DESTEEft
Europa wordt goudmijn voor VS-tv
Extra concert van
Prince live op tv
Han en Aad zoeken
missionarissen op
Elton John brengt
bezit naar veiling
Come-back Cannon na periode vol kostbare fouten
SCHRIJVERSSTAKING IN HOLLYWOOD: SUCCES KOMT LATER
ZATERDAGI A
27 AUGUSTUS 19881H
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1988
'EEN VERRE OPDRACHT OP KRO-TV
Tegenwerking
24 uur
Privatisering
De staking van de
tekstschrijvers in Hol
lywood die eerder deze
maand na 22 weken
werd beëindigd, heeft
voor de Amerikaanse
tv-kijkers nare gevol
gen. Het nieuwe sei
zoen begint veel later.
September en oktober
zullen gevuld worden
met herhalingen en t
goedkope, snelle pro
dukties.
Opnieuw
Ellende
ITALIAANS GELD REDT FILM-IMPERIUM VAN ONDERGANG
Ketens
Filosofie
Ambitie
„Vroeger wist je welke mensen er bij de
TROS werkten. Tegenwoordig moet je
dat in memos lezen
Gerard de Vries, radio-medewerker TROS
Van een verslaggever
BREDA - Popfenomeen Prince geeft speciaal
voor zijn Nederlandse fans op 9 september een
extra concert in de Westfalenhalle in Dortmund.
Kaarten daarvoor zijn vanaf maandag uitsluitend in
Nederland verkrijgbaar bij de bekende verkoopadres
sen zoals de VW's.
Het concert zal via de televisie rechtstreeks in heel
Europa worden uitgezonden. In Nederland gebeurt
dat door de KRO.
Prince wil met dit concert zijn Nederlandse fans
danken voor het enthousiasme tijdens de concerten
die hij hier heeft gegeven.
Lange tijd hebben de overhe
den in de Europese landen de
ether gecontroleerd en com
merciële belangen geweerd.
Die houding blijkt niet langer
te handhaven. Overal wint de
privatisering terrein en krijgen
handige zakenlieden toegang.
In Frankrijk zij ai drie com
merciële netten en kan Canal
Plus ontvangen worden door
betalende abonnees. Italië kijkt
naar de Berlusconi-zenders.
Spanje krijgt binnenkort twee
onafhankelijke tv-stations.
Sky Channel gaat fors uitbrei
den. Zelfs het sociaal-democra
tische Zweden gaat overstag:
op de kabel komt pay-tv.
'It's a whole new world' zegt
men vergenoegd bij Lorimar,
een grote film- en tv-produ-
cent. Een andere firma, MTM,
ooit opgezet door Mary Tyler
Moore, is zelfs al een samen
werkingsverband aangegaan
met het Britse bedrijf Televi
sion South om direct in Europa
een vinger in de pap te hebben.
MCA en Viacom (maker van de
'Cosby Show') groeien als kool
nu Europa zo'n gweldig winge
west aan het worden is. Straks
komen de tv-programma's van
de Via Appia in Rome in plaats
van uit Los Angeles, zei een
van de voormannen van Wein-
traub Entertainment (van
'Cagney and Lacey')._
Europa om de luidruchtige
Amerikaanse aanval op het
kostbare cultuurgoed van de
oude wereld te stuiten, hebben
in Hollywood weinig indruk
gemaakt. „Wij willen amuse
ment verkopen. Wij verkopen
geen cultuur", zei Bert Cohen
van Worldvision, de distribu
teur van o.a. 'Dallas' (naar 97
landen), 'Little House on the
Prairie' (naar 110 landen) en
'Love Boat' (86 landen). Een
topman van Lorimar stelde
simpel: „Het publiek wil niet
onderwezen worden, het wil
vermaakt worden".
Pater Jan Derickx, werkzaam, in Brazilië, is maandag
avond te zien in 'Een verre opdracht'. - foto archief de stem
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Voor de
tweede keer in drie jaar
hebben Aad van den Heuvel
en Han van der Meer mis
sionarissen en leken opge
zocht in de Derde Wereld.
Evenals in 1985 heet hun se
rie, waarmee de KRO
maandag (Nederland 1, 21
uur) start, 'Een Verre Op-
uitzendingen van ieder een
kleine vijftig minuten, die Aad
en Han broederlij k delen.
