'Serie heeft meer inhoud nodig' JOHN FORSYTHE (70) VAN SUCCESFEUILLETON 'DYNASTY': Anja Maas begraaft een Vlaamse abdij 18 MAKE-L0VE CLIMAX LOVE-33 Symposium beeldhouwers lige wet- nde. 10 km/u DONDERDAG 21 JULI 1988 PRÓJEKT IN RUPELSTREEK Verdriet President Teloorgang Beschermd N sex-hotline 06-320 32022 06-320-321-80 06-320-322-33 Kijken naar foto's Drie Vlamingen Drie Zeeuws- Vlamingen Dromen fsvrravs 9) If -t<V contact structie ken. proefrit mee te behouden. DE STEM T2 Van de kunstredactie Honderd beeldende kunstenaars, waaronder een twaalftal Nederlanders, zijn momenteel bezig in en rond de St Bernardus-abdij te Hemiksem (ten zuiden van Antwerpen) een artistiek Rupelstreek-projekt uit te voeren. Door Jo Ortenraedt en Ray Simoen De teltvisieserie Dynasty gaat straks het tiende seizoei in. Jaren van Amerikaanse rijkeluis komner en kwel, overgoten met de nodige gla mour die veel kijkers allerlei illusies biedt. Een van ce hoofdrolspelers is de 70-jarige John For syte die de rol van de zilvergrijze Blake Car- ringön speelt. Het s voor veel mensen een ontsrupping om naar luxe te ;ei", aldus Forsythe. „In de crisijaren voor de oorlog zag je jat ok in Amerikaanse films. Er ras overdreven veel aan- daot voor luxe. Nu zijn er ook vee mensen die het moeilijk heben. Die willen zich graag vatklampen aan een illusie. Dnasty biedt hen die moge- litheid om even te ontsnappen an de allgedaagse grauw- hid." John Forsythe windt er geen oekjes om. Praat heel rustig, Sjna afstandelijk over de serie, /aar hij een belangrijk gezicht n is. „Ik weet niet waarom de ;erie zo populair is over de hele ii/ereld. Ik denk dat het ermee te maken heeft dat het leven in Amerika bij veel mensen nog altijd een soort ideaalbeeld op roept. In Dynasty wordt daar eens een extra glans over heen gespoten." Toch gelooft de ulvergrijze ac teur niet dat en levenswijze zoals in Dynasty wordt voorge steld, de illusies van de tv-kij- kan bevredigen. „Je ziet dat ondanks de welstand de problemen in de serie erg groot zijn. Bijna iederen heeft ver driet. Dus wat dat betreft maakt geld niet \eel uit. Ik ge loof dat in het eclte leven rijke mensen evenved problemen hebben dan armoedzaaiers." Maar voor u is iet toch pret tig dat u een paar centen hebt? De man van de oeeldbuis kijkt ons onderzoekeid aan. Hij wil geen flauwekü maken en vooral serieus overkomen. „Ne gen maanden per jaar ben ik bezig met de opnames voor Dy nasty. Dit jaar wordt het span nend, want de scriptschrijvers zijn al enkele maanden in sta king. Als dat nog even voort duurt, kunnen we het voor dit seizoen wel vergeten. Daar naast heb ik nog financiële be langen in de paardenbusiness. Maar ik doe veel aan liefdadig heid. Voor onderzoek naar kanker bijvoorbeeld. Ik heb mijn broer en zus al op jonge leeftijd verloren. Allebei kan ker. Verder doe ik ook vanalles voor de Verenigde Naties. En de rest van mijn vrije tijd ge bruik ik om samen met mijn vrouw te reizen. Daar houden we van." Zodra hij begint te praten over de Verenigde Naties en het goede werk dat deze organisa tie doet, krijgt de bejaarde filmster de allures van een pre sident. Hij gaat wat rechter zit ten en trekt een statiger ge zicht. Net alsof hij zich nog niet te oud voelt om de opvolger te worden van die andere even eens bejaarde maar donkerha rige filmster, die nu de 'boss' van Amerika is, Ronald Rea gan. Forsythe gaat uitvoerig in op de verbeterde relatie tussen Amerika en en Rusland en be nadrukt dat glasnost 'a good thing' is voor Rusland