mm
atuurliik landschap in een notedop
iNEUZENB.1l.
(NEUZEN I.V.
[EEMTUIN MOET MENSEN RESPECT VOOR 'ONKRUID' BIJBRENGEN
RDER
RS
[DEN
Kac
ht
net
enk
ggen
als
He- He
1rman
zich
an u
r stelt.
Heemtuin goed bezocht
ff-jarmM MAANDAG 8 AUGUSTUS 1988
aanbieding!
eï
parachute-
springen
[$J
Laag tarief
Laagste rentes
■erzorgd
lunstmatig
jlantgemeen-
fhappen
Heemtuin Rucphen: over een
paar jaar op zijn allermooist
Onnatuurlijk
Landbouw
T47
'of Beveland er
:h contact opremen I
Unieke
De nieuwste cara/ans
vouwwagens, eer enki
keer verhuurd, nutot di
zenden guldens oordi
ger en pas volgeid
maart voll. betalen.
Vraag de overz;htsll
aan of kom zelf sne kijki
Vervat Caravan Centri
R'dam, Stadionwig 3'jj
Tel. 010-4321455.
Cursus
Info: Paracentrum Nidde
Zeeland, 01196-129 0.
Ufi |L(rj|
kan
lur-
B-8.
22.
(incl. overl.dekkirg
pers.)
5000 67x100 50x1251
10000 65x200 49x250
15000 64x300 48x375
20000 64x400 48x500
25000 64x500 48x625
Zeeuwscbe Voor
bank. Tel. 01180-159
Hyp.rente 10 jr. 6,75%/li
jr. 7,3%. Ook verbete
Spaarhypotheek.
5 jaar 6,6%; 10 jaar 6,75!
15 jaar 7,2%; 20 jaar 7,3
30 jaar 7,5; var. 5%.
Nieuw: De verbetert
Spaarhypotheek. DeGrai
Hyp.adviescentrum 0119
33035. Wij bezoeken
thuis, ook 's avonds
maken ter plaatse con
teroverzichten.
S In de heemtuin is ruimte gereserveerd voor cultuurgewassen, zoals deze rogge op schoven.
Een van de medewerkers aan het werk in de Rucphense heemtuin.
e r a a r s eve
d, in samenwerking met de Stuiting Ideële Reda"*
eten heus wel vet ze zeg5en
ede vallen helptniet. Geef ze
om uit hun woorlen te komef'
lauw de spanningZo komt e«n
gang en gaan ve elkaar ooi
grijpen. Doen wedat?
r mensen met stoterprobleme"
lezin of naaste omeving: 01808
istbus 119,3500 /C Utrecht.
iflet i d'
„WAT IS EIGENLIJK on-
id? Volgens mij is on-
id een plant die groeit
i een plaats waar het de
lens op dat moment niet
fetkomt. Groeit er één
ritte kool op een pasge-
ïaaid gazon, dan noemen
[ij die lekkere kool plotse-
ig onkruid", stelt Mans
Jong. Hij houdt zich da-
elijks bezig met bloemen
pi planten die veel mensen
jet de zo minachtende
jrm zouden betitelen. Vol-
men onterecht vindt De
Jong dat. Door de ge-
ïeente Rucphen is hij als
ïeerder aangesteld in de
langs voor publiek ge
ïnde heemtuin. Daar wil
lij laten zien dat wilde
loemen en planten wel
ïgelijk heel mooi kunnen
ijn en allemaal hun eigen
ictie in de natuur heb-
or JosFrijters
DE RUCPHENSE heemtuin is
1 een notedop eigenlij k het na-
irlijke Brabantse landschap
órdat de mens er zich mee
ng bemoeien".
de Jong heeft uitgere
nd dat er binnen de hekken
jan de tuin (ongeveer 2,5 hecta-
niet minder dan 345 ver
diende soorten 'wilde' plan-
groeien. „Dat wilde bete-
ient dat ze niet door de mens
veekt zijn. Het zijn alle-
aal planten die oorspronke-
Ijk in Nederland voorkwa-
fcen".
[andelend door de heemtuin
lt op dat alles er zo keurig
"zorgd uitziet. Blijkbaar la-
ook De Jong en zijn man
en de natuur toch niet heie
aal haar gang gaan. „Het
age wat wij doen is controle-
n", reageert de beheerder op
Ie vaststelling „Wij zien er op
dat alle planten die we nu
'et hebben zich ook kunnen
idhaven. Het kan bijvoor-
ld wel voorkomen dat een
paalde soort een andere he-
laal wegdrukt. Om dat zo
m°gelijk tegen te gaan, or
den we de planten op grootte,
tt ,e?fn grote planten
"at kleinere want dan zijn
kleintjes binnen een jaar
dwenen. Dreigt een be-
aide plantensoort toch een
dere te gaan overwoekeren,
i doen we daar wat aan. We
akelen dan als het ware de
ïcurrentie uit".