De boodschap van de twee
zal voor velen niet meer een
verrassing zijn. De klassieke
missionaris met pij en rozen
krans op jacht naar zieltjes
heeft plaatsgemaakt voor in
burger gehulde dames en heren
die niet zozeer het Woord ver
kondigen, als wel hun best
doen het leven in moeilijke ge-
dracht.' Die titel slaat piet. bieden wat draaglijker voor de
bevolking te maken. Toch is de
op de twee reporters, maar
op de mensen die ze bezocht
hebben. Mensen met een
roeping die hen naar de uit
hoeken van de wereld heeft
gebracht.
Van der Meer ging naar Egyp
te, Tanzania en Korea, zijn
ploeggenoot naar Brazilië,
Ecuador en Papoea-Nieuw
Guinea. Het resultaat zijn drie
Elton John: alles moet weg. - fotoap
Door onze correspondent Roger Simons
LONDEN - „Als ik wat zie dat mij bevalt, dan koop
ik het direct. Kopen doe ik altijd impulsief", zegt Re
ginald Dwight, alias Elton John (41), de extravagante
Engelse pop-artiest.
De indrukwekkende Elton John-verzameling (bijna 2.000
stukken), die rond de drie miljoen pond waard heet te zijn,
wordt van 6 tot 9 september geveild bij Sotheby's in Lon-
dens Bond Street. Waarom de bekende zanger uitver
koopt?
„Wij moesten dringend ons huis weer bewoonbaar ma
ken", zegt hij. „Telkens wanneer ik vrienden op bezoek had
vonden zij elk duur ding ontzettend mooi maar nergens
een plekje om hun borrel te deponeren. Onze woning begon
een verbluffende gelijkenis te vertonen met het pakhuis
van Harrods. Sommige voorwerpen zaten nog netjes ver
pakt in kratten".
Onder de hamer komen: Eltons flamboyante toneelkos
tuums en honderden gekke brillen, persoonlijke herinne-"
ringen, een shirt van zijn voetbalclub, Watford FC, met de
handtekening van elke speler, sieraden, Art Nouveau en
Art Deco en tot besluit diverse verzamelingen meubels, ta
pijten beeldhouwwerk, zilveren voorwerpen, speelgoed,
poppen, boeken, prenten, etsen van oude meesters, mo
derne schilderijen (waaronder werken van Magritte en
Lowry), designer-kleren, 20ste eeuws glaswerk en kera
miek.
Men kan vanaf morgen tot maandag 5 september de hele
Elton John-verzameling gratis gaan bewonderen bij So
theby's in Londens New Bond Street. Daar is ook de vier
delige veilingcatalogus te koop. Hij kost 40 pond en is
royaal versierd met foto's van de collectie, gemaakt toen
deze zich nog in zijn huis te Windsor bevond.
serie hoofdzakelijk een bezoek
aan katholieken. In slechts één
Elflevering wordt een vrouw die
hervormd is, in beeld gebracht.
Voor zendelingen en niet-reli-
gieuze ontwikkelingswerkers
heeft 'Een Verre Opdracht'
geen plaats ingeruimd, niet ge
heel te verwonderen, gezien de
KRO toch duidelijker dan
voorheen haar katholieke op
druk wil tonen en de opdracht
gevers en geldschieters negen
katholieke clubs zijn.
In de eerste aflevering zoekt
Van den Heuvel pater Jan De
rickx op die werkzaam is in het
Amazonegebied. Hij heeft veel
tegenwerking van grootgrond
bezitters en plantage-eigena
ren die niet willen dat hun per
soneel lid van een vakbond
wordt, een van Derickx' idea
len. Ook maakt de pater zich
grote zorgen over de ontbossing
van de oerwouden. Vlak over
het jaar 2000 kan Brazilië, nu
de longen van de planeet, een
woestijn zijn.
Van der Meer vond in Cairo
een interessante jezuïet,
,Dr Christiaan van Nispen tot
Sevenaer die promoveerde aan
de Sorbonne op de Koran. Hij is
arabist/islamoloog en profes
sor aan het Koptisch-katholiek
college in Cairo. Hij heeft zich
in laten schrijven in de Kopti-
sche kerk. Hij spreekt over de
vaak moeilijke relatie tussen
de Islam en het christendom en
probeert de moslims via liefde
te begrijpen.