en Ame rika samen. En hij hoopt dat die glasnost zich verder door zet. Ook Dynasty moet door gaan vindt Forsythe. John Forsythe en Joan Collins: Blake en Alexis. „Ik vind wel dat er meer kwali teit in de scripts moet komen. Dat het verhaal meer inhoud krijgt. En dat zal ook wel luk ken. Dynasty is vals, het is niet echt. Zelf ben ik ook geïnteres seerd in de onderhandelingen over atoomwapens. Dat is de werkelijkheid. Maar het is een vrij moderne serie. Dat zie je bijvoorbeeld aan de sex erin." Hoe bedoelt u? Zodra het menens wordt, gaat in de Amerikaanse series altijd het licht uit. „Nee, dat is niet waar." Forsy the kijkt verwonderd en veron gelijkt. „Natuurlijk moet je niet alles laten zien. Je moet ook nog wat aan de fantasie overlaten. Maar ik heb er geen bezwaar tegen. Wel tegen drugs in de serie. Die hebben al zo'n verwoestende uitwerking op de Amerikaanse samenle ving. De scriptsschrijvers wil den dat onderwerp ook in Dy- - FOTO AF nasty. Dat heb ik er met succes uit kunnen houden." U lijkt in werkelijkheid ook het type dat u speelt. Vrien delijk, rustig, bedachtzaam. „Blake is sterker dan ik ben. En een ander verschil, hij is repu blikein. Ik ben neutraal. Hij wil meer macht. Dat hoeft voor mij niet zo." Is het wel leuk om zo lang die rol te spelen? „Waarom niet", schertst Forsy the. „Ik heb Linda Evans in de serie als vrouw. Niet slecht' toch. Een aardig iemand om mee te werken trouwens." En Joan Collins? „Interessant". Gevaarlijk? „Eh, interessant". Het werken op oudere leeftijd is iets dat hem boeit. „In veel bedrijven moet je al rond je zestigste eruit. Ik vind niet dat je op je zestigste uitgerangeerd bent. Daar zouden ze de men sen vrij in moeten laten. Niet dat je je blind moet staren op je werk. Je hebt mensen die zon der te werken niet meer geluk kig zijn. Ik ben niet zo." Dat John Forsythe acteur werd, nam zijn vader hem niet in dank af. „Hij was een con servatief man. Ik ben begonnen als sportcommentator. Heb als acteur vaak op Broadway ge staan, in stukken van Arthur Miller. Toen was mijn vader wel trots. Daarna heb ik in veel films gespeeld, en ook veel tele visie gedaan. Het is allebei in teressant. Een film maken is alleen veel moeilijker, omdat er altijd zoveel praktische proble men bij komen kijken. Bij tele visie loopt alles veel gesmeer der." In verscheidene kledingza ken hangt uw foto als voor beeld van goed geklede man. Wat is daar de bedoeling van? „Ik zal jullie vertellen, dat heeft de productiemaatschap pij van Dynasty zo geregeld. Dat stond in de kleine lettertjes van ons contract. We hebben daar geen cent voor gekregen. Bij het volgende contract zal ik daar beter op letten. Ik loop niet altijd in een tuxedo, zoals je kunt zien. Laatst stond ik op de lijst van best geklede man nen. Als mijn moeder dat nog zou meemaken. Die zou het niet geloven. Ik ben namelijk niet zo. Ik geef er eigenlijk niet om. Maar ik zei het toch al: Dy nasty is niet echt, het is een il lusie." De Bredase Anja Maas: „Mijn bijdrage heeft als the ma: hemelse gedachten, helse ideeën, aardse daden." Tot 28 augustus is de abdij dagelijks te bezoeken tussen 13 en 19 uur. BRT-tv be steedt vanavond in het pro gramma Kunstzaken, na het nieuws en de toespraak van koning Boudewijn, aan dacht aan 'Verdwenen aar de'. De naam van dit projekt heeft te maken met de te loorgang van de Rupel- streek, waar onder meer de uitgeputte kleigroeven, werkloosheid opleverden. Met de stenen die daaruit gebakken werden, zijn grote delen van Brussel en Ant werpen gebouwd. Ook de uit 1237 stammende abdij werd uit de Rupelstreekklei opge trokken. 