Het natuurlijke Brabantse landschap in een oogopslag.
FOTO'S DE STEM BEN STEFFEN
fc beheerder legt uit dat in de
Tpntuin gepoogd wordt de
puur zo correct mogelijk na
Motsen. „Maar we kunnen
ïr nooit helemaal in slagen.
blijft natuurlijk toch
stmatig. Zo hebben we daar
heide-landschap. Daar
•an dne soorten hei, een die
Mit op natte grond, een op
ge en een op vochtige klei.
verschillende soorten staan
l ht bij elkaar, in
™eh] kheid zit daar meer af-
bd tussen".
fenlijk is de hele tuin opge-
m uit kleine mini-land-
Mans de Jong: 'Het zijn allemaal planten die oorspronkelijk in Nederland voorkwamen'.
schapjes zoals de heide. Het
meest opvallend is het minia
tuur-riviertje dat uitkomt in
een grote vijver. Rondom de ri
vier is een bijbehorend land
schap gesitueerd. Groene popu
lieren wuiven in de wind. De
bomen groeien op echte spe
ciaal uit riviergebied aange
voerde klei-grond. Naast de
populieren zien we typische ri
viergewassen als breukkruid
en gele kamille. „We werken
met zogenaamde plantgemeen-
schappen. Dat wil zeggen dat
we planten bij elkaar plaatsen
die je ook in de natuur steeds
samen aantreft", vertelt De
Jong.
De grote vijver waarin het ri
viertje uitmondt moeten we
zien als een Brabantse laag
land-beek. De oevers zijn nu
nog vrij kaal, maar het is
slechts een kwestie van tijd
voordat er gras en boterbloe
men zullen groeien. „We zetten
geen vis uit in de beek. Die
komt er op natuurlijke wijze
vanzelf wel in. Er zwemmen
namelijk regelmatig wilde een
den. Die brengen vanzelf eitjes
mee die hier dan uitkomen. We
zitten eerlijk gezegd niet zo op
vissen te wachten. Liever zien
we padden, kikkers en sala
manders in de beek opduiken,
die worden immers bedreigd.
Gelukkig heb ik vorig jaar al
salamanders zien zitten".
In de Heemtuin is het niet alles
Brabant wat de klok slaat. Een
hoek van de tuin is gereser
veerd voor vegetatie die vooral
op de kalkgronden van Lim
burg groeien. Veertig procent
DE ONLANGS geopende heemtuin in Rucphen heeft
in zowel politiek als praktisch opzicht een lange
voorgeschiedenis.
In samenwerking met het Werkvoorzieningsschap besloot
Rucphen eind jaren zestig om een ambitieus project op te
zetten dat nergens in de regio of zelfs daarbuiten te vinden
was; een heemtuin.
De officiële doelstelling van het plan luidde: „Een bezoe
ker moet op educatieve wijze op de hoogte worden ge
bracht van de landschapselementen en bijbehorende flora,
zoals die vroeger in de streek voorkwamen."
Het gemeentebestuur achtte 400.000 gulden voldoende
om het hele project te bekostigen. Dat was echter in de tijd
dat de bomen nog tot in de hemel leken te groeien. Toen de
economische situatie gaandeweg verslechterde, besloot de
gemeenteraad het beschikbare bedrag drastisch te beper
ken tot 87.500. Dat bleek nauwlijks voldoende om de tuin
zoals hij er nu ligt te bekostigen, maar door allerlei bezui
nigingen lukte dat toch.
Ook praktisch gezien heeft de totstandkoming van de
tuin nogal wat voeten in de aarde gehad. Eerst moesten al
lerlei grondsoorten als veen-, klei- en zelfs kalk aange
voerd worden en zo natuurgetrouw als mogelijk in de bo
dem van de tuin worden verwerkt. Er werd een vijver en
rivier gegraven, terwijl op andere plaatsen de tuin juist
weer wat werd opgehoogd. Daarna pas kon het belangrijk
ste karwei beginnnen. De planten en struiken die in de tuin
gezet zouden worden, moesten worden verzameld en ge
kweekt.
„Van alle planten hebben we zaadjes verzameld en die
begin maart 1986 op de gemeentekwekerij gezaaid. Die
hebben we vervolgens laten groeien in potjes, en daarna
vorig jaar op plantbedden uitgezet om ze te laten groeien.
Najaar '87 zijn we ze dan eindelijk in de tuin gaan plan
ten", legt beheerder Mans de Jong uit.