In een andere aflevering van
de serie komt zuster Norber-
tine Rijk aan bod, die een stu
die maakt 'Ontmoeting tussen
Melanesische en westerse ge
neeskunde.' In Ecuador heeft
Camilo Baerwaldt een vernuf
tige machine gemaakt om wa
ter de bergen op te transporte
ren. Van zijn aldus gekweekte
monopolie en goodwill maakt
hij gebruik om ook de theologie
van de bevrijding door te zet
ten. Marietje van Eeghen legt
een moeras droog en probeert
en passant de vrouwen-eman
cipatie in Afrika te bevorderen.
In Korea brengt de Vlaamse
pater Mark Cuvelier onderwijs.
Hij zingt een zelfgemaakt Ko-
reaans lied en begeleidt zich op
de gitaar.
Deze zes figuren worden op
26 september door de KRO
naar Nederland gehaald waar
ze elkaar zullen ontmoeten. De
reportages zijn zakelijk ge
maakt. Han en Aad hebben
geen afspraken van tevoren
gemaakt en het is wel eens leuk
om»de benadering van twee
oude rotten te kunnen vergelij
ken.
I rijf sinds het begin van de jaren tachtig I
I eze aangename inkomstenbron groten- -i0
I eels is kwijtgeraakt. Voor '80 werd
I tchtig procent van de omzet op krediet
I erkocht. Nu is dat nog dertig procent. h
)e bank om de hoek nam de kredietver-
I :ning over.
I Maar ook zijn de postorderbedrijven
I elf voorzichtiger geworden. Toen de
I conomie de jaren tachtig binnen kwak- J
l elde, bleken veel gezinnen hun schul-
llen niet meer te kunnen voldoen, omdat
l lles op afbetaling was gekocht. De wet-
I ;ever kwam met strengere regels en elke
l:redietverschaffing moet worden gemeld
tan de centrale kredietregistratie in Tiel.
Want niet alleen de klant kwam in
I jroblemen, ook de kredietverschaffer
I noest de post 'dubieuze debiteuren'
(link opvoeren. „Laten we wel wezen:
liet heeft voor ons ook geen enkele zin
lom de consument vol te pompen met
I krediet", zegt Schellekens. „Dat is een
I ooemerang die op jezelf terug slaat".
Bij Neckermann kijkt men na een
I moeilijke start van de jaren tachtig vol
(vertrouwen naar de toekomst. De winst
over de omzet bedraagt twee procent of
wel vier miljoen gulden. „Eigenlijk is dat
nog wat te weinig. We zouden drie tot
vier procent moeten draaien".
Het vertrouwen komt tot uiting in de
investeringen. Voor volgend jaar staat
een modernisering van de magazijnen op
het programma, waarmee tien miljoen
gulden is gemoeid. De magazijnen wor
den dan volledig geautomatiseerd. „Dat
zal niet ten koste gaan van het aantal ar
beidsplaatsen. Wel zal minder in ploegen
hoeven worden gewerkt en kan het aan-
tal overuren worden verminderd".
Schellekens is ook trots op een nieuw
project, waarmee het dezer dagen de
markt op gaat: de 24-uurs-service. Grote
huishoudelijke apparaten (wasmachines,
koelkasten) worden binnen een dag aan
huis geleverd. Daarvoor geldt een toeslag
van 25, maar volgens Schellekens zit de
consument echt op deze service te wach
ten als de wasmachine het van de een op
andere dag begeeft. „Die service is uniek
in de wereld! Wij plaatsen daarom ad
vertenties waarin we de consument vra
gen ons te melden als hij een andere
postorderbedrijf weet die dat kan waar
maken. De eerste die dat kan aantonen,
mag 2500 gulden komen ophalen".
Vertrouwen: de omzet van Necker
mann in Hulst stijgt dit jaar met maar
liefst 25 procent tot 500 miljoen gulden.
