L
DE STFM
/rmrr
>ESIGNER
'We hebben veel
te veel
spelers gekocht'
FEYENOORD-DIRECTEUR HANS"KRAAY VOELT ZICH THUIS IN DE KUIP
gfSSSSSSfSfUl
1
PBNA
Na het Oranje-bal volgt een demasqué
ruüdmicheLsenzn
OPLEIDINGEN
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1988
leurtje terug.
De sollicitatieprocedure.
Bent u geïnteresseerd in deze va
functie en voldoet u hovend
gestelde eisen, stuurt u dani
:elijke sollicitatie binnen 10 dag(
Districtskantoor Randstad 01
ureau, t.a.v. de heer J.T. Neumein|
vard 12,4701 EV Roosendaal.
Voor meer informatie kunt ui
et Nicole Voets (01650) 3 39 9l|
p de functie af-
nd psycholo-
onderzoek
:el uitmaken
e selectie-
dure.
ORMATIEBON
COMPUTER DICHTER0|Jj
iaat-liefde
Risico
Humeurig
OP KWALITEIT KUNT U REKENEN
multi-tapijt-bedden-zonwering
or één van onze lang-
>ende projecten in de regio
id-Nederland zoeken wij
n mechanical
or informatie kunt u tele-
lisch kontakt opnemen met
juter v.d. Sluis, of indien
mwezig uw resumé opsturen
naar onderstaand adres.
chnisch teken-en adviesbureau,
iolseweg 143,4818 CC Breda,
lefoon 076-212312.
voorlichtingsdagen in
TILBURG
17 september 1988
SJVIA, SL Josephs traat 108
van 11.00 tot 13.00 uur
Kn in Roosendaal Bergen op Zoom,
"ndhoven en 's-Hertogenbosch
volgende opleidingen.
■khouden, PD Boekhouden, MBA,
O l en 11 Accountant Admmistraüe-
Marketing. Nima-A en B,
ingrecht en Informaüca-opleidmgen.
-certificaten geven recht op vrijstAg
avond-HEAO. Gelijktijdig studeren
-HEAO en S.P.D.-certificaten is volgen
jpzet mogelijk: zie onze prospectus.
;n en aanvraag gratis prospectus:
Bii de studieleider,
s en Praktijkdiploma boekhouden,
de Graal tel 04248-1453
untantAdmtotmtieconsulent:
Mekes RA, «el 01623-15581
ipleidingen: J. Maas tel 013-3422'M
lens kantooruren 013-368645.
Belcrumweg 32
Dongen Hoge Ham 107
Tel. 076-711134
Tel. 01623-21241
Geloof in een goed seizoen
Door Chris van Nijnatten
ROTTERDAM - Backstage bij Prince. Tiendui-
:enden zouden er het beste van zichzelf voor over
POOR TE JHfESTERËN 1N~ hebben om daar te mogen vertoeven. Nu 'Zijne
ÏÏVDERENMDE HOGESCHooi heiligheid' de Kuip heeft uitgekozen om in Ne-
(AMOIJEKE LEERGiNQEN aeriand zijn kunsten te vertonen, vindt Feyen-
studente SJ>Ö 1 ]0rd-directeur Hans Kraay zijn bureau zo onge
veer öp het podium van het Amerikaanse onder-
ie Kuip staat op zijn kop en Kraay walgt zichtbaar van
.ie situatie. Een hele week moet hij de hofhouding van de
inega-ster om zich heen dulden. Onder het raam van zijn
jantoor liggen road-managers in een snikhete keet te
slapen. Over wijlen Ko Prins wil hij best praten, maar de
naam 'Prince' krijgt hij niet door zijn strot. „En over het
-eld wil ik het al helemaal niet hebben", zegt Kraay.
Vandaag is het zaterdag. De teit. Een journalist van een
geteisterde grasmat van beetje grote krant kan al veel
Feyenoord- wordt gelucht en schade toebrengen. Ik streef al-
Prince is weg. Morgen komen tijd naar een goede relatie met
de voetbalkoningen van
Europa op visite. Feyenoord -
PSV, op de eerste dag van de
competitie al een kraker, een
'schlagerspiel', dat voor Kraay
een speciaal tintje draagt. „Ik
zou liegen als ik zei, dat zo'n
wedstrijd me niets doet", zegt
de voormalige manager van
PSV in zijn directeurskamer in
de ingewanden van het Stadion
Feyenoord.
