Fransen tobben in Kanaaltunnel 'Futuroscope' gokt op de toekomst IN JAAR TIJD KRAP 100 METER Vlinders verdwijnen langzaam maar zeker Over De Warme Bakker en De Koude Slager Vrouw Lot slachtoffer van chemische reactie 'ONTBRE] DE STEM EXTRA OP MAANDAG 1 AUGUSTUS 1988 SANGATTE - Een jaar na de on dertekening door president Mit terrand en premier Thatcher van het Frans-Britse Kanaaltunnel verdrag (29 juli 1987) blijken de Britten een stuk verder met gra ven dan de Fransen. Modderen Are de Triomphe Doorbraak STICHTING MAAKT '89 NATIONAAL VLINDERJAAR PHILIPS PARTNER IN WETENSCHAPSPARK BU POITIERS Kind Witte doek LEASI CENT TERNEUZEN MID DELBURG - In tegen stelling tot de ver pachtingen is Zeeland dit weekeinde een toe ristische leegloop be spaard gebleven. Topdagen Campings Niet warm Positief T48 Door Bob van Huët De 'Tunnellier l'(TF 1), het 43 ton we gende Amerikaanse graafmonster dat eind januari bij Sangatte (onder Ca lais) werd ingezet blijkt pas 100 meter te hebben weggekrabd, tegen 1500 me ter voor de machine in Folkstone, aan de overzijde. „De geologie was moeilijker dan verwacht", erkent André Bénard, de Franse directeur van Eurotunnel, het consortium dat de 50 ki lometer lange verbinding tot stand brengt. Bijna viervijfde ervan ligt onder zee. De ver traging heeft te maken met de samenstelling van de verschillende krijtlagen onder de Ka naalbodem. De gezochte 'blauwe krijtlaag', waarin probleemloos drie gaten (twee spoor tunnels met daartussen een servicetunnel) geboord kunnen worden ligt heel gunstig aan de Britse kant, maar ongelukkiger bij de Fransen. Voordat de Franse boorders terecht kunnen in het voor water ondoordringbare en dus droge blauwe krijt moeten ze eerst drie kilo meter door een vochtige kiezellaag (grijs krijt) modderen. Dat bleek des te moeilijker omdat de beitels van TF 1 die de grond moe ten wegschrapen niet in de ideale stand ston den. De afvoer van water en puin verliep evenmin probleemloos. Lichte onderschatting van het karwei door de Fransen? Bénard meent van niet. „We wisten dat het aan deze kant wat moeilijker zou gaan. Dit zijn de normale aanloopproble men. Op de wereld bestaan geen twee iden tieke bouwputten. Aan Japanse ervaring met de Seikan-tunnel (54 kilometer lang, waarvan 22 onder water, red.) heb je hier weinig. Elk project heeft zijn eigen compli caties. We hebben van de onze geleerd en de opleiding van het personeel wat gewijzigd. De speling die we in ons tijdschema hadden is nu geconsumeerd. Ik hoop dat we vanaf gauw op onze kruissnelheid kunnen werken ofwel 100 meter per week." Dat kwam er de afgelopen dagen overi gens nog niet van omdat de communistische vakbond CGT het eerste "jubileumjaar' aan greep voor een korte staking. Geëist werd loonsverhoging voor de arbeiders die in het lastige grijze krijt hebben moeten afzien. Maar Bénard meent dat desondanks en nog „enige incidenten" (aan de Engelse kant woedde twee weken geleden een „klein brandje, met veel rook, maar zonder gewon den") de zo lang verbeide tunnel toch op 15 mei 1993 normaal zal funktioneren. Bodemmonster leerden de Fransen voorat dat de niet de laatste maar de eerste loodjes het zwaarst zouden wegen. Om in de kapi tale beginperiode niet al te veel tijd te verlie zen werd daarom besloten halverwege de te doorboren kiezellaag een 60 meter diepe put te graven. Vanuit dat zogeheten 'gat van Sangatte' wordt momenteel aan drie tunnels richting Engeland gewerkt en aan drie ande re, landinwaarts. Bij het vlakbij gelegen dorpje Coquelles komt straks een immense treinemplacement waar al het wegverkeer met inzittenden en al op de rails gaat. De snelle TGV's zullen daar ook ondergronds gaan en Londen op drie uur 'sporen' van Parijs brengen. Onder in het gat van Sangatte (waar volgens onze gids „de Are de Triomphe makkelijk in past") zijn