NA HITTEGOLVEN EN MILIEURAMPEN VAN DEZE ZOMER: -OENEMENI Excentriekelingen zijn niet zomaar zonderlim Robin Hood met Uzi heerst in de sloppenwijken van Rio D 'Mandela kt DE STEM EXTRA DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1988 iff STEM BUITENLAN WASHINGTON - Twee zomers geleden kregen zware hittegolven het Amerikanase continent te pakken. In de zuid-oostelijke staten van de VS ontstond een ongekende droogte die een ramp voor de boeren was. Ziekenhuisafval Breuk Verzuurd Bevriezen Vereerd Meer invloed Orde Alleen Amerika BIJ 5AYRUT (AP) - De aanstaa >n nieuwe president door I tent heeft een golf van gewei lexico wil Vederlandse leskundigheid avens OGELUK TIJDENS -<■ T48 Amerikanen vrezen weer Van onze correspondent Jo Wijnen Er werd veel over de warmte geschreven en gesproken, maar de deskundigen kwamen niet verder dan een paar voor de hand liggende weerkundige verklaringen die voor zoete koek werden geslikt. naamde broeikas-effect -dat wordt veroorzaakt door een dikke laag vuil die de warmte vasthoudt boven het aardop pervlak-hebben een lichte pa niek in de VS veroorzaakt. De weersomstandigheden zijn zo extreem dat steeds meer Ame rikanen denken dat er defini tief iets mis is met het toch al zwaar belaste milieu en, als ge volg daarvan, met het ecolo gisch systemen en vervolgens met het weer. De overijverige weermannen op de televisie worden niet meer geloofd, ten zij ze zo nu en dan iets van hun nieuw verworven milieu-ken nis in hun berichten doen, bij tijd en wijle reppen over de ga ten in de ozonlaag, het broei kas-effect, de zure regen, de enorme uitstoot van industrieel vuil en wat dies meer zij Helemaal onbegrijpelijk is die reactie niet. Amerika is de af gelopen zomer geconfronteerd met ongekende milieurampen. Honderden kilometers strand -en vooral de zeer druk be zochte kusten voor New York en New Jersey - zijn verschil lende keren voor zwemmers gesloten vanwege de onge kende hoeveelheden afval die door de golven werden aange voerd en die van de waterlijn een stinkende vuilnisbelt maakten. De New Yorkers to nen zich voor het eerst gealar meerd door berichten dat de stad jaarlijks ongeveer 4 mil joen ton rioleringsmodder en afval op 160 km van de stad in zee dumpt. De schrik daarover veranderde in paniek toen langs de stranden bij New York ongekende hoeveelheden hoogst besmettelijk ziekenhui safval aanspoelden, zoals fles jes gevuld met bloedmonsters, gebruikt verband en injectie naalden. In grote steden zowel langs de oost- als de westkust begon nen de radio- en tv-stations voor het eerst mededelingen te doen over de dagelijkse effec ten van het weer op de gezond heid. Maanden achtereen kre gen miljoenen Amerikanen te Dit jaar gaat Amerika gebukt onder een ongekende reeks van hittegolven die niet alleen de traditioneel warme gebieden in hun greep houden, maar ook het doorgaans veel koelere noord-oosten (de New Eng- landstaten) en het noordelijk merengebied. In een noordelijke stad als Chicago steeg het kwik ver schillende keren tot om en na bij de 40 graden. Dat was ook het geval in New York, Wash ington en het doorgaans veel mildere Boston. In grote delen van Californië heeft het al maanden niet meer geregend. En in het Midden-Westen wor den zelfs Indiaanse dorpsoud sten opgetrommeld om hun al bijna vergeten regendansen te houden. De met de hitte gepaard gaande droogte veroorzaakte een agrarische ramp die de Amerikaanse regering nu met een 3.9 miljard dollar omvat tend hulpprogramma voor de getroffen boeren te lijf wil gaan. Zandstormen hebben grote landbouwarealen com pleet vernietigd. Tal van New- yorkers die geen huis met air conditioning hebben, slapen 's nachts in bad. Bejaarde inwo ners van Boston worden opge roepen zich naar scholen en openbare gebouwen te begeven waar, speciaal voor hen, de air conditioning is aangezet. De metereologen