'Verdeling in twee Korea's is allang uit de tijd'
'De jonge tijger
verlaat het nest'
'Sla 2
Slaap Apn
PROFESSOR CHUNG HYUN-BACK WIL DAT KOREA WEER ÉÉN WORDT
aanbevole
DE STEM EXTRA ACHTERGROND MAANDAG 5 SEPTEMBER 1988
pW STEM EXTRA C
ZUIDKOREA DOOR SPELEN UIT ISOLEMENT
Jonge tijger
Heel behoorlijk
Yalta
Mannenwereld
mu&
Door Claude Alvares
KOREA MAAKT een
droevige eeuw door. In 1905
bezette Japan het schier
eiland en maakte een eind
aan de monarchie. „Sinds
dien heeft Korea geen
echte onafhankelijkheid
meer gekend. Het heeft al
tijd in de dienst van andere
belangen gestaan", meent
professor Chung Hyun-
Back van de Universiteit
van Seoul.
Chung krijgt bijval van zijn
collega Lee Sam Yul. De de
ling van Korea is een uitvloei
sel van beslissingen van de
supermachten. Na de Tweede
Wereldoorlog moest verliezer
Japan zijn kolonie Korea inle
veren bij de winnaars, de Ver
enigde Staten en de Sovjet
unie, die het bij de 38e breed
tegraad in tweeën sneden.
„Beide Korea's leiden nu een
kreupel bestaan", meent Lee.
Beide Zuidkoreanen waren
onlangs te gast op een bijeen
komst van de internationale
commissie van juristen in de
Indische stad Bombay. Beiden
spraken ze over de eenwor
ding van Noord- en Zuidko-
rea, een thema dat steeds
meer boven komt drijven als
een van de gevoeligste poli
tieke strijdpunten in Seoul.
Eerder deze maand organi
seerden studenten van de
Universiteit van Seoul een
mars naar het gedemilitari
seerde grensgebied tussen
beide Korea's, waar ze stu
denten van de Noordkore-
aanse universiteit van Pyon
gyang wilden ontmoeten. De
studenten werden door de op
roerpolitie gestuit. Hun
Noordkoreaanse collega's
wachtten een uur vruchteloos
aan de grens en keerden toen
onverrichterzake terug.
De beide hoogleraren dra
gen de idealen van de studen
ten een warm hart toe. Ze
spreken van een nieuwe, dra
matische trend, die uiteinde
lijk kan leiden tot de hereni
ging van hun verdeelde land.
„De onderwerping van Korea
aan buitenlandse machten en
de Koreaanse deling zijn nu
de belangrijkste problemen
van ons land", aldus Chung.
Tot voor kort bepaalden de
schending van de mensen
rechten en het verlangen naar
terugkeer van de democratie
de politieke agenda.
De buitenwereld ziet Zuid-
korea als een modelvoorbeeld
van economische groei, meent
Lee. Het Bruto Nationaal Pro-
dukt is de afgelopen twintig
jaar omhoog geschoten. Het
gemiddelde inkomen per
hoofd van de bevolking be
droeg in 1985 al ruim 2.100
dollar. Er is een middenklasse
ontstaan, die dankbaar is voor
het economische mirakel en
bang is voor onrust en insta
biliteit.
Een deel van de verklaring
voor het economische succes
schuilt juist in de deling, aldus
Chung. Het Westen en vooral
de Verenigde Staten waren
erop gebrand van Zuidkorea
een pronkstuk te maken, dat
lichtend afstak tegenover het
communistische noorden.
Zuidkorea besteedt momen
teel 38 procent van zijn begro
ting aan defensie. In het land
zijn 42.000 Amerikaanse sol
daten gelegerd.
„Ons Zuidkoreanen is vanaf
de peuterspeelplaats in het
hoofd gepompt dat het com
munisme een verderfelijk sys
teem is. Elke school moet we
kelijks verplicht twee uur aan
dat onderwerp besteden. Het
hoofd van de Noordkoreaanse
leider Kim II Sung was taboe
op de televisie", aldus Chung.
Een hereniging is pas moge
lijk als ook de ideologische
barrières en vooroordelen
worden overwonnen, meent
hij.