Hoc fcSCHOOt
vtholieke Leergangen
8,5% vakantiebijslag, 25 vakantk|
sn een studiekostenregeling. 1
intvangt u een interne opleidingtj
t de mogelijkheid tot het volgi
terne opleidingen. Bovendien i
len de functie ruime groeimogelij
alsook promotiekansen.
->r randstad uitzendburö
,Ik vond toen al, en dat meen ik
nu nog, dat Feyenoord een ver
keerd soort manager heeft.
Waarmee ik niet wil zeggen dat
Ie heer Brox geen goed werk
loet. Er moet boven de trainer
ichter iemand komen, die het
•chnisch en tactisch goed kan
kijken; ik geloof veel meer in
'Engelse' manager. Volgens
,ij los je daarmee ook een an-
t probleem op. Kijk, de man,
ie ik bedoel, moet een groot
kman zijn. Die geef je een be
id budget en hij moet in
rleg met de trainer, en nie-
nd anders, voor een goed
iluitend elftal zorgen. Het be-
ituur beperkt zich tot de grote
lijnen, de representatie en let
.uwkeurig op de kas. Die vak-
in, de expert, is verantwoor-
iijk en als hij fouten maakt,
:n hij op het matje worden
leroepen en je kunt hem des-
ontslaan. Voetbal is nu
ienmaal een keiharde business
morden".
nmeertaal IBM/GW-BasicT.6
atie- en Informatieverzorging S.1
KONINKLIJKE PBNA
Vefperbuitensingel 6,6828 CT Arnhem
nij vrijblijvend het gratis informatiepal*6'
Studiegids over de computeropleiding:
Ir.:
>de:
n open envelop (zonder postzegel) naa[
Antwoordnummer 1500,6800 WC ArnM'
Koninklijke
ten actuele tekst? Nee hoor,
het is een citaat van Kraay uit
[iet boek 'Bouwers aan Feyen-
ord', dat de auteur Ger Beste-
breurtje al in 1972 op de markt
bracht. Zestien jaar geleden
peek Kraay dus al een aardige
aakomschrijving in zijn bin
nenzak te hebben voor de func
tie, die hij nu bij zijn club be
deed!
„Officieel ben ik op 1 juli be
tonnen, maar maanden daar-
poor was ik al bezig voor
feyenoord, anders zou het te
[laat geweest zijn. Dat was het
jouwens toch al wel een
«tje. Ik had wel een wat on
aangename binnenkomst, om-
pat er veel spelers waren, die
pich niet goed behandeld voel
den. Ik kon in het begin weinig
Poen, werd overstroomd door
telefoontjes. Het was maar
ap-snap werk, eigenlijk con-
[hnt banden plakken, verder
niks",
„Het is een groot misver
and dat ik in een driedelig
pak een aantal bedrijven ben
pfgegaan om geld los te krij
ten. Onzin. Dat krenkt me he
vig. Er is een groepje van vijf
Pedrijven, die ons het geld
heeft verschaft om ons te ver
aterken. Mijn inbreng was niet
ao groot. Ik heb gezorgd dat de
ppelers die we nodig hebben,
PJi gekomen, en dat er een
paar zijn afgevloeid".
Taay heeft een haat-liefde
terhouding met de pers. Hij
whreef columns voor NRC
andelsblad, was tv-commen-
P. r en deed radiowerk. Maar
PJn aanvaringen met de media
If,™) de touwtjes bij een club
[handen had, zijn op de vin
pas van twee handen niet te
l6n- „Je kunt praten over de
imltr,2? wilt> maar betaald
roetüal bedrijven zonder de
P«s B onmogelijk. De belang-
t, factor in het voetbal, en
L~ ,na bij de ontwikkelingen
Feyenoord, is de publici-
de pers, daar doe ik mijn best
voor. Maar dat betekent toch
niet dat ik nooit eens mijn me
ning mag geven. Dat doen jour
nalisten over mij toch ook. Ik
heb de macht van de pers nooit
onderschat, die is ongelooflijk
machtig. Ik heb gezien wat de
pers de laatste vier weken posi
tief gedaan heeft bij Feyenoord
en wat dat tot gevolg had. Een
schitterend toernooi in een zeer
goed bezette Kuip".
Het is inderdaad opvallend
dat Feyenoord veel krediet
blijkt te hebben. Het kocht zo
wat een heel elftal. Als PSV dat
doet, is het rumoer daarover
buiten de agglomeratie Eind
hoven vrij heftig. Bij Feyen
oord is daar geen sprake van.
Iedereen lijkt blij dat de roem
ruchte club uit Rotterdam zich
na een dramatisch seizoen
weer opricht. Toch vind ook
Kraay dat Feyenoord merk
waardig veel nieuwe spelers
heeft aangetrokken.
