Hoge Raad heeft niet het laatste woord in het geschil
IflBRI
ira
Boliviaanse Coca-boeren geven winstgevende handel niet op
Kenya; de keerzijde
van goedkope koffie
Lissabon
Hope
o volgt
gee
PARAMAB
DE STEM EXTRA ACHTERGROND ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1988
HARMONISATIEWET VAN DEETMAN IS OOK STRIJDIG MET EUROPESE WETGEVING
Uitval
vierdaagse
Y&Ssff*'
Vg&SS-
RArlEK
VOOR UW PEN
Acht-mei-
beweging (5)
Acht-mei-
beweging (6)
Kranten
FORSE VOORKADEN, LAGEPRIIZEf
Opstand
Inkomsten
Deviezen
Record
'nESTEM BINI
DEN HAAG PAR
er naar uit dat de pa
derland en Surinam
staan.
T49
Door Jan van de Ven
HET GESCHIL over de
Harmonisatiewet kan tot
het Hof in Luxemburg uit
lopen. De Hoge Raad heeft
niet het laatste woord in
deze zaak. De advocaat
van de studenten, die niet
met terugwerkende kracht
op hun studietijd willen
worden gekort, beschikt
dus over de mogelijkheid
om een uitspraak in deze
geruchtmakende affaire
uit te stellen. Tegen de wil
van minister Deetman
(Onderwijs), die zo snel
mogelijk duidelijkheid
over 'zijn' wet wil.
Enige duidelijkheid is er al.
Mr. Wijnholt, president van
de Haagse rechtbank, heeft
bepaald, dat de Harmonisa
tiewet strijdig is met de
rechtszekerheid. Om tot deze
bevinding te komen toetste de
rechter de wet aan het Sta
tuut voor het Koninkrijk, dat
in artikel 43 zegt: 'Elk der lan
den draagt zorg voor de ver
wezenlij king van de funda
mentele menselijke rechten
en vrijheden, de rechtszeker
heid en de deugdelijkheid van
het bestuur'.
Minister Deetman betwist
de rechter het recht om wet
aan Statuut te toetsen, omdat
hij daarmee op de stoel van de
wetgever gaat zitten. De rech
ter mag de juridische kwali
teit van een wet niet testen
aan onze hoogste wet (statuut,
grondwet), aldus het verweer.
Tot de betwiste uitspraak
heeft ook niemand het, bij
traditie, gewaagd om ge
noemde wetten met elkaar te
vergelijken. Maar het Statuut
bevat wel degelijk de moge
lijkheid, getuige de intentie
van de wetgever tijdens de
behandeling van het ont-
werp-statuut in de staten ge
neraal, om tot toetsen over te
gaan.
In feite heeft de Haagse
rechter met zijn uitspraak
niet alleen over rechtszeker
heid geoordeeld. De twee an
dere elementen zijn eveneens
in zijn vonnis betrokken. Tot
onze rechtszekerheid behoort
de goede gewoonte wetten
niet bij terugwerkende kracht
in het nadeel van rechtheb
benden te laten uitvallen.
Deze regel is zo fundamenteel,
dat hij tot onze menselijke
rechten behoort. En het ge
tuigt van ondeugdelijk be
stuur als ervan wordt afge
weken.
Deetman is afgeweken. Hij
liet een wet ontwerpen, die de
lengte van de totale studie
duur onverbiddelijk vastlegt.
Het maakt niet uit of iemand
na een hogere beroepsoplei
ding universitair onderwijs
wil volgen. Na zes jaar loopt
de studiebijdrageregeling af.
Nog voor invoering van de
wet wilde hij de regeling van
kracht laten worden: met te
rugwerkende kracht op het
Studenten demonstrerend voor zekerheid in het recht op onderwijs.
moment van invoering. Dit
standpunt wijkt af van ge
bruik. Na hbo mocht de uni
versiteit worden gevolgd, mits
de student over zijn hbo-stu-
die niet langer dan zes jaar
deed en zijn universitaire op
leiding ook niet de zes jaar liet
overschrijden.
