45.- Restanten uit 'n krijgslustig verleden 8 IPLOMA 3ESTEM langs de forten kSTEM NHEIDl [Café Drieschouwen wordt gesloopt YoWing OL HULST e,o, neelemans DUIVENSPORT Absdale 1900 en nu RESTAURATIE VAN DE OUDE FORTEN LAAT NOG OP ZICH WACHTEN PLAATSELIJK NIEUWS VAN ZEELAND 2 ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1988 parkeerterrein voor recreatiegebied smitschorre GETROUWD GETROUWD alter Snauwaard en atja van Belleghem, 29: uli 1988. Stern 17, Philippine. Fietsvierdaagse in Vogelwaarde ELSESTRAAT119 AGTERNEUZEN nemersopleiding deelte. - VERVOER avel Service 0-123168 foto studio r/ttQn n'^Hen crag RT SCHAAP 81.- zonder wijn66.' Weekenddienst Stem-redactie Geldgebrek Gatenkaas Nieuw-Namen Kieldrecht T22 zoenen! ieren bileum, receptie, rig, overwinning, openbare dank, best eens in de familieberichten, hoeft het niet te n een tientje). 2,00. Eén grote r het plaatsen van ~n formaat van 35 14,05 toeslag, vraag. Bij niet- 4,00 adm.kosten iet geretourneerd, w tekst 2 dagen n onze kantoren, urt u eveneens 2 r Postbus 3229, e opgaven worden indien naam en indien uw betaling den ons het recht af van redenen te n. n bereiken over de de uitgever zich het n de opdrachtgever even. ieuws op donderdag. Van onze verslaggevers EL - Het legendarische en spraakmakende café Drieschouwen in Axel, dat in de jaren zestig en zeven- Ie tijdens de weekends onderden bezoekers uit el de streek naar Axel tok, wordt» gesloopt. Er ■omt een parkeerterrein ten hoeve van de bezoekers an het recreatiegebied nitschorre voor in de plaats. ne gemeente mag het pand ior 57.500 gulden kopen van Axelse zakenman J. den poelder. Deze wilde er aanvan- Ehjk een cafe-restaurant van faken maar heeft zijn plannen laten varen omdat het hem al- femaal te veel ging kosten. Jop het moment dat B en W yan Axel daarvan lucht kregen beeft het college het initiatief jenomen om het pand te kopen en het voor de neus van poten tiële gegadigden weggekaapt. Het plan van B en W heeft ove rigens nog wel de goedkeuring van de raad nodig. I Met de aankoop van het pand besparen B en W zich een hoop mogelijke ellende. Het ca fé is voor verschillende omwo nenden een bron van ergernis geweest wat regelmatig tot klachten op het gemeentehuis leidde. Als Den Doelder het pand verkoopt aan een kroeg baas die het café op dezelfde voet als zijn voorgangers be drijft bestaat de kans dat die geschiedenis zich herhaalt. B en W hebben daar geen zin in. De angst voor overlast en de haat jegens de vorige uitbaters van het café, dat inmiddels al geruime tijd leeg staat, zat zo diep dat dezelfde bewoners zelfs het plan van de Belgische makelaar Wilfried Vervaet om tegenover het voormalige café een hotel te beginnen dwars boomden. Vervaet wilde het oude kan toorgebouw van de ZWN tot hotel verbouwen maar de buurt verzette zich met hand en tand tegen de plannen. Zij kregen daartoe de gelegenheid omdat voor de plannen van Vervaet een wijziging van het bestemmingsplan nodig was. De bewoners hadden geen poot om op te staan maar maakten gebruik van de wettelijke mo gelijkheden om de zaak zo lang mogelijk tegen te houden. Ver vaet wilde die lange lijdensweg niet gaan en onthield Axel zo een nieuw modern hotel. Het oude ZWN gebouw is