'Verdwenen Aarde' wil dit in herinnering bren gen en tevens stimuleren tot nieuwe creativiteit. Behalve Anja Maas doen er vanuit Nederland nog aan mee: Diane Dijckhoff en Hanneke Eén van de kunstwerken in de abdij van Hemiksem in België. FOTO PHILIP DEPREZ Rijbroek, Jean Jacques Wa- veryn, Mariette van Erp, Hans van Eerd, Marloes Hoogenstraaten en Silvia Kooman en Anne van den Bosch. In alle ruimten van de abdij die al twintig jaar leeg staat, maar een beschermd monu ment is, zijn de kunstenaars bezig. Met potscherven en doeken, steengruis, aarde, neonlicht, computertekenin gen etcetera, proberen ze in te spelen op de gegeven his torische situatie. Bij Anja Maas is dat heel duidelijk. Zij zegt: „Ik wil de abdij symbolisch begraven door het denkbeeldig te kantelen en de contouren van de abdij buiten in de aarde af te te kenen. Met een broodmes heb ik de aarde uitgesneden, zodat er groeven ontstaan die de vorm van de abdij aangeven. Aan weerskanten van de abdij zal ik twee beelden bouwen. Ik wil mijn werk drie keer in brand steken, omdat de abdij in haar 700- jarige geschiedenis drie keer door brand is verwoest. Daarna ga ik nieuwe fundamen ten leggen in deze grondtekening in relatie met een nieuwe toekomstige bestemming van dit grote complex. De eerste brandstich ting is zondag 24 juli om 19.45 uur." Het projekt is een initiatief van de kunstenaar Zjos Meyvis en de kunsthistoricus Raf Coenjaerts. De res pons is groot van de kant van de kunste naars, terwijl het ook sterke publieke belangstelling krijgt. 50 ct. pi" lilt 06-320-321-20 Beeldhouwrssymposium, Cuylitshof; Jutse Steenweg 38, Kalmthout. «pen: dagelijks tot half augustui Voor de derde keer is dit symposium op dit landgoed tegen de lalmthoutse Heide aan georginiseerd. Opzet is het echte beldhouwen, i.e. het bewerken/an steen, te bevor deren. Ngen Vlaamse kun stenaars hebben er van 25 juni tot let afgelopen week end gezanenlijk gewerkt. Ze kregen er persoon en blok Belgisch marmer (Rouge de Flandreuit Philipville) van ongevee 100 bij 50 cm ter be- schikkiig. Er is geprobeerd om er ok Nederlandse kun stenaas uit Zuidwest Neder land bj te betrekken. Dat is nog r.et gelukt. Dat heeft waarshij nlijk te maken met een gorek aan communicatie want iet beeldhouwerspoten- tieel n deze regio is relatief groot He resultaat, tien beeld- houvwerken, is door het pu- blielop dit moment te bezich- tigei en eventueel te kopen. Aar dit symposium hebben megewerkt Annie Andries- sen Radum Cacti enovic, Luc deSadeleer, George Fliges, Git Janssen, Renaat Ramon, Enily Uytterhoeven, Jorgen vai Daele en E. Verheist. Zo al bekend wordt momenteel orier 'beeldhouwen' van alles er nog wat verstaan (o.a. het niken van assemblages). Op symposium is men weer dcht tegen de oorspronkelijke tetekenis van het woord aan ®an zitten; althans tech- rlsch. Ds tien beelden die er staart zijn over het algemeen yan ®n mooie kwaliteit, maar inhoudelijk niet verrassend, "atjn doorgaans abstrahe rend# gesloten vormen, die geotr rtrisch of hol/bol spelen roet i cht en marmer als ma teria 1. Er is een fontein bij, een soort geabstraheerde buste die naar het figuratieve teiglen een lus in steen (ik yrod zoiets altijd kitsch, om bat hoe knap ook in technisch °Pzi«it de vorm in tegen sprak staat met het mate rial. Maar het geheel is een sytrpathieke onderneming roetj- voor drie weken werken ie resultaten. Het zal de moeite waard zijn