dus zes gapende gaten te zien. Erg veel activiteit valt er tijdens ons bezoek niet waar te nemen. De middagploeg sleutelt wat aan de haperende TF 1. „Niks bijzonders, zo meteen gaat het beginnen", zegt een van de gravers, die het beestje vergelijkt met een duikboot. Het grijze krijt is zo nat dat er dui kers aan te pas moeten komen bij eventuele reparaties aan de graaf koppen. Eenmaal 'ins blaue' zijn twintig man vol doende om de grootste Europese boorklus te klaren. TF 1 moet dan 500 meter per maand door het krijt knagen, een spoor van beton- gewelven achterlatend. Liefst 221.000 van die speciale 'bekledingsstukken' zijn alleen al aan de Franse kant nodig. Ze worden gefa briceerd in een naast de bouwput neerge zette fabriek. In totaal moet onder het Ka naal ruim zeven miljoen kubieke meter aan krijt en puin worden weggekrabd. De eerste doorbraak, die van de servicetun- nel (van waaruit alle ventilatie-, electrici- teits en veiligheidssystemen worden aange sloten op de belendende spoortunnels) staat geprogrammeerd voor eind 1990. Veertig me ter onder de Kanaalboden kunnen Fransen en Engelsen elkaar dan een handje geven. Eurotunnel-directeur André Bénard ver trouwd erop dat de financiering van het 20 miljard gulden kostende project nu rond is. Het eigen kapitaal van Eurotunnel is met succes verhoogd tot de benodigde 3,5 miljard gulden; internationale banken, hoofdzake lijk uit Japan en Europa, lenen de rest. Het definitieve groene licht van de gezamenlijke beleggers verwacht Bénard volgende maand. De matige graafresultaten tot nu toe zullen daarop volgens hem geen invloed hebben. Een gapend gat richting Engeland. 'TF1', de met problemen kampende Kanaalgraver. Door Willem de Vroomen VLINDERS. Het woord al leen al heeft iets zweverigs, iets dromerigs. Wat is er mooier dan onder de zomer zon in het gras te liggen sta ren naar die rondfladderen de, kleurige diertjes die van bloem tot bloem gaan. Even alles om je heen vergeten. De mysterieuze beestjes zijn dan ook niet voor niets het symbool van een zonnig en zorgeloos bestaan; althans voor ons mensen. De vlinder zelf heeft een leven dat niet meer zo zorgeloos is. De gebieden waar de vlinder leeft, zoals bermen en velden met bloemen, verdwijnen lang zaam maar zeker. En daarmee dreigt ook de vlinder te ver dwijnen. En dat is te merken. Het aantal vlinders dat op een zomerse dag een bezoekje aan de tuin brengt, is aanmerkelijk minder dan zo'n twintig, dertig jaar geleden. De plekjes die nog wel voor een vlinderleven geschikt zijn liggen vaak ver van elkaar. Vlinderpopulaties raken daar door geïsoleerd en worden kwetsbaar. Een slechte zomer, zoals in 1987 het geval was, kan een hele populatie doen uitster ven. In een geïsoleerd gebied zal geen nieuwe populatie zich meer kunnen vestigen. In de afgelopen 40 jaar zijn in Nederland al veertien vlinder soorten uitgestorven. Van de 62 dagvlindersoorten die nu nog in Nederland voorkomen wordt meer dan de helft met uitster ven bedreigd. De Vlinderstich ting in Wageningen probeert daar iets aan te doen en heeft 1989 uitgeroepen tot Nationaal Vlinderjaar. Er zal onder meer intensief voorlichting worden gegeven op scholen en in samenwerking met de Vlinderstichting zal de Vakgroep Natuurbeheer van de Landbouwuniversiteit Wa geningen een internationaal congres organiseren over vlin ders in Europa. Volgens Will Bemelmans en Els Hekstra van de Vlinder stichting beseffen veel mensen niet hoe belangrijk de vlinder voor de natuur is. Het insect zorgt er voor dat planten zich kunnen vermeerderen. Door de nectar uit de bloemen te halen brengt de vlinder tegelijk het stuifmeel van de ene bloem naar de andere. Zelf dienen rupsen en vlinders als voedsel voor andere beesten, zoals vo gels. Een andere nuttige kant van de vlinder is dat je aan de aan- of afwezigheid