Op grond van dat gebruik
mogen studenten verwachtin
gen over hun studieplannen
koesteren. Een overheid heeft
daar dan ernstig rekening
mee te houden. Op grond van
'gewekte verwachtingen' is
menige lagere overheid door
de rechter in het ongelijk ge
steld.
Het Statuut voor het Ko
ninkrijk verbiedt de overheid
dus te sjoemelen met rechts
zekerheid en fundamentele
rechten. Hetzelfde doet het
Verdrag tot bescherming van
de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden,
kortweg: het Europese men
senrechtenverdrag. Het Euro
pese mensenrechtenverdrag
is niet van oorsprong een pro-
dukt van en voor de Europese
Gemeenschappen, maar dat is
het gaandeweg wel geworden.
Gedurende het laatste tien
tal jaren laat het gerechtshof
van de EG in Luxemburg er
geen twijfel over bestaan, dat
het mensenrechtenverdrag tot
het gemeenschapsrecht moet
worden gerekend: elke lid
staat heeft dat verdrag tot het
zijne gemaakt; het is een ver
volmaking van de regelingen
in EG-verdragen. Het hof in
Luxemburg heeft in een reeks
arresten uitspraken gedaan
over niet in EG-verdragen,
maar wel in het mensenrech
tenverdrag voorkomende re
gelingen. 'Ten einde raad'
hebben de lidstaten dit ge
bruik gesanctioneerd door het
mensenrechtenverdrag te
verheffen tot EG-recht,
waarop elke burger een be
roep kan doen. Hadden de lid
staten de mensenrechten niet
tot EG-recht verheven, dan
zou het dat door de praktijk
toch zijn.
Maar goed, wat zegt dan
het mensenrechtenverdrag
dat voor deze zaak vah belang
kan zijn? Het eerst bruikbare
artikel is 7: 'Niemand kan
worden veroordeeld wegens
een handelen of nalaten, dat
geen strafbaar feit naar na
tionaal of internationaal recht
uitmaakte ten tijde dat het
handelen of nalaten geschied
de'. Taalkundig hoeft deze re
gel niet alleen op strafrechte
lijke zaken van toepassing te
zijn.
Wat kan eruit worden gele
zen? Het verdrag beschouwt
het als een fundamentele re
gel individuen rechtszeker
heid tegen wetgevers te ge
ven. Niemand mag met terug
werkende kracht in een wet
worden benadeeld. Precies de
elementen, die in het proces
tegen de Harmonisatiewet een
doorslaggevende rol hebben
gespeeld: menselijke rechten,
rechtszekerheid. Deugdelijk
bestuur komt op een andere
plaats naar voren. Artikel 17
verbiedt een staat, een groep
of een persoon in het verdrag
genoemde rechten te vernieti
gen of te beperken.
In het eerste protocol bij
het verdrag wordt onderwijs
specifiek genoemd: 'Niemand
zal recht op onderwijs worden
ontzegd'. Een belangrijke toe
voeging aan de procedure
over de Harmonisatiewet. Is
die regel van een zelfde bete
kenis als de onderwijsvrij
heid, die in de Grondwet
wordt gegarandeerd? Daar
van kan geen sprake zijn. De
Grondwet staat garant voor
de vrijheid onderwijs te ge
ven. (Nimmer opgeruimd uit
vloeisel van de schoolstrijd).
Particulieren kunnen er vol
gens de heersende leer geen
rechten aan ontlenen. De
mensenrechtenconventie
schrijft het tegenovergestelde
voor. Zij gaat uit van het indi
vidu. De enkeling mag met
het verdrag in de hand onder
wijs afdwingen.
Interessant in de actuele
onderwijscommotie is de mo
gelijke stellingname van het
hof in Luxemburg. Zal hij,
uitgaande van de individuele
vrijheden, inperking van deze
fundamentele vrijheid toe
staan? Mag omwille van een
begrotingstekort eerst het
studeren in een bepaalde
richting tot zes jaar worden
beperkt, om vervolgens de to
tale studieperiode op tot zes
jaar na het vervolgonderwijs
te stellen?