zeggen dat een breuk in de zogenaamde jetstream die vanaf de weste lijke Mexicaanse kust naar het noordoosten van Canada loopt -en die veel vochtige lucht meevoert- de hitte boven de VS heeft vastgehouden. Dat belette de koelere Canadese lucht, die zich met het aange voerde vocht mengt en dan re gen veroorzaakt, naar Amerika te stromen. De meeste Amerikanen luis teren evenwel niet meer naar de metereologen. Het geloof groeit dat er iets anders, iets veel ernstigers aan de hand is. De rapporten die afgelopen zo mer verschenen over het zoge- De meeste Amerikanen luisteren niet meer naar de metereologen als ze zoeken naar een verklaring voor de extreme droog te. Het geloof groeit dat er iets veel ernstigers aan de hand is. Rapporten over het zogenaamde broeikas-effect hebben een lichte paniek, in de VS veroorzaakt. Steeds meer Amerikanen denken dat er definitief iets mis is met het weer. - fotoap horen dat het weer opnieuw hoogst ongezond zou zijn. In sommige steden was de lucht enkele dagen 80 procent vuiler dan op vergelij kenbare dagen het vorig jaar. De lage waterstand van de rivieren had een zeer vervui lend effect op het water. Bij dat alles kwam nog dat er, als ge volg van de droogte, enorme bosbranden ontstonden die on der meer 9000 ha. in het be roemde Yellowstone Park in de staat Wyoming verwoestten. In de grote meren in het noorden en in de ecologisch zeer bijzon dere Chesapeake Bay worden steeds meer misvormde vissen en schaaldieren gevangen. Sommige vangsten langs de kust en in de grote meren wer den geheel voor consumptie on geschikt verklaard. Bovendien bleek de weinige re gen die afgelopen zomer in de meeste delen van de VS is ge vallen, in hoge mate verzuurd te zijn en, als gevolg daarvan, meer dan ooit grote schade aan te richten in de door de droogte toch al geteisterde bossen. Tot nu toe zijn de gesprek ken over het snel verslechte rende milieu in de VS voorna melijk gevoerd op het niveau van doorgaans eenzaam opere rende actiegroepen. De nu bijna voorbije zomer heeft dat niveau aanzienlijk verbreed en heeft de gesprekken over de rampzalige combinatie van hitte en droogte en de moge lijke oorzaken daarvan naar de kapsalons, de takpast, de bor reltafel, de taxi en de weekend feestjes verlegd. Nagenoeg overal krijgt men de volgende bespiegeling te ho ren: „Er is iets ongewoons aan de hand. Dit heeft niets meer met een gewone hittegolf te maken. Het moet de vervuiling zijn. En als dat waar is, wordt het de volgende zomer en alle zomers die daar weer op vol gen, precies hetzelfde. Het wordt hoog tijd dat we echt eens gaan nadenken over wat er gaande is". Op regeringsniveau is het gesprek over het milieu altijd weinig populair geweest. De Reagan-regering heeft zich na genoeg niets gelegen laten lig gen aan de alarmkreten die al jaren in de gehele VS worden gehoord. Onlangs besloot president Rea gan plotseling dat hij verschil lende soorten industriële uit stoot, die oorzaak zijn van de zure regen, wil „bevriezen" op het niveau van 1987, daarmee de weg vrijmakend voor enkele international^ verdragen die gericht zijn op terugdringen van zure regen. Overigens werd de maatre gel om politieke redenen geno men.' De republikeinen vrezen dat ze in dit verkiezingsjaar beschuldigd zullen worden van de volkomen veronachtzaming van het milieu. Nog in april had het Witte Huis een soort gelijke maatregel van de hand gewezen. Drie maanden, een lange, hete zomer en verschil lende milieurampen later is men in het zeer vochtige, hete en ongekend ongezonde Wash ington tot andere gedachten gekomen. Het is dus niet alleen aan de Amerikaans borreltafel waar het snel verslechterende milieu hoofdonderwerp van gesprek is geworden. Ook in het Witte Huis begint men zich zorgen te maken. Al was het maar omdat het er met de politieke milieu van de republikeinen op dit ogenblik