'Het leger van Burundi vermoordt onderdrukt Hutu-volk'
PvdA'er Huijs voorspelt opnieuw grote problemen mestopslag
Brits kabinet voelt niets voor opnieuw invoeren interneringswet
.EMEEI
STAMMENSTRIJD IN CENTRAAL-AFRIKAANS LAND LAAIT WEER OP
LAGERHUISLEDEN WILLEN HARDE MAATREGELEN NA LAATSTE IRA-AANSLAG
Terug van
vakantie
RWANDA
Tanzania
BURUNDI
Afrika
)orzaken
lectifieatie
QESTEMd
DE STEM
DE STEM ACHTERGROND DINSDAG 23 AUGUSTUS 1988
)ESTEM_BIT
I Drs. R- de Smidt
[)EN HAAG - De g
|eel meer arbeidsi
Bjk en de provincie:
estuursakkoord tu
«ging van Nederla
Akanyaru rivier
Muying^
Ngozi
uramvya
iGitega
Rivier
Weg
iBURUNDll
Door Wouke van Scherrenburg
VOORDAT DE Tweede Kamer op vakan
tie ging, vroeg de landbouwspecialist van
de PvdA-fractie in de Kamer, Servaes
Huijs, aan minister Braks of die zijn angst
deelde dat boeren teveel mest uitrijden of
illegaal dumpen. Huijs vermoedde dat de
inspectiedienst van Braks over te weinig
mankracht beschikt om afdoende te con
troleren. Braks antwoordde geruststel
lend. Hem was niets bekend over illegale
dumpingen.
Iedereen kent de televisiebeelden van wanho
pige boeren die hun overvolle gierkelders tij
dens het natte voorjaar lieten zien. Braks en
minister Nijpels maakten een tijdelijke nood-
opslag in kuilen met folie op het eigen erf mo
gelijk. Later bleek dat vrijwel geen boer van
die noodopslag gebruik maakte.
„Dat werpt de vraag op hoevaak teveel mest
is uitgereden. Alleen met sluitende controle is
dat aan te tonen", zegt Huijs. „Braks zegt dan
wel dat hij extra mensen heeft vrij genaakt
voor die controle, maar toen zat hij tegelijker
tijd met de visserijproblemen."
Huijs voorspelt dat de problemen van het
afgelopen voorjaar, zich in de komende tijd op
nieuw en wellicht ernstiger zullen aandienen.
„Zeker daar waar de boeren geen opslag heb
ben gerealiseerd. De sterkere bedrijven had
den al een opslag. Dit jaar hebben ook andere
bemiddelde boeren er een gebouwd. Maar er
zijn nog genoeg bedrijven waar geen opslag
is."
Huijs betreurt het daarom des te meer dat
tegelijk met het in de knel komen van de boe
ren, de WIR en de premie op milieu-investe
ringen zijn afgeschaft. Een opslag kost min
stens 50.000 gulden. De afgeschafte premies
waren twintig procent van de investering. Nu
kunnen boeren niet meer dan 6. tot 7 procent
subsidie krijgen.
„De melkveehouders hebben dit jaar goed
gedraaid maar de varkens fokkers hebben een
slecht jaar. In de pluimveesector is het al een
paar jaar slecht." Op de tegenwerping dat de
boeren de mestregels aan zagen komen toen de
WIR nog bestond, zegt de PvdA'er: „Ik wil er
ook niet al te dramatisch over doen maar het is
toch heel zuur dat juist dit jaar de milieutoe
slag is geschrapt.'? i-ï,
Huijs is een landbouwspecialist. Ook hij
wordt geconfronteerd met het voortdurende
spanningsveld tussen landbouw en milieü.
Mest is de grootste verzuurder van ons milieu.
Huijs is inmiddels tot de overtuiging gekomen
dat de milieubelangen niet in strijd zijn met
die van de landbouw.
„Als je kijkt naar de uitputting van de bo
dem, de grote schade aan de oogst door de ver
zuring, dan weet je dat de strijd tegen de ver
zuring van groot belang is, ook voor de boeren.
De hoeveelheid mest móet dan ook omlaag."