inmiddels gesloopt. B en W hebben met de aan koop echter ook nog een ander doel voor ogen. Met het tegen de grond gooien van het pand is meteen ook de entree van Axel via de Kinderdijk verfraaid. Er wordt binnenkort ook nog eens 330.000 gulden tegen aange gooid om het weggedeelte op te knappen. Verder ontstaat er nu meer parkeergelegenheid voor de toenemende bezoekers van het recreatiegebied Smit- schorre op welke ontwikkeling beide ondernemers aanvanke lijk met hun plannen wilden inspelen. Het doodvonnis over café Drieschouwen kan woensdag 10 augustus worden uitgespro ken als de commissie voor VROM over het voorstel van B en W vergadert. De bijeen komst, in het stadhuis, begint om 20.00 uur. Het ooit zo legendarische café Drieschouwen gaat tegen de vlakte. FOTO DE STEM COR J. DE BOER inda Oppeneer en Ger- t Verhelst, 29 juli 1988, luiskil, Koegorsstraai i 1. VOGELWAARDE - Het estcomité Vogelwaarde iudt in samenwerking met rclub Vogelwaarde voor negende keer de jaar- jjjkse avondfietsvierdaagse. lit f ietsfestijn begint andag 8 augustus en ein- igt donderdag 11 augustus, ize toertistische tochten gaan ir de fraaie polders in de igeving en kunnen door jong oud gefietst worden. Er is iuze uit twee afstanden, na- dijk vijftien en 25 kilometer, is vrije keuze, men mag elke |vond een andere afstand fiet- Men krijgt een routebe- ijving en kan de tocht in jen tempo rijden. Na afloop van de fietsvier- iagse ontvangt elke deelne- r een herinnering. Er kan itart worden van 18.30 tot i.00 uur. Het vertrek is iedere ■ond vanaf café 't Karrewiel. 9B1 1^50-1420^7 tel. 01140-13177 ctiviteit van via uw reisbureau 70- BIERKAAISTR. 10 HULST TEL. 01140-13084 PASFOTO'S kleur en zwart-wit DIRECT KLAAR! Ook op zondagmiddag thuis opgehaald. IT VAN RESTAURANT KAAN HET BEEN 1200 gram. Met RDAPPEL IN DE SCHIL, of FRIETJES ÊÊN LITER WIJN Proef ook onze: 800 gram vlees of onze HAND 300 gram p.p. of de INZE LANDELIJKE GASTRONOMIE. :unt u gezellig in onze tuin eten. jeschikking voor uw diner met familie raag onze speciale spijskaart. Voor redactionele zaken, niet voor bezorgklachten of advertenties, kimt u dit weekeinde terecht bij Frank Deij 01155-4969. B.g.g. 01153-1534. Zondag middag 01150-17920. GBIAD voor zuówfst MFnPDI lln' ren vanaf 12.00 uur en 's avonds vanaf 18.00 uur 't ZWART SCHAAP" straat 24-Boekhoute 11738886 - 09-3291258467 dags en dinsdags gesloten bij Philippine, in het dorp Boekhoute. intoren imeuzen, Hulst en Goes, hessen en telefoon immers op pagina 2. eningsfijden: 130-12.30/13.30-17.00 uur. factie Jerneuzen: Rein van der Talm (editie-chef), Romain »n Damme, Frank Deij, bnny van Gremberghe, inald Verstraten, Cor de fer(foto), Ton Koomen oort). v >es: Jan Jansen, eist: Eugène Verstraeten, "5p Trommelen. idvertentie-exploitatie specteur Zeeland: ■jMenu, privé tel. 01150- p839. >10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24A 25 26 27 28 29 30, 4 10 II 12 14 16 17 18 19 20 21 72 23 24 25 26 27 28 29 30 31 KONING, KEIZER, ad miraal. In Zeeuwsch- Vlaanderen hebben ze al lemaal hun opwachting gemaakt. De strook land tussen de Westerschelde en de huidige Neder lands-Belgische grens was in het verleden de cennia lang het strijdperk van veldheren van