zeer slecht voor staat. Door Mac Margolis RIO DE JANEIRO - In Rio de Janeiro, een stad met negen miljoen inwoners, leven armoede en over vloed zij aan zij. De mo derne Robin Hood draagt rubber sandalen, een honkbalpet en een Uzi-mi trailleur. Hij houdt zich op in het woud van krotwo ningen dat de hellingen van de prachtige bergen van de stad bedekt. Robin Hood en zijn mannen heten tegenwoordig 'Hairy', of 'Buzunga', 'Half-Kilo' of 'Speakeasy'(praatgraag). Zij wachten niet langs de kant van de weg op rijke geestelij ken of de koets van de slechte koning. Zij handelen in drugs. Sinds de internationale druk om de eocaïneproduktie en -handel in landen als Co lombia, Bolivia en Peru te be strijden is toegenomen, be leeft Brazilië een opleving als cocaïne-land. Hoewel de nieuwe benden niet bepaald toonbeelden van goedertie renheid zijn, hebben zij de be volking van de sloppenwijken achter zich weten te krijgen bij het uitvoeren van hun schurkenstreken. Door afwis selend angst te zaaien en gun sten te verlenen, hebben zij overal op de met krotten be zaaide berghellingen hun eigen mini-republiekjes ge vestigd, waar zij door de wel willende bevolking worden geholpen en verborgen. Doordat zij macht hebben en respect afdwingen en daar mee een grootheid vertegen woordigen waar deze arme buurten anders van versto ken zouden blijven, worden deze bandieten vereerd als helden. Toen onlangs een drugsdealer in een van de grotere 'shantytowns' stierf als gevolg van een schietpar tij, waren er tweeëntwintig bussen nodig om de in totaal 2000 mensen naar zijn begra fenis te vervoeren. In dezelfde wijk kwam de gehele bevol king in opstand nadat de poli tie een veroordeelde drugsba ron overplaatste naar een bij zonder zwaar beveiligde ge vangenis omdat hij ontsnap pingsplannen had gehad. Woedende inwoners van Ro- cinha liepen in drommen de berg af, gooiden stenen naar auto's en versperden de door gang in een tunnel. Omgekeerd zijn de drugs dealers ook niet te beroerd om de bewoners van de wijken de helpende hand te bieden als er moeilijkheden zijn met de politie. Toen de politie enige tijd geleden mensen wilde verwijderen van een door hen illegaal in bezit genomen stukje grond, kwam opnieuw iedereen in opstand. De men sen van de 'favelas'(sloppen) werden in hun verzet bijge staan door bewapende drugs dealers. In wetenschappelijke stu dies met betrekking tot de bandieten van het Wilde Westen, kwam men tot de conclusie dat de 'outlaws' zonder uitzondering afkom stig waren uit de laagste klasses van de bevolking. Hun misdadige leven was een vorm van verzet tegen de so ciale onderdrukking. De stap van arm maar gehoorzaam, naar rijker en misdadig zou dan eigenlijk een politieke zijn. Anderen vinden dat de populariteit van iemand als Jesse James niet te danken was aan de politieke recht vaardigheid van zijn daden, maar aan de manier waarop hij inspeelde op wat er leefde onder de bevolking. Hoe de verklaring in het ge val van Rio de Janeiro ook zou luiden, de invloed van de bandieten neemt toe. In een grote Braziliaanse krant werd gewag gemaakt van minstens dertig door dealers geregeerde wijken. Hun han del is niet te vergelijken met die van de grote, internatio nale cocaïne-handelaren. Het zijn de kleine middenstanders onder de drugsbazen. Ze zijn echter goed bewapend. De po litie heeft hele arsenalen in beslag genomen met aller hande mitrailleurs, automati sche geweren en pistolen. De kleine dealers zijn ongrijp baar in hun forten. „Rio de Janeiro, koninkrijk van de misdaad", zeiden de kranten in vette letters. „Bei rut is er niets bij." Dat was in juni en onmiddellijk daarop togen politie en militairen driehonderd man sterk naar de grote wijk Rocinha waar eerder de opstanden waren. De inval werd in alle vroegte uitgevoerd. Volgens de politie werd er, ondanks de beruchte drugsbenden en