Belangrijk bij het vinden
van een antwoord is niet de
situatie binnen de grenzen
van Nederland, maar de
praktijk in grote lijnen in de
EG. Krijgen jongvolwassenen
overal gelegenheid met over
heidsgeld te studeren, dan
staat Deetman in zijn bezui
nigingsdrift zwak. Mogen el
ders studenten na het hoger
beroepsonderwijs vrij naar de
universiteit dan maakt de
Harmonisatiewet nauwelijks
kans. Het Luxemburgse hof
zal omwille van rechtsgelijk
heid binnen de EG de plannen
van Deetman en het kabinet
dwarsbomen.
Er zijn erkende inperkin
gen van fundamentele en
menselijke vrijheden. Het
mensenrechtenverdrag
noemt: bij arrestatie of ge
vangenneming, in oorlogstijd,
bij noodtoestand of ramp, die
leven of welzijn van de ge
meenschap bedreigt. Gebrek
aan overheidsgeld speelt ab
soluut geen rol in een moge
lijke aantasting van rechten.
Het welzijn van een nieuwe
generatie mag daar niet aan
worden opgehangen.
In de procedure tegen de
staat betreffende de Harmo
nisatiewet staan studenten
met een beroep op het Statuut
voor het Koninkrijk sterk.
Beter bewapend zijn ze als er
tevens gebruik wordt ge
maakt van de mogelijkheden
uit het Europese mensenrech
tenverdrag.
Nu de zaak zowel bij het
gerechtshof als bij de Hoge
Raad ligt hoeven de studenten
slechts te stellen: niet alleen
het Statuut is in het geding,
ook de mensenrechtenconven
tie wordt met voeten getre
den. Wilt u, Hoge Raad, zo
goed zijn een prejudiciële be
slissing (een uitleg van be
treffende verdragsbepalin
gen) te vragen aan het hof in
Luxemburg, waarin hij zijn
visie geeft over de voorlig
gende rechtsvragen. Het zou
niet de eerste keer zijn, dat
een dergelijk verzoek de Hoge
Raad bereikt. Over uitleg van
de EG-verdragen zijn talloze
vragen gesteld.
De Hoge Raad kan niet om
zo'n verzoek heen. En hij moet
het oordeel van de Luxem
burgse rechters in zijn arrest
verwerken. Het meteen door
spelen van de beslissing van
de Haagse rechter naar de
Hoge Raad levert minister
Deetman dan geen tijdwinst
op. Ook een minister moet in
Luxemburg op zijn beurt
wachten. Staat het oordeel
van de Hoge Raad een der
procespartijen niet aan, dan
kan alsnog een geding in Lu
xemburg worden aangespan
nen.
Technische hindernissen
zijn er nauwelijks. De studen
ten, die voor het Haagse hof
zijn gedaagd, kunnen met bo
vengenoemde verdragsbepa
lingen hun verweer opbou
wen. En de groep, die geen be
zwaar had tegen onmiddel
lijke cassatie, mag zonder fei
telijke veranderingen in het
geschil haar verweer aanvul
len met de rechtszekerheid
bepalingen uit het mensen
rechtenverdrag. De Hoge
Raad doet dat ook ambtshal
ve.
Het kan geen kwaad wets-
ontwerpende ambtenaren,
minister Deetman en de
meerderheid van beide Ka
mers erop te wijzen, dat zij
niet meer een alles overheer
sende rol spelen in het bepa
len van fundamentele mense
lijke rechten en vrijheden,
rechtszekerheid en deugde
lijkheid van bestuur. Het hof
in.Luxemburg houdt zich met
die rechtsvragen bezig, zon
der rekening te houden met
economische omstandigheden
of andere politieke overwe
gingen.
Is dat besef eenmaal door
gedrongen dan verstomt de
discussie over de geoorloofd
heid van toetsing (wet aan
grondwet) door de Neder
landse rechter vanzelf. Kwa
liteit en rechtvaardigheid van
wetten staan dan bloot aan
het toetsende oordeel van de
Europese rechter, zodat de
Nederlandse rechter dit in
strument niet langer kan
worden onthouden.