In Nederland wordt ieder jaar 250 miljoen
kilo mest geproduceerd. De agrarische gron
den, inclusief sierteelt en kasbouw, beslaan
twee miljoen hectare. Huijs heeft 'simpelweg'
berekend dat op iedere hectare 125 kilo mest
gestrooid zou kunnen worden. Dan zou het
probleem van de overschotten zijn opgelost,
want 125 kilo is de norm - al vinden veel des
kundigen dat die norm te hoog is -.
„Helaas werkt dat niet zo. De zogenaamde
tekortgebieden, Friesland, Groningen, Zeeland
en Drente, staan niet te trappelen om mest te
kopen uit de overschotgebieden in Gelderland,
Brabant en Limburg. De mestfabrieken stellen
nog niets voor en al wordt de mest verwerkt,
het probleem van de verzurende fosfaten blijft.
Servaes Huijs onbekend hoeveel mest
er is uitgereden
Die stoffen blijven in de verwerkte mest zit
ten."
De veevoerfabrikanten kunnen de hoeveel
heid fosfaat in het veevoer met tien procent
minderen maar daarvoor zijn ettelijke jaren
nodig. Overbemesting en illegale dumping,
blijven voorlopig dus bestaan, vreest Huijs.
„Zelfs als we de veestapel halveren, stel dat
zoiets zonder problemen zomaar zou kunnen,
dan houden we nog teveel mest in 1991 (dan
gaat de tweede, veel strengere fase van de
mestwetgeving in, WvS.). Dat tekent hoe gi
gantisch het probleem is", verzucht Huijs.
Dat kan echter niet betekenen dat er niet
naarstig naar oplossingen moet worden ge
zocht en de PvdA'er weet wel een paar instru
menten die Braks zou kunnen inzetten om het
Door Roger Simons
DE BRUTALE IRA-moord
op acht jonge Britse solda
ten, zaterdagmorgen in het
Noordierse graafschap Ty
rone, zal zo goed als zeker
niet worden gevolgd door
een beslissing van de rege
ring Thatcher om alle re
publikeinse verdachten
van Ulster te interneren
zonder vorm van proces.
In het licht van deze nieuwe
aanslag werd zaterdagmid
dag door Noordierse (protes
tantse) Lagerhuisleden, die
daarvoor speciaal naar Lon
den waren gekomen, hard
aangedrongen op een derge
lijke vorm van vrijheidsbero
ving voor vele duizenden van
hun (roomse) landgenoten van
wie het volgens hen een open
baar geheim is dat zij republi
keinse activisten zijn.
Maar de Britse bewinds
vrouwe, Margaret Thatcher,
is scherp gekant tegen inter
nering. Zij vindt dat een der
gelijke beslissing, die alleen in
Londen kan worden genomen,
een openbare bekentenis zou
zijn van onmacht en misluk
king. Bovendien heeft de ge
schiedenis geleerd dat vrij
heidsberoving op gronden van
algemene en bijzonder veilig
heid in Noord-Ierland bijna
altijd averechts uitvalt.
Thatchers voorganger Ed
ward Heath, die bij het begin
van de jaren zeventig conser
vatief premier was, kan daar-
Bij de aanslag op een bus kwamen zaterdagmorgen
acht jonge Britse militairen om. - fotoap
over meepraten. In 1971, toen
Noord-Ierland nog een eigen
regering had die werd geleid
door wijlen Brian Faulkner,
besloten de protestantse ge
zagdragers in Belfast dat de
onmiddellijke internering van
duizenden republikeinse acti
visten noodzakelijk was om
paal en perk te stellen aan het
alsmaar toenemende IRA-ge-
weld.
Heath vertelde in een ra
dio-interview, dat hij met te
genzin het interneringsde
creet had goedgekeurd. Bijna
2.000 Noordieren, hoofdzake
lijk 'roomsen', werden opge
pakt. De autoriteiten stopten
hun slachtoffers in het be
ruchte Kamp van Long Kesh.
Op dit perceel bevindt zich te
genwoordig de even beruchte
Maze-gevangenis.
Hoewel de Britten alge
meen worden beschouwd als
de uitvinders van kampen
voor krijgsgevangenen (in
Zuid-Afrika), hadden zij toch
een ernstig misrekening ge
maakt. Want het Kamp van
Long Kesh werd een echte
oefenschool voor verse recru-
ten van de IRA, die zich ter
plekke lieten aanwerven. Een
groot deel van de geïnterneer
den waren namelijk helemaal
geen republikeinse activisten.