Iedereen is het er echter
over eens dat één Korea nog
een heel ver ideaal is. In ruim
43 jaar zijn beide landen uitel-
kaar gegroeid. In de grondwet
van Zuidkorea staat dat het
land naar hereniging moet
streven „gebaseerd op princi
pes van vrijheid en democra
tie". Zolang Kim II Sung de
scepter in Pyongyang zwaait
en de Amerikanen in Zuidko
rea blijven, zal er waarschijn
lijk een grens blijven lopen
over de 38ste breedtegraad.
(IPS)
De Noordkoreaanse leider Kim II Sung was taboe op dj
Zuidkoreaanse televisie. - fotoi»
Kyongju was de hoofdstad van het Shilla Koninkrijk (57 voor Chr. -935). De stad telde
toen een één miljoen inwoners. Vandaag is het een 'museum zonder muren', een getuige
nis van het rijke culturele verleden van de Shilla-dynastie.
Door Patrick Luysterman
ELKE Koreaan is er stee
vast van overtuigd dat dit
de best georganiseerde
Olympische Spelen aller
tijden worden. Een aardig
stukje chauvinisme dat
niemand hoeft te verwon
deren. Dit werklustig volk
heeft geen enkel vergelij
kingspunt en is totaal we
reldvreemd. Tot voor kort
was Zuidkorea, hoewel een
schiereiland, in leven en
denken een geïsoleerd
eiland als geen ander.
„Wij zijn hier slechts met zo'n
25 buitenlandse corresponden
ten. Het is hier voor ons, pio
niers, een echt paradijs: de
voorbereiding van de Olympi
sche Spelen, politieke veran
deringen die de wereld met
verbazing slaan, een econo
misch succesverhaal en met
de regelmaat van een klok
keiharde studentenrellen die
mei '68 doen verbleken", zegt
Kari Ahlberg, een Finse free
lancejournalist.
Ondertussen huilen we tra
nen met tuiten. Niet dat wij zó
ontroerd zijn door zijn ver
haal. Maar de ordestrijd
krachten hebben net gechar-
geerd en een traangastank
spuwt zijn gal. Volgens offi
ciële cijfers gaf de Koreaanse
politie vorig jaar 1,5 miljard
frank uit aan dit prikkelende
goedje,Een gasmasker is
hier voor een journalist even
onontbeerlijk als een fototoe
stel", vertelt Dominik Ba-
rouch, de correspondente van
het Franse dagblad Libera
tion.
Heel voorzichtig zet Zuidko
rea zijn eerste stappen in de
open wereld. Als een jonge tij
ger die het afgeschermde nest
heeft verlaten, ervaart het dat
de spelregels van de buiten
wereld anders en harder zijn
dan het zich had voorgesteld.
Korea ligt in het hart van
heel wat tegenstrijdige belan
gen. In het noorden grenst het
land aan China en de Sovjet
unie. Zo'n 200 kilometer naar
het oosten stuit je al op de Ja
panse eilanden. En met een
De legerdienst duurt in Zuidkorea drie jaar. De opleiding is Spartaans.
permanente aanwezigheid
van ruim 40.000 manschappen
laten de Amerikanen geen
twijfel bestaan over hun aspi
raties.
Het land heeft zich eeuwen
lang afgesloten voor invloe
den van de westerse bescha
ving. Korea werd in 1910 ech
ter het slachtoffer van de pan-
Aziatische ambities van Ja
pan, dat er een echt koloniaal
schrikbewind voerde en het
land geïsoleerd hield van de
rest van de wereld.
Na de onafhankelijkheid in
1948 kwam Zuidkorea voor het
eerst in contact met een grote
kolonie westerlingen. Maar
die bestond dan wel uit hon
derdduizenden VN-solda-
ten.
Ook toen het in 1962 de eer
ste stappen zette op het pad
van de industrialisatie bleef
het wereldvreemd, uit vrees
voor infiltratie door het com
munistische noorden.
Het isolement van Zuidkorea
kan ook niet los worden ge
maakt van vijftien eeuwen
Confusianistische levenswij
ze, die onverzoenbaar is met
onze westerse manier van le
ven en denken. Het Confusia-
nisme veronderstelt onderge
schiktheid en respect voor de
meerdere, die weet wat goed is
voor het volk.