dit sympo sium uit te bouwen met kun stenaars uit de Nederlandse grensstreek. HE Fotografie in de zomer. De Beyerd, Boschstraat Breda. Open: di-vrij 10.00- 17.00 en za/zo 13.00-17.00 uur. Tot 28 augustus. Het begint een leuke en in teressante traditie van de Beyerd te worden om in de zomermaanden het publiek te confronteren met toppers uit de fotografische kunst. Juist in deze maanden lopen er meer dan ooit mensen met een camera door het land. Ook deze tentoonstelling kan in dit verband een bijdrage zijn voor het scherpen van eigen observatievermogen, maar de veelzijdige expositie infor meert ook over de talrijke mogelijkheden binnen deze discipline. Walker Evans (1903-1975) staat nog vaak model voor een bepaald soort documentaire fotografie. Er zijn foto's te zien waarop hij met beelden van vooral mensen en behui zingen een terugblik biedt op een deel van het sociale leven in Amerika zo'n vijftig jaar geleden. Daarbij valt op zijn zorgvuldig componeren van het vlak; je kunt er een liniaal langs leggen. Het statische element geeft aan zijn foto's iets tijdloos. Verder is er het Franse 'driemanschap' Brihat, Dieu- zaide en Sudre ('Photo Maffia du Midi') dat technische ge raffineerde prenten maakt. Bij him 'fotografie' ligt de na druk op 'grafie'. Hun schilde rij-achtige prenten van onder meer vruchten, uit hun con text-gehaaide dingen en als stillevens gearrangeerde ta bleaus bezitten een vervreem dende hardheid, die boeit en afstoot tegelijk. Van Ed van der Elsken hangen er grof gerasterde fo to's die hij de laatste 25 jaar in Japan maakte en die binnen kort in boekvorm zullen ver schijnen. Het zijn proefdruk ken, met notities in rood door utgever en fotograaf. Dat is een vorm van interessant- doenerij die je je als gerenom meerd fotograaf/kunstenaar (en dat is Van der Elsken) kunt veroorloven. Spannender zijn de thea terfoto's die Jutka Rona bin nen een bestek van twintig jaar maakte. Het zijn zeer dramatische foto's die niet van buitenaf genomen zijn, maar als het ware binnen de produkties vorm kregen. Ar- tisten van met name de Ne derlandse Comedie en Am sterdams Toneel en inciden teel o.a. Diskus, Dram, The Family zie je in stukken als Family in Heaven, Onder het melkwoud, Oidipous, Vrijdag, Tango, Macbeth, Alles voor de tuin etc. Documentair interes sant en artistiek boeiend zijn deze foto's van Rona. Op het moment dat wij ke ken was de collectie van Sir Cecil Beaton (1904-1980) nog niet gearriveerd. De Franse douane werkt niet erg mee aan de Europese eenheid. Beaton portretteerde vijftig jaar bekendheden uit de poli tieke en artistieke wereld. Vijftig ervan moeten nu in De Beyerd hangen. Er is tenslotte in de kantineruimte een kleine aardige expositie onder de titel 'Hollands Hollywood'. Affiches voor Nederlandse speelfilms uit de jaren dertig (Op hoop van zegen, De spooktrein, Op stap e.a.) bege leid door een passende video zorgen voor een brok nostal gie en leiden tevens het pro ject 'De Nederlandse speel film in de jaren dertig' - in september te zien in acht Ne derlandse filmhuizen - in. HE. Museum Dhont-Dhaenens, Deurle a.d. Leie. Open wo-vrij 14.00-18.00 uur, za/zo van 10.00- 12.00 en van 14.00-18.00 uur. Tot 1 augustus 1988. Wie wil beleven tot welk een staat van puurheid een beeld houwer wit marmer kan brengen, moet alleen daarom al deze expositie bezoeken, want Jan Dries (geb. 1925) deinst voor geen enkel pro bleem bij de marmerbewer king terug en weet het souve- rein op te lossen. Niet voor niets studeerde hij in 