„We hebben natuurlijk veel
te veel spelers gekocht, echt
veel te veel. Maar de gedachte
leefde hier dat de mensen te
veel van het elftal af gegroeid
waren. Het publiek zag niks
meer in het elftal. Dat had niks
te maken met de kwaliteiten
van Van Herpen of Hoekstra,
ik noem er maar een paar. Er
moest wat gebeuren. Je kunt
moeilijk spelers kopen en wat
je hebt ook nog eens houden".
„Beginnen met veel nieuwe
spelers, houdt een risico in. Na
tuurlijk. Maar wat voor risico
neemt Feyenoord nou eigenlijk
ten opzichte van vorig seizoen?
Zoiets doe je niet wanneer je
tweede bent geworden of kam
pioen. Maar Feyenoord is als
zesde geëindigd. Bovendien
valt het risico mee. We weten
wat de 31-jarige Smolarek kan,
we weten al tien jaar wat Mar
tin van Geel kan en we weten
wat Marcel Brands kan. Nou is
de vraag: 'Kan hij bij Feyen
oord laten zien wat hij bij RKC
tevoorschijn toverde'. Dat weet
ik ook niet. Lokhoff, je kent
we goede dingen doen. Maar
we weten natuurlijk best, Rob
Jacobs weet best, dat we verde
digend op het middenveld te
kort komen. Daar hoef je geen
helderziende voor te zijn. Er
hoeven echt geen journalisten
te komen om ons dat uit te leg
gen. Als niet iedereen heel ge
disciplineerd speelt, zijn we
daar te pakken".
„Voor het Nederlandse voetbal
zou het slecht zijn als PSV het
komend seizoen weer zo ver
weg loopt. Dat zien ze zelf ook
wel in. Wat PSV investeert, is
verder voor iedere andere club
in Nederland onmogelijk, ook
voor Ajax en Feyenoord. Of er
moet zo'n gigant van een spon
sor komen. Ik zit te wachten
hoor, iedere keer als de telefoon
gaat, heb ik hoop. General Mo
tors (Opel, red.) zou het kunnen
zijn, ik heb daarover nog niet
Feyenoord-directeur Hans
Kraay: „We hebben natuur
lijk veel te veel spelers ge
kocht, echt veel te veel".
FOTO PETER SMULDERS
Wöien,c„appen0P('j' j
ifitieliikondao"1)5
■PBNA is erkend door de Minister van Onderwijs c
de erkende onderwijsinstellingen, voor zover het schnltelijk ondatwijs
tm Mrf 4» ét"
Door Chris van Nijnatten
IN de boezem van de KNVB
en bij sommige clubbesturen
wordt, aan de vooravond van
een nieuw seizoen in het be
taalde voetbal, stiekem ge
hoopt op een EK-effect.
Het succes van de gladiato
ren van de inmiddels naar de
'vijand' overgelopen generaal
zou weieens zijn uitstraling
op de vaderlandse competities
kunnen hebben, geloven de
optimisten. Inderdaad, opti
misten, want eerder in de re
cente geschiedenis van het
voetbal was er al eens een be
hoorlijk succes te vieren van
het Nederlands elftal. De zil
veren plakken op de WK's
van '74 en '78 maakten dan
wel niet de ongekende bijval
los, die eind juni op Gullit en
co. werd losgelaten, maar
verschaften niettemin de bo
bo's (een term overigens, die
in dat tijdsgewricht opdook
en dus niet verzonnen is door
Gullit) aanzienlijke hoop op
financiële en sportieve injec
ties. Bovendien sprak men
destijds de verwachting uit,
dat Jan Publiek zijn Oranje
koorts zou uitvieren in de
ere- en eerste divisie. Van dat
alles kwam dus niets uit. De
toeschouwersaantallen daal
den, een kortstondige stijging
na '78 daargelaten, en na 1974
was het zelfs voor een hele
lange tijd afgelopen met de
Europese successen van Ne
derlandse ploegen. In 1978
won PSV weliswaar nog de
UEFA-cup, maar daarna
moest er toch tot 1987 gewacht
worden, eer Ajax in Athene
weer eens een min of meer
aansprekend bekertje mee
naar huis mocht nemen.
