Nooit te oud voor viool NEDERLAND HEEFT ER EEN NIEUWE TOERISTISCHE ATTRACTIE BH: Simone Walraven weg bij Veronica Literaire wereld wacht met spanning op nieuwe boek Eco n DINSDAG 2 AUGUSTUS 1988 Tergend langzaam rijdt de bus langs de voortuin waarachter zich het huis van Benny Neijman moet bevinden. Dat is zoeken geblazen want de zan ger heeft het groen hoog laten opschieten. Hollywood-toers Niet uitstappen „Die ken ik!" Toon Hermans GRONINGS ONDERZOEK NAAR MUZIKALE LEERPROCESSEN VAN JONG EN OUD Bij iedereen? Samenspel NEDERLAND 1 NEDERLAND 2 'DE SLINGER VAN FOUCAULT' Eén zin NEDERLAND 3 a Aandacht IL DE STEM T2 Sterren gluren in 't Gooi Door Raoul van den Booren „Jaaa, ik zie zijn garage deur," roept een enthou siaste toerist verrukt. De bus helt over naar rechts. Als het voertuig iets terug zet wordt de spiegelruit zichtbaar die Benny heeft laten plaatsen als groet aan de voorbij trekkende gluurders. Die zien zichzelf weerkaatst in de ruit, als domme aapjes die naar zichzelf zitten te kijken. Het maakt de dagjesmensen niet uit. De begeleidende WV- gids is zelfs een beetje boos op Benny die zo de pest heeft aan de toeristen die zijn woning begluren. „Was hij in Limburg ook al zo ongastvrij?" vraagt ze venijnig. De garagedeur van Benny Neijman, de bomen in de voor tuin van André van Duin, de piasmuur van de hond van Willy Walden en de nieuw bouw van Ivo Niehe. Het zijn de nieuwste toeristische top pers in Nederland. Bussen vol dagjesmensen uit het hele land trekken vrijwel dagelijks langs de villa's van onze sterren in 't Gooi. Door deze nieuwste vorm van voyeurisme is de VW Gooi- en Vechtstreek zelfs uit gegroeid tot het derde toeris tenbureau in ons lan<j, Het begluren van sterren is voor taan een openbaar familiever- maak. Vaak tot ergernis, maar soms ook tot vreugde van de bekeken Bekende Nederlan ders zelf. De omroepwereld en alle glit ter die daarbij hoort, heeft al tijd al een grote aantrekkings kracht uitgeoefend op bezoe kers van buiten. Hilversum en 't Gooi mogen zich al lang ver heugen in de belangstelling Toni Boltini, speciaal voor de toeristen even uit zijn boer derij gekomen om handtekeningen uit te delen. foto's arnaudnilwik Daar, achter het hoge groen, woont Benny Neijman van nieuwsgierige toeristen die hopen hier een of andere be roemdheid 'in het wild' tegen te komen. Maar de sterren willen zich voorlopig maar niet laten kooien in een openbaar safari park. De kans om inderdaad een Bekende Nederlander te gen het lijf te lopen is daarom klein. Om alle rondneuzende land genoten toch tegemoet te ko men startte de VW van de Gooi- en Vechtstreek tien jaar geleden met trips langs de om- roepgebouwen en tv-studio's. Maar de toeristen wilden méér. De huizen van onze sterren be kijken bijvoorbeeld. Daarom voegde de VW daar een aparte attractie bij: de Hollywood- toers. Afgekeken van de Ame rikanen die dergelijke tochten in de sterrenwijk Beverly Hills organiseren. „Hï "HilVersum Verwachten de bezoekers iets van de allure van Hollywood. Vandaar de naam," legt VW-directeur Willem Gross uit. „We hebben gewoon ingehaakt op dat hele Story- en Privé-gedoe. De mensen willen nu eenmaal él- les zien van de omroepen en ar tiesten. Het is natuurlijk een handel in illusie, maar ja..." „In het begin hebben we wel even geaarzeld om met deze trips te beginnen," geeft Gross toe. „Je bent natuurlijk bezig met een wat vreemd vermaak. Maar uiteindelijk hebben we besloten het initiatief in eigen hand te houden. Er dreigde een wildgroei te ontstaan van al lerlei busbedrijven die te pas en te onpas langs de sterren rij den en daar de meest onfat soenlijke taferelen veroorza