1962 aan de Scuola del Marmor in Car rara, verblijft er sindsdien enkele maanden per jaar, maar dat betreft alleen de technische kant van zijn werk. Belangrijker is dat zijn fantastische techniek hem in staat stelt zijn plastische ideeën op sublieme wijze te verwezenlijken en zo staat men in voortdurende bewon dering voor zijn gesegmen teerde bollen, vierkanten met gecompliceerd binnenwerk of zijn geplooide plastieken, al lemaal abstracte sculpturen, die het witte marmer in het- licht laten zingen of zelf ge stold licht schijnen te zijn en die de ruimte met uitge- puurde stilte en reinheid ver vullen. Temidden van de hier aan wezige werken, die men als kleinplastiek zou kunnen be stempelen, herinnert Jan Dries met het in 1974 in Mid- delheim voor he eerst ge toonde en in de jaren 85-86 op het Theaterplein te Antwer pen uitgevoerde projekt van een vierkant golvend en naar de hoeken beurtelings af- en oplopend marmeren vlak aan het feit dat al zijn werken, vele malen vergroot, hun in drukwekkende monumentali teit eens te meer zouden open baren zonder aan zuiverheid in te boeten. De schilder Cel van Over- berghe (geb. 1937) lijkt met zijn doeken op groot formaat uit op de monumentale wand versiering. Zijn werk dat soms orthodox, soms, doordat heftige penseelstreken door vierkanten gestuit worden, minder orthodox het karakter van action-painting draagt, loopt hier en daar de kans in het gebaar en de actie te blij ven steken getuige bv. de ene mammoet schildering in blauw en zwart, die een ge hele wand van de grote expo sitiezaal in beslag neemt. Zij stelt bij kritische beschou wing niet veel meer voor dan een te gemakkelijk ontwor pen behangselpapier met ja- paniserend motief. Tegenover de in het alge meen ietwat gratuite ex- trovertie van Cel Overberghe staat de broze ingekeerdheid van Malou van Braeckel (geb. 1949), die in de hall een aantal monotypes op middelgroot formaat toont. Het zijn zowel uiterst heldere als geheimzin nige tekenen aan de wand, vol ingehouden spanning, waarin de stofuitdrukking verwijst naar verwering, erosie en vergankelijkheid en vaak ge bruik gemaakt wordt van on leesbare lettertekens. Met elk van haar hier aanwezige mo notypes bewijst Malou van Breackel dat zij een volkomen eigen beeldtaal geschapen heeft, een beeldtaal die qua verfijning en grafische sensi biliteit verwantschap toont met die van de late Julius Bis- sier. W.E. 1 J» Denis Brihat: Ui op schoorsteen 1985; foto in De Beyerd Sint Anna ter Muiden, voorma lig Gemeentehuis. Open: vrij van 18.00-20.00 uur, za/zo van 14.00- 17.00 uur. Tot 28 augustus 1988. De vaste kern van de Zeeuws- Vlaamse expositiegroep St. Anna ter Muiden, die twee maal per jaar een expositie inricht in het voormalig ge meentehuis van de schilder achtige vroegere kunste naarskolonie aan de Neder lands-Belgische grens bij Sluis, wordt gevormd door de schilderes Liesbeth Huser, de beeldhouwer Ernest Joachim en de fotograaf Wim Krull. Dit drietal treedt naar vo ren met nieuw werk dat in de afgelopen maanden ontstond: wat Liesbeth Huser betreft bestaat dit deze keer niet uit linosneden, maar uit aquarel len op middelgroot formaat, die landschaps- en vegetatie motieven uit de omgeving van het Vlaamse gehucht Molle- kot in een weelde van fijn op elkaar afgestemde kleuren in beeld brengen. De serie van vijf aquarel len, die op zich overigens geenszins 'plaatsgebonden' zijn en waarin krachtige vormgeving, zuiver kleurge voel en transparentie hand in hand gaan, doet aan als een loflied