VERSTRENGELING YAN BELANGEN STEEDS OPENLIJKER EN INGEWIKKELDER
tt toeristen
nflSTEM MAANDAG 25 JUL11988
irbecue
DSSE
ODDERS
Om de kern van de Amerikaanse
ioofdstad Washington heen loopt een
acht-baans rondweg die 105 km lang is
en die The Beltway wordt genoemd.
3innen die Beltway ligt een gebied dat
11 vierkante kilometer groot is.
)aarin bevinden zich niet alleen de
Amerikaanse ministeries, de belang
rijkste gerechtshoven, de ambassades,
de consulaten, de politieke instituties,
de hoofdkwartieren van belangenorga
nisaties en pressiegroepen en de hon
derden bedrijven en kantoren die op de
een of andere manier iets met de rege
ring te maken hebben, maar ook het
Witte Huis - waar de Amerikaanse
president woont - en Capitol Hill, waar
de Senaat en het Huis van Afgevaar
digden zetelen. De bolwerken van de
Amerikaanse regering zijn opgesierd
met tientallen hotels, 56 musea, duizen
den restaurants, banken, warenhuizen,
vermaakscentra, kantoorpaleizen, zes
universiteiten, drie vliegvelden, tal van
culturele instituten, theaters, exclu
sieve herenclubs, golfbanen en duizen
den monumenten.
horme macht
Toegang
Diplomaten
Lobbyisten
Advocaten
Memoires
Deaver
Hebzucht
T50
OKS
\N EYSDEN
van de wind te bepalen
je, als die langs de ven
de kant blaast. „Verhuizen
sen, anders krijgen we allé
in het gezicht."
aar gaèn de tuintafel, <je
sol, de stoelen met de kus-
Evenzo de barbecue-set
kieltjes, de serveerboy met
en en glazen, die andere
tafel met de salades en ook
kleine bijzettafeltje met
Washington vreest
Beltway Bandieten
jes nèp-bier en spitjes
en appel in spek gerold
de kinderen („Die sc
gruwen van lever en van
poten"). De volksverhui.
naar de andere kant van
>n of terras sleurt natuurlijk
de kant-en-klaar geleverde
ersschalen mee („er is
vlees in de koelkast
r"), de manden stokbrood,
bakken fruit voor toe. En
te vergeten de plastic afva-
mers voor gebruikt v
pservies en bestek.
4è, hè, die mensen vroeger
bij Lobith ons land binnen-
imen, die hadden het heel
makkelijker met hun hout
en hun schapebout en ver-
niks als smullen maar. Zul-
wij een volgende keer oók
Kom nou, wat is dat
r domme vrouwenpraat. D'r
m de toekomst heus nog wel
r verzonnen worden om het
engebeuren aan te kleden,
iruitgang hou je niet tegen,
da's maar goed ook. Onze
rvaders hebben zich uitein-
jk niet met noeste vlijt door
geschiedenis heen geploe-
om de opgebouwde ver-
venheden van al die eeuwen
een kale barbecue van het
i te vegen. Terug-naar-de-
rur is prima, maar het moet
leuk blijven. Schenk mij
maar eens in. Proost
ad."
vrouw,
rauw."
icht,
ocht.
bederna:
hoarnen ha.
(MtCWM
nië kunnen buitenlanders
op belastingvrijstellingen
er besneeuwde bergtoppen
Door onze
correspondent Jo Wijnen
WASHINGTON - 'In
side the Beltway' - zo
als de Amerikanen
liet zeggen- bevindt
ach 's werelds groot
ste concentratie van
politieke macht. De
ambities liggen er to-
renhnoog opgesta
peld. Honderdduizen
den mensen jagen er
een carrière na, pogen
er een fortuin te ma
ken, of zijn doende
een deel van de ruim
voorhanden zijn de
macht naar zich toe te
trekken.
Alles wat binnen de Beltway
gebeurt, wordt buiten de Belt
way met argusogen gevolgd.
Een niet gering deel van de
Amerikanen wantrouwt
Washington. Een ander deel
haat het. Eri honderduizenden
Amerikanen zijn ervan over
tuigd dat binnen de Beltway
een niet aflatende, steeds inge
wikkelder en niet meer te ont
rafelen samenzwering plaats
vindt die door de arme belas
tingbetaler wordt gefinancierd.
Helemaal ongelijk hebben de
wantrouwige Amerikanen niet.