Het Koreaanse schrift han-
gul heeft geen enkele band
met het Latijnse dat wij ken
nen in onze contreien. Dat be
tekent ook dat de meeste Ko-
reanen geen westerse boeken
of kranten kunnen lezen.
Buitenlandse kranten vind
je er trouwens toch nauwe
lijks. En van de doodsaaie
propagandazender van
Noordkorea zal de Zuidkore-
aan ook niet veel wijzer wor
den. De enige buitenlandse
nieuwsbron in Zuidkorea is de
AFNK, de eigen TV-zender
van de Amerikaanse strijd
krachten. De nieuwslezers
zijn Amerikanen in militair
uniform. Er wordt wel eens
een programma van de grote
Amerikaanse netwerken
overgenomen, maar het zijn
vooral Amerikaanse „lokale
nieuwtjes". Veertig miljoen
Koreanen kunnen bijvoor
beeld zien wat de vrouwen
van Camp Warren klaarma
ken voor een picknick.
De leiders van Zuidkorea heb
ben voor een ontwikkeling
naar westers model gekozen
en ze doen het heel behoorlijk.
In 1962 had Zuidkorea per in
woner een BNP van nauwe
lijks 87 dollar. In 1987 bedroeg
dat 2.813 dollar. In vijf jaar
tijd wil men dat nog eens ver
dubbelen.
Maar economische vooruit
gang leidt onvermijdelijk tot
sociale en economische her
vormingen. Niet iedereen in
de leidende klasse heeft dat zo
begrepen. Onlangs gingen de
Koreaanse spoorwegen in sta
king. Eén van de eisen was
een werkweek van maximaal
zestig uur per week. De eis
werd niet ingewilligd. In het
leven van Kim-met-de-pet is
die economische groei nog niet
vertaald in welvaart. On
danks hun grenzeloze werk
lust verdienen de meeste Ko
reanen iets meer dan vijfhon
derd gulden per maand. Mijn
heer Kim en mevrouw Lee
werken nochtans naarstig
verder. Zij gaan een zware le
ning aan om hun kinderen te
laten studeren.
De beelden van de studen
tenbetogingen geven wel een
vertekend beeld van de wer
kelijkheid. Zuidkorea bevindt
zich helemaal niet op de rand
van de burgeroorlog of van de
anarchie. Wat stellen 10.000
studenten voor op een totaal
van één miljoen? Zuidkorea
heeft trouwens een traditie
van studentenrellen. De eerste
dateren van vóór de onafhan
kelijkheid in 1948.
Sommige waarnemers vre
zen dat na de Olympische
Spelen de dictatuur terug zal
keren. Dan zouden echter op
nieuw honderdduizenden stu
denten, maar ook arbeiders en
kleine middenstanders, net als
in de zomer van 1987, samen
de straat optrekken. De jonge
tijger wil niet meer terug naar
het afgeschermde nest.
De Koreaanse oorlog was er
waarschijnlijk nooit gekomen
indien de grootmachten na de
val van Japan geen koehandel
hadden opgezet.
Pas op 2 september 1945
wordt het geheim van het ver
drag van Yalta bekend: Korea
wordt, voor het eerst sinds de
zevende eeuw, 'tijdelijk' in
twee helften verdeeld. Als be
loning voor de deelname in de
oorlog tegen Japan mogen de
Russen van de Amerikanen de
Japanners in het noorden ont
wapenen. De VN stemmen
voor een resolutie die de op
richting van één regering in
Korea inhoudt op basis van
algemene verkiezingen onder
VN-toezicht. Hoewel de Rus
sen ook hun goedkeuring ge
ven, komen er in mei 1948 en
kel in het zuiden verkiezingen.
Op 15 augustus 1948 wordt de
Republic of Korea in het zui
den opgericht.
Op 25 juni 1950 begint de
Koreaanse oorlog met een
verrassingsaanval uit het
noorden. Binnen een maand
wordt bijna het hele zuiden,
met uitzondering van de buurt
van de havenstad Pusan, on
der de voet gelopen. De VN
kondigen sancties af. Vijftien
landen, waaronder Nederland,
zenden troepen. Onder leiding
van generaal Mac Arthur
wordt de verrassingslanding
in de baai van Inchon een suc
ces. Na een paar dagen wordt
Seoul bevrijd. Ook Pyon
gyang, de hoofdstad van het
noorden, wordt veroverd.