ken." Wie op deze plek enige gla mour wil ontdekken moet al tijd slapen. De Hollywood-toer is inmid dels een enorm succes. Dit jaar heeft de Hilversumse VW al ritten geboekt van 400 verschil lende busbedrijven uit het hele land. „De meeste sterren reali seren zich dat het bij hun vak hoort en hebben er niet zo'n moeite mee," weet Willem Gross. Maar die toeschietelijkheid geldt niet voor eerder ge noemde Benny Neijman. Toen een tijd geleden een groepje dagjesmensen zijn oprit bele gerde, rende een vriend van de huisbaas naar buiten om de toeristen de huid vol te schel den. Na dat voorval liet de po pulaire zanger spiegelruiterL aan de voorkant van zijn wó-; ning aanbrengen. Niet hele maal onbegrijpelijk. „Sinds dien wordt nergens meer uitge stapt," verzekert de VW-di recteur. „We willen natuurlijk niet dat toeristen een huis be stormen en de bewoners lastig vallen." Hoe gaat dat nu, zo'n tocht langs de sterrenstulpen? De Hollywood-toer vertrekt vanaf Theater 't Gooiland, ooit een statig hotel, maar nu een tamelijk vervallen ogend boeltje. Toch komen hier vol gens onze VW-gids Helma nog altijd veel artiesten en zelfs le den van de koninklijke familie. „Maar het is nu maandagmor gen. Dan zijn ze nog niet wak ker...." De bus toert vervolgens langs enkele omroepgebouwen. Langzaam rijden we tussen twee kantoren van de Avro door. „U kunt nu wel zeggen dat u echt binnen bent ge weest", zo steekt de gids de rei zigers een hart onder de riem. De toeristen, begerig op zoek naar een vertrouwd tv-gezicht, kijken hoopvol naar het bordes voor het gebouw. Maar de Be kende Nederlanders... laten het afweten. Op artiesten kun je ook nooit rekenen. Maar even later hebben we beet. „Die ken ik toch", veert een busgenoot op, heftig naar buiten wijzend om de mede passagiers deelgenooUgjmaken Van-^ij&Egeluk. „Dié zWm het pSHSPbij Sonja!". Je bént al snel beroemd in Nederland. Op naar het zware werk: de huizen van onze sterren. De eerste bezienswaardigheid die de bus passeert is het apparte mentencomplex waar de violist Herman Krebbers woont. Willy Walden en zijn vrouw Aase Rasmussen hebben hier ook re gelmatig hun hondje uitgela ten, maar het echtpaar is pas verhuisd. Het optrekje van onze natio nale schaatster Sjoukje Dijk stra is aan de buitenkant ver sierd met een ezel van draad- ijzer. Niet als symbolisch sa luut aan de voorbijgangers, maar omdat Sjoukjes echtge noot een circusnummer heeft waar ezelljes aan te pas komen. Sjoukje zelf is helaas met va kantie, constateert onze gids. Oh nee, ze is alweer terug. „Kijk maar, de auto staat op de oprit. Afgelopen zaterdag wa ren ze nog weg. Hebben jullie even geluk!" De dagjesmensen turen door de ruiten en tonen zich nauw gezette bouwmeesters. Het oor deel over het huis is hard. De boel zit slecht in de verf. Ook de tuin is maar minnetjes on derhouden, concluderen de passagiers. „Okee, kar maar verder.'Tn Trompenberg, de duurste wijk van Hilversum, heeft onder anderen Toon Her mans een optrekje ingericht. Vlakbij het Melkhuisje, het tenniscomplex dat Toon in een van zijn conférences opvoert. Maar helaas, de Limburgers krijgen het huis van hun be roemde streekgenoot niet te zien. Zoals deze dag nog vaker zal blijken, liggen de meest riante woningen langs B-we gen die niet toegankelijk zijn voor een grote autobus. De toe risten spreken dan ook al snel niet meer over B-weg maar over een Beroerde Weg. Kijken maakt hongerig. De bus stopt daarom bij een res taurant, vlak naast het failliete pretpark van Toni Boltini. De voormalige circusdirecteur woont hier samen met zijn vrouw, ex-vrouw en twee dochters in één boerderij. Dy nasty op z'n Hollands. „Mis