op het goede der aarde, dat ondanks de mens toch nog bestaat. Wim Krull verrast met een reeks scherpe, niets verdoezelende opnamen van hout-, steen- en grondstruk- turen, waarin hij overtuigend aantoont dat Moeder Natuur een abstrakte kunst alle argu menten effectief uit de hand slaat. In een drietal fijn afge werkte bronzen gaat Ernest Joachim met scheppende fan tasie op dergelijke natuurvor men verder en breidt ze uit. Eten kleine collectie sieraden, bestaande uit broches en han gers, alle unikaten in zilver, laat zien dat deze beeldhou wer zijn wereld der abstrakte vormen ook 'een miniature' kan vertalen tegen de achter grond niet van deruimte dit maal, maar tegen die van de vrouwelijke huid of kledij. Een drietal gastexposanten uit binnen- en buitenland completeert de expositie: de Middelburgse schilder Piet Rijken, die onlangs zijn ze ventigste verjaardag vierde, lijkt nóg steeds niets van zijn vitaliteit inzake preciese waarneming en weergave der werkelijkheid verloren te hebben getuige drie stillevens, waarin zijn palet, vergeleken bij vroeger toen het naar don kere kleuren neigde, met het stijgen der jaren wat opge licht lijkt. De internationaal bekende keramist Antonio Lampecco is vertegenwoordigd met een aantal ronde en ovaalvormige vazen met minuscule opening, die uitmunten door zuiver heid van vorm en glazuren die nu eens als een blauwe, dan weer als een gouden regen over de vaaswand stromen. Marten Postma geeft in zijn wat illustratief aandoende temperaschilderijen blijk van sensibele waarneming en hu mor. De Vlaamse grafica Nelly de Coninck tenslotte roept in een serie prachtige drogenaald-aquatintetsen met aan holen, grotten en grottekeningen herinnerende motieven de beklemmende mystiek van het onderaardse op. Een expositie, samengesteld met gevoel voor een juiste do sering van verschillende dis ciplines, technieken en de in dividuele toepassing daarvan en zo geworden tot een rijk geheel dat velen keuze biedt. Joop Smits, droomlandschappen, olieverven. Etcetera, Markiezen hof, Steenbergsestraat 6, Bergen op Zoom. Open van 14-17 u. dage lijks, maandag gesloten, tot en met 31 juli. Onder de titel droomland schappen is vanzelfsprekend alles te vangen, want wie kent de dromen van zijn mede mens? Binnen het Magisch Realisme zijn er de afgelopen decennia heel wat landschap pen geproduceerd die in ieder geval niet veristisch zijn. Het is in deze fijnschilderij opval lend dat een groot aantal be oefenaars hiervan religieus sterk bewogen zijn en dat in hun schilderijen tot uitdruk king brengen. En daar hoort dan als een soort van 'merkte- f ken' het schilderen van 'Het' Licht' bij. Dit goddelijke licht is in het werk van Joop Smits ruim schoots vertegenwoordigd, maar verwijst nergens naar. Koud, hard en betekenisloos straalt het in witten, blauwen, grijzen en gelen van de fanta sielandschappen af. In de verklarende tekst die Etcetera bij deze tentoonstel ling verstrekt staat: „Voor de beschouwer die zijn werk wil duiden, zijn er veel raadsel achtige dingen in zijn oliever ven". Daar kan ik mij volledig in vinden. Het is me een volko men raadsel wat deze in de Verenigde Staten en Duits land zo populaire schilder te zeggen heeft. Het zijn tech nisch goed geschilderde tafe relen van overbelichte wilde landschappen, vol inhouds loze effecten. Als Joop Smits echte sfeer wil creëren zou hij wellicht bij de Duitse Roman tici en de Surrealisten te rade kunnen gaan. L.R. a

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 17