„En daarmee groeien we sneller dan de
markt", zegt Schellekens. De groei moet
komende jaren kunnen doorzetten. „In
West-Duitsland nemen de postorderbe
drijven zeven procent van de detailhan-
delomzet voor hun rekening. In Frank
rijk is het miditelsysteem een groot suc
ces. In Eindhoven is weliswaar met een
experiment begonnen met telematica,
maar in Nederland moet nog worden ge
werkt aan een vooral vreselijk eenvoudig
systeem. Dan kan het miditelsysteem
ook hier een groot succes worden".
inkomsten uit Amerikaanse tv-
produkten is tussen 1985 en 1987
gestegen met 53% tot 480 mil
joen. Voor dit jaar wordt zelfs
een omzet van 600 miljoen dol
lar verwacht.
7
v
- foto's DE stem/cor j. de boer h
a
8
poor Dirk Vellenga
De stakers staan er beter
voor. Ze hebben vijf maan
den de broekriem moeten
aanhalen, maar het lijkt
erop dat hun actie op de
langere termijn vruchten
gaat afwerpen. De schrij
vers zullen beter betaald
worden voor hun aandeel
in tv-series die aan het
buitenland verkocht wor
den.
'Cosby Show', een van de belangrijkste Amerikaanse export-produkten. - fotoanp
Vooral de Europese markt
wordt steeds aantrekkelijker
voor Amerikaanse produkties.
ïr komen steeds meer onaf
hankelijke, commerciële tv-
stations die grote behoefte heb
ben aan tv-werk uit Holywood.
De filmmakers wrijven zich nu
al in de handen.
Dat zijn de voornaamste
conclusies die getrokken kun
nen worden na de staking die
de studio's in Amerika vijf
maanden lam legde en de pro
ducenten van geldmachines als
'Dallas' en 'Dynasty' de schrik
op het lijf joeg.
De maatschappijen ABC en
CBS hebben nog zoveel tijd no
dig om hun drama's en co
medy-series te maken, dat ze
voorlopig oude series en films
herhalen en verder korte shows
en nieuws-specials brengen.
CBS kan pas eind oktober met
de nieuwe produktie komen.
De serie 'Falcon Crest' zal hele
maal opnieuw gestart moeten
worden. Er wordt nu met man
en macht geschreven, maar een
datum voor het begin van de
nieuwe reeks kan nog niet wor
den vastgesteld. Over een paar
weken beginnen de opnamen
en pas als de eerste episodes op
de band staan, kan de serie op
het programma worden gezet.
ABC begint het wintersei
zoen pas in november. Deze
minst bekeken omroep komt
dan met produkties die niet erg
veelbelovend klinken. Gewerkt
wordt aan een nieuwe versie
van de oude series 'Mission:
Impossible' en 'Police Story'.
Dure produkties worden vast
gehouden tot januari om de
moordende concurrentie in de
decembermaand te ontlopen.
Voor de NBC, de populairste
van de drie Amerikaanse
maatschappijen, zijn de pro
blemen minder groot. Men had
september al vrijgehouden
voor de uitzending van de
Olympische Spelen. Verder
waren series als 'Cosby Show',
'ALF', Highway to Heaven' en
'It's a Different World' (met
dochter Denise uit de 'Cosby
Show') waren al veilig gesteld.
Voor de staking lagen er al
scripts klaar en verder werden
snel tussen-contracten afgeslo
ten met tekst-schrijvers.
CBS en ABC bereiden zich
voor op een terugval in inkom
sten tijdens dit najaar. Adver
teerders zullen minder geïnte
resseerd zijn in herhalingen en
verwacht wordt dat de re
clame-opbrengsten met zeker
10% zullen dalen.
Aanvankelijk leek de staking
van de auteurs alleen maar el
lende te brengen, voor de ho
reca in Hollywood die vele
maanden niks te doen had,
maar ook voor de schrijvers
zelf. Eindelijk was het gelukt
9.000 van de 20.000 leden tel
lende bond Writers Guild of
America warm te krijgen voor
de actie en toen bleek dat de in
dustriebazen hun beurzen kop
pig gesloten lieten. Het feit dat
Hollywood in feite in handen is
van andere industrietakken,
maakte de onderhandelingen
alleen nog maar moeilijker.
Men sprak met Coca Cola (de
eigenaar van Columbia) en met
oliebedrijf Gulf and Western
(de bezitter van Paramount) in
plaats van met vakgenoten.