van het dier de kwaliteit van de natuur kunt aflezen. „Wanneer er ergens wel bloemen, maar geen vlin ders zijn, kun je met vrij grote stelligheid beweren dat het slecht gaat met de natuur. Een vlinder is in zekere zin een ba rometer", weet Els. „En dat is tevens het be staansrecht van de Vlinder stichting. We zitten niet op een eilandje vlinders te tellen. Ons werk komt uiteindelijk de hele natuur ten goede." Een van de weinige gebieden in ons land waar het de vlinder nog redelijk goed gaat, is de westelijke Achterhoek; de Graafschap en de Liemers om precies te zijn. In die oostelijke streken van Nederland komen van oudsher veel verschillende soorten vlinders voor. De warme bakker noemt zich zo omdat de klanten die in zijn winkel hun da gelijks brood komen kopen zich ook de handen kun nen warmen daaraan. Het lag een uur daarvoor nog in de oven. Bij de koude bak ker lukt het de broodkopers niet hun handen te warmen aan bijv. het hallef ie volkoren of een hele Gelderse mik. Het brood dat hij verkoopt heeft hij niet zelf gebakken. Het werd hem toegeleverd door een broodfabriek. Daar is het vanzelfsprekend ook warm uit de oven gekomen, maar eenmaal gearriveerd in de winkel van de bakker is het dat al lang niet meer. Bakkers buurman, De Beenhouwer, anno 1987, zich noemende Ambachtelijke Edel Keur Slager is deze tweedeling naar tempera tuurverschil volkomen onbe kend. Wat bij hem in de win kel ligt is altijd koud, sterker nog, mag volstrekt niet warm zijn. Hoe kouder zijn produk- ten des te vlotter de verkoop ervan. Dit geldt echter alleen voor het vlees van dode die ren. Bij mensenvlees is het weer net andersom. Als dat koud is stoot het de cliënten af en vindt in het geheel geen aftrek. Voor de kenners en/ of liefhebbers van mensenvlees mag de temperatuur ervan niet zakken onder de 37 gra den Celcius. Door de eeuwen heen heeft de seksueel misdeelde walvis vaarder in de koude pool nacht staan dromen van lek ker warm vrouwenvlees en de madame van Het Haven Hoerenhuis heeft er altijd nauwlettend op toegezien dat het vlees dat zij te huur aan bood minimaal die tempera tuur bezat. Zij beperkte uiteraard de toegang tot haar etablissement niet tot de zee man, wetend dat ook de land rot van haar dienstverlening gebruik kwam maken. Ook hij voelde zich bekocht als de temperatuur van het vlees dat hij kwam strelen kil aan deed en de vingertoppen. Waar dit al geldt voor de simpele landrot in zijn volks bordeel hoeveel te meer dan niet voor de landheer in zijn nightclub. Breda, nimmer achterhaald door het tempo van de voortschrijdende be schaving, telt ook al jaren een keur van dit genre warm- vleesvoorzieningen. Een rijk- beregende stadswandeling op een decemberochtend voerde mij door die honderd jaar oude bouwstijlen hutspot, ge. naamd De Ginnekenweg, Daar werd mijn oog getroffen door het pand van een warme slager, getiteld De Blote Kom ten, nog gesloten op dat vroege uur. Hoe nu? vraagt de oplettende lezer zich 5, hoe weet hij met zoveel ze kerheid de naam te noemen van een nog gesloten behui- zing Welnu, die naam stond in forse, vergulde letters ver noemd op de raamblinderin- gen, zij het dan in het Engels: The Bare Bums. Om de zoetvloeiende allite ratie van deze Engelse bena ming geen geweld aan te doen door de prosaïsche, hoewel correcte nederlandse verta ling Blote Konten kunnen we de uitbater het genoegen doen het stafrijm te redden door de even rake vertaling: De Blote Bipsen. De warme slager zal deze naam echter nimmer gaan voeren. Ook voor hem geldt wat van kracht is voor de andere Bredase nering doenden: wat je ver haalt ii lekker. Getuige: De Klokshop, de Fopsjop* (hoek Bosch straat-Korte Boschstrat) en het Hair-Styling Instituut (=kapsalon). Zijn zaak heet derhalve: Nightclub The Bare Bums. P.S. Engelse toeristen hebben 't maar