Spaanse, Hollandse, Franse origine. De Zeeuws-Vlaamse ves tingsteden Sluis, IJzen- dijke en Hulst kunnen hun verleden als garni zoensstad moeilijk ver doezelen. Het rustieke Retranchement is vrijwel ongeschonden de tijd sinds prins Maurits door gekomen. Maar er is meer behouden gebleven dan alleen de stedelijke bol werken uit de Tachtigj a- rige oorlog en de bunkers uit de Tweede Wereld oorlog. Tussen Sas van Gent en het Land van Saeftinghe strekt zich, hier en daar goed zicht baar in het landschap, een gordel met forten en andere oude stellingen uit. Restanten uit een krijgslustig verleden. Door Conny van Gremberghe DE SPANJAARDEN voelden zich tijdens de Tachtigjarige oorlog weinig op hun gemak in de vestingstad Hulst. Zeker niet toen de Geuzen in 1583 Temeuzen ingenomen had den. Drie jaar later gold het gezag van de Staatse troepen ook in het naburige Axel en Biervliet. De Hulster Spanjolen kre gen naarmate de Staatse troepen in het moerassige land vorderden de kriebels. Om het strategisch gelegen Hulst te vrijwaren van een Staatse bezetting besloten de Spanjaarden om een impo sante verdedigingsgordel aan te leggen. Een netwerk van fortificaties en stellingen dat zich uitstrekte van het tegen woordige Zelzate tot aan de Honte. Veel profijt van de verdedi gingslinie hebben de Span jaarden evenwel niet gehad. Maurits en Frederik Hendrik banjerden met hun legers door de streek en nog voordat de Vrede van Munster in 1648 werd getekend was heel Zeeuwsch-Vlaanderen in Staatse handen. De streek was en is sindsdien Neder lands gebleven. Wat ook overbleef was de fortengordel. Verscholen ach ter binnendijken en bosscha ges, dan weer duidelijk her kenbaar in het landschap. Tussen Zuid- en Westdorpe treffen we fort Jan aan. Wie zoekt naar een hoog stenen bouwwerk voorzien van kan telen en een ophaalbrug komt bedrogen uit. De Zeeuws- Vlaamse forten missen deze Middeleeuwse opsier. Forten, als die in deze streek, bestaan uit stevige aarden omwallin gen, opgetrokken in een hoe kige vorm. Binnen de omwal ling, waar omheen of waar binnen vaak ook nog een brede gracht lag, lag het kampement van het leger. Sint Jan dateert uit 1596 en is enkele jaren geleden volledig gerestaureerd. Gedeputeerde E. Maris-Koster kondigde bij de officiële opening aan dat het de bedoeling was van het provinciebestuur om de ko mende jaren meer forten te restaureren. Tot op heden is daar weinig van terechtgeko men. Geldgebrek is de voor naamste reden. Het in oude luister her stelde Sint Jan is momenteel in bezit van de Sasse huisarts F. Puylaert, die het huis bin nen de omwalling gebruikt als buitenverblijf. Het huisje verrees pas binnen aarden wallen nadat het fort zijn mi litaire functie verloren had. Amper een kilometer ver derop, richting Axel, rusten de restanten van fort Sint- Marcus in het polderland schap. De afmetingen en vorm van het fort zijn nog te herkennen aan de hoekige loop van de sloot. Op de plaats waar eens Spaanse en Staatse troepen hun kampementen opgeslagen hadden, staat nu een boerderij. Sint-Marcus had de langdurige krijg tegen de Spanjaarden een belang rijke strategische functie, omdat het pal tegenover de Fort St.-Jan; een hoogte in het landschap met daarop een huisje. FOTO'S WIMKOOYMAN Het toegangshek tot fort St.