schien ziet u de heer Boltini wel lopen," zegt gids Helma hoopvol. „Toni is bepaald niet mensenschuw. Als hij een bus ziet komt hij meestal naar bui ten." Inderdaad stapt Boltini even later zelfbewust op de toeristen af. Na een lichte aarzeling durft men hem zenuwachtig om een handtekening te vra gen. Eindelijk een Bekende Ne derlander, al hadden de mees ten liever een ander soort gla mour ontmoet dan de vergane glorie van de circusdirecteur. De derde kaasstad van Ne derland, Huizen, schijnt de nieuwbouwwoningen te bevat ten van Ivo Niehe, Leonie Sa- zias en Leontien Ceulemans. Helaas, we krijgen nog geen schoorsteen te zien. Niet toe gankelijk voor de bus, is het excuus. Op naar Blaricum. Daar komen we bij het huis van Mies Bouwman. Nou ja, huis. Het gros van haar landge noten zullen het met minder moeten doen. Aan haar televi siewerk heeft de presentatrice een indrukwekkend buiten overgehouden. Bedankt lieve, lieve mensen. Mies resideert aan de Prins Hendriklaan, vlakbij de plaats waar Joop van den Ende zijn nestje bouwt. Ze is een van de belangrijkste verdedigers van de Hollywood-toer. In tegen stelling tot veel collega's vindt Mies het niet erg dat haar op trek van alle kanten wordt be keken. „Ik kan me die nieuws gierigheid best voorstellen," schreef ze onlangs in een van haar columns in een dames blad. „Ik heb die drang zelf ook. Toen ik zelf in Londen Ingrid Bergman zag, ben ik haar hele maal gevolgd, tot ze het theater inging." Op de terugweg passeren we nog Huize De Stip van teke naar Dick Bruynestein. Josine van Dalsum en John van de Rest hebben keurige buren: hun villa staat om de hoek bij paleis Soestdijk. De bus toert terug naar Hil versum. Echt veel sterrenvilla's hebben we niet gezien en de oogst aan Bekende Nederlan ders valt al helemaal tegen. Maar de toeristen weten nu in ieder geval waar ze uithangen. „Die zitten in hun villa's hun geld te tellen." Viool moet je op je vijfde of zesde leren spelen; daarna wordt het nooit meer wat." Een hardnekkig vooroor deel, vindt de Groningse viooldocente Josien LeCoul- tre. Haar ervaringen met beginnende studenten en ouderen strijken tegen de haren van dit stokoude vooroordeel in. Samen met psychologe dr. Janet Jack son gaat zij onderzoeken, waarin jong en oud verschil len bij het leren vioolspelen. In vingervlugheid leggen ouderen het af tegen jongeren, maar ze kunnen veel meer dan ze zelf vaak denken. Door Kees Buijs „Ouderen hebben al veel mooie muziek in hun leven gehoord. Dan hebben ze gauw de behoefte om de viool mooi te laten klinken Lukt dat niet direct, dan zeggen ze: zie je wel, ik leer het nooit Maar na een paar maanden gaat het een stuk beter." Dat zegt Josien LeCoultre, een enthousiaste viooldocente en tevens stagebegeleidster methodiek aan het Stedelijk Conservatorium in Gronin gen. Ze is er van overtuigd dat leeftijd geen beletsel hoeft te zijn om viool te leren spelen; ook al zullen ouderen niet meer de souplesse en de snel heid halen die een jong kind kan krijgen. „Ik kreeg een mevrouw op les, die haar linker wijsvinger niet helemaal meer kon bui gen. We zijn oefeningen gaan doen, en na twee weken lukte het haar weer. Nu speelt ze een sonatine van Schubert. Zodra haar kinderen naar school zijn, gaat ze viool stu deren. De laatste tijd klaagt ze dat ze niet meer aan het huishouden toe komt: haar huis verslonst." Mensen die op latere leef tijd viool gaan spelen kunnen vaak meer dan ze denken, is haar ervaring. „Ik had wat oudere leerlingen, en ook con servatoriumstudenten die nog nooit viool hadden ge speeld. Ze hadden altijd al viool willen leren spelen, zei den ze. Maar dan kregen ze van anderen