Als roomse Noordieren koes
terden zij wel sterke nationa
listische gevoelens, maar zij
stonden niet actief in het re
publikeinse verzet.
Hun arrestatie was gewoon
een gevolg van onvergeeflijke
blunders van de autoriteiten,
die gebruik hadden gemaakt
van onbetrouwbare informa
tie, afkomstig van de Noord
ierse politie en het Britse le
ger. Compleet onschuldige
geïnterneerden zwoeren de
dure eed dat zij zich zouden
wreken op de Britten. De IRA
genoot van dan af hun com
plete steun.
De internering sleepte vier
jaar aan. Zij was een complete
en bovendien voor de Britten
zeer schadelijke mislukking.
Van de IRA-leden die mo
menteel actief zijn, hebben
velen het 'vak' geleerd in
Long Kesh of de Maze. Ieder
een geeft zijn kennis door aan
de volgende generatie.
Dit is een van de redenen
waarom het IRA-bataljon
van het graafschap Tyrone
tegenwoordig weer zoveel van
zich laat horen. Afgelopen za
terdag deed het op de weg
naar Omagh de soldatenbus
ontploffen. Nochtans zijn in
de maand mei van afgelopen
jaar acht leden van het Tyro-
ne-bataljon omgekomen in
een militaire hinderlaag,
maar de doden werden se
dertdien al vervangen door
nieuwe recruten.
Edward Heath noemde de
interneringsmaatregel van
1971 'een ernstige vergissing'.
Hij voorspelde dat een herha
ling ervan precies hetzelfde
resultaat zou hebben. Ex-pre
mier Heath gaf de regering
Thatcher dan ook de raad zich
niet te laten bepraten door de
protestanten van Noord-Ier
land. Margaret Thatcher is
wel niet zijn vriendin, maar
toch laat alles voorzien dat zij
hem dit keer gelijk zal geven.
Ze heeft trouwens nog een
andere reden om geen inter
neringsmaatregel te nemen.
De gezagdragers in Londen
weten maar al te goed dat
vrijheidsberoving zonder
vorm van proces indruist te
gen de mensenrechten en dat
een dergelijke beslissing het
imago van Groot-Brittannië
zwaar zou schaden, niet al
leen in Europa maar ook (en
des te erger) in de Verenigde
Staten van Amerika.
Herinvoering van interna-
ring zou bovendien het einde
kunnen betekenen van het
ruim twee jaar oude Anglo-
Ierse Akkoord dat volgens
welmenende Britten en Ieren
van primordiaal belang is
voor het tot stand brengen -
op lange termijn - van een
vreedzame oplossing van de
Ierse kwestie. Premier That
cher zal niets doen om de re
gering van Dublin tegen zich
mestvolume terug te brengen. „Er zijn nu U
miljoen varkens. Maar als de prijzen aantrek
ken, zullen er meer komen. Dat moet worden
verboden", noemt Huijs als eerste mogelijk
heid.
Hij ziet ook mogelijkheden in het verplaat-
singsbesluit. Dit besluit, een voorstel van
Braks, houdt in dat een boer mestrechten van
een andere boer kan kopen. „Die rechten zou
den niet verkocht mogen worden aan boeren in
de overbelaste gebieden zoals de Peel en de
Gelderse Vallei. Boeren die veel varkens heb
ben, zeg tweeduizend, zouden geen mestrech
ten meer mogen kopen." Huijs tekent
aan dat zijn WD- en CDA-collega's in
Vaste Kamercommissie voor Landbouw tegen
een verbod van verkoop aan boeren in de over
belaste gebieden zijn.
Lichtpuntje in het voorstel van Braks is dal
bij verkoop van de mestrechten vijftien pro
cent voorgoed moet worden ingeleverd. Bij de
mestrechten hebben de gemeenten soms ook
een vinger in de pap. Als een boer mestrechten
koopt voor 500 varkens en hij moet daarvoor
zijn stal uitbreiden, heeft hij een hinderwet
vergunning nodig. „Steeds meer gemeenten",
weet Huijs, „weigeren die vergunning te ge
ven."
