DE STEM Rijke tafels van de 17e eeuw PW •PR Goed nieuws van reggae-veteranen Isaacs en Rodney OPMERKELIJKE TENTOONSTELLING IN DELFT Verzekeringsagenten op het speurderspad 3-D komt terug voor bioscoop en televisie Huub Bals organisator filmfestival overleden WOENSDAG 20 JULI I NEDERLANDERS zitten bij voorkeur met open venster om met hun interieur te pronken. We snoeven graag met dingen, want pronkhaantjes zijn we van nature niet. Pronken met dingen, met cultuurvoorwerpen, deden we ook op schilderij en. Er is zelfs een uniek en typisch Nederlands, maar internationaal vermaard, genre uit ont staan: de 17e eeuwse pronkstillevens. Voor het eerst zij ze als genre overvloedig in een expositie bijeengebracht in Het Prinsenhof in Delft. Bruiklenen Stillevens Goede sier Oude recepten Topstukken Ike Turner een jaar in de cel Profeet ROBERT WAGNER IN 'LIME STREET' bestem GIDS 2 WOE ■JEDERLAND 2 NEDERLAND 3 Maruschka DUITSLAND 3 T2 Door Henk Egbers Het museum bestaat als zoda- tie gehad. De speciale studie in nig veertig jaar in dit aloude historische gebouw, waarin onze vader des vaderlands neer werd geschoten. Conservator Ineke Spaander kreeg drie jaar geleden toen zij in dit museum voorwerpen zag staan, die ook op schilderijen voorkomen, het idee om het pronkstilleven tot onderwerp van een jubileum tentoonstelling te maken. Ze vond het Fogg Art Museum in Cambridge (Massachusetts) en het Kimbell Art Museum, te Fort Worth (Texas) bereid mee te doen. Dit had ook een prak tisch doel: het loskrijgen van bruiklenen uit Amerika. Voor deze tentoonstelling werden bovendien schilderijen geleend bij musea en particulieren in Denemarken, Frankrijk, Oost en West-Duitsland, Engeland, Hongarije, Zwitserland en uiteraard uit Nederland zelf. Edgar Peters Bowron van het Fogg Art Museum, in Delft aanwezig, vertelt dat zijn mu seum in Amerika veel aan dacht heeft voor de 17e eeuw in Nederland, nogal wat uitwis selt met ons en specialisten kent op het gebied van Rem brandt, Hals en Ruysdael. Maar het was met name dr. Sam Segal, die het plan uit werkte en een 270 pagina's tel lende catalogus maakte met een uitvoerige wetenschappe lijke onderbouwing. Jammer dat deze alleen Engelstalig is; er is zelfs geen Nederlandse sa menvatting. Segal maakte eer der soortgelijke thema-ten- toonstellingen: een met bloe men (onder andere te zien ge weest in het Noordbrabantse Museum) en een met fruit. Bloemen en fruit komen er nu ook aan te pas, maar primair gaat het om cultuurvoorwer pen zoals mooie schalen, roe mers, porselein etcetera. Segal zegt dat stillevens in het algemeen te zelden aan de orde komen. Ze worden als saai er varen. De laatste tien jaar is er sprake van een opleving. Pronkstillevens hebben nog nooit een afzonderlijke exposi- relatie met deze tentoonstelling heeft weer nieuwe inzichten en - toeschrijvingen opgeleverd. In het verleden lag bij dit genre de nadruk op het vani- tas-aspect (de ij delheid des le vens), nu is veel meer gelet op de tegenstelling goed en kwaad, alsmede op de matig heid (de gulden middenweg), die op de schilderijen op een studieuze manier in elkaar zijn gezet. Daarbij speelt de symbo liek een grote rol. Deze is niet altijd duidelijk en vaak poly interpretabel. Het gaat vaak over geestelijke maaltijden, waarbij een druif soms op Christus slaat, een perzik op een vrouw, een vlinder op vrij heid en een appel op het aardse paradijs. Op twee plaatsen in het museum zijn twee van die stillevens met de voorwerpen uit die tijd gereconstrueerd tot etalages zoals de kunstenaars die vermoedelijk zelf hebben gebouwd om te schilderen. Het water loopt je in de mond op deze expositie. De schilde rijen bevatten voor het meren deel rijkelijk gedekte tafels uit de zeventiende, dus Gouden Eeuw, Dat was de tijd dat wij - althans een relatief klein deel van onze natie - goede sier be gonnen te maken met 'onze' ko- lonieën. De Oost- en Westindi- sche compagnie voerden tropi sche vruchten aan en maakten met de koloniale waren veel geld, waarmee de rijke kooplie den onder meer in Duitsland, Italië en China kostbaar tafel gerei kochten. En ze wilden het weten ook. Kunstenaars legden goed betaald - het stilleven werd gewaardeerd - de rijke disch vast. De tentoonstelling kreeg dan ook als titel mee 'De rijkdom verbeeld' (A prospe rous past). Dat American Ex presse nu deze onderneming sponsort betekent dat alles in stijl blijft. Op de schilderijen staan inte ressante en kostbare schalen, kannen, glazen, vazen, kande laars en dergelijke, die