Uiteindelijk was er toch
enige speelruimte. De schrij
vers van Hollywood hebben tot
het uiterste moeten gaan om
belangrijke, maar ook weer
niet spectucalaire verbeterin
gen in hun contracten gedaan
te krijgen. Bij herhalingen van
series in Amerika krijgen de
schrijvers 1,2% van wat de pro
ducers verdienen. Wat het bui
tenland betreft: de bedenkers
kunnen rekenen op een deel
van de winst, maar alleen als
een aflevering minstens 366.000
dolar oplevert.
Dat is een hoge drempel en
op dit moment halen alleen se
ries als 'Dallas' en 'Dynasty'
dat. Maar de verwachting is
dat binnenkort meer Ameri
kaanse programma's in die
topcategorie terecht komen. In
Europa heeft een aardver
schuiving plaats gevonden die
in Hollywood tot grote opge
wektheid heeft geleid. Euro
pese landen geven commerciële
netten steeds meer kansen. De
Door Johan van de Beek
Het had een haar ge
scheeld of Cannon, het we
reldwijde film-imperium
van de Israëli's Menahem
Golan en Yoram Globus,
was dit jaar failliet ge
gaan. Dankzij een finan
ciële injectie van 150 mil
joen dollar, toegediend
door de Italiaanse zaken
man en multi-miljonair
Giancarlo Parretti, werd
het bedrijf van de totale
ondergang gered.
Cannon, in 1985 nog het
snelstgroeiende filmbedrijf
ter wereld met eigen bio
scoopketens in tal van landen
(in Nederland werden onder
meer 32 Tuschinski-theaters
en 17 City-theaters opge
kocht), heeft een, naar eigen
zeggen 'traumatische periode'
van 18 maanden achter de
rog- Het bedrijf wankelt nog,
maar is volgens Yoram Glo
bus nu weer 'back in busi
ness'. Maar wat ging er mis?
Yoram Globus: „Er bestaat
geen twijfel over dat we fou
ten hebben gemaakt. Grote
foutea De grootste misreke
ning is waarschijnlijk ge
weest dat we met onze films
teveel hebben vertrouwd op
kwantiteit in plaats van kwa
liteit. En de buitenlandse
markten waar we onze eigen
bioscopen kochten, hebben we
met altijd even secuur onder
zocht op hun specifieke pro-
i blemen (Cannon liet in haar
Italiaanse theaterketen bij
voorbeeld peperdure air-con-
nitioning installeren zonder
te onderzoeken of daar wel
^ht behoefte aan was). Een
grote fout was ook dat we
turns met grote budgetten
nebben gemaakt die him geld
Menahem Golan rechtsen zijn 'reddende engel'
Giancarlo Parretti. GUY VAN GRINSVEN
niet terugspeelden waardoor
enorme verliezen werden ge
leden".
Na deze 'verschrikkelijke tijd'
volgde ook nog een mislukt
avontuur op de New Yorkse
aandelenbeurs waardoor
Cannon begin vorig op de
rand van een bankroet balan
ceerde. Andere grote film
maatschappijen, die Cannon
altijd al met argusogen had
den gevolgd, zagen nu hun
kans schoon om het wanke
lende imperium (inclusief de
omvangrijke catalogus films)
voor een zacht prijsje over te
nemen.
„We hebben nee gezegd,
want Cannon is onze baby.
We hebben het bedrijf vanuit
het niets opgebouwd", aldus
Golan. Dat de Italiaan Gian
carlo Parretti het bedrijf niet
uit altruïsme vol geld pompte,
hoeft nauwelijks verbazing te
wekken. Na een grondig on
derzoek door het befaamde
accountantsbureau Young
Co werden een aantal ingrij
pende wijzigingen in de Can-
non-top aangebracht. Par
retti zal het financiële mana
gement gaan doen. Golan en
Globus moeten zich ver van
de brandkast houden en zich
full-time bezig houden met
film (uitzoeken van scenario's
en het aantrekken van de
juiste mensen om ze te verfil
men).
De ironie van de hele affaire
is dat Cannon in een val is ge
trapt die ze jaren geleden al
hadden moeten zien aanko
men. De maatschappij werd
immers groot door een grote
mate van efficiëncy (krente
righeid, riepen sommigen) te
koppelen aan een fijne neus
voor de smaak van het grote
publiek. In 1984 maakte de
firma voor een habbekrats
dansfilms als 'Breakin' en
'Breakin II: Electric Booga-
loo' die een veelvoud op
brachten van wat ze hadden
gekost en die snel hun weg
vonden naar een jeugdig pu
bliek dat was gegrepen door
de rage van het break-dan
cing.