moeilijk met om Double Dutch shops en sjopt Een Fopshop zegt hun weinig omdat in hun land een fop een modegek is. Ze staren in de étalage van de Fopsjop naar plastic imitaties van een kwam menselijk braaksel (het zogeheten Kleintje Kots) en vragen zich af waar en wan- neer Nederlandse modegek ken deze uitmonstering dra gen. S?o4K GTHtd De Vlinderstichting heeft die streek voor het Nationaal Vlin derjaar dan ook aangewezen als voorbeeldgebied waar goede kansen zijn op herstel van de dagvlinderfauna. Daar bij is volgens de Vlinderstich ting een belangrijke taak weg gelegd voor de overheid. Maat regelen ter bescherming van het gebied zijn nodig. De centrale vraag in het voorlichtingsprogramma van de Vlinderstichting wordt ech ter niet aan de overheid ge steld, maar aan de individuele burger. 'Wat kunnen we zelf doen voor het behoud van de vlinders in Nederland?'. Wie meer over vlinders en het Nationale Vlinderjaar wil we ten, kan contact opnemen met de Vlinderstichting, Grintweg 273, 6700 AM Wageningen. Te lefoon: 08370-11220. Door Thomson Prentice LONDEN - De vrouw van Lot veranderde tijdens de on dergang van Sodom en Gomorra in een zoutpilaar als ge volg van een chemische reactie. Dat meent dr.I.M. Klotz, een scheikundige uit Illinois (VS) die hiermee een moge lijke verklaring voor één van de grootste raadselen in het Oude Testament geeft. De theorie oppert dat de regen van vuur en zwavel die God volgens de bijbel over de ver dorven steden uitstortte, leidde tot een enorme plaatselijke oververhitting van de atmos feer. Deze extreme concentra tie van hete lucht had weer ten gevolg dat in het lichaam van de vrouw van Lot een chemi sche reactie plaatsvond, juist toen zij nog eenmaal omzag naar de vlammenzee. In het medische vakblad 'Journal of the Royal Society of Medicine' schrijft dr. Klotz dat de voorvaderen der Hebreeërs het woord zout gebruikten voor alle vaste stoffen met een zout achtige smaak. Het zout dat de Door Bob van Huët POITIERS - „Wie had drie jaar geleden kunnen den ken dat Philips en IBM hier miljoenen in een graanveld zouden pompen?". Olivier Barberot, directielid van het sinds een jaar geopende Franse wetenschapspark 'Futuroscope', zegt het gek scherend, maar lijkt zelf nog steeds wat verbaasd. Even ten noorden van Poitiers, midden in het van oudsher agrarische departement Vien- ne, vielen de miljoenen uit de hemel. Waar tot voor kort nog tarwe groeide is nu een futuristisch complex verrezen dat volgens zijn Franse ontwikkelaars uniek mag heten in Europa. Het bijzondere zit hem in de opzet, want volgens Barberot hebben we te maken met het eerste 'pretpark' waar recrea tie, educatie en produktie hand in hand gaan. Het komt erop neer dat het ene het andere moet stimuleren en het depar tement Vienne en de regio Poi- tou-Charente zo drie vliegen in één klap kunnen slaan. Een gok op de toekomst waarin door de lokale overheden een slordige 300 miljoen gulden wordt geïn vesteerd. De in het oog springende archi tectuur van 'Futuroscope' ver rast vanaf de N 10, tussen Poi- tiers en Chatelerault. De ver schuilende paviljoens hebben spectaculaire, „symbolische" vormen gekregen. Het centrale gebouw bestaat zo uit een enorme glazen driehoek met ingevoegde bol. „De drie di mensies van de ruimte, plus de vierde van de tijd", licht archi tect Denis Laming een verza meling buitenlandse journalis ten toe. Wat verder spiegelt een enorm zwart brok rotskristal ter illustratie van „het genie van de natuur". 