VERSTRENGELING YAN BELANGEN STEEDS OPENLIJKER EN INGEWIKKELDER tt toeristen nflSTEM MAANDAG 25 JUL11988 irbecue DSSE ODDERS Om de kern van de Amerikaanse ioofdstad Washington heen loopt een acht-baans rondweg die 105 km lang is en die The Beltway wordt genoemd. 3innen die Beltway ligt een gebied dat 11 vierkante kilometer groot is. )aarin bevinden zich niet alleen de Amerikaanse ministeries, de belang rijkste gerechtshoven, de ambassades, de consulaten, de politieke instituties, de hoofdkwartieren van belangenorga nisaties en pressiegroepen en de hon derden bedrijven en kantoren die op de een of andere manier iets met de rege ring te maken hebben, maar ook het Witte Huis - waar de Amerikaanse president woont - en Capitol Hill, waar de Senaat en het Huis van Afgevaar digden zetelen. De bolwerken van de Amerikaanse regering zijn opgesierd met tientallen hotels, 56 musea, duizen den restaurants, banken, warenhuizen, vermaakscentra, kantoorpaleizen, zes universiteiten, drie vliegvelden, tal van culturele instituten, theaters, exclu sieve herenclubs, golfbanen en duizen den monumenten. horme macht Toegang Diplomaten Lobbyisten Advocaten Memoires Deaver Hebzucht T50 OKS \N EYSDEN van de wind te bepalen je, als die langs de ven de kant blaast. „Verhuizen sen, anders krijgen we allé in het gezicht." aar gaèn de tuintafel, <je sol, de stoelen met de kus- Evenzo de barbecue-set kieltjes, de serveerboy met en en glazen, die andere tafel met de salades en ook kleine bijzettafeltje met Washington vreest Beltway Bandieten jes nèp-bier en spitjes en appel in spek gerold de kinderen („Die sc gruwen van lever en van poten"). De volksverhui. naar de andere kant van >n of terras sleurt natuurlijk de kant-en-klaar geleverde ersschalen mee („er is vlees in de koelkast r"), de manden stokbrood, bakken fruit voor toe. En te vergeten de plastic afva- mers voor gebruikt v pservies en bestek. 4è, hè, die mensen vroeger bij Lobith ons land binnen- imen, die hadden het heel makkelijker met hun hout en hun schapebout en ver- niks als smullen maar. Zul- wij een volgende keer oók Kom nou, wat is dat r domme vrouwenpraat. D'r m de toekomst heus nog wel r verzonnen worden om het engebeuren aan te kleden, iruitgang hou je niet tegen, da's maar goed ook. Onze rvaders hebben zich uitein- jk niet met noeste vlijt door geschiedenis heen geploe- om de opgebouwde ver- venheden van al die eeuwen een kale barbecue van het i te vegen. Terug-naar-de- rur is prima, maar het moet leuk blijven. Schenk mij maar eens in. Proost ad." vrouw, rauw." icht, ocht. bederna: hoarnen ha. (MtCWM nië kunnen buitenlanders op belastingvrijstellingen er besneeuwde bergtoppen Door onze correspondent Jo Wijnen WASHINGTON - 'In side the Beltway' - zo als de Amerikanen liet zeggen- bevindt ach 's werelds groot ste concentratie van politieke macht. De ambities liggen er to- renhnoog opgesta peld. Honderdduizen den mensen jagen er een carrière na, pogen er een fortuin te ma ken, of zijn doende een deel van de ruim voorhanden zijn de macht naar zich toe te trekken. Alles wat binnen de Beltway gebeurt, wordt buiten de Belt way met argusogen gevolgd. Een niet gering deel van de Amerikanen wantrouwt Washington. Een ander deel haat het. Eri honderduizenden Amerikanen zijn ervan over tuigd dat binnen de Beltway een niet aflatende, steeds inge wikkelder en niet meer te ont rafelen samenzwering plaats vindt die door de arme belas tingbetaler wordt gefinancierd. Helemaal ongelijk hebben de wantrouwige Amerikanen niet. Washington is immers de stad van Watergate, van het Iran- lontra-schandaal en van het ui in zoveel twijfelachtige uister opbloeiende