hun wapens, opmerkelijk weinig tegen stand geboden. De politie slaagde er echter niet in meer dan één van de leden van het gezochte driemanschap te pakken te krijgen. Het was de zeventienjarige Robson da Silva, bijgenaamd 'Buzunga', die stierf in een vuurgevecht met de politie. De anderen Een paar Braziliaanse 'Robin Hoods' poseren op en bloot met hun wapens. - foto era ontsnapten dankzij het zwij gen van de buurt, of mis schien zelfs met enige hulp van de bewoners. De mensen in Rocinha heb ben het nog steeds over de vrachtwagen met spijsolie, rijst, bonen en meel die een paar maanden geleden in een straat van de sloppenwijk ge parkeerd werd. De wagen was door de drugsdealers be dongen als onderdeel van een staakt-het-vuren tussen de dealers en de eigenaren van een illegale loterij. De loterij zou zorgen voor regelmatige leveranties aan de wijk in ruil voor rust en vrede. De overeenkomst werd weer verbroken, maar door de gulle gaven uit de onderwe reld was de wijk een samba orkestje en een geluidsinstal latie rijker. Dat kleine beetje liefdadigheid van de kant van de dealers doet veel goed in een wijk waar 20.000 kinderen moeten vechten om een plaats in de enige school die is. Verder zorgen de dealers voor het handhaven van de orde op plaatsen waar de politie vaak al niet meer durft te komen. De dertigjarige Carlos woont al zijn hele leven in de slop pen van Rocinha. Hij wil lie ver niet met naam en toe naam worden vermeld. „Toen het driemanschap hier nog de baas was, hoefde je nergens bang voor te zijn", zegt hij. „Ik kon mijn auto de hele nacht buiten laten staan, cas sette-recorder en al, zonder dat iemand ook maar de ben zinedop eraf had geschroefd. Je kon 's avonds laat gewoon over straat." De drugsdealers bestreden niet alleen de misdaad, maar hadden ook hun eigen recht spraak. Flavio, een andere in woner die evenmin voluit ge noemd wil worden, vertelt: „Er was een echt beklaagden bankje. De uitspraak werd ter plekke gedaan en soms ging men dan over tot execu tie." Nu de overheid zich serieus wil bezighouden met de drugsbenden, hebben zich al enkele kleine veranderingen voorgedaan. Van hogerhand is bijvoorbeeld de toezegging gedaan dat een school waar van de bouw al drie jaar niet meer wilde vlotten eindelijk afgemaakt zal worden. Voorts is een bedrag van bijna tien miljoen gulden uit getrokken om gaten in het wegdek te dichten en de riole ringen af te dekken. Twee honderd gezinnen die bij de laatste stortregens daldoos werden, krijgen weer een on derkomen. Zowel de overheid als het stadsbestuur klagen niettemin over de overschrij dingen van het budget, en de niet te stelpen vraag om steun. Het is maar de vraag of de belangstelling die de overheid nu heeft opgevat voor de pro blemen in de 'favelas' door zal dringen tot de bevolking in de sloppenwijken. Een lid van het stadsbestuur drukte het zo uit: „In het verleden heeft de regering zich nooit verant woordelijk gevoeld voor de toestand in de sloppen." Rio de Janeiro wordt nu gecon fronteerd met de dure gevol gen van die nalatigheid. Copyright The Times LONDEN(RTR) - Excen trieke personen zijn niet zo maar korzelige zonderlin gen, maar zeer intelligente individuen die inzicht ver schaffen in creativiteit en geestesziekte. De in Amerika geboren psy choloog David Weeks schrijft in een nieuw boek over het on derwerp dat Groot-Brittannië met recht trots is op zijn repu tatie als land van excentrieke personen en dat zij, wel verre van geestelijk onevenwichtig, volledig greep hebben op hun verstandelijke vermogens en overlopen van oorspronkelijke ideeën. Toch is volgens hem de ken nis over Groot-Brittannië als bakermat van excentriciteit een Zwart Gat op het terrein van de psychologie. Voor zijn 'Eccentrics, the Scientific Investigation' (uitge verij Stirling University Press) zocht Weeks zoveel excentrieke personen