In Luxemburg bekommert
het hof zich in elk geval niet
om toetsingskwesties. De
meeste landen van de EG er
kennen het recht van de rech
ter om wet en grondwet aan
elkaar te toesten. Wetsverge-
lijking behoort tot het Euro
pese gemeengoed.
WAT IEDEREEN reeds vermoedde, is nu
duidelijk vast komen te staan. De Boli
viaanse cocaboeren voelen niets voor het
plan van de regering de cocaplantafes uit
te roeien,
De boeren besloten tijdens een landelijke ver
gadering, onlangs georganiseerd door de Vak
bond van Landarbeiders en de Nationale Fe
deratie van Kwekers, dat zij zich zullen ver
zetten tegen spuitacties. De regering wil de
naar schatting 68.000 hectare oocaplantages
uitroeien. Slechts 12.000 hectare mogen voor
onbepaalde tijd blijven voortbestaan.
De 80.000 boerengezinnen die van de coca
leven, zijn daartegen. Zij vinden dat de rege
ring hen onvoldoende alternatief biedt. De op
brengst van de vervangende gewassen, zoals
koffie, bananen en citrusvruchten, is onzeker.
Bovendien ontbreken plannen voor de ont
wikkeling van de infrastructuur.
De 380 miljoen dollar die de regering wil
vragen aan westerse donoren voor haar plan,
zijn volstrekt onvoldoende, oordealden de
landbouwers. Zij schatten dat vervanging van
de gewassen en verbetering van de infrastruc
tuur zeker 1,5 miljard dollar gaat kosten. De
cocaplanten, die de grondstof leveren voor co
caïne, worden vooral in Yungas, ten oosten
van de hoofdstad La Paz, en in Chapare,
benoorden de stad Cochabamba gekweekt.
Het wantrouwen jegens de plannen van de
regering is nog verder versterkt door de erva
ringen die boeren in het dorp Villa Nueva op
deden. In het dorp leven 350 gezinnen van de
coca. Zij gingen akkoord met verbouw van an
dere gewassen en zouden bij wijze van start
subsidie 2.000 dollar ontvangen voor iedere
hectare coca die vernietigd zou worden.
Slechts weinigen zagen daadwerkelijk geld.
De regering beloofde ook dat er een weg zou
worden aangelegd. Maar het bleef bij twee
aanplakbiljetten waarop wordt aangekondigd
dat het werk begint.
Volgens de Boliviaanse cocaverbouwers ge
tuigt uitroeiing van de plantages ook van vol
strekte minachting voor hun cultuur. De coca-
plant staat voor iets. De blaadjes worden al
4.000 jaar door de Andesbeworvers gekauwd
om energie te krijgen. Bovendien speelt de
plant een rol in religieuze riten. Voor de india
nen was een cocablad heilig. „Vervanging van
de coca is alsof je de Andescultuur vervangt.
Dat slaat toch nergens op", zegt Jose Mirten-
baum, een antropoloog verbonden aan het Bo
liviaanse vakverbond COB en gespecialiseerd
in de problematiek van coca.
De boeren zijn nog radicaler. De handel in
verdovende middelen, waaronder cocaïne, is
een probleem van de Verenigde Staten en an
dere westerse landen en niet van de boeren die
de blaadjes verbouwen. Het probleem van een
markt die vraag moet eerst maar eens worden
opgelost. En wel in de Verenigde Staten, zeg
gen zij.
Op de achtergrond speelt ook mee, maar
niemand zegt dat hardop, dat de cocaplanten
die nauwelijks verzorging behoeven en twee
oogsten per jaar leveren, makkelijk en lucra
tief zijn. Daar kunnen de bananenbomen en
koff ieplanten niet tegenop.
De COB is inmiddels met een alternatief
voorstel gekomen. Volgens de vakbondscen
trale moet de regering ook geld uittrekken
voor verbetering van de in cultuur gebrachte
gronden, als zij wil dat andere gewassen aan
slaan. Voorts moeten er wegen worden aange
legd en coöperaties komen die ervoor zorgen
dat de nieuwe produkten verkocht worden.