-Jan. stad Axel lag, die in handen was van de Geuzen. Wie van Axel naar Huist rijdt, komt anderhalve kilo meter voor het gehucht Abs- dale langs het fort Ferdinan- dus, genoemd naar de Ferdi nand van Oostenrijk, die van 1634 tot 1641 landvoogd van de Spaanse Nederland was. Vol gens de folder van de provin ciale VW, verkrijgbaar bij de meeste VW-kantoren in Zeeuwsch-Vlaanderen, ligt het fort verscholen tussen prachtige bomen en struiken. De realiteit is anders. Een jaar of wat geleden moesten de kaprijpe populieren het veld ruimen. Jonge inplant, daar is ondanks de provin ciale herbeplantingsregeling, niet voor gezorgd. Hulst, de Reinaertstad, is het summum van vesting bouw in Zuidwest-Neder land. De omwalling van de stad, aangelegd in 1487 en in later jaren diverse malen versterkt en veranderd, is nog vrijwel geheel intact. Het in standhouden van de vesting werken kost de gemeente jaarlijks handenvol geld. Het merendeel van de uitgaven gaat echter zitten in het in standhouden van de bomen op de wallen. De iepenziekte houdt de laatste jaren be hoorlijk huis onder de bomen. Wanneer de ziekte niet tot staan gebracht kan worden zien de wallen er binnen vijf jaar weer uit als in de late middeleeuwen. Gewoonweg kaal. Het gemeentebestuur van Hulst werkt overigens wel aan een herbeplantingsplan, want kale wallen trekken Waterloop van Fort Ferdinandus. geen dagtoeristen. Waar het gemeentebestuur ook op let zijn de activiteiten van ama teur-archeologen. De Hulster vestingswerken staan name lijk bol van restanten uit het krijgslustige verleden. Mus ketkogels, kanonkogels, maar ook andere gereedschappen rusten nog in de aarden om walling. Gewapend met metaalde tectoren hobbelden enkele ja ren geleden onverlaten over de wallen, staken de schop in de bodem en toverden de aar den dijken om in brokken ga tenkaas. Wethouder G. van de Voorde (gemeentewerken) was er niet bepaald gelukkig mee en riep de zoeklustigen op om hun werkzaamheden in nachtelijke uren te staken. Dat is gelukkig voor Huist gebeurd. Dat neemt echt niet weg dat er in en om Hulst regel matig vondsten gedaan wor den. Langs de Liniedijk bij voorbeeld. Eertijds de verde- digingswal, die van Hulst naar fort Zandberg liep. Van dit laatste fort is niet veel meer over. Aan enkele verhogingen aan de Thee- naertstraat zijn nog in eni germate de vroegere vormen van het fort te herkennen. Fort Zandberg diende met het vlakbij gelegen fort de Rape, vlakbij het Hulster woonwa gencentrum, als de oostelijke verdedigingslinie van Hulst. Prins Maurits, die in 1591 kans zag om Hulst in Staatse handen te krijgen, gaf op dracht om de oostelijke linie te verlengen en te verbeteren uit vrees voor aanvallen van de Spanjaarden. De verbete ringen mochten echter niet baten. In 1596 rukte Albertus van Oostenrijk met 30.000 man op richting Hulst. Er klonk geen enkel schot, omdat de oostelijke verdedigingsli nie onbemand was gelaten op verzoek van boeren, die vreesden dat hun boomgaar den door de soldaten van Maurits geplunderd zouden worden. Maurits liet zich kennen als mensenvriend, maar verzuimde zijn verdedi ging veilig te stellen, waar door de stad Hulst weer in Spaanse handen viel. Bij de fortenroute, die is uitgezet door de VW, hoort een beschrijving die is sa mengesteld in samenwerking met de Juniörkamer Zeeuwsch-Vlaanderen. In het boekje, dat verkrijgbaar is bij de plaatselijke VW's, staan de dertig forten in de regio beschreven. KAARTING - De uitslag van de kaarting in café Marjo bij J. de Loes is: 1. L. Timmer- mans-Cl. de Winckel. 