op als hij door middel van advertenties en kattebel letjes op prikborden in cafés, bibliotheken, supermarkten en wasserettes, bijeen kon krijgen. „Excentriek? Als u denkt dat u het wel eens zou kunnen zijn, neem dan contact op met dr. David Weeks van het Royal Edinburgh Hospital", luidde de advertentie die 74 mannen en 56 vrouwen aantrok. Weeks zegt dat zijn excen trieke personen kwamen uit alle lagen van de bevolking en dat er de vice-president-com- missaris van een grote firma, een poppenspeler, een werkloze dichter en een aantal ambtena ren onder waren. Het begrip excentriek is vol gens hem moeilijk onder één noemer te vangen, maar excen trieke mensen hebben zo het een en ander met elkaar ge meen. Zij leven in de regel al leen, zij geven toe dat niet met hen te leven is en zij komen ge makkelijker tot echtscheiding dan een ander. Zij zijn in het algemeen eerstgeborenen of enige kinderen met strenge ouders en zij zijn zich als kind al bewust van hun afzondering. Daarbij hebben zij meer het gevoel dat de wereld hen niet bijhoudt dan dat zij achterblij ven bij de wereld. Zij neigen tot grote intelligentie, met een ge middeld IQ van ongeveer 120, maar zijn verrassend genoeg ook dikwijls slechte spellers. Zij zijn buitengewoon nieuws gierig naar wat om hen heen gebeurt, maar kunnen zich ook doodstaren op bepaalde onder werpen, de geschiedenis van de aardappel, bijvoorbeeld. Zij hebben een geweldige hekel aan sport in teamverband, maar mogen graag solitaire dingen doen als bergklimmen en lange wandelingen maken. Weeks voert als voorbeeld van een excentriek mens de ambtenaar John Russell op. Hij is ervan overtuigd dat hij afstammeling is van Rol),, Hood. Hij houdt ervan zich steken in het pak dat deze zijn tijd droeg en na jaren geduldig onderzoek heeft aan het Europese Hof voor Mensenrechten in Straatsbuj] gevraagd te mogen komen leggen waarom hij aanspraa maakt op de titel Lord Joh Pope-de-Locksley. Maar zoals met vele excen] trieke personen het geval laat Russell niet toe dat z ongewone gedrag zijn hele ven beheerst. Hij is rijksamh tenaar met een baan in buurt van Londen. In de Verenigde Staten z volgens Weeks waarschjjnlijl evenveel excentrieke persona als in Groot-Brittannië, maai is dit land er door zijn streng] klassestructuur beter om kend. Omdat men zich Groot-Brittannië door klassestructuur verticaal kan ontwikkelen, doet men ht| horizontaal en diukt zich doe: middel van excentriciteit uit. „'Dit geldt ook voor aristol craten, die maatschappeliil niet hoger kunnen stijgen i die zich daarom dikwijls ontl wikkelen tot excentrieke indi viduen", zegt Weeks. Excentriciteit in Amerik| heeft een volkomen and herkomst en klasse lijkt era helemaal geen deel van uit t maken. Zijn er twee keer zoveel centrieke vrouwen dan mail nen in Amerika; in Engelandf het net andersom. In Groot-I Brittannië is één op 10.000 Brill ten excentriek en 36 proces! van hen kan op excentriek| voorvaders wijzen. Maar de excentrieke perso vertoont in zijn familie méér gevallen van geest ziekte dan de bevolking in I algemeen, aldus Weeks. Maai twee excentrieke mensen Weeks studiemateriaal haddei een intiem familielid dat geleden aan een ingrijpend zielsziekte. Toch kunnen excentriek: personen veel waardevol lick! werpen op de aard van geeste ziekte, vindt Weeks, een onderzeebootofficier die si '71 in Groot-Brittannië woont „Excentrieke personen kun IaNGKOK (RTR) - Tijdens inti-regeringsdemonstra- Hes zijn vorige week alleen ti jn de Burmaanse hoofd- ta(j Rangoon zeker 3.000 nensen gedood toen het le- er het vuur opende op rote aantallen betogers, zo lebben diplomaten woens- ag gezegd op gezag van ersoneel van ziekenhuizen Rangoon. Er zouden aarnaast duizenden ge bonden gevallen. rolgens de zegslieden zijn in- sen militairen teruggetrok- die dinsdag de hoofdstad Laren binnengetrokken. Ken- ielijk