Met het neoliberale vraag en aanbodmodel
maken de koffie, bananen en citrusvruchten
van de voormalige cocaboeren straks weinig
kans op de markt.
Volgens de COB ontkomt de regering niet
aan ingrijpender hervormingen als zij het se
rieus voor heeft met de vervanging van de co
ca. De COB organiseert voorts in samenwer
king met de boerenorganisaties dit jaar nog
een internationale bijeenkomst van boeren uit
Peru, Ecuador, Colombia, Venezuela, Noord-
Argentinië en Noord-Chili. Mirtenbaum licht
toe waarom. „We moeten een Latijnsameri-
kaanse bewustzijn creëren teneinde verbouw
van coca te verdedigen. De uitroeiing die de
Verenigde Staten aanmoedigen betekent het
vernietigen van een symbool van onze Andes
cultuur."
Bezorgdheid over 'uitval'
soldaten bij Vierdaagse?
Ie: Met gedrag en uiterlijk
win je geen oorlof of loop je
geen vierdaagse uit, wel met
een wil en doorzettingsver
mogen.
2e: Als je spreekt over Ne
derlandse soldaten, moet je
het niet hebben over som
mige buitenlandse soldaten
als excuus.
3e: Als de legerleiding er
van uitgaat dat militairen
minstens 400 a 500 oefenki
lometers lopen, alvorens
deel te nemen aan een vier
daagse moet men dit contro
leren of laten controleren en
niet achteraf komen met:
'De legerleiding gaat er
vanuit'.
4e: Als de commandant van
het le legerkorps geschrok
ken is, moet hij zijn mensen
verplicht laten marsen voor
de deelname aan de vier
daagse en andere 'thuis blij
ven'. Dan heb je geen uit
vallers en behoef je niet te
schrikken.
Se: Vroeger liepen we de
Vierdaagse op 'kistjes' met
enkel stukken en in pakken
van 'grove stof. Je dijbenen
waren vaak open van de
ruwe stof, maar "uitvallen'
wat is dat? Als je wilde uit
vallen zei je commandant:
'Je kunt uitvallen als je het
niet meer kunt zeggen'.
Waar ligt de schuld? Ik
denk.niet bij de soldaten,
maar bij de leiding. Het de
vies moet zijn: Oefenen,
trainen, discipline en kame
raadschap.
Met beleefde groeten en
denk er eens over na.
Breda
F. Vogelzang
Wat de heer Paymans uit
Oosterhout schrijft in z'n
ingezonden stukje van 19
aug. wil ik hiermee onder
strepen. In feite is in het ge
hele proces van opvoeden,
het pak slaag geven een
verkeerde zaak. Wat de 8-
mei-beweging betreft, al
zitten ze misschien ver
keerd, onze Moeder de h.
kerk mag hen nooit afsto
ten. De kerk moet met haar
waarheid liefdevol al haar
overtuigingskracht blijven
aanwenden en niet dwingen
tot volgzaamheid.
Ook Christus heeft niet zo
gehandeld toen Hij met het
ongeloof van zijn apostelen
te maken kreeg. Zijn woor
den waren toen: „Wilt ook
gij misschien heengaan" en
het was Simon Petrus die
toen zei: „Waar naar toe, Gij
hebt woorden van eeuwig
leven". Joh. 6,67-68.
De Kerk is de uitdeelster
van het eeuwig heil maar
dat mag geen dwingend heil
zijn. Haar dwingen maakt
haar alleen ongeloofwaar
diger. Ook haar afstoten
van Lefebvre was fout. Dat
gehele drama berustte voor
namelijk op het verbod van
het opdragen en bijwonen
van de Tridentijnse h. mis.
Nu na 15 jaren ruzie is de
kerk tot de conclusie geko
men dat het hier toch gaat
over een gerechtvaardigd
verlangen. In plaats om nu
Lefebvre tegemoet te komen
aan een ander gerechtvaar
digd verlangen van het wij
den van vier bisschoppen,
treedt de kerk weer on
barmhartig op.