'Technologie', een bioscoop en restaurants hebben hierin onderdak gevon den. Volgen nog de bouw van een lotusbloem ("de creativi teit") en een druppel ("de inter actie"). Een monorail zal ze in 1990 verbinden met (water) speeltuinen, hotel, congrescen trum, technisch lyceum, TGV- station en een high tech-indus- triezone. Dat alles verspreid over een terrein van 250 hecta- De filosofie achter 'Futurosco pe' is niet allleen toeristen te trekken, maar ook de lokale boerenbevolking in aanraking te brengen met de technieken van morgen. „De toekomst van het traditionele landbouwde- partement Vienne is er niet be ter op geworden sinds de Brus selse quota", stelt Barberot droog. In het park daarom een technisch lyceum, gespeciali seerd in communicatie en info- matica. De komst van nieuwe indu strieën moet de derde en feite lijk belangrijkse pijler van het park worden. Door een „opti male infrastructuur" en aan trekkelijke vestigingsvoor waarden te bieden plus een fe nomenale etalage voor nieuwe produkten hoopt Vienne zijn werkloosheidscijfer (dat overi gens onder het landelijke ge middelde van 10,5 procent ligt) op te poetsen. 500 mensen moe ten er sowieso aan de slag kun nen. IBM en Philips hebben als eer ste ingehaakt. De Nederlandse multinational richtte een „we reld van het kind" in, waar de jongsten naar hartelust kun nen spelen met video- en com pact disc-apparatuur. „Een be hoorlijke investering", zegt Jean Lassara van Philips France. „Maar we geloven wel in deze opzet. We hebben in ieder geval geknokt om de Ja panners eruit te houden. Moge lijk dat we hier straks nieuwe apparatuur kunnen testen met de consumenten van morgen. Voor ons is er natuurlijk niets mooiers dan kinderen die met Philipsprodukten spelen". Een interessant aspect voor het bedrijfsleven moet de zoge heten „teleport" worden, waar bij 'Futuroscope' een exclusief contract heeft gesloten met de Franse PTT voor de goedkope onderhuur van experimentele communicatiesystemen. Na een eerste jaar met 'slechts' 220.000 bezoekers (terwijl de meeste gebouwen nog in de stijgers stonden) lijkt 'Futuro scope' deze zomer voorzichtig zijn draai te vinden als 'pret park'. De tegenhanger van het Parijse technologiemuseum 'La Villette' verwacht dit seizoen zo'n 400.000 toeristen. Exposities over heelal en moleculen zijn natuurlijk heel interessant, maar voor de va kantiegangers komt het grote spektakel toch van het witte doek met de Amerikaanse 'snowscan'-projector. Dit film kanon raast er liefst 60 beeldjes per seconde door heen, wat verbluffend scherpe en heldere 'reliëf'-beelden oplevert. Om het effect te verhogen zijn de fauteuils in een tweede zaal op een bewegend, computerge stuurd platform gemonteerd. Een Zwitserse uitvinding waar je kijkend naar een acht baan echt misselijk van wordt. De 400 plaatsen tellende 'Kine- max' zit in het rotskristal ver stopt en is een dure uitvoering van het Omniversum in Den Haag. Extra attractie hier is dat het doek aan het einde van de voorstelling met wand en al omhooggaat en het publiek plotseling aan de rand van een kunstmatig gegraven meertje zit De techniek staat voor niets. Het rotskristal-paviljoen: „genie van de natuur" vrouw van Lot het leven kostte was calcium, dat van nature in een lichaam aanwezig is. „Ze moet geraakt zijn door een krachtige golf hete lucht met een hoog gehalte aan car* bondioxide. Ze was blootge steld aan buitengewoon grote hitte en straling die afkomstig waren van het inferno achter haar", zegt Klotz. Als gevolg van de hitte en het carbondioxide zou haar li chaamstemperatuur dusdanig gestegen zijn, dat een noodlot tige hoeveelheid calcium door haar vaatstelsel begon te stro men. Als calcium (Ca) en gas vormig carbondioxide (COi) met elkaar reageren, ontstaat het mineraal calciumcarbonaat (CaCOs), of calciet. „Dit moet een samentrek king van de spieren tot gevolg hebben gehad die leidde tot een algehele verstijving. Tegelij kertijd zorgde het carbondioxi de, dat zich verspreidde naai alle organen en weefsels, voor de vorming van massief cal cium tussen en in alle li chaamscellen." Volgens Genesis 19 was Lot, een rechtschapen inwoner vafl Sodom, door