Na de succesvolle 'raid' op
München en het ongelooflijke
bal na, dreigt er voor het be
taalde voetbal ook nu een de
masqué. De mombakkesen
gaan af en iedereen ziet er in
eens anders uit. De bonds
coach lijkt in de verste verte
niet op Michels en Rijkaard,
Gullit, Van Basten, Van Tig-
gelen, Erwin Koeman en John
Bosman vertoeven buitens
lands. Zelfs een groot aantal
subtoppertjes als Marió Been,
Piet den Boer, Peter Bosz en
Frans van Rooy zijn iri de
eredivisie nergens te beken
nen.
Helaas krijgt de objectieve
volger van het betaalde voet
bal in Nederland vrijwel ze
ker een mager aftreksel opge
diend van het spel, waar hij
of zij in juni zo enthousiast
voor werd. Aangenomen mag
tenminste worden, dat het
naar een Europese gala- en
glittercompetitie hongerende
PSV met een straatlengte
voorsprong het kampioen
schap gaat pakken en dat
Ajax en Feyenoord onderling
om de tweede en derde plaats
vechten. Waarbij aangete
kend dient te worden, dat
Feyenoord voor een margi
nale stijging van de gemid
delde toeschouwersaantallen
kan zorgen. Rotterdam-Zuid
en een hele grote regio daar
omheen heeft goed nieuws uit
de Kuip vernomen en dreigt
daarom warm te lopen.
Naast feyenoord mag er al
leen bij clubs als Cambuur,
MVV, NAC, Heerenveen, FC
Utrecht en Veendam op toe
name van het aantal toe
schouwers gerekend worden.
Zij spelen in regio's, waarvan
een deel der inwoners zich
met een nog net levende mus
dolblij laten maken. Een
beetje succes lokt daar een
paar duizend man meer de
stadions binnen.
Commercieel gezien gaat de
nakende competitie wel een
geheid succes beleven, als we
Hans Schraders mogen gelo
ven. Dat mag best, want deze
marketingdeskundige van de
drankenfirma Bols heeft in
zijn hoedanigheid van advi
seur vah de Federatie van
Betaald voetbal-Organisaties
(FBO) al eerder getuigd van
een frisse en reële kijk op de
voetbaltoekomst. Toen de
overheid enige jaren geleden
de subsidiëring van het be
taalde voetbal afschafte,
kwam er door zelfwerkzaam
heid der clubs een jaar later
twee miljoen gulden aan
sponsorgeld los bij het be
drijfsleven, zo heeft Schra
ders berekend. Deze ama
teur-futuroloog hefeft geschat
dat dat bedrag van toen nu
achttien miljoen beloopt en
over vier jaar maar liefst ze
ventig miljoen zal bedragen.
Kassa dus voor de heren pen
ningmeesters. Daarmee blijft
het betaald voetbal ook op de
been. Maar het wordt voor
club- en bondsbonzen nu toch
de hoogste tijd om intern orde
op zaken te stellen, anders
grijpt het bedrijfsleven met al
zijn miljoenen definitief alle
macht in de voetbalsport.
Eigen initiatieven moeten het
voetbal behoeden voor wie-
lerzesdaagse-sfeertjes en de
humbug van zwaar overge-
doteerde exhibitie-tennis
toernooien. Van zulke ker
missen wendt het publiek
zich uiteindelijk toch af,
waardoor sponsors ook afha
ken en de sport vermoord
wordt.
Om het maar dicht bij huis te
houden: de eredivisie moet tot
twaalf of veertien clubs inge
krompen worden. Daardoor
kunnen er meer wedstrijden
gespeeld worden, zie het
Schotse model, waar men elk
aar vaker dan twee keer per
seizoen ontmoet, en vloeit er
meer geld in de clubkas. On
der die eredivisie zou de eer
ste divisie in twee poules ge
deeld kunnen worden, waar
de nummers één en twee aan
het eind van de competitie
uiteindelijk met zijn vieren in
play-offs vechten voor pro
motie naar de eredivisie.
Wat er in Europa dient te ge
beuren, moet voor een keer
maar aan de creativiteit van
PSV-voorzitter Jacques Ruts
en zijn bemiddelde vrienden
uit België, Italië en Spanje
overgelaten worden. Wat rest
Ruts anders? Verder dan het
eigenbelang der groten denkt
hij niet. Het had de PSV'er
niet misstaan als hij" zich on
langs bij de presentatie van
zijn ploeg behalve over dat
aansprekende onderwerp ook
eens gedetailleerd en bevlo
gen had uitgelaten over de
problemen der minder be-
deelden in de voetbalsamen
leving.
Ieder voor zich en God voor
ons allen, dat blijft het credo
in het Nederlandse voetbal.
