even._
UITBLAZEN
Bush kiest politiek tegenbeeld
Toekomst baart MIVA zorgen
Kabinet
Eenheid door islam bleef voor Zia ul-Haq militaire droom
GESJOEMEI
DE STEM CON
Wijs besluit
Melk wordt sch
Net echt
wordt echt
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1988
_DESTEM_
MET JEUGDIGE EN DYNAMISCHE DAN QUAYLE ALS RUNNING MATE:
MET DALEND KERKBEZOEK LOPEN OOK KOLLEKTES TERUG
pK STEM BINNEN
DEN HAAG - De Nederla
een omzetverlies van 200
als zakenlunches en -din
langer fiscaal aftrekbaar i\
WIMKOCK
T5
ER WAS een tijd, nog
niet echt lang gele
den, dat je je in Lon
den door een reisgezel kon
laten fotograferen,
staande naast een bobby
voor de deur van 10 Dow
ning Street, de ambtswo
ning van de minister-pre
sident. Nu kan de tourist zelfs
Downing Street niet meer in.
Dranghekken en bobbies, meer
waakzaam dan gemoedelijk,
verhinderen dat. Je blijft zo
minstens een handgranaatworp
ver van nummer 10 verwijderd.
Je ziet met moeite en met hulp
van je door krantefoto's en tv-
beelden gevoede geheugen in
de verte de dofbruine gevel met
de meest gefilmde deur ter we
reld. Het aanzicht valt tegen.
Dat was vroeger al zo, toen je
nog naast die bobby kon gaan
staan. Eigenlijk zie je niks.
Toch staan er altijd toeristen te
dringen voor die hekken.
Vanmorgen vond ik tussen
de poststukken een aanmoedi
ging om naar Manchester te
komen, alwaar ik mij alsnog
zou kunnen laten fotograferen
voor de deur van 10 Downing
Street, in het gezelschap van
een 'Londense' bobby. Komt
die man helemaal voor de foto
uit Londen? Nee, de man is een
verklede employé van Granada
Televisie, de commerciële con
current van de BBC aan wie de
wereld Coronation Street te
danken heeft, de nu al achten
twintig jaar lopende tv-soap
opera, oorspronkelijk opgezet
om dertien wekelijkse afleve
ringen te duren. Na het maken
van de foto kan ik de schreden
richten naar het Lagerhuis,
waar ik kan plaatsnemen in de
zetel van de Speaker, de voor
zitter en ordebewaarder van het
soms zeer rumoerige parlement.
Vervolgens kan ik de tram
nemen naar het pand 221B Ba
ker Street, alwaar Mrs. Hud
son, de huishoudster van Sher
lock Holmes, mij zal rondlei
den door de vertrekken van de
beroemde detective. En passant
kan ik mij een uitstapje naar
West-Berlijn besparen door in
Manchester ook even langs
Check Point Charlie te lopen.
Alles net echt mag je aanne
men, want Britse televisiema
kers staan erom bekend dat ze
perfectionisten zijn.
Ben ik toch in Manchester,
dan mag ik me de kans niet la
ten ontgaan in de voetsporen te
treden van knorrige Ena Shar
pies, lustjge Elsie Tanner en die
arme Ken Barlow, die letterlijk
levenslang tot Coronation
Street lijkt te zijn veroordeeld.
Hier zien we Ken nooit meer,
maar in Engelse hotelkamers
kom ik hem nog regelmatig te
gen. Hij is dik geworden, nog
altijd een beetje links en autori
tair. Zijn tweede vrouw -de
eerste verongelukte met een
bus, dat hebben wij hier ook
nog meegemaakt - is zo'n goed-
doenerig mens, een kwetsbare
zeur die het een paar jaar gele
den nog een tijdje met een an
der hield. Kens eigen schuld
natuurlijk. Hij verontacht-
zaamde haar, in beslag geno
men als hij was door zijn werk
als raadslid. Maar het is weer
goed gekomen met die twee. Ik
ben toevallig getuige geweest
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllUIIIIIIIIIIIIll
van de verzoening. Ik zei toen
nog tegen mijn vrouw: „als ik
zo'n mens met goed fatsoen
was kwijtgeraakt had ik ze niet
meer terug gewild." Maar Ken
wel! Voelde zich schuldig.