Pentagon- schandaal. Het algemene wantrouwen iegens de hoofdstad wordt nog i door het algemeen aan vaarde inzicht dat een plek waarop zoveel macht en geld is geconcentreerd, vanzelfspre- een plek moet zijn waar ivermatige ambities onvermij delijk tot vriendjespolitiek, irotectionisme en zelfs tot cor- ruptie moeten leiden. In Washington en de zich tot buiten de Beltway uit trekkende voorsteden wonen 3.6 miljoen mensen. Daarvan tjn er ongeveer 400.000 (dat is a-vierde deel van de be roepsbevolking) in dienst van ie overheid. Dat is overigens naar een klein deel van de on- ïeveer 3 miljoen mensen die bij, de „BV Amerika" - inclusief de strijdkrachten - op de loonlijst staan. De 400.000 overheidsdie naren van Washington verte- lenwoordigen een enorme nacht. Ze bezetten de sleutel- wsities op de belangrijkste mi- sisteries, ze maken het beleid van de regering, ze waken over ie enorme geldbuidels die in de teen van de departementen iggen opgetast, ze innen de m miljoen dollar die de bur- V en het bedrijfsleven jaar- aan de overheid verschul- zijn en ze geven vervol de 1.8 miljoen dollar uit ®e diezelde overheid per mi nuut spendeert. sbureau in het buitenland D1 ilandse valuta helpen. favoriet bij Amerikaanse W6* iig, zei Olivera. De uitvoer va" iniës belangrijkste exportpr0" andse schuld, 59 miljard dol}"' it, niet keren. De toeristen!"' scheiden bijdrage, vorig jaa' ijlden zijn V* E Het Witte Huis, het absolute middelpunt van Washington. Witte-Huisconcerten mochten bijwonen. - foto archief de stem 's werelds grootste industriële opdrachtgever dat jaarlijks 1,5 miljoen contracten te vergeven heeft. - foto anp Amerikaanse volk wordt Washington vertegenwoor- Olivera aatertag in lij d»' van Afgevaardigden en ^Senatoren. Dat lijkt niet zo- 1 voor een reusachtig land Amerika. Maar die volks- 'tegenwoordigers hebben Muurlij k hun kantoren en persoonlijke staven die op "riizelf alweer een enorme ®6n 1528 stafleden in dienst. De Watoren hebben er 4097. Het mus heeft 180 commissies en sub-commissies. De Senaat heeft er 132. Die commissies be schikken tezamen weer over meer dan 3000 stafmedewer kers. Dan hebben Huis en Se naat hun eigen onderzoeksbu reaus, hun drukkerij, biblio theek, hun ondersteunende diensten, hun boodschappers en bodes, hun bewakers en ad ministratieve afdelingen, hun schoonmakers en chauffeurs. Bijgevolg waarvan op Capitol Hill alleen al 40.000 mensen werken. Het is alleszins begrijpelijk dat de wetgevende en uitvoe rende macht in Washington voortdurend wordt benaderd met vragen en verzoeken. Die benadering is een machtscul tuur op zichzelf geworden; een enorme onderneming waarmee duizenden mensen en miljoe nen dollars zijn gemoeid. Amerika is een wereldmacht en daarom heeft nagenoeg ieder land in Washington een diplomatieke vertegenwoordi ging. Er bevinden dan ook 140 ambassades en 97 consulaten. Bijna 2500 personen hebben de diplomatieke status. Maar daarmee houdt de belangenbe hartiging van het buitenland niet op. Ongeveer 800 raadge vende bureaus en advocaten kantoren met ongeveer 6000 mensen in dienst, behartigen de belangen van verre en na-, bije buitenlanden in Washing-' ton en zij geven daarvoor jaar lijks een bedrag van om en na bij de 150 miljoen dollar uit. Daaraan mogen dan nog de internationale organisaties worden toegevoegd zoals de Wereldbank en het IMF (met tezamen 10.000 personeelsle den) en de Organisatie van Amerikaanse Staten. Dat is overigens niets verge leken met de binnenlandse be langenbehartiging. Ongeveer 1300 grote en middelgrote Ame rikaanse bedrijven hebben kantoren in Washington omdat ze - om vaak uiteenlopende re denen - dichtbij de regering willen