Een paar jaar eerder had
de Cannon met simpele ko
medies als 'Lemon Popsicle'
ook miljoenen verdiend om
dat ze aansloten op de toen
opkomende revival van jaren
vijftig-rock roll. De for
mule was simpel: kijk naar
nieuwe rages en maak dan in
hoog tempo een aantal films
die daar op inhaken. Cannon
stond zo ook aan de wieg van
de Ninja-rage (die nog steeds
niet is uitgewoed, getuige
'American Ninja part II') en
de Vietnam-mania (ze maak
ten alleen al met Chuck Nor-
ris drie 'Missing in Action'-
films).
De 'filosofie' van Cannon in
die glorieuze tijd was: een
doorsnee-film hoeft niet meer
te kosten dan vijf miljoen
dollar (slechts eenderde deel
van wat een doorsnee-Holly-
wood product kost). Zo'n film
kan, door de video-rechten
vooraf te verkopen en al deals
te maken voor televisie-ver
sies, eigenlijk geen geld ver
liezen. Als de film bovendien
aanslaat wordt pure winst
gemaakt. Cannon snoeide in
de kosten door bijvoorbeeld
nooit op lokatie te filmen in
New York. De vele films die
daar speelden werden opge
nomen in het Canadese Mont
real waar het Eifhuren van lo-
katies veel goedkoper bleek.
Hoewel Cannon goed geld
verdiende waren Golan en
Globus niet tevreden met het
imago van hun bedrijf als B-
film-fabriek. Ze wilden ook
goede sier maken met films
van gerenommeerde regis
seurs en huurden onder an
dere mensen als Andrei Kon-
chalovsky ('Runaway Train'),
John Cassavetes ('Love
Streams'), Jean-Luc Godard
('King Lear') en Norman Mai
ler ('Tough Guys don't Dan
ce') in om aan 'upgrading' te
doen.
Het verlies dat met die films
vaak werd geboekt, werd op
de koop toegenomen. De grote
klap kwam echter toen Can
non, blind geworden door
ambitie, haar eigen '5 miljoen
voor een film'-wet regelmatig
begon te overtreden. Voor 'In
vaders from Mars' van Tobe
Hooper werd ruim 24 miljoen
gulden uitgetrokken maar de
film flopte geweldig, evenals
de bijna 25 miljoen kostende
draak 'Masters of the Univer
se' waar in Nederland nog
geen anderhalve kip naar
kwam kijken.
Een nóg groter drama werd
'Over the Top' (een titel die
letterlijk kon worden geno
men, zo bleek) die bijna 40
miljoen kostte en waarvoor
Sylvester Stallone het waan
zinnige salaris van 24 miljoen
gulden toucheerde (zelfs Go
lan moest slikken, maar be
taalde toch en regisseerde
vervolgens zelf om de kosten
te drukken).
De 'baby' van Golan en
Globus is nu dus weer terug
naar af en moet practisch op
nieuw beginnen. De firma
blaast nu aanzienlijk minder
hoog van de toren dan ge
bruikelijk was in de laatste
jaren. 'Salsa', waarvan men
zich kennelijk had voorge
steld dat die film het 'mira
kel' van 'Breakin' zou herha
len, is niet geworden wat men
zich er van voor had gesteld.
Nieuwe prestige-projecten
zijn 'Zorba the Greek' (een
musical-versie, opnieuw met
Anthony Quinn), 'Garden of
Roses' (onder regie van Fons
Rademakers), 'Deux' (met
Marushka Detmers en Ge
rard Depardieu), Brechts
'Drei Groschen Oper' (met
Raul Julia van 'Kiss of the
Spiderwoman') en 'Powaq-
quatsi' van Godfrey Reggio
(het vervolg op 'Koyaanis-
quatsi'). Films die geld in het
laacfje moeten brengen zijn
'Hannah's War' (met Ma
rushka Detmers, onder regie
van Golan zelf), 'Hero' en
'Delta Force II' (beiden met
Chuck Norris), 'Spiderman'
en 'Kinjiite' met Charles
Bronson.