De KNVB ziet het aan en
hoort het aan, maar neemt
geen initiatieven. Men wacht
6p het EK-effect. De bobo's
kunnen weieens wachten tof
ze een ons wegen.
gepraat met de directie van dat
bedrijf, daarvoor ben ik te kort
hier. Maar ik drop het niet voor
niks in de pers. Die mensen le
zen kranten, neem ik aan".
„Starten tegen PSV heeft pu
blicitair nogcjl wat voordelen.
Of dat sportief ook het geval is,
hangt af van het resultaat.
Maar je start wel tegen een elf
tal, dat kampioen van Europa
is geworden en niet zomaar
toevallig, het is een sterk elftal.
Ik ken het een beetjeVoor
mij persoonlijk heeft dat duel
een bepaald accent. Ach, het is
zo gemakkelijk om te zeggen:
dat interesseert me helemaal
niets. Dat doet het me natuur
lijk we! Het is altijd zo, dat, als
je moet spelen tegen de club»
waar je weg bent gegaan, dat
een speciale wedstrijd wordt.
Maar vergeet niet dat het al
weer een maandje of veertien,
vijftien geleden is dat ik ver
trok uit Eindhoven".
Hans Kraay (51) zit vanaf
zijn zestiende jaar in het be
taalde voetbal. Vanaf de eerste
dag dat het in Nederland zijn
intrede deed, ervoer hij dat fe
nomeen aan den lijve. „Een
mooie wereld, maar ik heb er
werkelijk spijt van dat ik na
mijn actieve carrière niet met
voetbal gestopt ben. Het jour
nalistieke leven vond ik wel
een interessant leven. Ik had
daar op mijn 31ste of 32ste voor
moeten kiezen".
Die bekentenis van Kraay
heeft een achtergrond. Als
voetballer durfde hij bij
Feyenoord van zich af te
schoppen, als trainer en mana
ger bleef hij dat ook doen. Dat
dat reacties tot gevolg had, laat
zich eenvoudig raden. „De lit
tekens heb ik pas na mijn ac
tieve carrière opgelopen. Men
taal dan, want ik heb door het
voetballen geen wenkbrauwen
meer over. Maar inderdaad, la
ter heb ik wat tikjes geïncas
seerd, bij PSV met name,
waarom zou ik dat ontkennen?
Maar ik leef in een gezin waar
we heel snel wat vergeven
hoor".
„Ik ben niet impulsief, integen
deel, ik ben bedachtzaam. Maar
ik ben wel humeurig, dat is be
kend. Als ik een beslissing ge
nomen heb, dan is het bijna
niet meer mogelijk om die te
rug te draaien. Dat is niet de
beste karaktertrek die je kunt
hebben, ik weet dat. Het leven
wordt er niet altijd gemakke
lijker door, maar het leven is
voor mij tot nu toe niet zo on
aangenaam geweest. Deson
danks heb ik mijn imago tegen.
Hoe kom ik daaraan? Ik denk
dat jaloezie de reden is".
Met het aanvaarden van de
directeursfunctie bij Feyen
oord heeft Kraay voor rustiger
vaarwater gekozen. Hij be
weert niet meer naar het 'veld
werk' te talen. „Het is voor me
zelf beter dat ik afstand van
het voetbal neem. Tot een half
jaar geleden dacht ik: ik wil
maar één ding, op het veld
staan. Nu taal ik niet meer
naar een voetbalschoen. Zelfs
een vriendschappelijke wed
strijd sla ik af, maar de be
hoefte kan terugkomen hoor".
„Het is onmogelijk dat ik in t
een technische functie bij
Feyenoord kruip. Ook als het
slecht zou gaan draaien hier.
Maar ik vind het leuk als Rob
Jacobs een paar broodjes mee
brengt en over voetbal komt
praten. Dat is lachen geblazen,
lekker overdrijven, dat is leuk.
Het is het mooiste wat er be
staat. Daarom voel ik me hier,
bij Feyenoord, op mijn plaats.
Wat je ruikt als je hier binnen
komt, dat is voetbal. De oude
foto's hangen er, dat trekt een
liefhebber".
„De club van het volk, dat
moeten we maar blijven. Ge
wone mensen moeten goedkoop
naar het voetbal kunnen. Ik
vind business-seats heel be
langrijk, vooral als het geld op
levert, maar het hoeft niet van
me als daardoor de gewone
supporter zich niet meer wel
kom voelt. Die groep is toch ook
een krachtbron voor ons.
Feyenoord heeft zijn wortels
diep zitten bij het volk. Was dat
niet zo geweest, dan was de
club na de resultaten van de
afgelopen jaren al lang kapot
geweest".