Ik heb dat straatje wel eens
gezien. Jaren geleden, door de
smalle opening van een poort.
Het is op schaal gebouwd. Niet
zo lilliputterig als Madurodam,
maar je ziet toch in een oogop
slag dat het een filmstraatje is.
Niettemin kun je in The Rover's
Return rechtop staan en een
pint lager of bitter bestellen.
Dat is het rustpunt in de
nieuwe Granada Studios Tour,
waarvoor bezoekers zich het
hele jaar door kunnen melden.
Voor hetzelfde geld mag je
rondkijken in een tv-studio en
gluren in de make up- en kleed
kamers van de tv-sterren.
De schijnwereld van de tele
visie is er een beetje werkelijk
heid geworden. 10 Downing
Street en het Lagerhuis zijn de
overblijfselen van de televisie
serie First Among Equals, naar
de bestseller van Jeffrey Archer
waarin - o ironie! - een van de
hoofdpersonen, een politicus
op weg naar het eerste minis
terschap, overkomt wat Archer
een paar jaar later zelf zou ge
beuren: de politicus wordt ge
chanteerd door een prostitué
door wie hij zich op een onbe
waakt ogenblik heeft laten ver
leiden.
No. 221B Baker Street is
een overblijfsel van de Sherlock
Holmes-serie met Jeremy Brett
in de titelrol, een acteur wiens
gezicht ik me niet voor de geest
kan halen. Voor mij is Peter
Cushing Sherlock Holmes.
Noem de naam van de be
roemdste detective aller tijden
en ik zie meteen het gezicht van
Cushing voor me. Checkpoint
Charlie is nagebouwd om er
Len Deightons thriller-trilogie
Game, Set and Match te verfil
men. Naar die serie kijk ik me
grote belangstelling uit. Ik kan
echter alleen de twee BBC-zen-
ders ontvangen zodat ik weer
afhankelijk ben van de goede
smaak van een mij onbekende
Hilversummer.
Ik zal niet spoorslags afrei
zen naar Manchester, maar ik
stel wel even vast dat ik, door
de opwekking de Rover's Re
turn eens te bezoeken, aan Ken
Barlow heb gedacht. En Ken
Barlow bestaat niet eens. Of
toch wel? Ken Barlow is fictie.
Het is William Roache naar
wie we kijken. Maar wie kent
William Roache? Namaak, net
echt, echt. Ik laat het nage
slacht geen foto na van opa,
staande naast een bobby voor
10 Downing Street, anno 1988.
Dat zou maar leiden tot verval
sing van de familiegeschiedenis.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie® 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14. 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB reK.-230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jo Wijnen
OP 25 JUNI had George
Bush, de republikeinse
kandidaat voor het Ameri
kaanse presidentschap,
zijn eerste gesprek met
Dan Quayle, de jonge dy
namische en min of meer
conservatieve senator uit
Indiana. Bush deed op dat
moment verwoede pogin
gen een geschikt kandi
daat als running mate te
vinden en ontmoette daar
bij steeds meer moeilijk
heden.
Hij richtte zijn blik aanvan
kelijk op Californië, een van
de grootste en meest kiezers
rijke staten in de V.S.. Maar
gouverneur Deukmejian wei
gerde. Bush kon toen niet an
ders meer dan zijn heil zoeken
bij de bekende partijbonzen
en dus verschenen de namen
van Robert Dole, diens vrouw
Elizabeth, van Howard Baker,
de onlangs vertrokken chef
van de Witte Huis-staf en nog
enkele andere 'grootheden' op
zijn lijstje. Op die kandidaten
richtte zich de afgelopen da
gen in New Orleans dan ook
de belangstelling van de
Amerikaanse pers.
Op Bush kandidatenlijst
prijkte evenwel ook de naam
van de 41-jarige Dan Quayle.