2. A. Thielens-M. Petinda. 3. I. de Winckel-J. Vermeirsen. KAARTING - De uitslag van de kaarting bij R. Thilleman is: 1. E. Weyenberg-M. Petin da. 2. G. Klippelaar-K. van Waterschoot. 3. F. Blom- maert-I. de Winckel. KAARTING - De uitslag van de kaarting in De Veehandel is: 1. J. van Cadzand, Axel. 2. A. van Gink, Axel 3. K. van Waterschoot, Nieuw-Namen. KAARTING - De uitslag van het jokeren bij R. Thilleman is: 1. mevrouw Van Vooren, Ossenisse. 2. mevrouw Van Cadzand, Axel. 3. mevrouw Verschueren, Axel. BEDEVAART - Caritas Ban- neux ND, bisdom Breda, houdt zondag 4 september de jaarlijkse dagbedevaart voor Noord-Brabant en Zeeland. De mis wordt deze keer gece lebreerd door mgr. Bomers, bisschop van Haarlem. Men sen uit Nieuw-Namen, Kiel- drecht, Clinge en omstreken die hiervoor belangstelling hebben, kunnen tot 17 augus tus contact opnemen met G. Driedijk-de Koning, Kauter- straat 46 te Nieuw-Namen. RUILDAG - De Kieldrechtse Verzamelaarsvrienden houdt zondag 14 augustus de maan delijkse ruildag van 09.00 tot 12.00 uur in feestzaal Cen trum. Lucifersdoosjes, stic kers, postzegels, oude prent kaarten, sigarenbandjes en zovoorts kunnen worden ge ruild. Ook artispunten, sou- brypunten en dergelijke. De informatiedienst is ook weer aanwezig en er is een mini tentoonstelling van postzegels met als thema: bloemen, van Jan Goossens uit Kieldrecht. Lams waar de BRIDGE - In zaal De Vier Jaargetijden speelden leden van de bridgeclub de tiende wedstrijd van de zomercom petitie. Er namen tien paren aan deel. Uitslag: 1. mevrouw Cerpentier-de heer Wauters, 2. heren De Waal-Van der Wielen, 3. heren Joossen-De Kort. TERNEUZEN - De door de ma rathon commissie van de P.V. De Eendracht te Temeuzen gehou den provinciale marathon 1 voor de oude duiven op de eendaags- fondvluchten is gewonnen door L. de Schoolmeester uit IJzendij- ke. 2. Th. van Zele Sas van Gent, 3. M. de Lijzer Cadzand, 4. H. van de Veeke Westdorpe, 5. Ch. de Poorter Souburg, 6. R. Braet Sluis, 7. P. van de Bergen Hulst, 8. P. Bakker Middelburg, 9. H. van de Hemel Philippine, 10. Ed. van Goethem St.-Jansteen, 11. G. Dusarduijn Grode, 12.J. van Pee- nen en zoon Vlissingen, 13. A. du Puy IJzendijke, 14. J. Ventevogel Nieuw en Sint Joosland, 15. Com binatie Elegeert Sas van Gent. Marathon 2, overnachtfond- vluchten voor de oude duiven: 1. W. Muller Wilhelminadorp, 2. Combinatie Koch-Riemens Ter- neuzen, 3. G. Snelders Sas van Gent, 4. J. du Puy Sluiskil, 5. G. de Wever Schoondijke, 6. L. de Schoolmeester IJzendijke, 7. W. Elegeert Koewacht, 8. W. Wege- man Temeuzen, 9. H. Mookhoek en zoon Breskens, 10. J. van Pee- nen en zoon Vlissingen. Uitslag provinciale wedvlucht vanuit Bergerac, deelname 1529 oude duiven, 1573,46mpm: 1. A. den Toonder Ovezande, 2. J. Bayens 's-Heer Arendskerke, 3. J. Wille Groede, 4. H. Vermeulen Schore, 5. J. Almekinders Kapel- Ie, 6. J. van