Ook de normstelling voor de uit te rijden
mest moet veel strenger, vindt Hijs. Nu mag
voor bepaalde gewassen, waaronder snijmais,
350 kilo per hectare worden uitgereden. „Dat
moet terug naar 125 kilo."
Huijs realiseert zich dat daardoor een aantal
boeren in de problemen komt en er een koude
sanering gebeurt. Zij blijven immers met gro-
tere overschotten ziten „Daarvoor is geen op- J j C h 110 Z
OCIALE ONRUST brenj
ten. In Westerse indust
nrust doorgaans goed
lak ervan weinig politiek
ers: stakingen - ook al
rijzen of ongenoegen ov
ellijk de politiek. Econon
inden onverbrekelijk ve
ingekeerd, omdat de alrr|
Het is dan ook niet mo
enden arbeiders in Pot
'anhopige strijd leveren,
eiders gaan in staking
zczecin namen vorige vj
'ordt geroepen om Soliq
jan de verboden vakboi
joh als een olievlek uit
De stakingen in Polen
le arbeiders. Zij brenger
'aarheid van het Poolse l<
|e arbeiders houden de
awinaen.
Dat de gemeenten opn
zwaarste klappen he
ikregen, blijkt uit de ci
in het Centraal Bureau
e Statistiek. Vorig jaar
wenen bij de departemi
[echts' 2.000 banen, 1,2
int. Bij de provincies stee
antal banen met 80, 0,4
int.
ezuinigingen, taakafsti
i privatisering zijn de cx
en van de onevenredige
ankang bij de,gemeenten
oordvoerder van de
Iet bestuursakkoord, is
ihonden. Bij aanvang va
a het verslag van de bi
omst van de Wereldraai
lerken, gisteren in De
ordt kardinaal Alfrii
oemd als een der spri
raar kardinaal Willeb:
oofd van het Vaticaans
iriaat voor de Eenheid,
edoeld. We bieden de
ize verontschuldiginge]
oor deze vergissing.
slag, afzetmogelijkheden worden te duur en de
boer kan het financieel niet meer bolwerken.
Een aantal boeren zal daardoor uit de boot val
len."
in het harnas te jagen.
Dat door de protestantse
meerderheid van Noordier-
land met klem wordt aange
drongen op arrestatie en in
ternering van alle republi
keinse verdachten, is onder
tussen zeer begrijpelijk. De
Brits gezinde Noordierse pro
testanten vrezen dat de als
maar toenemende IRA-aan-
slagen op 'zachte' militaire
doelwitten, niet alleen in Ul
ster maar ook op het vaste
land, de regering van Londen fen. Hij zei erbij dat een
pe hervormingen' onver
'en de Poolse leider zijn
e economie te redden
F1 zo'n 40 miljard dollar
•esten kunnen vergeten
Fh tussen de Poolse leidl
ijre arbeiders begrijpen!
r °nber Jaruzelski nauv
joude leninistische begin:
T van de macht bezit, ma
Tt dfze.9ranieten hoeks.
9Rn Jaruzelski iets
i 0-1981Hij zet niet mes
7 hij stuurt (informele) be
-ai stak'ngen moeten Je
il,lr ®me|ijk ooit iets moetj
jjuraiisrne' te willen en m
iWrIc4°9el''k Ziin' dan Za'
K lren voor Solidarit
matschappelijke macht d
*2® k?nsen °P erkennin
I? °ndanks alle verwach
in Polen er
_i|6n d't- 9rotere vrijheden
roepen uit de rumoerig6 ais kansen voor grots
ncie. 0® 7°!"" bevrijding van de F
ertoe zal bewegen om met be
kwame spoed al haar troepen
terug te roepen.
Het Britse leger bevindt
zich sinds augustus 1969 in
Noord-Ierland. Door de ka
tholieke minderheid werden
de Tommy's er toen be
schouwd als 'beschermers'.
Maar de vreugde en vriend
schap duurden niet lang. Het
IRA eist nu al jaren dat de
troepen zouden vertrekken.
Ook in Engeland wordt tegen
woordig daarvoor geijverd-
Zelfs in Londen bestaat een
bloeiende 'Troops Out of U>'
ster'-beweging, gesteund door
vele socialistische Lagerhuis
leden.
Door Engelse familieleden
van de slachtoffers van bet
autobusincident wordt 00*
gevraagd alle Britse troep®
liefst zo snel mogelijk terug v
Noordierse provincie,
meeste Britten hebben nu
schoon genoeg van het Iers6
conflict.