Quayle mocht dan nagenoeg
onbekend zijn, hij bood Bush
tal van voordelen. Immers,
Quayle komt uit het Midden-
Westen en daar heeft Bush op
8 november de stemmen bij
zonder hard nodig. Quayle
heeft geen binding met be
langrijke en omstreden kie-
zersgroepen. Hij is jong, heeft
een charmante vrouw en drie
kinderen in de leeftijd van 10
tot 14 jaar en wordt vanwege
zijn knappe uiterlijk zelfs 'de
Robert Redford van de Se
naat' genoemd. Quayle is bo
vendien een begenadigd, om
niet te zeggen hartstochtelijk
spreker. Hij weet veel van so
ciale vraagstukken en heeft
een grote kennis op het stuk
van ontwapening en defensie.
In Indiana heeft Quayle een
bijzonder sterke politieke ba
sis opgebouwd. Hij werd in
Bnsh en zijn running mate: Dan Quayle.
1980 voor het eerst in de Se
naat gekozen en werd in 1986
met 61 procent van de stem
men herkozen. Voor Ameri
kaanse begrippen is dat een
zeer grote overwinning die.
aangeeft dat de poiliticus in
kwestie zijn vak bijzonder
goed verstaat. Dan Quayle is
iemand die weliswaar allerlei
vernieuwende politieke tech
nieken gebruikt om de kiezers
aan zich te binden, maar hij is
in feite een conservatief man.
Iemand die - mogelijk zelfs
meer dan Bush - zweert bij de
traditionele economische en
sociale waarden, die gelooft in
een sterk Amerika en die het
vrije spel der economische
krachten als het grondbegin
sel van zijn politieke denken
omhelst.
Het is dan ook niet uitge
sloten dat Bush na de conven
tie in New Orleans zelf meer
naar het politieke 'midden
gaat bewegen in een poging
zijn democratische tegenstan
der Michael Dukakis wat
dichter te naderen. Quayle
moet dan het conservatieve
deel van het republikeinse
partij aan zich binden. Op die
manier hoopt Bush dan het
politieke spectrum zoveel mo
gelijk af te dekken. Bovendien
kan Bush zich blijvend affi
cheren als de man met de
grote internationale ervaring,
terwijl hij Quayle kan pre
senteren als het symbool van
jeugdigheid en succes.
Bush kan er dan bovendien
de nadruk op leggen dat zijn
running mate de eerste 'baby
boomer' is - de eerste verte
genwoordiger van de vlak na
de Tweede Wereldoorlog ge
boren generatie - die een der
gelijk hoog ambt in de V.S.
gaat bekleden. En tenslotte:
Quayle zal waarschijnlijk
grote aantrekkingskracht uit
oefenen op een Amerikaanse
kiezersgroep die George Bush,
althans volgens opiniepeilin.'
gen, niet steunt. Dat zijn de
vrouwen bij wie Dukakis een
veel grotere populariteit ge-
niet.
Waarschijnlijk heeft
George Bush met de keuze
van Quayle een verstandige
politieke zet gedaan Quayle
is aanvaardbaar voor de ge-
hele republikeinse partij, in-
clusief de veeleisende conser-
vatieven. Hij is geografisch
gezien een uitstekend kandi
daat in het Midden Westen
waar de republikeinen vooral
veel boerenstemmen hebben
verloren. En Quayle heeft
tenslotte al die eigenschappen
die George Bush ontbeert:
Jeugd, charme, verbeeldings
kracht en dadendrang. De po
litieke beginneling Dan
Quayle is het spiegelbeeld van
de veteraan George Bush.
Een Amerikaanse presi
dentskandidaat kan niet suc
cesvol zijn zonder de hulp van
een sterk aan hem tegenge
stelde running mate. Dukakis
gokt op de heilzame werking
van dat recept met Lloyd
Bentsen. George Bush doet
hetzelfde met Dan Quayle.
De overstromingsramp in Su
dan drukt de wereld er weer
eens met de neus boven op.