te horen: begin er niet aan, want dat wordt hopeloos." Josien LeCoultre ging met hen aan de slag, „en het ging leuk." Toen kwam haar vader, die al jarenlang viool speelde. „Ik denk dat ik maar stop", zei hij; „ik krijg zo'n kramp in mijn hand." Daar wilde ze wat aan doen -vioolspelen was z'n enige hobby. „Nu speelt hij alles weer. Hij is concertmeester van een ama teurorkest, en heeft na een hartinfarct een nieuw be staan opgebouwd." Zoiets moet ook bij anderen mogelijk zijn, dacht Josien. „Alleen vroeg ik me af: tref ik nou louter talent, of kan het bij iedereen? Als je bijvoor beeld weet waar de knelpun ten liggen bij ouderen, kun je daar op letten." Een jaar geleden schreef ze daarover een brief naar de Groningse universiteit. Na veel omzwervingen belandde de brief bij dr. Janet Jackson van de vakgroep experimen tele psychologie. En zij zag er wel wat in. Janet Jackson doet onderzoek naar het ge heugen en leerprocessen bij ouderen, en geeft colleges over vaardigheden en li chaamsbewegingen. „Leren doen mensen op verschillende manieren", zegt Janet Jackson. „Ouderen le ren een vreemde taal berede nerend. Jonge kinderen leren gewoon hoe het moet; het waarom komt later wel." Over de rol van leeftijds verschillen bij het leren van lichaamsbewegingen weten psychologen nog weinig, zegt ze. „Misschien moeten oude ren daarin meer les krijgen dan jongeren. En wat het ge heugen voor klanken betreft, denk ik dat dit met leeftijd niets te maken heeft." Zelf is Janet Jackson gepro moveerd op het onderwerp ti ming: „Hoe weten we wan neer dingen gebeuren? Dus ook: hoe weten we wanneer we noten moeten spelen? De variatie in het spelen is ont zettend interessant. Zo ont dek je ook de creativiteit. Wanneer ga je daar tijdens de lessen iets van merken?" Ja- net Jackson is reuze be nieuwd. Hoe verloopt het samenspel van lichaamsbeweging, ge hoor, toongeheugen en gevoel voor ritme bij jong en oud? Dit is nagenoeg onbekend terrein, en hiernaar begint binnenkort onderzoek van de Groningse psychologen. Drie kinderen van acht tot tien jaar, drie jongeren van begin twintig en drie oude ren, van wie twee tegen de zestig, zijn de muzikale proef konijnen. Ze krijgen net als andere leerlingen een half uur per week vioolles van Jo sien LeCoultre, en tweemaal per maand groepsles. De negen moeten regelma tig testjes uitvoeren. Er wor den video-opnamen van hen gemaakt en een handvol des kundigen gaat hen letterlijk en figuurlijk op de vingers kijken. In een dagboekje moeten de negen bijhouden hoe vaak ze oefenen Omdat de onderzoek(st)ers binnen de groepjes van drie individuele verschillen ver wachten, heeft Janet Jackson hen inmiddels persoonlijk heidstests afgenomen. Over een jaar moeten de resultaten van het onderzoek op een rij staan. Psychologe dr. Janet Jackson (links) en viooldocente Josien LeCoultre. - fotoefg Veel kinderen leren een noot zuiver spelen door haar eerst te zingen. „Aan volwassenen kun je niet in de eerste les vragen om iets te zingen", zegt Josien. „Bij ouderen wil de stem vaak niet. Maar je kunt het him wel precies uit leggen. Kinderen stappen ge makkelijker over die drempel heen. Ze hebben minder uit leg nodig, ze leren spelender wijs." Hoe sterk zingen en spelen hand in hand gaan, merkt Jo sien LeCoultre op scholen in Friesland. „Kinderen op christelijke scholen zingen en spelen zóveel gemakkelijker dan op openbare scholen. Hun latere muzikale ontwikkeling wordt moeilijker als ze op school niet, of verkeerd, heb ben leren zingen." Josien doet mee aan wat zij noemt „een fantastisch pro ject" in de Friese gemeente Opsterland. Op alle scholen daar krijgen kinderen uit groep