de Branden Clinge, 7.J. van Peenen en zoon Vlissin gen, 8.J. Haak Hoek, 9. J.Boer- man Waterlandkerkje, 10. M. van Iwaarden Kruiningen, 11. W. Kwist Middelburg, 12. C Aerts Kruiningen, 13. A. de Poorter en zoon Hoofdplaat, 14. A. Schults Bruinisse, 15. P. Rijk 's-Heeren- hoek. Uitslag kringconcours West Zeeuwsch Vlaandem/Walcheren vanuit Etampes met 2456 jonge duiven, 1415,76mpm: 1. L. van de Wege ANS Groede, 2. J. Lecluyze Biervliet, 3. Th. Smallegange, 4. Sj. van de Velde, 5. Gebroeders Pijcke, allen te Breskens, 6. N. Dhont Eede, 7. Mevrouw Cop- pens-Baert Sluis, 8. A. Cornells en zoon Breskens, 9. J. Hietbrink Nieuw en Sint Joosland, 10. O. de Zutter en zoon Groede. met 896 oude duiven, 1410,39mpm: 1.1. de Cocq IJzendijke, 2. M. Jaspers Middelburg, 3. Combinatie Den Hamer, 4. R. Pielaet beiden te Hoofdplaat, 5 A. Cornelis en zoon Breskens, 6 en 7. P. Borremans Souburg, 8. H. Baute IJzendijke, 9.L. van Wallenburg Souburg, 10. A. de Wever en zoon Schoondijke. Een van de opdrachten bij de zeskamp op Polderkermis (Abs- dale) dit jaar was een lied maken over Polderkermis anno 1900. Dankzij mevrouw M. Vael-de Nijs kregen we alle teksten in handen. Vandaag nemen we het lied op dat geschreven werd door de familie Mangnus. De andere teksten komen later eens aan de beurt. De melodie van dit lied is als: Daar in dat kleine café aan de haven. Het werk op het land ging toen nog met de hand en de paarden die trokken de ploeg. De koe moest gemolken de paarden gevoerd dus de wekker ging 's morgens heel vroeg. En ieder bedrijf had ne koe ter of vijf, de boerinnen die hadden een meid. En ieder moest werken, niet enkel de sterken, voor hobbies was nauwelijks tijd. Referein: Laat ons de kermis van NU samen vieren 1900 is heel lang geleên. Laat ons de kermis van nu samen vieren Want een dorp als Abesdaal is er maar één! Van veel dingen, leren of verder studeren had toen bijna nie mand gehoord. Wie huiskwam van school hielp gewoon op het land, ge wier later maar boer of pastoor. De toekomst voor vrouwen was kinders en trouwen met iemand van den eigen stand. Veel kinders was schoon en zo'n tien was gewoon en den boer moest één zijn met veel land. Refrein: Men stierf nog aan tering, had geen riolering alleen maar een plank met een gat. Het water dat pompte je zelf uit de grond en men ging toen nog zelden in bad. Op maandag de was ja dat gaf een geplas en het witgoed dat moest op den bleek. Het was ook den tijd dat men hemden en bloezen nog met een heet ijzerken streek. Refrein: Er waren veel zieken maar weinig klinieken, een dokter werd niet gauw gehaald. Eerst zelf wataproberen en huiszalfjes smeren werd vaak met het leven betaald. 't Was thuiszorg door oma's, maar zonder diploma's, maar nu woont hier Cyril de Blok Van ongeduld branden zijn vaardige handen, zijn thuiszorg die klinkt als een klok. Refrein: Er waren al Vaelen toen in Absdale en ook al Van Ackers mis schien. Maar toen in die tijd was er in dit gehuchtje nog lang gene Mangnus te zien. Dat was een gemis dus al heel spoedig is opa Toon naar de pol der gestuurd. We wonen hier graag en we zijn hier vandaag en ook anders nooit ver uit de buurt. Refrein: Pegam.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 15