In ijltempo worden voor mil
joenen guldens hulpgoede
ren uit de hele wereld aange
voerd. Om vervolgens in pak
huizen of op open terrein te
blijven liggen. Bij gebrek aan
binnenlands vervoer. Een
probleem dat vele landen in
de derde wereld parten
speelt, ook in normale om
standigheden. MIVA (Missie
Verkeersmiddelen Aktie)
staat voor vervoer in derde
wereldlanden; over land,
over water en steeds meer
ook door de lucht. Voor het
hulpprogramma 1988 is zes
miljoen gulden nodig. Van de
jaarlijkse MIVA-kollekte, die
dit jaar onder het motto
'Overbrug die afstand' op 27
en 28 augustus wordt gehou
den, hangt weer veel af.
Door Jan Bouwmans
AAN AANVRAGEN geen
gebrek. Wanneer de MIVA
(Missie Verkeersmiddelen
Aktie) alle verzoeken om
hulp uit de derde wereld
zou willen honoreren, zou
er elk jaar vijftien miljoen
gulden nodig zijn. „Met
veel moeite en inventivi
teit kunnen we aan een be
drag van 7 te miljoen ko
men", stelt MIVA-direc-
teur E. Blommaert in
Breda nuchter vast.
In 1987 heeft de MIVA dit
volle bedrag nog aan hulp
kunnen besteden. Voor het
hulpprogramma van dit jaar,
517 vervoermiddelen, is zes
miljoen nodig. De MIVA
maakt zich over de toekomst
zorgen. Zorgen over de vraag
of ze binnen de Nederlandse
katholieke gemeenschap vol
doende steun kan blijven vin
den om aan het nodige geld te
komen. De MIVA is niet uit-
p£N HAAG (ANP) - Het kabi
zal binnenkort een besluit ner
oVer een experiment in een
perkt aantal gemeenten met
Openstelling van winkels,
jjet experiment gaat verder dan'
winkelsluitingswet van staatssr
taris Evenhuis (Economische Za
die voorlopig een einde moet ma|
aan de sluitingsdiscussie en mor
tal bij de Raad van State ligt.
De ondernemersorganisatie Ni
is woedend over het komende k;
netsbesluit. Directeur Schouten
het NCOV spreekt van 'de volge
sluitend aangewezen op die
ene jaarlijkse kollekte, die nu
weer gehouden wordt in het
weekeinde van 27 en 28
augustus. Maar toch wel voor
een groot stuk. En met het te
ruglopen van het kerkbezoek
dalen ook de kerkkollektes.
Deze zorg heeft de MIVA er
niet van weerhouden een be
leid voor de jaren negentig uit
te stippelen. De MIVA-hulp
heeft in de loop der jaren een
veel bredere basis gekregen
dan, zoals men in 1935 begon,
vervoermiddelen verschaffen
aan Nederlandse missionaris
sen. In 1987 ging 82 procent
van de vervoershulp naar
landeigen mensen. En de ver
voershulp wordt bepaald niet
alleen voor binnenkerkelijk
gebruik beschikbaar gesteld.
Het vervoer waaraan MIVA
meewerkt, moet beschikbaar
gesteld worden voor pastoraal
werk, medische zorg, ontwik
keling en sociale dienstverle
ning.
Van een motor, auto of boot
voor deze en gene Neder
landse missionaris naar de
opbouw van een stuk semi-
openbaar vervoer: dat is de
ontwikkelingslijn van het MI-
VA-werk. Hoe is dat gegaan
Het projektenbeleid van
MIVA was tot aan de jaren
zeventig sterk verbonden met
de missie-orden en congrega
ties van paters, broeders en
zusters in Nederland. En
daardoor met die landen,
waar deze orden en congrega
ties hun meeste mensen had
den zitten. Dat waren overi
gens niet zo weinig landen:
Cameroun, Ghana, Kenya,
Malawi, Tanzania, Uganda,
MIVA waagt zich ook steeds meer aan missieluchtvaart
zoals in Zaïre. - foto miva nederland
Zaïre, Zambia, Zuid-Afrika,
Indonesië, Pakistan, Filippij
nen, Brazilië, Chili, Papua
Nieuw Guinea en Oceanië.
Met deze landen en de kerk
daar heeft MIVA nog altijd
sterke banden. Maar in de ja
ren zeventig viel het besluit
om naast Nederlandse missio
narissen ook hun inlandse
collega's aan vervoer' te gaan
helpen. „Het ging immers om
het wérk dat in de kerken van
de derde wereld verricht
wordt, onverschillig wie dat
werk doet", merkt directeur
Blommaert op.