vijf drie maanden een instrument naar keuze. Klas sen waar goed gezongen is blijken het stukken beter te doen. Het jaar daarop kunnen de kinderen een jaar lang les krijgen op dat instrument, en vervolgens kunnen ze naar de muziekschool. De talentrijken gaan allemaal door. Zwaar werk, maar de moeite waard, vindt Josien. „Ik sta soms bij de wc's les te geven. Bij sommigen komen de tranen als hun instrument na tien weken weg gaat. An deren zeggen 'gelukkig'. Die heb je allemaal in één groep zitten. Maar op deze manier geef je kinderen wel een kans." Terug van de To verberg Simone Walraven: drie maanden nadenken. foto nos HILVERSUM - Simone Walraven, nu nog pre sentatrice van het Veronica-tv-programma Countdown, gaat weg bij Veronica. Per 1 oktober van dit jaar zal ze haar werkzaamheden voor Veronica-radio en -televisie stopzetten. Simone Walraven Gaat niet naar een andere omroep. „Ik ga vanaf 1 oktober drie maanden nadenken, an dere dingen doen, waarvoor ik nu geen tijd heb gehad. Mocht me dat niet bevallen dan staat de deur bij Lex Harding altijd open", aldus Simone in een toelichting op haar besluit. Haar plaats bij Countdown zal worden ingenomen door Wessel van Diepen. Na de Walt Disney-film 'Es cape to Witch Mountain' zendt de NCRV vandaag het vervolg uit. In 'Return from Witch Mountain' brengen de kinderen Tia en Tony een vakantiebezoek aan de aar de. Oom Ben heeft hen per soonlijk met zijn vliegende schotel gebracht en de taxi chauffeur opdracht gegeven het tweetal naar Los Angeles te brengen. Daar in die grote stad is tegelijkertijd de schurk Gannon bezig de laat ste hand aan een nieuwe uit vinding te leggen. Van onze correspondent Gerard Kessels ROME - Er is niet veel fantasie voor nodig om te vopj spellen welk boek de internationale literaire sensatie va het komende najaar zal zijn. Acht jaar na het verschij nen van 'De Naam van de Roos', komt de tweede romai van Umberto Eco op de markt. Het boek wordt voor eerst officieel gepresenteerd op de gerenommeerde Inter nationale Boekenbeurs van Frankfurt. Het nieuwe werk van Eco draagt de nieuwsgierigheid op wekkende titel 'II Pendolo di Foucault', oftewel 'De Slinger van Foucault'. De titel verwijst naar de Franse natuurkundige Jean-Bernard Foucault, die in 1851 een instrument uitvond dat de draaiing van de aarde aangeeft. Eco, die het laatste jaar vrijaf heeft genomen van zijn werk aan de universiteit van Bologna om aan het boek te werken, heeft steeds uiterst geheimzinnig gedaan over zijn jongste geesteskind. Officieel ontkende hij zelfs met een nieuw boek bezig te zijn. Tege lijkertijd strooide hij echter op een knappe manier allerlei ge ruchten uit om de spanning on der zijn ongeduldige lezers nog verder op te doen lopen. Zelfs zo kort voor het boek op de markt komt willen Eco en zijn Italiaanse uitgever Bom- piani er eigenlijk niets over kwijt. Met een persbericht van één zin heeft Bompiani nu dan toch aangegeven dat het boek er aan zit te komen. „De Slin ger van Foucault is het verhaal van de moeilijke situatie waarin drie Milanese uitgevers terecht komen die, als ze de buik vol hebben van alle ma nuscripten die ze moeten lezen over occulte wetenschappen en geheimzinnige organisaties, besluiten om zelf een verhaal te verzinnen - en ontdekken dat iemand hen serieus neemt", zo luidt het bericht van de uitge ver. De korte beschrijving van Eco's nieuwe roman maakt duidelijk dat een aantal ingre diënten van 'De Naam van de Roos' in het nieuwe werk niet ontbreekt. Het wordt weer een literaire detective met tal van dubbele bodems. Speelde 'De Roos' in de middeleeuwen, 'De Slinger van Faucoult' is in deze tijd