Iwingen.
De Poolse leider Jaruze
!n op in 'sociaal pluralisi
'Ooit tnlale machtsl
kloetenlFaan en dus zulle
n blijven strijden.
Bubanza
Bujumbura
HOE maak je iemand,
die zondag van va
kantie terugkwam,
wijs dat we hier in Neder
land de afgelopen weken
best aardig weer hebben
gehad? Dat gelooft'ie toch
niet. Toen hij weg ging re
gende het en bij terugkeer
regent het nog, zal hij hardnek
kig denken, al weten wij dat het
zondag niet nog maar weer re
gende.
In onze contreien is de va
kantie definitief voorbij. De de
pressie van het afgelopen week
end was alleen al nuttig om de
caravans, die nog overal op de
woonerven geparkeerd staan,
een extra wasbeurt te geven.
Efficiënte repatrianten hebben
de donkere, druilerige zondag
kunnen benutten om hun foto's
in het album te plakken of de
dias in te ramen. De foto's,
technisch heel aardig, goed van
kleur en 'kijk eens wat scherp',
vallen toch wat tegen. Dat
komt omdat het geluid, de
geur, de smaak en de stemming
van het gefotografeerde mo
ment ontbreken.
Vergeten zijn de files, de
vertragingen op de luchthavens
en al dat kleine en grote vakan
tieleed, waarmee de kranten de
afgelopen weken de thuisblij
vers vermaakten. Komende
winter worden de dikke bro
chures weer opgehaald met hun
schelle foto's en halve waarhe
den. Die mengen zich met de
mooie herinneringen aan vorige
vakanties. Warme avonden op
terassen, in schilderachtige ge-
velwanden wier lichtjes zich
spiegelen in het rimpelloze wa
ter van romantische vissersha
ventjes. Zalig was dat. Nie
mand denkt nog aan het
groepje dronken Britten dat lal
lend de sfeer had zitten verpes
ten.
Ik sprak een jonge vrouw,
net terug van Majorca. Majorca
is nu niet bepaald een experi
mentele bestemming zou je zeg
gen. De vliegroute erheen werd
in de jaren '50 al verkend en er
hoeft niet meer op gepionierd
te worden. Toch had ze tien uur
vertraging geturfd. Vier uur op
de heenreis, zes uur op de te
rugreis. Het wachten duurt
vaak langer dan het vliegen in
zomers Europa. Op zichzelf is
tien uur verlies op een hele va
kantie niet veel. Een mens ver
lummelt zo veel tijd in zijn le
ven. Maar op de luchthaven
lummel je niet rond uit eigen
keuze. Je bent er de gevangene
van epn. ro^efbeja^te en over
spannen industrie. Je kunt ner
gens heen, je kunt niets doen.
Je kunt zelfs niet, uit protest,
naar huis gaan want dan ben je
je vakantiegeld kwijt.
Er zijn mensen, hele en
halve reisdeskundigen, die be
weren dat het massatoerisme
binnen afzienbare tijd zal vast
lopen. Op een snel naderend en
volgens sommigen al bereikt
punt is zelfs het luchtruim vol.
Dan kun je met je Boeing niet
meer voor of achteruit, laat
staan naar Majorca. De stran
den langs de Middellandse Zee
raken overvol en worden hier
en daar gesteisterd door bendes
vakantievandalen die een spoor
van graffiti, bierblikjes en on
betaalde rekeningen trekken.
Terwijl de reisbureaus een
groeiende belangstelling note
ren voor 'de betere soort va
kanties' werken autoriteiten
aan de 'onderkant' van de
markt met als doel het massa
toerisme naar een wat hoger ni
veau te dwingen en rugzaktoe
risten te weren. Zo willen de
Spaanse autoriteiten de import
uit het buitenland van goed
kope arbeidskrachten voor de
toeristenindustrie beperken en
ten slotte verbieden. Dat doet
de lonen aan de Costa's stijgen
en daarmee ook de prijzen.
Duurder maken, is op
steeds meer plaatsen de slogan.
