor behoud van
het fonds. Anderzijds was ze
gelukkig met de talrijke ini
tiatieven die kusntenaars
(noodgedwongen) nu onder
nemen. „We hebben nog geen
zicht op de invloed van de af
geschafte BKR op de beel-
wenis, blokkeert straten of
brutaliseert klassieke gevels
van oude paleizen.
Geen wonder dat daarop
gereageerd wordt; dikwijls
vanuit bepaalde politieke
hoeken, zoals tegen de Berku-
lin voor de klassieke gevel
van het Noordbrabants Mu
seum wordt gereageerd, zo
werd door de CDU in Bochum
tegen Serra's Terminal actie
ondernomen. In New York
heeft hij net een driejarig
proces achter de rug (en ver
loren) tegen zijn Tilted Arch
op een groot plein, waar de
concentrische lijnen werden
doorgesneden met een tegen
draadse beweging.
In 1986 nodige Rudi Fuchs
hem uit om iets te doen met
de zalen van het Van Abbe.
Hij bouwde in zijn atelier in
New York een maquette van
de tien ruimtne en ging aan
de slag. In zaal 1 is indertijd
een sleuf aangebracht om
grote schilderijen naar bin
nen te krijgen. Dat zou de toe
gangspoort zijn. De werken
konden daardoor niet dikker
dan 25 cm worden. Serra ont
wierp constructies met stalen
platen en smeedijzeren lig
gers en staanders. Ingeniers
werden ingehuurd om de
draagkracht van de vloeren
te meten en zonodig extra
voorzieningen te laten aan
brengen. Doorgaans wordt
gebruik gemaakt van de be
staande constructie, zodat de
bovenbouw in de zala als het
ware een spiegelbeeld is van
de onderliggende draagcon
structie. Sommige zalen zijn
belast met zo'n twaalfduizend
kilo. Het hele gebeuren weeg
ongeveer honderdduizend lei
dende kunst zelf, maar een
initiatief—van= bijvoorbeeld
Theo Coenen is bewonderens
waardig." Ook wees ze op het
risico dat veel kunstenaars op
dit moment lopen nu allerlei
zakenmensen bij hen op de
stoep staan om kunst aan de
man te brengen.
Uit het Westbrabantse ex
poseren er Kees Buckens met
lo... Een bedrijf in het Duitse
Bochum heeft de technische
uitvoering verzorgd. Op
daarvoor geconstrueerde
wagentjes werden de cor-ten
stalen platen het museum in
gereden. Op een video is dat
allemaal te zien.
Serra heeft zich bj de open
stelling van de delen laten
leiden door de architectuur
van Krophollers' gebouw.
Deze kerken- en kloosters-
bouwer was wars van de
Nieuwe Zakelijkheid, van
verstandsarchitectuur. De
Amerikaanse kunstenaar
heeft nu in dit 'klassiek' sy-
metrische bouwwerk een
Nieuwe Orde aangebracht,
die Kropholler echter niet erg
op prijs gesteld zou hebben.
Hij stelt in elke zaal de be
staande ruimte aan de orde;
niet om deze te verbeteren of
te zeggen 'zo had het ook ge
kund' (zoiets als alternatieve
architectonische oplossingen),
maar om de ervaring van de
kijker op de proef te stellen.
Dat zal het meest effectief
zijn bij de geregelde bezoe
kers van dit museum.
Het rechthoekige van de ma
terialen, de opbouw van de
balkconstructies met name,
lijkt in eerste instantie tegen
een nieuw soort zakelijkheid
aan te liggen, maar in de
praktijk is Serra een roman
tische anarchist. De manier
waarop de platen tegen elk
aar gezet zijn en elkaar in
evenwicht houden is bij na
dere beschouwing met een
griezelige bravour bezwan
gerd. Het lijkt allemaal on-
zijn interessante stapelingen
van Rückriemaehtige
Momentopname bij de opbouw van de zogeheten Sia
mese 67ti; twee platen van elk 850x300x3 cm. Totaal ge
wicht 6120 kg.
en Melanie de Vroom, die uit
de brokken van de klassieke
cultuur nieuwe stijlvolle mo
numentjes bouwt. Theo Coe
nen is een man die ordent in
hët boerenland. Van hem is er
een fijnzinnige stenen poort
en een evenwichtige stapeling
van stalen balken te zien.
wrikbaar, maar voor het
zelfde geld krijg je het gevoel
dat alles om kan vallen. Er
gaat hier en dar iets drei
gends van uit.