Deze verbreding haakte
overigens in op de feitelijke
ontwikkeling dat de kerken in
de derde wereld steeds zelf
standiger werden. Dat veran
derde vanzelf ook de weder
zijdse relaties. De betekenis
van de tussenrol van orden en
congregaties in Nederland is
sterk afgenomen. Zoals ook
het belang van deNeder
landse missionaris evenredig
is verminderd met het afne
men van hun aantal.
Hoe gaat nu de opbouw van
dat stuk particuliere open
baar vervoer in zijn werk
Naast individuele hulpverle
ning doet MIVA tegenwoordig
steeds meer zaken* met zelf
standige bisdommen. Beide
partijen houden daarbij hun
eigen verantwoordelijkheden.
MIVA wil enige controle kun
nen blijven uitoefenen om ze
ker te zijn van de goede beste
ding van de fondsen. Maar
initiatief, opzet en uitvoering
liggen in de derde wereld zelf.
Om daaraan een hanteerbare
vorm te geven, heeft MIVA
aan 120 bisdommen in de
derde wereld gevraagd te be
kijken of er een Diocesane
Transportcommissie ingesteld
kan worden. In 40 van die bis
dommen is dat intussen ge
beurd.
MIVA hecht groot belang
aan een brede samenstelling
van die commissies, waarbij
zeker alle werkvelden-pas-
toraal, sociaal, medisch-ver
tegenwoordigd moeten zijn.
Zo'n commissie moet een ver
voersplan opstellen. Naar de
MIVA toe heeft de commissie
dan tot taak alle aanvragen
om transportmiddelen uit het
bisdom te verzamelen, ze te
bekijken en te toetsen aan het
diocesane vervoersplan. Die
toetsing betreft ook het effi
ciënte gebruik van de ver
voermiddelen en realisering
van merkenuniformering.
Ook moet de commissie
voorzien in de financiering
van het onderhoud, de eigen
bijdrage van de plaatselijke
kerk en prioriteiten aange
ven. Binnen het bisdom zelf
wordt van zo'n commissie
verwacht controle op zuinig
gebruik, schuiven met ver
voermiddelen naar gelang de
situatie dat eist, instelling van
een verzekeringsfonds, op
stellen van een sluitende re
geling over het eigendoms
recht. Want de MIVA geeft
geen vervoer op persoonlijke
titel, maar voor het werk dat
gedaan moet worden.
Het MIVA-vervoerspro-
gramma is uitgebouwd tot ze
ven onderdelen: autopro
gramma, motorfietsenpro
gramma, fietsenprogramma,
botenprogramma, missiega-
rageprogramma, onderdelen-
voofzieningsprogramma,
vliegtuigprogramma. De
luchtvaarttak is betrekkelijk
nieuw terrein, want tot voor
enkele jaren waagde men zich
daar liever niet aan. MIVA is I
nu betrokken bij de exploits-
tie van missievliegtuigjes in
zeer geïsoleerde gebieden van
Afrika en Indonesië. Maar
MIVA gaat niet over een of
zelfs twee nachten ijs bij het
helpen van het opbouwen van
een vliegdienst. Er moet aan
nogal wat voorwaarden wor
den voldaan. Dat is de afgelo
pen vijf jaar geslaagd in het
bisdom Dungu in Zaïre. En
onlangs is begonnen aan een
vliegdienst in het bisdom Ka-
nanga in Zaïre.
„Het idee dat vliegdiensten
onbetaalbaar zijn, gaat ver
dwijnen. Uiteindelijk kosten
de vliegkilometers minder
dan de kilometers over de
weg; zeker in Afrika waar het
wagenpark van de missie
schrikbarend veel kosten met
zich meebrengt aan onder
houd vanwege de slechte we
gen", aldus MIVA-directeur
Blommaert.