Washington is immers de stad
van Watergate, van het Iran-
lontra-schandaal en van het
ui in zoveel twijfelachtige
uister opbloeiende Pentagon-
schandaal.
Het algemene wantrouwen
iegens de hoofdstad wordt nog
i door het algemeen aan
vaarde inzicht dat een plek
waarop zoveel macht en geld is
geconcentreerd, vanzelfspre-
een plek moet zijn waar
ivermatige ambities onvermij
delijk tot vriendjespolitiek,
irotectionisme en zelfs tot cor-
ruptie moeten leiden.
In Washington en de zich tot
buiten de Beltway uit
trekkende voorsteden wonen
3.6 miljoen mensen. Daarvan
tjn er ongeveer 400.000 (dat is
a-vierde deel van de be
roepsbevolking) in dienst van
ie overheid. Dat is overigens
naar een klein deel van de on-
ïeveer 3 miljoen mensen die bij,
de „BV Amerika" - inclusief de
strijdkrachten - op de loonlijst
staan. De 400.000 overheidsdie
naren van Washington verte-
lenwoordigen een enorme
nacht. Ze bezetten de sleutel-
wsities op de belangrijkste mi-
sisteries, ze maken het beleid
van de regering, ze waken over
ie enorme geldbuidels die in de
teen van de departementen
iggen opgetast, ze innen de
m miljoen dollar die de bur-
V en het bedrijfsleven jaar-
aan de overheid verschul-
zijn en ze geven vervol
de 1.8 miljoen dollar uit
®e diezelde overheid per mi
nuut spendeert.
sbureau in het buitenland D1
ilandse valuta helpen.
favoriet bij Amerikaanse W6*
iig, zei Olivera. De uitvoer va"
iniës belangrijkste exportpr0"
andse schuld, 59 miljard dol}"'
it, niet keren. De toeristen!"'
scheiden bijdrage, vorig jaa'
ijlden zijn V* E
Het Witte Huis, het absolute middelpunt van Washington.
Witte-Huisconcerten mochten
bijwonen.
- foto archief de stem
's werelds grootste industriële opdrachtgever dat jaarlijks 1,5 miljoen contracten te vergeven heeft.
- foto anp
Amerikaanse volk wordt
Washington vertegenwoor-
Olivera aatertag in lij d»'
van Afgevaardigden en
^Senatoren. Dat lijkt niet zo-
1 voor een reusachtig land
Amerika. Maar die volks-
'tegenwoordigers hebben
Muurlij k hun kantoren en
persoonlijke staven die op
"riizelf alweer een enorme
®6n 1528 stafleden in dienst. De
Watoren hebben er 4097. Het
mus heeft 180 commissies en
sub-commissies. De Senaat
heeft er 132. Die commissies be
schikken tezamen weer over
meer dan 3000 stafmedewer
kers. Dan hebben Huis en Se
naat hun eigen onderzoeksbu
reaus, hun drukkerij, biblio
theek, hun ondersteunende
diensten, hun boodschappers
en bodes, hun bewakers en ad
ministratieve afdelingen, hun
schoonmakers en chauffeurs.
Bijgevolg waarvan op Capitol
Hill alleen al 40.000 mensen
werken.
Het is alleszins begrijpelijk
dat de wetgevende en uitvoe
rende macht in Washington
voortdurend wordt benaderd
met vragen en verzoeken. Die
benadering is een machtscul
tuur op zichzelf geworden; een
enorme onderneming waarmee
duizenden mensen en miljoe
nen dollars zijn gemoeid.
Amerika is een wereldmacht
en daarom heeft nagenoeg
ieder land in Washington een
diplomatieke vertegenwoordi
ging. Er bevinden dan ook 140
ambassades en 97 consulaten.
Bijna 2500 personen hebben de
diplomatieke status. Maar
daarmee houdt de belangenbe
hartiging van het buitenland
niet op. Ongeveer 800 raadge
vende bureaus en advocaten
kantoren met ongeveer 6000
mensen in dienst, behartigen
de belangen van verre en na-,
bije buitenlanden in Washing-'
ton en zij geven daarvoor jaar
lijks een bedrag van om en na
bij de 150 miljoen dollar uit.
Daaraan mogen dan nog de
internationale organisaties
worden toegevoegd zoals de
Wereldbank en het IMF (met
tezamen 10.000 personeelsle
den) en de Organisatie van
Amerikaanse Staten.