gesitueerd. Wellicht dat Italië's beroemdste universi teitsprofessor er ook nog een aantal eigen ervaringen in heeft verwerkt. Eco beoor deelde ruim vijftien jaar lang manuscripten voor uitgever Bompiani. Na het lezen van zo veel werk van anderen besloot hij uiteindelijk zelf een roman te schrijven. Iets wat de drie Milanese uitgevers in zijn nieuwe boek ook doen. 16.37 I De zwaan De stap van filmster naar prinses werd Grace Kelly in 1956 vergemakkelijkt door de film The swan'. In de laatste rol uit haar Hollywood-ear- rière mocht ze een prinses spelen, die door haar moeder aan een troonopvolger wordt gekoppeld. Prins Albert heeft echter totaal geen interesse in prinses Alexandra. Zelfs als de charmante huisleraar haar avances begint te ma ken is Albert niet van zijn stuk te brengen. 22.40 Sparta 100 jaar )e Rotterdamse voetbalclub iparta viert zijn 100-jarig lestaan met vele feestelijk- leden. Een daarvan is een ubileumwedstrijd tegen het tarcelona van Johan Cruijff. n het TROS-programma Sparta 100 jaar' is van deze bijzondere ontmoeting een samenvatting te zien. Vooraf laat een korte documentaire met beelden uit de clubge- ichiedenis en gesprekjes met sudgedienden, onder wie Ri tus Terlouw, Jan van Beve- •en, Tinus Bosselaar en Bok de Korver. j[ 21.31 Naar kerk en werk... jarig Spar van Bare 23.45 NOS 09.0 sleclj 13.1 sleclj 18.30 slecl 18.45 19.00 19.25 20.00 20.29 21.06 Gido door: Philfl viool] 21.31 hu In het vroegere leerlooiers- lorp Rijen staan nog steeds ;ele leerfabrieken. Zij zul- n waarschijnlijk de laatste in, want de productie van te Brabantse leerlooierijen pt snel terug. Over de ge- ihiedenis van het leerlooien Rijen maakte Joost Seelen [oor de RVU de documen- lire 'Naar kerk en werk was lunne gang'. Seelen komt if uit een Ieerlooiersfami- le. De historische opnamen de film geven een goed id van de slechte arbeids- tandigheden vroeger, laarnaast zijn er ook inter- iews in opgenomen met ar- iders uit de lederindustrie beelden van het moderne ten. 16.001 het! 17.55 18.00 18.05 18.10 18.25 jeugf 18.50 serie! Spel 19.40 medi 19.45 20.10 Umberto Eco: van één zin. persbericl - foto! Buchmesse zich in hun hanö Elk jaar wordt er in Fran speciaal aandacht besteed t éen land. Meestal is dat f land van de derde wereld. I> jaar is voor het eerst voor ff Europees land gekozen: Ita Tot voor een paar maanden: het er naar uit dat de Duit die keus zouden berouwen. 'j Italië te bieden had was veel. De aankondiging Eco's boek op tijd klaar is ht het Duitse pessimisme echj in euforie veranderd. D: komt nog bij dat ook de nieuj roman van Alberto Moravia j Viaggio a Roma', de reis Rome, op de beurs gepri teerd wordt. Beiden worderj één pakket gepresenteerd, beetje vreemd, vindt het I liaanse weekblad Panorai „Een groter verschil tusj! twee romanciers bestaat erI in de huidige Italiaanse litefl tuur." I P uurtao ohwi mnsm aeon acsrno. iBtkyk dal. [en ran die aezell/fr kleine 'Ifrtjr:4 \Vuii Het, 5 UOc/ Intussen wrijven de organisa toren van de Frankfurter Op de floppy-discs varrijj personal computer is Eco J L met schrijven van een tws, J roman begonnen omdat succes van zijn befaamde steling begint weg te ebben.^ff-CllTlOOne Naam van de Roos' loopt 1 als een trein. Er zijn tot nul bijn acht miljoen exernpk L. van verkocht. Het is in 22Uil /Y*^^R LAJ K" h/A-7~ den vertaald. Binnenkort - gen Rusland, Hongarije, Jal en de arabische landen. In lië is het boek aan zijn 24e i toe. Het wereldsucces van Roos' heeft Eco geen E eieren gelegd. „Sinds enige kan ik alle antieke boeken pen die ik wil hebben", zo N hij toegegeven. hiOL,

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 6