De Chinezen zetten dan
600.000 man in. Mac Arthur
moet wijken voor de over
macht. Pyongyong en Seoul
moeten worden opgegeven. De
troepen van de VN weten dan
toch een tegenaanval op gang
te brengen. Seoul wordt her
overd. Op 23 juni 1951 stellen
de Russen voor te gaan onder
handelen. Ondertussen wordt
hevig verder gevochten zon
der belangrijke verschuivin
gen van de frontlijn. Pas op 27
juli 1953 wordt in het grens
dorp Panmunjom een bestand
ondertekend.
Balans van de oorlog: bijna
twee miljoen doden onder wie
900.000 Chinezen en 35.000
VN-soldaten (vooral Ameri
kanen maar ook Nederlan
ders). Het Pusan UN-Ceme-
tary is het enige oorlogskerk
hof van de Verenigde Naties
in de wereld.
Het begint al van kleinsaf. Je
ziet heel wat families met één
zoon, twee zonen of met vier
dochters en een zoon als jong
ste spruit. Je treft er maar
heel weinig aan met gewoon
één of twee dochters. Men
blijft het 'proberen' tot de jon
geman er is. Hij moet immers
de bloedlijn verzekeren. Hij
krijgt ook de beste opvoeding.
De discriminatie begint
vandaag zelfs van vóór de ge
boorte. De schoonmoeder gaat
mee bij de gynaecoloog voor
een echografie. Is het (weer)
een meisje, dan besluit zij over
abortus. De wet
abortus op deze
maar zeker in Korea
geld geen kleur.
Meisjes studeren zich r«
om voor het eindexamen tf
slagen. Doen zij het bijzonds
goed, dan kunnen zij naa:
EHWA, de beste vrouwenurt
versiteit van Zuidkorea.
beter de universiteit, hoe bete
de partner die ze kan vindei
Sommige mannen zetten hij
'EHWA-vrouw' op hun curri
culum vitae.
Zowat 80 procent van 4
huwelijken in Korea wordit
nog geregeld, 's Zondags kit
je families in de koffieshop
zien onderhandelen,
wordt nu toch ook al even 4
mening gevraagd van de be
trokkenen.
Men trouwt vrij laat. Ook
de vrouwen huwen meestal ai
hun vijfentwintigste. Huw»
betekent namelijk
stoppen met werken. Wannes
de eerste baby op komst s
verliest mevrouw hoe dan m
haar baan. Door de enorm
sterke aangroei van de bevol
king heeft dit massaal onprc-
duktief houden van jong
mensen voorlopig geen
tief effect op de ontwikkelinf
Integendeel, dit zorgt voor
voortdurende aanvoer vai
spotgoedkope jonge arbeid
sters.
Een Belgische zakenman ze
de directiesecretaresse haar li
laten helpen door zijn
soonlijke chauffeur bij hj
versturen van een dringen
pak brieven. „Sir, dat kan
hem niet vragen. Ik ben toe
maar een vrouw...", merkt
zij op.
Tijdens de week zijn Kore
aanse mannen nauwelijk
thuis. Ze werken minstens 11
uur en gaan daarna „meté
jongens van het werk" door
zakken. Soms zijn er zaken®
ners of Kaeseng-parties diet
vergelijken zijn met het heli
geisha-gedoe in Japan. R
mannen zitten aan tafel aai
en laten zich op hun
vertroetelen door dienstertje
En dan loopt het ook wel eert
uit de hand. Er zijn wel mee
Koreanen die een ongewo#
kijk hebben op de huwelijks
trouw.
Maar steeds meer vrouwe
nemen doelbewust a:
van de Koreaanse manneiwi-
reld. Zij blijven ongehuwd'
trouwen een westerling. W
laatste betekent echter vaal
breken met de eigen
ving.
West-Brabant kreeg de afgel
kampen met een muggenpla;
muggen, want ze prikten nie
grote zwermen aangetrokkei
meer. Soortgelijke muggenpl
IJsselmeer. Minder bekend ii
Bij malaria denken we al gat
verre landen. Dan vergeten v
kikkerland een lange malari;
niet zo lang geleden hebben v
koorts' het land uitgejaagd. C
1970 malaria-vrij verklaard.