Daar zal het ook in de Alpen
wel op uitdraaien. Dat eens zo
ongenaakbare gebergte kan de
krioelende wintersportmassa's
nu al niet meer aan en de echte
groei is nog maar net begon
nen. Ook groeit op veel plaat
sen de weerstand van de lokale
bevolking tegen het massatoe
risme, dat ooit met open armen
werd ontvangen omdat het geld
in het laatje bracht. Dat geld
komt voornamelijk terecht in
de kassa's van particuliere on
dernemers terwijl na het sei
zoen de gemeenschap mag op
draaien voor de vaak niet on
aanzienlijke schade die het toe
risme de stad of streek heeft
toegebracht.
De hele en halve reisdes
kundigen voorspellen duurdere
vakanties. Aan de ene kant zul
len Europese vakantieoorden
proberen het goedkope massa
toerisme te weren door zich ho
ger de markt op te werken. En
zou dat niet gebeuren dan zorgt
de toenemende schaarste aan
strand, bos, natuurschoon en
schoon recreatiewater wel voor
hogere prijzen. Toeristisch ge
sproken raakt Europa overvol.
Aan de andere kant zal de
toeristenindustrie nieuwe ge
bieden gaan exploiteren. In
Afrika en Latijs-Amerika lig
gen nog duizenden kilometers
strand 'onbenut'. Ook zijn er in
de wereld nog genoeg be
sneeuwde berghellingen die nog
niet zijn kaalgeschraapt door
11 het vakantiemonster. Maar al
die oorden van de toekomst lig
gen verder weg en in de reiswe
reld bepaalt uiteindelijk het
aantal kilometers de prijs van
een ticket.
We zullen ons de reisvakan-
tie niet meer af laten pakken en
het massatoerisme zal daarom
ook heus wel voortbestaan.
Maar goedkoop zal het niet blij
ven. Deze zomer konden Engel
sen tien dagen -ail in- naar
Spanje voor een prijs waarvoor
je in een behoorlijk Londens
hotel nog geen tweepersoons-
kamer voor één nacht kunt krij
gen. Voor de Engelse badplaat
sen zal dat deze zomer een
mooie opruiming betekend
hebben, maar de Spanjaarden
zaten er mee.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllië
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. J 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Peter Vierenhalm
IN HET noorden van het
kleine Afrikaanse landje
Burundi wordt gemoord.
Het leger, voornamelijk
bestaande uit leden van de
Tutsi-stam, maakt nu al
enkele weken korte metten
met dorpelingen in Noord-
Burundi.
Volgens de verbannen partij
voor de bevrijding van het
Hutu-volk (Palipehutu), die
in België zetelt, richtte het le
ger in vier dorpen een bloed
bad aan. Naar schatting tus
sen de 3000 en 24.000 mensen
zijn gedood. En meer dan
37.000 Burundiërs, voorname
lijk Hutu's hebben de wijk ge
nomen naar het buurland
Rwanda.
Volgens de Belgische pater
Walter Aalvoet, die jarenlang
in Burundi heeft gewerkt,
maakt het Tutsi-leger zich
schuldig aan ware slachtin
gen onder de Hutu-bevolking.
Aalvoet: „De officiële be
richtgevingen uit de hoofd
stad Bujumbara moeten met
een korrel zout genomen wor
den. De Hutu's in het noorden
zouden in opstand zijn geko
men en vele duizenden Tutsi's
hebben omgebracht. Dat lijkt
me onwaarschijnlijk. In het
noorden van Burundi wonen
voornamelijk Hutu's, die
hoogstens gewapend zijn met
messen".
„De slachtingen van de af
gelopen weken zijn het gevolg
van betogingen van Hutu's
voor meer gerechtigheid",
vervolgt de Leuvense pater.
„Deze stam is in bevolkings
aantal veruit in de meerder-
van de Tutsi-stam en slechts
twee Hutu. En ga zo maar
door. De betere posten zijn al
leen maar weggelegd voor
Tutsi's, zeker in de politiek.
Geen wonder dat het smeu
lende vuurtje weer tot een
vlammenzee is opgelaait".
De stammenstrijd tussen de
Tutsi's en de Hutu's duurt al
vele decennia's lang. De Huti's
zijn veeboeren die al voor de
Belgische kolonisatie (vlak na
Wereldoorlog I) overheerst
worden door de Tutsi's, een
stam van landbouwers. In
april 1972 kwam het tot de
bloedigste uitbarsting tot nog
toe. In de hoofdstad Bujum
bura brak een Hutu-opstand
uit die zich ook naar het zui
den van het land uitbreidde.