God gewaar schuwd en in de gelegenheid gesteld met zijn gezin te ont snappen aan de aangekondigd! verwoesting. Dr.Klotz ver moedt dat het gezin van Lot na een paar kilometer te kampen kreeg met een vuurstorm, die hen vanuit Sodom achterna waaide. Door zich om te keren in de richting van de bran dende stad, in plaats van doet te lopen, stelde de vrouw van Lot zich een ogenblik bloot aan de straling zodat in haar li chaam de reactie plaats kon hebben, zoals hierboven be schreven. „Zij stierf aan rigor calcium carbonatus en veranderde daarmee in een bewegingloos stuk calciet", zegt Klotz. Mis schien werd de legende van de pilaarvorming nog versterkt doordat de van de Dode Zee waaiende winden een laagje zout over haar lichaam legden, bij wijze van 'finishing touch',zegt hij. copyright the times Parade Partner in Autoleasing Leasing Centrum BA 4903 RE Oosterhout Van onze verslaggever OOSTBURG - Het gemeen tebestuur van Oostburg meent dat het inlassen van een adempauze op het ge bied van sociale woning bouw een positief effect kan hebben op de leegstand van Woningen. Tevens kan een jaar niet-bouwen leiden tot een 'zuivering' van de lijst Van woningzoekenden. Het college verzoekt de ge- sj meenteraad dan ook om een bouwstop van een jaar nog eens in overweging te nemen. In 1987 koesterde het college ook al dit plan, maar werd door de Oostburgse politiek terug- Gee Van onze verslaggever Stafmedewerkster M. de Muynck van de provinciale VW sprak gisteravond van een 'gezellige drukte' op de kampeerterreinen en In de verhuursector. „De eerste lichting toeristen mag dan dit weekeinde ver- troiken zijn, toch zijn buiten verwachting nog erg veel men sen gekomen die gekozen heb ber voor een vakantie in Zee land. Met name in de hotelsec tor is dit te merken aan het groot aantal korte boekingen. Veel mensen hebben gekozen voor een kort verblijf om eerst even de kat uit de boom te kij ken en als het dan redelijk we«r blijft alsnog wat langer te blijven", aldus De Muynck. De toeristische attracties heb ber ook het afgelopen week einde topdagen beleeft, omdat het geen uitgesproken strand weer was. „Miniatuur Walche ren heeft inmiddels zijn 100000e bezoeker genoteerd. Beduidend eerder dan vorig seisoen. Daarnaast trekt ook de Delta-expo op Neeltje Jans grete aantallen bezoekers, maar ook de wat minder grote attracties zoals de verschil lende musea, de reptielengale rie Iguana in Vlissingen en de Stoomtram trekken heel wat geïnteresseerden." aldus de VW-zegsvrouwe. De vakantiewoningen aan de kust waren dit weekeinde vol gens de VW-woordvoerster nog voor de volle honderd pro cent bezet. „Slechts incidenteel Is er nog een gaatje te vinden." De campings aan de kust zijn weliswaar niet vol, maar een bezettingspercentage van 90 tot 95procent wordt vrijwel overal gehaald. In het binnenland is de bezettingsgraad op de cam pings beduidend minder. De hotels hebben nog enige ruimte, maar ook in deze sector is er nog sprake van een be hoorlijke bezetting. „Vie kunnen dan ook nog bij lange na niet spreken van een Verloren seizoen. De eerste helft van juli was voor de hele recreatiesector slecht, maar droog weer en dan hoeft het e<ht niet heel erg warm te zijn, kan het seizoen nog redden. Van een topseizoen zal echter geen sprake zijn", aldus me vrouw De Muynck. Het matige weer van de afgelo pen weken heeft ook nog een positieve bijkomstigheid. „Na drukkelijk krijgen we overal te heren dat de sfeer gewoonweg gezellig is. Zeeland is tot op he den verstoken gebleven van onrust op campings en in toe- nstenpiaatsen, die bij warm k°p ^steken. Ongere geldheden en excessen hebben toch nog nergens voorgedaan en daar zijn we als WV ook ei® blij mee, omdat het imago van Zeeland als vakantiepro vincie goed doet", stelde zij.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 4