Dat is overigens niets verge
leken met de binnenlandse be
langenbehartiging. Ongeveer
1300 grote en middelgrote Ame
rikaanse bedrijven hebben
kantoren in Washington omdat
ze - om vaak uiteenlopende re
denen - dichtbij de regering
willen zitten. Daarnaast telt
Washington 3100 kantoren van
bedrijfsorganisaties die tesa-
men 87.000 mensen in dienst
hebben. De Geassocieerde
Houtzagerijen zitten er net zo
goed als de Brouwers Belangen
Organisatie. Ze vormen een in
gewikkeld, maar doorgaans
perfect opererend netwerk dat
de regering op de voet volgt en
onmiddellijk in de slag gaat als
er iets beslist dreigt te worden
dat tegen hun belangen in
druist.
Dan is er de veelbesproken en
zelfs enigszins beruchte groep
van de lobbyisten. Dat zijn
doorgaans hooggespeciali
seerde mensen die er hun be
roep van hebben gemaakt een
bepaald belang, al dan niet
door middel van het leggen van
rechstreekse persoonlijke con
tacten met topfunctionarissen,
hoge ambtenaren en leden van
het Huis en de Senaat, te ver
dedigen. Het opereren van de
lobbyisten is bij wet geregeld.
Zo moet een lobbyist officieel
geregistreerd staan en moet hij
aangeven wat hij voor hoeveel
geld doet. Op dit ogenblik telt
Washington ongeveer 10.000
geregistreerde lobbyisten. Hun
werkelijke aantal ligt evenwel
nabij de 20.000, hun secretares
ses, staven en kantoorpersoneel
niet meegerekend. Aangeno
men wordt dat minstens 100.000
mensen de kost met lobbyen
verdienen.
Dan zijn er de zogenaamde
'consultants'. Hun aantal is on
bekend. Maar vast staat dat het
er, met hun toegevoegd perso
neel, ettelijke tienduizenden
zijn. Consultants zijn meestal
specialisten die bepaalde ken
nis aan de regering verkopen,
in opdracht van de regering be
paald onderzoek doen, maar te
gelijkertijd ook worden inge
schakeld door allerlei soorten
bedrijven. Ze bedrijven een
zeer lucratieve handel in des
kundigheid. De vele duizenden
defensie-consultants die Was-
hingtion rijk is, worden alge
meen aangeduid als de 'Belt
way Bandits'. Het is dit gilde
dat 'tips' geeft aan lager ge
plaatste, slecht betaalde, maar
goed geïnformeerde ambtena
ren in het Pentagon (het minis
terie van defensie). De aldus
voor 500 tot 1000 dollar verkre
gen informatie wordt fraai op
gepoetst, op goed ogende vellen
papier getypt, van een duur
omslag voorzien en dan voor
bedragen van soms meer dat
50.000 dollar doorverkocht aan
de fabrikanten van wapentuig,
vliegtuigen, elektronica, radar,
geleide projectielen en wat dies
meer zij. Het Pentagon is 's we
relds grootste industriële op
drachtgever dat jaarlijks 1,5
miljoen contracten te vergeven
heeft.
Dan zijn er de vele duizenden
advocatenkantoren die Wash
ington rijk is. Washington is de
stad met de grootste advoca-
tendichtheid in de VS. Voor
iedere 100.000 inwoners houdt
Washington 1634 juristen in ge
reedheid. Hun totaal aantal ligt
ergens bij de 45.000.
Tenslotte zijn er de zoge
naamde 'think-tanks'. Dat zijn
met wetenschappers volge
pakte instituten en organisa
ties die pretenderen over een
aantal nijpende vraagstukken
na te denken; dieper na te den
ken zelfs dan de regeringsin
stanties doorgaans doen.
Washington kent ettelijke min
of meer wetenschappelijk
waardevrije instituten die over
een grote kennis van zaken be
schikken en zo nu en dan uitge
wogen rapporten als vruchten
van hun kennis en onderzoek
het licht doen zien. Maar er zijn
ook tal van 'denktanks' die hun
werk op strikt ideologische ba
sis doen en die derhalve zijn
verbonden aan liberale, con
servatieve, ultra-conservatie
ve, religieus getinte en soms
zelfs reactionaire organisaties.
Het regeringsbolwerk en de
aanverwante instituten hebben
tot de opbloei van tal van ne
venactiviteiten geleid. Zo zijn
er in Washington meer dan 150
limousinebedrijven actief die
zich belasten met het luister
rijk vervoer van de vele dui
zenden hoge binnen- en bui
tenlandse functionarissen die
de Amerikaanse hoofdstad be
zoeken of die er naar vergade
ringen, theaters en restaurants
snellen.