Als de kerk geen liefde
volle overtuigingskracht
meer heeft, maar haar ge
lijk wilt afdwingen met de
botte bijl, dan vrees ik dat
ze velen van zich zal afsto
ten. Opvoeden met de botte
bijl gaat niet, niet in het
klein (gezin) en ook niet in
het groot (kerkgemeen
schap).
Breda
P. Bakx
De Acht-Mei-Beweging is
gewoon eigenwijs, gemak
zuchtig en verwaand. Zij
draait te veel met de ver
keerde kanten van de maat
schappij mee. Ik heb ge
merkt dat veel mensen niet
weten wat de beweging
voorstelt en beoogt. Volgens
mij zijn de mensen in die
beweging gefrustreerd, om
dat zij veel pech en tegen
slagen hebben gehad. Dus
zijn ze opstandig geworden.
Zij hebben niet willen luis
teren naar de bisschoppen.
Daarom hebben zij een punt
gezet achter een zinloze dis
cussie. Ik hoop dat de bewe
ging en de kerk in de toe
komst weer gaan samen
werken.
Rijsbergen
L. Peeters
LONDEN - Nog een
jaartje en de rol van
Fleet Street is uitge
speeld. De laatste vier kran
ten, met name de Daily
Mail, Mail on Sun
day, Evening Stan
dard en Daily Ex
press verhuizen
binnenkort uit het
legendarische hart
van de Britse pers
wereld. Zij volgen het
voorbeeld van de ande
re, die vroeger allemaal ge
maakt werden in Fleet Street of
de onmiddellijke omgeving van
deze City-straat. Vandaag de
dag worden ai deze kranten ge
produceerd in gloednieuwe,
computergestuurde drukfabrie-
ken die de laatste jaren werden
gebouwd in volslagen onbe
kende Londense oorden. De
Daily Mail die destijds het eer
ste populaire dagblad was in
Fleet Street, is eigenlijk een van
de laatste om te vertrekken. Zijn
redactie zegt "The Street" pas
volgende zomer adieu. Dat is
precies zeven jaar te vroeg om er
de honderdste verjaring van zijn
bestaan te kunnen vieren. De re
dacties en administratieve afde
lingen van de Daily Mail, The
Mail on Sunday en de Londense
avondkrant Evening Standard
(die tegenwoordig eigendom is
van hetzelfde dagbladconcern)
worden tegen augustus 1989 on
dergebracht in een groot pand
op de hoofdstraat van de Lon
dense wijk Kensington. Het was
vroeger een warenhuis en wordt
momenteel voor veel geld aan
gepast aan de ingewikkelde ver
eisten van wat men in het pro
fessionele jargon "electronisch
nieuwsvergaren" noemt. Aange
zien de concurrerende Express-
groep rond ongeveer dezelfde
tijd verhuist naar ergens aan de
overkant van de Theems, wordt
dan meteen een punt gezet ach
ter de brok geschiedenis die
Fleet Street in de loop der tijden
gemaakt heeft als centrum van
de Britse dagbladindustrie. Ook
de pas ontruimde krantenge
bouwen worden verkocht. Het
"Mail Newspapers"-concern
hoopt voor zijn oude pand Cla
rence House in Bouverie Street
nog een fraai bedrag te krijgen.
Dat is nodig, want de nieuwe
drukfabriek van de Mail te Ro-
therhithe, pal in Londens Dock
lands, en de verhuizing naar
Kensington zullen samen zo'n
280 miljoen pond kosten, inclu
sief de 60 miljoen pond aan gou
den handdrukken voor de 2.500
"afgevoerde" personeelsleden.
De nieuwe Mail-drukkerij is de
meest geavanceerde van alle ge
bouwd sedert het begin van de
exodus uit Fleet Street. In te
genstelling met de meeste an
dere moderne Britse kranten die
gedrukt worden op zogeheten
"web offset"-rotatiepersen, heb
ben de jongens van de Mail
groep geopteerd voor het flexo-
grafische druksysteem. Hierbij
wordt gebruik gemaakt van
drukinkt op basis van water in
plaats van de conventionele olie.