Eigenlijk was het de bedoeling dat de heemtuin pas over
een paar jaar geopend zou worden voor het publiek. „Er
zitten nog heel wat kale plekken in de tuin, maar toch is
het al schitterend om te zien. Waarom zouden we hem dan
nog niet openen? Het is per slot van rekening allemaal be
taald van gemeenschapsgeld. Dan hebben de mensen toch
ook het recht om zo snel mogelijk van de vrucht van dat
geld te genieten. Als ze zich maar realiseren dat de tuin
zich nog in een pril stadium bevindt. Over een paar jaar is
het op zijn allermooist", aldus De Jong.
van de wilde planten die in ons
land voorkomen stamt name
lijk uit die Zuidelijke provin-
SINDS de gemeentelijke heemtuin in Rucphen op 12
juli vrij plotseling werd geopend zijn al bijna 200
mensen de toegangshekken gepasseerd. Dat is aan
merkelijk meer dan was verwacht.
Momenteel is de tuin drie middagen per week voor het pu
bliek geopend. De dinsdag- woensdag- en vrijdagmiddag.
Nu al overweegt de gemeente om die openingstijden fors
uit te breiden. Beheerder Mans de Jong zou dat een goede
zaak vinden want hij verwacht dat het bezoekersaantal al
leen maar zal toenemen. „Zeker gezien de slechte zomer
hebben we al heel veel bezoekers gehad. Ik denk dat we
veel voordeel hebben van onze locatie. We zitten hier vlak
bij het recreatie-centrum De Vijfsprong, en ook loopt de
heide-route (een ANWB-fietsroute,-red) langs de tuin.
Veel mensen zien de tuin liggen en nemen dan een kijkje".
De Jong verwacht dat nog meer mensen de weg naar de
heemtuin weten te vinden, als ze daar bij geholpen worden
door een goede bewegwijzering. Die ontbreekt nu namelijk
volledig. Veel mensen buiten Rucphen weten niet hoe ze
naar de tuin moeten komen. De gemeente heeft inmiddels
echter al toegezegd dat er op korte termijn wegwijzers ge
plaatst zullen worden.
Rucphen wil de drempel voor de heemtuin zo laag moge
lij k houden. Dat is een belangrijke reden om geen entree
geld te vragen voor de toch zwaar op de gemeentebegro
ting rustende tuin. „Als je de grote massa wil bereiken
moet je geen entreegeld heffen. Dan komen hoogstens de
mensen die toch al geïnteresseerd zijn in natuur en milieu.
Ons is het juist om de minder milieu-bewusten te doen.
Een duur toegangskaartje zou die mensen af kunnen
schrikken", aldus De Jong.
In de heemtuin mag het 'onkruid' niet beschadigd worden
'Onkruid is een plant die groeit op een plaats waar het de
mens op dat moment niet uitkomt'.
cie. „Om de bodem zoals die in
Limburg is hier na te bootsen
hebben we vanuit de bezink-
putten van het pompstation
van het drinkwaterbedrijf in
Schijf twintig kuub kalk aan
gevoerd. Negen kuub hebben
we hier met de grond ver
mengd. De rest is opgeslagen.
Dat wordt met tussenpozen
over de grond heen gestrooid.
Toch zal het waarschijnlijk
niet voldoende zijn om de voed
selrijke Limburgse kalkbodem
echt te vervangen. Ik verwacht
wel dat we de meeste planten
die hier in deze hoek staan af
en toe bij moeten mesten met
compost", vertelt De Jong.
Hij legt uit dat de wilde plan
ten eigenlijk heel onnatuurlijk
gerangschikt zijn. Alles staat
namelijk soort bij soort in keu
rige groepen, en niet kris-kras
door elkaar zoals in de natuur
wel het geval zou zijn. „Dat
hebben we gedaan om de men
sen opmerkzaam op de ver
schillende planten te maken.
De meeste bloemen van wilde
planten zijn heel klein, als er
hier en daar slechts een te zien
is vallen ze eigenlijk niet zo op.
Door ze in groepen bij elkaar te
zetten, bereiken we wellicht
het effect dat ménsen de bloem
eens nauwkeuriger bekijken en
zien dat ze toch wel erg mooi is,
ook al is het dan maar 'onkruid'
zoals zij dat noemen".
Naast de verschillende wilde
landschappen in de heemtuin is
er ook ruimte gereserveerd
voor cultuurgewassen. Daar
kan de bezoeker zien hoe de
Brabander van vroeger zijn
voedsel verbouwde. Er staat
rogge, gerst en vooral ook
boekweit. Dat laatste gewas
werd in vroeger dagen vooral
op de schrale zandgronden van
West-Brabant verbouwd. De
Westbrabanders aten heel wat
boekweitepap en boekweite
koeken voordat ze door bemes
ting ook de meer gewilde gra
nen als rogge en tarwe konden
verbouwen. „Vooral mensen
van boven de vijftig jaar vin
den dit gedeelte prachtig", zegt
De Jong. „Hier zien ze weer
goudgele korenbloemen en
fraaie klaprozen. Planten die
vroeger doodgewoon waren,
maar die je nu niet meer ziet.
Dat komt omdat er veel met
chemische bestrijdingsmidde
len gewerkt wordt, en bijvoor
beeld ook door de betere zaad-
jontrole".