Van het MIVA-hulppro-
gramma 1988 zullen onder
meer profiteren: pater G. van
den Berg uit Bergen op Zoom
(Zuid-Afrika), zuster Leni
van Eekelen uit Huybergen
(Papua Nieuw Guinea), pater
Gerard van Geel uit Steen
bergen (Brazilië), pater W.
Knibbeler uit Breda (Brazi
lië), pater J. Grooten uit
Breda (Brazilië), pater J. van
Dongen uit Breda (Guatema
la), broeder Leo Trommelen
uit Breda (Papua Nieuw Gui
nea), broeder Simon van
Steen uit Breda (Zaïre), pater
Frans Balemans uit Zeven
bergen (Burkina Faso), pater
Frans kavelaars uit Zeven
bergen (Tanzania), pater Jan
Tielen uit Zevenbergen (Fi
lippijnen), pater L. Woesten-
berg uit Alphen (Indonesië),
zuster Brigit van der Veeken
uit Etten-Leur (Suriname) en
zuster Catharina Boonman
uit 's-Heerenhoek (Malawi).
Fors
Door onze verslaggever
Dit verlies betekent het verv;
beidsplaatsen.
Aldus de voorlopige conclusie
van het Rotterdamse belas-
tingadviesbureau Wisselink
Co bv, dat in opdracht van Ho-
recaf en het Bedrijfsschap voor
de Horeca een onderzoek in
stelt naar de gevolgen van de
voorgenomen maatregel.
Het onderzoek is volgens
woordvoerder J.Rennes van
het bureau uitgevoerd door
middel van een 'toetsing van
(nieuw) feitenmateriaal aan
ervaringscijfers uit het verle
den'. Een van die ervaringscij
fers is dat bij elke omzetdaling
van één ton in de bedrijfstak
één arbeidsplaats verloren
gaat. Berekeningen, ondermeer
gebaseerd op prijselasticiteit,
leren dat er een verlies ontstaat
van 200 miljoen gulden. Dat be
tekent 2000 arbeidsplaatsen. De
horeca telt nu 250.000 banen, al
dus Renes.
MOHAMMAD Zia ul-Haq,
de woensdag door een
vliegtuigongeluk om het
leven gekomen president-
generaal van Pakistan,
heeft in de ruim elf jaar
van zijn bewind voortdu
rend getracht zijn land te
verenigen onder de banier
van de islam, de godsdienst
die in 1947 als belangrijk
ste reden gold voor de
stichting van een onafhan
kelijke staat.
Ook zijn laatste opzienba
rende daad, het volkomen on
verwachte ontslag van de re
gering eind mei dit jaar,
rechtvaardigde hij door te
wijzen op de 'gebrekkige na
leving' van de islamitische
wetten. Hij schreef nieuwe
verkiezingen uit voor novem
ber, en wenste de bevolking
opnieuw te wijzen op het be
lang van religieuze eenheid.
Veel meer mensen dan de hem
voortdurend trouwe militai
ren heeft hij daarmee echter
nauwelijks bereikt.
De ogenschijnlijk altijd
glimlachende, fors besnorde
Zia wierp op 5 juli 1977 als op
perbevelhebber van de Pakis
taanse strijdkrachten de ge
kozen burgerregering van
Zulfikar Ali Bhutto omver.
De ironie wil dat Zia ul-Haq
als 'onbetekenend generaal' in
1976 door Bhutto zelf was be
noemd tot chef van de gene
rale staf, aangezien hij zich zo
loyaal opstelde ten opzichte
van het burgerbewind.
Deze derde militaire staats
greep sinds het ontstaan van
Pakistan - buurland van
'aartsvijand' India - bezorgde
Zia ul-Haq behalve de macht
ook de eeuwige wrok van Be
nazir Bhutto, de dochter van
Zulfikar, die na de dood van
haar vader tot op de dag van
vandaag de Pakistaanse op
positie leidt. Cynische com
mentatoren hebben reeds ge
wezen op de 'wraak' die de 34-
jarige Benazir eindelijk ten
deel is gevallen. Dat zij nu de
macht in Pakistan in handen
zal krijgen, is vooralsnog
twijfelachtig.