Tot nu toe werd flexogr:
hoofdzakelijk toegepast in
verpakkingsindustrie. Volgj
de Mail-directie drukken all(
in de Verenigde Staten en li
enkele kranten met dit syste
maar nu gaat de Mail-groep
pionieren in Groot-Britt:
Door Rogor Simons
Flexografie heeft naar verin)
het voordeel dat je kleuren:
tegelijk goedkoper en sti
beter is. De inkt droogt prj
tisch onmiddellijk en er q
staan geen vuile vegen. Bovi
dien kan worden gebruik
maakt van krantenpapier
betere kwaliteit dat
glanst en daardoor de kil
nog beter doet uitkomen.
Mail, Mail on Sunday en Evi
ing Standard zijn trouwens
plan vooral in het begin alli
kleurendruk te gebruiken v:
advertenties en niet vi
nieuwsfoto's. Mail Newspai
doet deze enorme investei
uiteraard met het oog op de t|
komst en in de wetenschap
haar twee nationale kranten,
Daily Mail en de Mail on Si
day, momenteel blaken van
zondheid. De zondagskrj
Mail on Sunday heeft een wel
lijkse oplage van 1,9 miljoen
emplaren; van de Daily
worden elke dag 1,7 exempli
gedrukt. De nieuwe rotatif
sen van de Mail-groep in
therhithe (op een
Harmsworth Quay werd
doopt ter nagedachtenis van[
stichter van de Daily Mail)
den in september ai officieel
gebruik genomen. Nauwe!
een maand later krijgt de Di
Mail een extra concurrent
eveneens zal worden
op het kleine "tabloid"-föi
Eddy Shah, de durvende
nair van Perzische afkomst
in 1986 jammerlijk faalde
zijn geesteskind "Tod:
Groot-Brittanniës eerste lam
lijke krant met computer-im]
hoopt rond die tijd het Bi
nationale dagblad numero
"The Post", de eerste Bi
krant met computer-layout,
de markt te kunnen bren;
Shah schijnt erop te rekenen
hij van zijn nieuwste prot
dagelijks 350.000 explaren
verkopen. Zijn uiteindi
streefgetal: een Post-i
meer dan 600.000 nummers
dag.
Door Pamphil Kweyuh
STEL JE bent boer in een ontwikkelingsland. De regeriE
heeft deviezen nodig en biedt je leningen en gegarandeert
afzet als je koffie gaat verbouwen. Wat doe je dan?
zen op de Kenyaanse Koffi
raad, de centrale inkoopcentit
le, die de koffie exporteert li
koffieraad, CBK, raakt de te
len koffie niet kwij t, zegt dira
teur Patrick Katingima. 1
concurrentie op de internat!
nale markt is groot. Hij het!
nog 1,6 miljoen balen van tad
tig kg liggen van deze oogst t
vorige oogst leverde alleen ee
voorraad van 2,16 miljoen te
len op.
Door alle problemen ligt
KPCU ook achter met verwi
ken van de koffiebonen. V(
een onderhoudsbeurt tijdens*
winterstilte is dit jaar gf
tijd. Chabari schat dat zijn
brieken een half jaar ach
zijn op schema. De oude I
briek in Mbuni vlakbij Nair<
wordt mogelijk uit de mol
ballen gehaald.
De boeren in het district Ga-
tundu gingen over op koffie.
Verreweg de meeste koffie, de
belangrijkste valuta verdiener
in het Oostafrikaanse land,
komt hier vandaan. Maar er is
meer dan genoeg aanbod op de
wereldmarkt. Grote afnemers
en producenten zoals de Ver
enigde Staten en Brazilië hou
den zelfs forse voorraden ach
ter en de prijs is laag.
In Gatundu suddert de op
stand. De koffieboeren hebben
gedreigd hun produktie te sta
ken. De Kenyase Koffieraad zit
zonder geld en de regering met
ambitieuze plannen en een le
ning van de Wereldbank. De
vicieuze cirkel is compleet.