De uitbarsting ontlaadde zich
in moordpartijen op de Tutsi-
overheersers. De Hutu's
slaagden niet in hun opzet en
de Tutsi's namen wraak. In
Bujumbara werden alle
Hutu-leiders vermoord en
daarna kwam het middenka
der, onderwijzers, scholieren,
handelaren en priesters aan
de beurt. Sindsdien leven de
Hutu's zonder leider en on
derdrukken de Tutsi's elke
opstand zeer bloedig.
Vorig jaar werd de toenma
lige leider van de vroegere
Belgische kolonie Jean-Bap-
tiste Bagaza door zijn neef
majoor Pierre Buyoya afge
zet. Pater Aalvoet: „Dat Ba
gaza werd afgezet was niet zo
vreemd. Bagaza deed op zijn
manier veel voor zijn land,
haalde het land langzaam uit
het economische slop, maar
door zijn dictatoriale optre
den maakte hij meer vijanden
Het reisje van Jean-Paul Baptiste Bagaza (op foto ach
ter Mitterrand) naar Quebec vorig jaar september, bralt
de toenmalige leider van Burundi lelijk op. Tijdens de
vergadering van Franstalige landen nam majoor buyoyc
de macht over in Burundi. - foto»
dan vrienden, vooral de kerk
werd het slachtoffer. De laat
ste jaren raakte de economie
helemaal in het slop en kreeg
het land geen ontwikkelings
geld meer. Niet vreemd dat
Bagaza aan de kant werd ge
schoven. De nieuwe leider
majoor Buyoya probeert het
land een beter imago te geven.
De relatie met de kerken ii
het katholieke land is -welis
waar beter, maar de funda
mentele problemen tussen it
Tutsi's en de Hutu's blijven
Buyoya is van de Tutsi-ch
en die zullen de Hutu's
bestrijden. Zolang dat
|an pnze Haagse redactie
hlgens dat akkoord h
ezuinigen dan de depE
'orig jaar verdwenen
olledige en deeltijdbane
e gemeenten. Dat is 2,4
>nt. In totaal liep het a
olledige arbeidsplaatsen
iet 6.000 (3,5 procent) t
ïaar de gemeenten hebbe
beurt, blijft Burundi een blos eeltijdwerkers in dienst
dig strijdtoneel".
heid (85 procent), maar heeft
niets te vertellen. De Tutsi-
regering onder leiding van
majoor Pierre Buyoya, die vo
rig jaar door een staatsgreep
aan de macht is gekomen, on
derdrukt eveneens als de vo
rige Tutsi-regeerder het
Hutu-volk".
„De opstand van de Hutu's
was voor de regering het sein
om hardhandig in te grijpen",
aldus pater Aalvoet. „Het le
ger beschikt over moderne
wapens, dus het is een simpel
rekensommetje dat de meeste
slachtoffers aan Hutu-kant
vielen en vallen".
Vier Hutu-dorpen branden
op dit moment nog steeds. Bu-
gabira, Vumbi, Ntegea en Bu-
soni zijn gebombardeerd.
Overlevenden van het bom
bardement werden vervol
gens door het leger met gewe
ren, bajonetten en hakmessen
vermoord. In de rivier de
Akanyaru en het Cohoha-
meer drijven vele lijken, een
wrang teken van de massale
slachtingen.
Volgens de laatste berich
ten gaan de moordpartijen in
het noorden van het straat
arme land nog steeds door.
Pater Aalvoet: „Vanaf de
staatsgreep in 1965, toen de
Tutsi's de macht in handen
namen, kregen de Hutu's het
zwaar te verduren. Op alle
gebieden wordt deze stam on
derdrukt. In het lager onder
wijs is het aantal Hutu's nog
goed vertegenwoordigd. Maar
het vervolg en universitair
onderwijs wordt voorname
lijk 'bevolkt' door de Tutsi's.
Het leger van ruim 12.000 man
bestaat voor bijna honderd
procent uit Tutsi's. In totaal
dragen maar dertig Hutu's
een uniform en dan alleen nog
in de lagere rangen. Van alle
ambassadeurs zijn er twintig