Een andere Pakistaanse po
liticus die het bericht over de
plotse dood van Zia ul-Haq
met gemengde gevoelens zal
hebben ontvangen, is Moham
mad Khan Junejo. De door
kritici als 'politieke zandzak'
omschreven Junejo kwam in
februari 1985 na parlements
verkiezingen als premier aan
het bewind. Niemand twij
felde aan zijn trouw ten op
zichte van de president-gene
raal.
Niemand, behalve de presi
dent-generaal zelf, die vol
gens waarnemers met lede
ogen aanzag hoe Junejo zijn
politieke vleugels steeds ver
der uitspreidde. Het ontslag
van Junejo en zijn ploeg, een
'grondwettelijke staatsgreep'
van Zia ul-Haq, zette veel
kwaad bloed binnen gema
tigde politieke kringen. Te
verwachten valt dat Junejo
met zijn partij, de Pakis
taanse Moslim Liga (PML),
opnieuw aanspraak zal trach
ten te maken op politieke
macht.
De aanleiding voor de mili
taire coup van Zia in 1977
vormden beschuldigingen
over fraude bij verkiezingen
in maart van dat jaar. Bloe
dige rellen tussen voor- en te
genstanders van Bhutto's Pa
kistaanse Volkspartij (PPP)
kostten honderden mensen
het leven. In het land leefde
veel kritiek op de autoritaire
regeerstijl van de 'socialist'
Bhutto, de corruptie en
vriendjespolitiek, de censuur,
De omgekomen president Zia ul-Haq
het martelen van politieke ge
vangenen, kortom, op allerlei
zaken waaraan tijdens het
bewind van Zia ul-Haq vol
gens deskundige organisaties
als Amnesty International
geen einde is gekomen.
Achter deze aanleiding ver
school zich de diepere grond
voor de onlusten in 'het land
der zuiveren': scherpe me
ningsverschillen over de rol
die de islam in de Pakistaanse
samenleving moet spelen. Ook
deze meningsverschillen zijn
in de periode-Zia volop aan
wezig gebleven. Bij het stre
ven naar eenheid is de islam
nog altijd niet de bindende
kracht gebleken die de presi
dent-generaal voor ogen had,
- hoe vroom ook Zia zichzelf
steeds aan het volk toonde.
Het uitroepen in 1947 van
een eigen staat voor islamie
ten, gescheiden van het hin-
duïstische India, is op de al
lereerste plaats van belang
geweest voor grootgrondbe
zitters die in het westen en
oosten van het vrgegere Brits-
Indië hun belangen wensten
veilig te stellen. Na de af
scheiding van Oost-Pakistan
in 1971, het huidige Bangla
desh, resteerde een land dat,
meer dan over één godsdienst,
beschikt over talloze etnische
groepen met vaak zeer tegen
gestelde belangen.
De 'grote etnische scheuren'
in Pakistan betreffen tegen
woordig niet alleen de onge
veer 100 miljoen in dit land uit
verschillende bevolkingsgroe
pen geboren mensen, maar
ook emigranten uit verschei
dene omringende landen. On
der hen vormen de ruim drie
miljoen vluchtelingen uit Af
ghanistan de belangrijkste en
voor Pakistanen zorgelijkste
groep.
In een land waar velen on
der de armoedegrens leven,
waar analfabetisme en een
gebrek aan medische zorg en
onderwijs enkele van de da
gelijks nijpende problemen
vormen, is voor een 'verzoe
nende' islam geen plaats ge
bleken. De economische op
gang waarvan de laatste tien
jaar sprake is geweest, gevoed
door wat de autoriteiten hun
'pragmatische opvatting' van
de islam noemen, heeft de
droom van de militair Zia ul-
Haq niet kunnen verwezenlij
ken.
Tekenend voor het streven
van Zia en zijn militaire ge
trouwen naar de islamitische
eenheidsstaat Pakistan is de
geboorteplaats van de overle
den president: Jullundur, een
stad die gelegen is in het hui
dige India. Zia werd er op 12
augustus 1924 geboren als de
zoon van een islamitische
geestelijke. Zijn militaire op
leiding ontving hij in Groot-
Brittannië en in de Verenigde
Staten, het land waaraan hij
zich de laatste jaren dankzij
forse financiële schenkingen
zeer loyaal betoonde.