Wat is het geval? De koffie
boeren leveren hun oogst, die
deze maanden ten einde loopt,
af bij de fabrieken van de Ke
nyase Coöperatieve Unie voor
Plantagehouders (KPCU).
Maar de KPCU ligt al maanden
achter met betalen. Zelfs de vo
rige oogst is nog niet afbetaald.
De boeren ontvingen aanvan
kelijk vorig jaar slechts 3.000
Kenyaanse shilling (ongeveer
353 gulden) per ton en later bij
wijze van tweede storting dit
jaar nog eens 2.000 shilling. Er
zit nog een nabetaling in, als de
plantagehouders geduld heb
ben tot maart. Vroeger ontvin
gen de boeren als eerste beta
ling minstens 10.000 shilling per
ton.
De unie van plantagehouders is
voor haar inkomsten aangewe-
Maar het afzetprobleem blij
bestaan. Het overaanbod is
flinke streep door de rekent'
van vele belanghebbenden, j
Kenyase regering verdie
minder deviezen door de
koffieprijs. Maar ze ziet bova
dien het uitzicht op een hog
quotum van de Internationi1
Koffie Organisatie verbleken
De tragiek van dit alles is
Kenya als de schuren
onverkoopbare Robusta
vermoedelijk volgend jaar
recordoogst in de struik!
heeft hangen als gevolg van
gunstige weersomstandif
den.
poor Paul van de Voort
LISSABON - Liss<
ffordt nooit meer wat 1
geweest. De hele oude
aan de oevers van de r
(je Taag is dodelijk gew<
pe enorme brand in
centrum van de stad 1
Let 'openluchtmuseum'
een verleden wereldrijk
grond gelijk gemaak
Lissabon, zonder de
Chiado, is Lissabon niet i
Wat we ook doen, we ku
de schade nooit meer he
jen, want een groot deel
ons' cultureel vermogen
vlammen opgegaan".
De woorden zijn van de
tugese premier Anibal C;
Silva. Hij vertolkte verm<
lijk voor het eerst van zij
ven de mening van de v<
Den
Aanleiding is de wens
meer invloed op de bei
wikkelingsgelden voor
'Den Haag' vooralsnog i
De voorzitter van het
naamse parlement, Jagger
Lachmon, verklaarde don
dag dat Suriname nog si
'geen cent' heeft gezien vai
overbruggingskrediet vai
miljoen gulden voor de resi
dit jaar. In juli sloten
landen daar een akkoord O'
De hulp is bestemd voc
aanschaf van onder meer i
sel, medicijnen en reserve
derdelen voor het weer op
brengen van de ingezakte J
naamse economie.
Suriname wil meer 'zeg
schap' in de aanschaf van
deren in het kader van de
bruggingshulp. Volgens L
man dreigt het Surinaams:
drijfsleven bij de hulp van
derland 'in de steek' te wo
gelaten. Hij vreest daar
verlies van arbeidsplaatsen
Maar minister Buk
(Ontwikkelingssamenwerk
peinst er niet over opnieuw
Paramaribo te gaan onder
delen over de besteding v;
60 miljoen gulden. In juli i
Suriname afgesproken da
Surinaamse bedrijfsleven
worden ingeschakeld bi
distributie van de goedere
door het Nederlands Rijl
koopbureau bij Nederla
bedrijven zouden worden
steld.
Maar volgens een wc
voerder van dat bureau
Suriname nog steeds geen
gestuurd met de goederei
Paramaribo wil hebben,
op de Nederlandse ambas
wacht men nog steeds oj
bestellijst.
Dat Den Haag de zaak
het Rijksinkoopbureau laa
handelen komt omdat dit
reau de gevraagde goec
snel en tegen een goede
kan leveren. Minister Buk
heeft, zegt zijn woordvoe
uitstekende ervaringen me
bureau in de hulp die aar
dere ontwikkelingsla
(AI
•ARTSEN ZONDER GRENZEt
•NEDERLANDSE RODE KRU
OECUMENISCHE HULP
Trrring! Zit je net lekker:
maal slecht uit. Want de n
opeisen. Van voor tot acht
kennissenkring ook lid va
zelf tenminste ook de nieu