Het restaurant- en receptie
wezen heeft de caterings- en
voedingsindustrie tot onge
kende bloei gebracht en geeft
werk aan aan vele tienduizen
den mensen. De 'werklunch' is
een vast bestanddeel van de
hoofdstedelijke onderhande-
lings- en vergadercultuur.
Als het om party's en recep
ties gaat, geeft president Rea-
gans Witte Huis overigens het
goede voorbeeld. Gedurende de
eerste drie jaar van hun ver
blijf aan Pennsylvania Avenue
ontvingen de Reagans 222.758
gasten. Ongeveer 75.000 daar
van kwamen gewoon ter recep
tie. 8011 gasten werden uitge
nodigd voor barbecues of pic
nics. Meer dan 1000 gasten za
ten aan het ontbijt, bijna 9000
namen een lunch tot zich en
5700 gasten hadden de eer aan
het diner aan te zitten. 700 gas
ten werden voor de thee of kof
fie uitgenodigd, 683 personen
mochten met de Reagans naar
een film kijken, terwijl 1737
mensen een van de speciale
Al die departementen, institu
ten, diensten en kantoren wer
ken in toenemende mate op
elkaar in, zijn steeds meer van
elkaar afhankelijk en spelen
elkaar bij voortduring de bal
toe. Dat proces wordt nog ver
hevigd omdat er in Washington
aanhoudend worden gevochten
om toegang tot bepaalde, hoog
geplaatste personen te krijgen.
Toegang is een uiterst courant
artikel in de Amerikaanse
hoofdstad. Slimme zakenlieden
hebben zich zelfs gespeciali
seerd in het betaald tot stand
brengen van ontmoetingen met
een topambtenaren, ministers
of zelfs de president.
Naast het voortdurend ge
vecht om toegang, wordt er een
minstens even hevige strijd ge
streden om gezien te worden,
liefst in gezelschap van iemand
met macht, invloed en status.
Er worden enorme bedragen
betaald om bepaalde recepties,
party's, bals en diners te kun
nen bezoeken. Gezien worden
in belangrijk gezelschap en
mogelijk zelfs genoemd worden
in de roddelrubrieken van de
grote kranten, is het beste be
wijs dat men zelf macht, status
en invloed heeft. Gezien wor
den brengt zijn geld altijd op.
Wie het in Washington wil
maken, is dan ook niet zozeer
afhankelijk van zijn idealisme,
werklust en loyaliteit, maar
veel meer van ambitie, vin
dingrijkheid, ijdelheid, geld en
zelfs een zekere mate van mee
dogenloosheid. Carrière maken
in de Amerikaanse hoofdstad is
meestal het resultaat van een
met succes uitgevochten oorlog,
van overleven tijdens wat
enigszins cynisch de 'in-figh-
ting' wordt genoemd.
Omdat toegang hebben, ge
zien worden en 'in-fighting' de
onverbiddelijke hoofdbestand
delen van een succesvolle car
rière zijn, heeft zich de afgelo
pen decennia een nieuw soort
hoofdstedelijk functionaris ge
manifesteerd wiens idealisme
en loyaliteit overeind blijven,
Het Capitool is een gigantisch politiek bolwerk. Behalve
congresleden en senatoren verdienen nog eens een kleine
40.000 mensen hun brood met die politiek. - fotoafp
Michael Deaver was ooit Reagans vertrouwensman. Ver
volgens maakte hij wat al te nadrukkelijk van zijn relaties
met het Witte Huis gebruik. Toen hij gerechtelijk in het
nauw werd gedreven, pleegde hij meineed. - fotoap
zolang dat zijn ambities niet
schaadt.
De teloorgang van de loyaliteit
wordt duidelijk geïllustreerd
door president Reagans top
functionarissen die voor zeer
goed geld hun van roddel en
achterklap doordrenkte me
moires het licht deden zien.