zitten. Daarnaast telt Washington 3100 kantoren van bedrijfsorganisaties die tesa- men 87.000 mensen in dienst hebben. De Geassocieerde Houtzagerijen zitten er net zo goed als de Brouwers Belangen Organisatie. Ze vormen een in gewikkeld, maar doorgaans perfect opererend netwerk dat de regering op de voet volgt en onmiddellijk in de slag gaat als er iets beslist dreigt te worden dat tegen hun belangen in druist. Dan is er de veelbesproken en zelfs enigszins beruchte groep van de lobbyisten. Dat zijn doorgaans hooggespeciali seerde mensen die er hun be roep van hebben gemaakt een bepaald belang, al dan niet door middel van het leggen van rechstreekse persoonlijke con tacten met topfunctionarissen, hoge ambtenaren en leden van het Huis en de Senaat, te ver dedigen. Het opereren van de lobbyisten is bij wet geregeld. Zo moet een lobbyist officieel geregistreerd staan en moet hij aangeven wat hij voor hoeveel geld doet. Op dit ogenblik telt Washington ongeveer 10.000 geregistreerde lobbyisten. Hun werkelijke aantal ligt evenwel nabij de 20.000, hun secretares ses, staven en kantoorpersoneel niet meegerekend. Aangeno men wordt dat minstens 100.000 mensen de kost met lobbyen verdienen. Dan zijn er de zogenaamde 'consultants'. Hun aantal is on bekend. Maar vast staat dat het er, met hun toegevoegd perso neel, ettelijke tienduizenden zijn. Consultants zijn meestal specialisten die bepaalde ken nis aan de regering verkopen, in opdracht van de regering be paald onderzoek doen, maar te gelijkertijd ook worden inge schakeld door allerlei soorten bedrijven. Ze bedrijven een zeer lucratieve handel in des kundigheid. De vele duizenden defensie-consultants die Was- hingtion rijk is, worden alge meen aangeduid als de 'Belt way Bandits'. Het is dit gilde dat 'tips' geeft aan lager ge plaatste, slecht betaalde, maar goed geïnformeerde ambtena ren in het Pentagon (het minis terie van defensie). De aldus voor 500 tot 1000 dollar verkre gen informatie wordt fraai op gepoetst, op goed ogende vellen papier getypt, van een duur omslag voorzien en dan voor bedragen van soms meer dat 50.000 dollar doorverkocht aan de fabrikanten van wapentuig, vliegtuigen, elektronica, radar, geleide projectielen en wat dies meer zij. Het Pentagon is 's we relds grootste industriële op drachtgever dat jaarlijks 1,5 miljoen contracten te vergeven heeft. Dan zijn er de vele duizenden advocatenkantoren die Wash ington rijk is. Washington is de stad met de grootste advoca- tendichtheid in de VS. Voor iedere 100.000 inwoners houdt Washington 1634 juristen in ge reedheid. Hun totaal aantal ligt ergens bij de 45.000. Tenslotte zijn er de zoge naamde 'think-tanks'. Dat zijn met wetenschappers volge pakte instituten en organisa ties die pretenderen over een aantal nijpende vraagstukken na te denken; dieper na te den ken zelfs dan de regeringsin stanties doorgaans doen. Washington kent ettelijke min of meer wetenschappelijk waardevrije instituten die over een grote kennis van zaken be schikken en zo nu en dan uitge wogen rapporten als vruchten van hun kennis en onderzoek het licht doen zien. Maar er zijn ook tal van 'denktanks' die hun werk op strikt ideologische ba sis doen en die derhalve zijn verbonden aan liberale, con servatieve, ultra-conservatie ve, religieus getinte en soms zelfs reactionaire organisaties. Het regeringsbolwerk en de aanverwante instituten hebben tot de opbloei van tal van ne venactiviteiten geleid. Zo zijn er in Washington meer dan 150 limousinebedrijven actief die zich belasten met het luister rijk vervoer van de vele dui zenden hoge binnen- en bui tenlandse functionarissen die de Amerikaanse hoofdstad be zoeken of