Je loopt door een dooltuin)
moet soms over platen heen
stappen; vind een zaal ge
deeltelijk ontoegankelijk of
de normale route voor 'gan
gen' enigszins versperd. Zul
je wel onder de balken door
lopen, die zo los lijken te lig
gen Moeten de ruimtes van
het museum wel zo blijven of
zijn ze aan een verbouwing
toe? Hoe geordend is alles
eigenlijk door deze dis-orde
ning Blijkt dat iedere zaal
constructie nog een mooie
naam meegekregen heeft op
onduidelijke kaartjes aan de
muur. Maar je bent geneigd
om titels als Merel, Sub-Tend
of Steely Point Redefined
voor kennisgeving aan te ne
men. Dan toch maar even op
de video naar Serra kijken en
horen hoe hij zijn theorieën
Peer Veneman heeft zijn Cas-
structie met rode textiel
drapperie - daarheen ge
bracht en ook Henk Visch
lijkt met zijn 'Het andere in
het ene' (een lantaarntje in
een wiel) van de ene naar de
andere expositie te moeten
vanwege zijn Venetië-bien-
nale-faam. h.E.
over bijvoorbeeld gewicht
ontvouwd.
Serra is de eerste die zegt
dat zijn werk manipuleert.
Bedacht is om greep te krij
gen op structuren. „Mijn wre
ken zijn vrij van esoterische
verwijzingen naar mijzelf.
Het begrip van de constructie
leidt tot een bezig zijn met
haar structuur, niet tot een
bezig zijn met de persoon van
de kunstenaar." Dat is na
tuurlijk een indrukwekkende
uitspraak, maar ongeloof
waardig. Als iemand een per
soonlijk stempel drukt met
zijn constructies op omgevin
gen is dat Serra wel. Zijn con
structies zijn zó herkenbaar
en bekend als 'Serra' dat je er
niet meer omheen kunt zon
der zijn naam te noemen.
Maar wie hem daarover zelf
wil horen praten kan op 11
september om 14 uur in het
Van Abbemuseum terecht,
want dan komt de meester er
een lezing geven.
H.E.
De Mannen houden huis.
Stockholm, Wolwevershaven
in Dordrecht; open woensdag
t/m zondag van 11.00 tot 18.00
uur, t/m 25 september.
Wat doe je als je vindt dat
we nu echt wel alles hebben
gehad? Je keert je af van 's
werelds strijdgewoel in zwij
gende diepzinnigheid en komt
zodoende tot de bevinding dat
'alles' allemaal nóg anders
kan en dat geen enkele theo
rie of stelling, toch zeker niet
in de kunstgeschiedenis eeu
wigheidswaarde heeft. De
weg naar de satire ontvouwt
zich en een amusante presen
tatie van 'Gesamtkunst' in
een imposant gebouw is het
resultaat.
Zo komt het dat vier Til-
burgse jongens, Loek van
Beers, Marcel van der Hey-
den, Bas Kwakman en Hen-
nie Spermon zich presenteren
als De Mannen, jawel met
hoofdletters, in een acht
tiende eeuws pakhuis in Dor
drecht. Ze tonen zich als por
trettisten, publicisten, bin
nenhuisarchitecten, psycho-
analisten en vooral als v-r-ij-
e-kunstenaars die gek zijn op
melodrama, verrukt zijn van
het stoere pand, niet vies zijn
van oubolligheid en kitsch en
trouwe aanhangers zijn van
absurdistische humor. Ze to
nen hun gezamenlijke visie
op huis-slaap-kinderkamer
en keuken waarbij geen enkel
middel geschuwd wordt om
het beoogde effect te berei
ken.
De sleur van de dagelijkse
gang van zaken in de keuken
krijgt uitdrukking door mid
del van een schier eindeloze
serie aan knijpertjes opge
hangen doeken, die zich
slechts in formaat van elkaar
onderscheiden en allemaal
een abstractie van een Hol
landse wei in de mist tot on
derwerp hebben
Zwoele opwinding vindt u
in de intieme slaapkamer met
erotische kunst (de klapper is
een foto van een paar prach
tige blote damesbillen, als
medaillon in het centrum van
een levensgroot vaag geschil
derd liggend naakt gezet). En
'de kinderkamer' verscheurt
op harteloze wijze de schone
mythe van de gelukkige
jeugd.
Als u al deze en andere ver
makelijkheden wilt gaan be
leven neem dan ruim de tijd.
L.R.