willen de autoriteiten jgn hernieuwde confrontatie met Stud aang de v sterk Op Rang moer als parti mese gran dien: gen: misc eer West-Bayrut ontploften gistere :ische en christelijke milities loofdstad slaags raakten. ons beter inzicht verschai- et geluid van ontploffende fen in het verband tussen normaal en wat geestesziek is Zij schijnen een soort 'missie link' te zijn, omdat hun tas Khtenu tussen christelijke en enigszins afwijkt van de gewi ne, een beetje als schizofrenie' aldus Weeks. golf van geweld ontstond :ele uren nadat de zeer om reden voormalige Libanese resident Suleiman Franjieh ;dag had aangekondigd dat ij een gooi zou doen naar het •esidentschap. Franjieh (78) is een persoon- jke vriend van de Syrische resident Hafez Assad. Hij was isident toen in 1975 de bur- sroorlog in het land uitbrak, ie intussen aan 130.000 mensen it leven heeft gekost en van eens bloeiende economie van it land een puinhoop heeft ge laakt. Franjieh riep in 1976 de lp in van het Syrische leger een eind te maken aan de •geroorlog. De bommen ontploften roensdag binnen twee uur in jf islamitische woonwijken in 'est-Bayrut. Volgens de poli- e veroorzaakten zij schade, laar raakte niemand gewond, •ische soldaten, die in West- Lyrut politiediensten verrich- ïn, verscherpten de veilig- iidsmaatregelen. Voetgangers automobilisten werden iherp gecontroleerd terwijl ommen over de stad 'eerklonk. De politie zei dat bij de ge- •uzische milities een dode en Ier gewonden vielen. De mili- Excentrieke mensen zijn het algemeen vrolijk en koest ren geen wrok tegen de buitat wereld omdat zij hen wel in het ootje neemt. Zoals een van Weeks' studie objecten het zei: „Ze de: dat ik gek ben, maar ik w dat ik een oase van natuurlij heid in een wereld van kunst] stof ben". HIPHOL (ANP) - Mexico zeer geïnteresseerd in de mogelijkheden die Neder- indse bedrijven kunnen ieden bij de uitvoering van mvangrijke werken in vier texicaanse havens, zoals aggerwerkzaamheden. Iet Nederlandse bedrijfsleven at actief is op deze terreinen, loet zo spoedig mogelijk rea- eren op deze Mexicaanse be- ingstelling. Dit heeft minister Smit mee- cdeeld na haar aankomst uit fexico, na een bezoek van een 'eek. Haar reis was een ant- 'oord op het bezoek van de fexicaanse minister van 'ansport, Daniel Diaz Diaz, in stober 1986 aan ons land. Met deze bewindsman heeft mevrouw Smit officieel de Me- icaanse toestemming voor de erruiming van de landings- echten van de KLM in Mexico ekrachtigd. Daarover was in bruari van dit jaar al over stemming bereikt. ties dagna tieren hima rut. D gressi van blatt Liban chuld breke het K zesm Aan einde mitéi lities vuren Hei komt opvol dent zesjai septei (78), christ en za kiesb; aankc tieke De Libar ruzie geerd oproe man en de uitbre komt' lemen die 'd< het la) kan I spann De mi zing derha hinde Ver leider tuur om Li werpe 40.000 Zuid en oos De voor Lubn raël van I als uil tige dent c gecon het la 'voort roer', tigde derho groept leen christ raël h banon geroep circa perma gerd. Een heer in een rokje, in Groot-Brittannië zijn ze wel ger gewend. - foto de stem/cor j.dei jfcOMT de ANC-leider Nel- ■>n Mandela vrij nu hij is 5veld door tuberculose? |®t antwoord op die vraag ir^ugt allereerst af van het B of Mandela zijn ziekte wel kan overwinnen. blanke minderheidsrege- Yan Zuidafrika zal er alles l' u°en om te voorkomen dat h r!a' ^ie ul 26 jaar vastzit öincdoÏ5t:geVangeniS'in Als de ziekte verergert en v.„ en van Mandela in ge- mt dan Is vrijlating in ^aarschijnlijk. De dood Mandela in gevangenis nap maakt van de ANC-lei- L fS1 martelaar en een ge- wrnjker tegenstander dan nu -l geval is. Gis kaans Kobie rust' dat IV leidt, tingen vrient dela's, groot een ge zo'n zi over c gevan Coe aan d maakt gevolg vange hoort het Ze pleit v dela.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 4