Van 18 tot 23 september vind
tionaal malaria-congres plag
Zuiderzee-museum te Enkhc
wijd aan deze infectieziekte,
steeds meer mensen exotisch
kiezen.
Door Paul de Schipper
'Een stopfles met rozijnen in
een keer leeg eten, al of niet be
vochtigd met een hoeveelheid
jenever' of 'een ei met cognac
op de nuchtere maag' of 'le
vende pissebedden verpakt in
een ouwel'. Het zijn enkele van
de huismiddeltjes die we in Ne
derland voor en ook nog na de
tweede wereldoorlog gebruik
ten om onze vaderlandse versie
van malaria te bestrijden.
Bij de mens komen vier vor
men van malaria voor: de an
derdaagse koorts, de derde-
daagse koorts, de malaria tro
pica en de malaria ovale. Het
ziekteverloop van de malaria
tropica is het meest ernstig. De
tropisch malaria kan dodelijk
zijn.
Hoe voelt malaria? De eerste
verschijnselen zijn koude ril
lingen, soms zo erg dat je bed
meetrilt. Daarna wordt je
koortsig, baadt in het zweet en
krijg je hoofdpijn. De koorts
komt om de andere dag terug.
Vandaar dat malaria in Neder
land ook wel anderdaagse
koorts werd genoemd. Bij tro
pische malaria is er sprake van
voortdurende koorts.
In Nederland was malaria
vooral een kinderziekte in niet
dodelijke vorm. 'De kerkklok
ken luiden niet om ander
daagse koorts' heette het in een
volksuitdrukking.
Malaria wordt veroorzaakt
door een microscopisch klein
diertje in het bloed. Het kruipt
in de rode bloedcellen en eet die
leeg. De naam van deze para
siet is Plasmodium.
Duizend keer vergroot onder
een microscoop heeft het
beestje een paarse kleur. De
parasiet vermenigvuldigt zich
in twee dagen tot ongeveer
twintig nieuwe diertjes. Dan
barst de bloedcel open en zoekt
elk diertje een nieuwe cel op.
Vervolgens planten de parasie
ten zich allemaal tegelijk voort.
Om de dag is het kringetje
rond. Een arts kan vrij eenvou-
De hanbok, de traditionele klederdracht van de Koreaanse vrouw, is door de eeuwen heen nauwelijks veranderd.
In Seoel kun je spotgoedkoop winkelen. Koreanen verkiezen terecht de nauwe straatjes van Namdaemun of
dong. De toeristen schuimen Itaewon af. - fotos
Door Jan Paalman
Waarom dat zo is weet men
niet - het zou iets met hormo
nen te maken kunnen hebben
- maar mannen snurken vijf
keer zo veel als vrouwen, en
bovendien buitengewoon
hard. Een beetje geoefend
snurker haalt met gemak de
75 tot 80 decibel, wat boven
het lawaai van een straat uit
komt en ongeveer gelijk is
aan de herrie van een fa
briekshal.
Maar erger nog dan snur
ken is het Slaap Apnoe Syn
droom. Dat is snurkend sla-
Pen waarbij de ademhaling
°ok nog minstens 30 keer per
nacht stil staat en dat telkens
minstens 10 seconden lang.
Dat gebeurt niet ongestraft:
de bloeddruk gaat ervan om
hoog, het hart kan rare
sprongen maken en typisch is
ue niet te stuiten slaperigheid
overdag. Het syndroom is niet
zeldzaam: een tot drie procent
van de Nederlanders heeft er
last van, en van hen heeft
weer tien procent - misschien
wel 50000 mensen - dringend
hulp nodig. Niet niks, en toch
ls het Slaap Apnoe Syndroom
nauwelijks bekend bij het
grote publiek en bij dokters
eigenlijk nauwelijks veel
meer.
Uit modern slaaponderzoek
is gebleken dat de bovenste
luchtwegen zich tijdens de
slaap vernauwea De tong
^kt naar achteren, het
zachte gehemelte gaat lager
hangen samen met de huig.
hht veroorzaakt een snellere
nchtstroom die als een
strijkstok het zachte gehe
melte aan het trillen brengt.
Uat is snurken. Maar terwijl
1 snurken de adem geen
moment stokt, gebeurt dat bij