De lopyaliteitscrisis heeft
ook tot gevolg dat regerings
functionarissen van het ene
moment op het andere „overlo
pen naar de vijand", hetgeen
wil zegen dat ze tegen forse sa
larissen hun diensten, hun ken
nis en hun contacten aanbieden
aan lobbyisten, consultants, be
langenorganisaties en pressie
groepen. Dat mag op zichzelf
geen wonder heten als men be
denkt dat een regeringsfunc
tionaris die 75.000 dollar per
jaar maakt als een hele Piet
wordt beschouwd. In kringen
van consultants, lobbyisten en
juristen wordt een jaarsalaris
van 200.000 dollar daarentegen
als heel gewoon beschouwd.
In die sfeer van onder- en
overbetaling tippen topfunctio
narissen hun vrienden, laten
nieuws uitlekken, strooien
vrijelijk hun roddels en ge
ruchten rond, beloeren elkaar,
zijn voortdurend op zoek naar
iets dat beter betaald en wor
den in een enkel geval zelfs het
willig slachtoffer van diegenen
die goed geld over hebben voor
vertrouwelijke en zelfs ge
heime informatie.
President Reagans eigen ver
trouwensmensen zijn de pas
sende voorbeelden gebleken
van het nieuwe soort functio
naris dat het in de Ameri
kaanse hoofdstad voor het zeg
gen heeft. Vooral Michael Dea
ver - boezemvriend en vertrou
weling van de president - heeft
zich een bijna klassieke, zij het
dan ook uiterst twijfelachtige
reputatie verworven. Deaver
verliet het Witte Huis in 1985
om zich op het lobbyen te wer
pen. Maar nog voor het zover
was, wierf hij al enkele klan
ten. Hij bleef toegang tot het
Witte Huis en tot de Reagans
hebben lang nadat hij zijn
zwaar betaalde praktijk was
begonnen. In geen tijd had
Deaver een contract van 250.000
dollar van sigarettenfabrikant
Philips Morris op zak. Spoedig
volgden contracten met de Ca
nadese regering die de Reagan-
regering tot een tegemoetko
mender beleid inzake de zure
regen wilde bewegen (105.000
dollar), wapenfabrikant Roc
kwell International (250.000
dollar), de Zuidkoreaanse rege
ring (250.000 dollar), Saoedi-
Arabië dat graag Awacs vlieg
tuigen van de VS wilde kopen
(1.5 miljoen dollar) en vlieg-
tuigfabrikant Boeing die het
Witte Huis een nieuw persi-
dentieel vliegtuig wilde leveren
(560.000 dollar).
Deavers pijlsnelle carrière
liep vast op beschuldigingen
dat hij al te nadrukkelijk van
zijn relaties met het Witte Huis
gebruik maakte. Toen hij ge
rechtelijk in het nauw werd
gedreven, pleegde hij meineed.
Op basis daarvan is zijn car
rière nu in de knop gebroken,
steekt hij diep in de schulden
en wacht hem waarschijnlijk
een gevangenisstraf.
Meer dan 100 functionarissen
uit de Reagan-regering zijn al
met de rechter in aanraking
geweest omdat het niet zo
nauw namen met de ethische
principes. Ze zijn het slachtof
fer geworden van wat in de
Amerikaanse hoofdstad als
'greed' (hebzucht) wordt aan
geduid. Het is die hebzucht die
ervoor heeft gezorgd dat toe
wijding door ambitie, idea
lisme door meedogenloosheid
en loyaliteit door cynisme zijn
vervangen.
Zolang zeer hoge ambstdra-
gers, zoals minister van justitie
Meese, minstens de schijn op
zich laden zelf bij allerlei duis
tere praktijken betrokken te
zijn, kan het snelle verval van
waarden niet worden gekeerd.
Het nu aan het licht getreden
Pentagon-schandaal vormt h
duidelijkste bewijs dat i
hoofdstedelijke politieke cu.-
tuur allerlei ontsporingen in de
hand werkt. De politieke en fi
nanciële belangen zijn zo groot
dat het politiek schandaal het
onvermijdelijke bijverschijnsel
is geworden van het machts
spel dat aan de boorden van de
Pontomac wordt gespeeld.
Of de Amerikaanse hoofd
stad haar geschonden integri
teit ooit zal herkrijgen is zeer
de vraag. Zolang dat niet lukt,
blijven veel Amerikanen
Washington wantrouwen, ha
ten en als een samenzwering
zien.
Een ding is zeker: de hon
derdduizenden goudeerlijke en
onkreukbare overheidsdiena
ren van Washington lopen het
gevaar verpletterd door de snel
toenemende macht van de
Beltway Bandieten. Dat is
slecht voor de goede wil en
vooral slecht voor de Ameri
kaanse democratie.