Eenmaal aan de macht be
toonde Zia ul-Haq zich een
sluw strateeg, die niet alleen
zijn toevlucht nam tot onder
drukkingsmaatregelen maar
ook een uitgekiend benoe
mingsbeleid hanteerde bin
nen de strijdkrachten en de
politiek. Het verdeel-en-heers
principe stelde hem in staat
voortdurend de politieke woe
lingen binnen de vier Pakis
taanse provincies in toom te
houden, en daarbij één van
die provincies, Punjab, steeds
de bureaucratische en mili
taire overhand te laten hou
den.
De verkiezingen zullen niet
langer dan negentig dagen op
zich laten wachten, ver
klaarde de president na zijn
staatsgreep in 1977. Het wer
den uiteindelijk negentig
maanden. Ik zal in 1990 het
presidentschap neerleggen,
verkondigde hij het afgelopen
jaar meerdere malen. Maar in
politieke kringen in Pakistan
was bekend dat Zia ul-Haq de
mogelijkheid overwoog zich
in dat jaar via eigen decreet
tot president-voor-het-leven
te benoemen. Waarnemers
zagen de eerste stap daartoe
in zijn beslissing om een ver
bouwereerde premier Junejo
naar huis te sturen.
De 'vloek voor zuidelijk
Azië', de Sovjetrussische inval
in Afghanistan in december
1979, bleek voor Zia een zegen.
Toen drie bedremmelde gene
raals hem van het bericht van
de inval op de hoogte brach
ten, zou de president tot hun
verbijstering zijn opgespron
gen, vier gebedskleedjes op de
grond hebben uitgerold en
hen hebben geboden Allah
voor dit geschenk te bedan
ken.
1 Staatssecretaris Koning. b
- foto anp v
ANTON DREESMANN treedt teru
het Vendex-concern, maar hij wc
door zijn rivaal Arie van der Zwan.
heeft uit eigen midden A. Verhoef
tot hoogste man bij Vendex.
Het is de klassieke deus ex rr
treurspel de situaties te verward w<
baar, daalt een 'godheid' neer om
ping te zorgen.
De raad van commissarissen va
termijn een wijs besluit genomen,
van een broos compromis. Niema
dex-top als overwinnaar tevoorsc
zichzelf op de borst kloppen als c
dramatisch gezichtsverlies geleden
van meneer Anton en ook groot ge*
proberen het concern te reoganise
brengen.
Er blijven vooralsnog veel vrager
hoe machtig blijft Anton Dreeesme
lengte krijgt Verhoef van zijn oude
taal bezit? Wat gebeurt er uiteindel
ontrouwe kroonprins van meneer A
Het is te vroeg om te concludere
het familiebedrijf is gestreden.
JARENLANG GINGEN omvang van
lerberg het menselijk voorstellingsv
9mgen heen aan garantieprijzen, t
subsidies.
Het duurde lang voordat Brussel
nen in een bodemloze put. Maar to
was volgden keiharde maatregele
houders hebben noodgedwongen ii
tie met liefst twintig procent moet(
moet dat beleid in financiële zin zei*
geworpen.
Sinds het begin van dit jaar echt<
steeds Zuivelland Nummer Een- rr
net licht van het EG-zuivelbeleid. D
uampina moet melk invoeren uit C
machinepark en de moeizaam
je kunnen houden. Vorige maand
je willen fuseren met een Belgisch
ook op termijn de melkaanvoer te g:
terder deze week werd bekend c
°a9drie cent duurder wordt. Er is
omdat ook hier vraag en aanbod d
surrient maandag de rekening gepre
ue klap op de vuurpijl kwam gi
niSrultter Schelhaas van het Pr<
et helemaal onpartijdig natuurlijk,
en zuivelschaarste klonk in ieder g
sac vJaa9 dringt zich op of bijvoo
J~j[? trans Andriessen aan een
eikveehouder de samenhang kar
rlnrt Van diens veestapel, de import
derstelde schaarste van de wer
od do°r de wol geverfd politicus
P oe bodem van zijn redeneertalen