die er naar vergade ringen, theaters en restaurants snellen. Het restaurant- en receptie wezen heeft de caterings- en voedingsindustrie tot onge kende bloei gebracht en geeft werk aan aan vele tienduizen den mensen. De 'werklunch' is een vast bestanddeel van de hoofdstedelijke onderhande- lings- en vergadercultuur. Als het om party's en recep ties gaat, geeft president Rea- gans Witte Huis overigens het goede voorbeeld. Gedurende de eerste drie jaar van hun ver blijf aan Pennsylvania Avenue ontvingen de Reagans 222.758 gasten. Ongeveer 75.000 daar van kwamen gewoon ter recep tie. 8011 gasten werden uitge nodigd voor barbecues of pic nics. Meer dan 1000 gasten za ten aan het ontbijt, bijna 9000 namen een lunch tot zich en 5700 gasten hadden de eer aan het diner aan te zitten. 700 gas ten werden voor de thee of kof fie uitgenodigd, 683 personen mochten met de Reagans naar een film kijken, terwijl 1737 mensen een van de speciale Al die departementen, institu ten, diensten en kantoren wer ken in toenemende mate op elkaar in, zijn steeds meer van elkaar afhankelijk en spelen elkaar bij voortduring de bal toe. Dat proces wordt nog ver hevigd omdat er in Washington aanhoudend worden gevochten om toegang tot bepaalde, hoog geplaatste personen te krijgen. Toegang is een uiterst courant artikel in de Amerikaanse hoofdstad. Slimme zakenlieden hebben zich zelfs gespeciali seerd in het betaald tot stand brengen van ontmoetingen met een topambtenaren, ministers of zelfs de president. Naast het voortdurend ge vecht om toegang, wordt er een minstens even hevige strijd ge streden om gezien te worden, liefst in gezelschap van iemand met macht, invloed en status. Er worden enorme bedragen betaald om bepaalde recepties, party's, bals en diners te kun nen bezoeken. Gezien worden in belangrijk gezelschap en mogelijk zelfs genoemd worden in de roddelrubrieken van de grote kranten, is het beste be wijs dat men zelf macht, status en invloed heeft. Gezien wor den brengt zijn geld altijd op. Wie het in Washington wil maken, is dan ook niet zozeer afhankelijk van zijn idealisme, werklust en loyaliteit, maar veel meer van ambitie, vin dingrijkheid, ijdelheid, geld en zelfs een zekere mate van mee dogenloosheid. Carrière maken in de Amerikaanse hoofdstad is meestal het resultaat van een met succes uitgevochten oorlog, van overleven tijdens wat enigszins cynisch de 'in-figh- ting' wordt genoemd. Omdat toegang hebben, ge zien worden en 'in-fighting' de onverbiddelijke hoofdbestand delen van een succesvolle car rière zijn, heeft zich de afgelo pen decennia een nieuw soort hoofdstedelijk functionaris ge manifesteerd wiens idealisme en loyaliteit overeind blijven, Het Capitool is een gigantisch politiek bolwerk. Behalve congresleden en senatoren verdienen nog eens een kleine 40.000 mensen hun brood met die politiek. - fotoafp Michael Deaver was ooit Reagans vertrouwensman. Ver volgens maakte hij wat al te nadrukkelijk van zijn relaties met het Witte Huis gebruik. Toen hij gerechtelijk in het nauw werd gedreven, pleegde hij meineed. - fotoap zolang dat zijn ambities niet schaadt. De teloorgang van de loyaliteit wordt duidelijk geïllustreerd door president Reagans top functionarissen die voor zeer goed geld hun van roddel en achterklap doordrenkte me moires het licht deden zien. De lopyaliteitscrisis heeft ook tot gevolg dat regerings functionarissen van het ene moment op het andere „overlo pen naar de vijand", hetgeen wil zegen dat ze tegen forse sa larissen hun diensten, hun ken nis en hun contacten aanbieden aan lobbyisten, consultants, be langenorganisaties en pressie groepen. Dat mag op zichzelf geen wonder heten als men be denkt dat een regeringsfunc tionaris die 75.000 dollar per jaar maakt als een hele Piet wordt beschouwd. In kringen van consultants, lobbyisten en juristen wordt een jaarsalaris van 200.000 dollar daarentegen als heel gewoon beschouwd. In die sfeer van onder- en overbetaling tippen topfunctio narissen hun vrienden, laten nieuws uitlekken, strooien vrijelijk hun roddels en ge ruchten rond, beloeren elkaar, zijn voortdurend op zoek naar iets dat beter betaald en wor den in een enkel geval zelfs het willig slachtoffer van diegenen die goed geld over hebben voor vertrouwelijke en zelfs ge heime informatie. President Reagans eigen ver trouwensmensen zijn de pas sende voorbeelden gebleken van het nieuwe soort functio naris dat het in de Ameri kaanse hoofdstad voor het zeg gen heeft. Vooral Michael Dea ver - boezemvriend en vertrou weling van de president - heeft zich een bijna klassieke, zij het dan ook uiterst twijfelachtige reputatie verworven. Deaver verliet het Witte Huis in 1985 om zich op het lobbyen te wer pen. Maar nog voor het zover was, wierf hij al enkele klan ten. Hij bleef toegang tot het Witte Huis en tot de Reagans hebben lang nadat hij zijn zwaar betaalde praktijk was begonnen. In geen tijd had Deaver een contract van 250.000 dollar van sigarettenfabrikant Philips Morris op zak. Spoedig volgden contracten met de Ca nadese regering die de Reagan- regering tot een tegemoetko mender beleid inzake de zure regen wilde bewegen (105.000 dollar), wapenfabrikant Roc kwell International (250.000 dollar), de Zuidkoreaanse rege ring (250.000 dollar), Saoedi- Arabië dat graag Awacs vlieg tuigen van de VS wilde kopen (1.5 miljoen dollar) en vlieg- tuigfabrikant Boeing die het Witte Huis een nieuw persi- dentieel vliegtuig wilde leveren (560.000 dollar). Deavers pijlsnelle carrière liep vast op beschuldigingen dat hij al te nadrukkelijk van zijn relaties met het Witte Huis gebruik maakte. Toen hij ge rechtelijk in het nauw werd gedreven, pleegde hij meineed. Op basis daarvan is zijn car rière nu in de knop gebroken, steekt hij diep in de schulden en wacht hem waarschijnlijk een gevangenisstraf. Meer dan 100 functionarissen uit de Reagan-regering zijn al met de rechter in aanraking geweest omdat het niet zo nauw namen met de ethische principes. Ze zijn het slachtof fer geworden van wat in de Amerikaanse hoofdstad als 'greed' (hebzucht) wordt aan geduid. Het is die hebzucht die ervoor heeft gezorgd dat toe wijding door ambitie, idea lisme door meedogenloosheid en loyaliteit door cynisme zijn vervangen. Zolang zeer hoge ambstdra- gers, zoals minister van justitie Meese, minstens de schijn op zich laden zelf bij allerlei duis tere praktijken betrokken te zijn, kan het snelle verval van waarden niet worden gekeerd. Het nu aan het licht getreden Pentagon-schandaal vormt h duidelijkste bewijs dat i hoofdstedelijke politieke cu.- tuur allerlei ontsporingen in de hand werkt. De politieke en fi nanciële belangen zijn zo groot dat het politiek schandaal het onvermijdelijke bijverschijnsel is geworden van het machts spel dat aan de boorden van de Pontomac wordt gespeeld. Of de Amerikaanse hoofd stad haar geschonden integri teit ooit zal herkrijgen is zeer de vraag. Zolang dat niet lukt, blijven veel Amerikanen Washington wantrouwen, ha ten en als een samenzwering zien. Een ding is zeker: de hon derdduizenden goudeerlijke en onkreukbare overheidsdiena ren van Washington lopen het gevaar verpletterd door de snel toenemende macht van de Beltway Bandieten. Dat is slecht voor de goede wil en vooral slecht voor de Ameri kaanse democratie.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 5