nu in Clara Peeters (1583-1657): paneel 45.5x33.5 cm. Afkomstig uit een privécollectie in Ameri ka. - foto stedelijk museum delft musea worden bewaard. Segal en de zijnen maken er een hele studie van om door vergelij kende studies dat te ontdekken. De gedekte tafels bevatten ver der nogal wat vissoorten (er is een zaal met veel kreeften), fruit, brood, kaas, wild, gebak (fruittaarten e.d.), schelpen en bloemen. Er zijn mensen die aan de hand van deze schilde rijen oude recepten proberen op te sporen. De kunstenaars ging het er op de eerste plaats om hun vakmanschap te de monstreren. Gemaniëreerd of schijnbaar achteloos werden de voorwerpen en etenswaren ge rangschikt onder een bepaalde lichtval. In Delft zijn, als het op schilde ren aankomt, topstukken uit de historie van dit genre bijeenge bracht. Floris van Dijck, Nico- laes Gillis, Osias Beert, Jan Brueghel, Balthasar van de Ast, Pieter Claes, Willem Claes Heda, Jan Davidsz de Heem, Abraham van Beyeren, Willem Kalf, Clara Peeters, Johannes Goedaert, Francois Ryckhals zijn wat namen uit deze collec tie. Middelburg was een van de centra met de namen van Bal- thaser van der Ast. Adriaen Coorte, Johannes Goedaert en Francois Ryckhals. Er is verschil in kwaliteit, in opvatting, penseelvoering etc. - daarover geeft de catalogus zeer veel informatie - maar er werd door allen vaktechnisch erg bekwaam geschilderd. Ver der is er veel te speculeren over de zinnebeeldige betekenis van de afbeeldingen, die gemaakt werden met de bijbel, Cats' Zinne- en minnebeelden of Coornherts' Zedekunst, dat is Wellevenskunst... ernaast. Ook daarover is in de catalogus het nodige te vinden. Een opmer kelijke expositie. De Rijkdom Verbeeld. Het Prin senhof te Delft. Open: zondag en maandag 13-17 uur en dinsdag-za terdag 10-17 uur. Tot 5 september. Catalogus f 79,50. ROTTERDAM (ANP) - De stuwende en inspirerende kracht achter het Filmfesti val Rotterdam, Huub Bals, is vorige week woensdag op 51-jarige leeftijd overleden. Bals overleeed als gevolg van een hartaanval. Maan dag is hij in besloten kring begraven, zo heeft directeur Rottenberg van het Film festival Rotterdam bekend gemaakt. Bals was vanaf het begin van de jaren zeventig in de Neder landse filmwereld een bekende verschijning bij het opzetten van circuits om artistiek waar- devole films een kans op verto ning te geven. Het ging daarbij om films die via de normale commerciële kanalen nauwe lijks kans kregen. In verband daarmee richtte Bals in 1972 Film International op, dat de vertoning van dit soort films verzorgde. De laatste jaren was Bals vooral bekend als de stuwende kracht achter het Fimfestival Rotterdam. In januari zou het 18de festival door hem gepre senteerd worden. Het ligt in de bedoeling van festival-direc teur Rottenberg om het eerst volgende festival in ieder geval voor een groot deel te laten verlopen volgens de plannen die Bals al ontwikkeld had. LOS ANGELES (REUTER) - Rockmusicus Ike Turner, de ex-man van zangeres Tina Turner, is maandag tot een jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens het be zit van cocaine. De rechter achtte bewezen dat de 55-jarige Turner, die na het betalen van een borgsom van 3.000 gulden sinds vorig jaar augustus vrij was, cocaine en een pijp in zijn auto gehad had. Na het uitspreken van het von nis is hij terstond in verzekerde bewaring geplaatst. In maart had hij een boete van 1.000 gulden en vijf jaar proeftijd gekregen nadat hij bekend had dat hij in 1985 te recht was opgepakt wegens het bezit van cocaine. Winston Rodney (Burning Spear). FOTO DE STEM ROSE LOKHOFF Door Rosé Lokhoff 'Cooler than de rest, better than te best.' Van valse be scheidenheid heeft Gregory Isaacs nooit echt veel last ge had. Maar dat hij die stelling op zijn elpee 'Watchman of the city' ook waarmaakt, is teveel gezegd. Het is geen slechte elpee en er is ook heel hard aan gewerkt, maar mis schien wel een beetje te hard. Dat is jammer, want 'the cool ruler' van weleer heeft beter verdiend op zijn moeilijke weg terug naar erkenning. Bovendien heeft Isaacs al die toeters en bellen helemaal niet nodig. Dat bewijst hij met het lekkere 'This woman of mine' en 'Promise land'. Ook 'You give me the yerk' klinkt goed. In ieder geval niet zo af getrokken als de titel doet vermoeden. De songs zijn niet van de constante kwaliteit die Isaacs enkele jaren geleden nog le verde. De hoes van 'Watch man' staat weliswaar vol klinkende namen, maar zijn oude vertrouwde begelei dingsband Roots Radics wist wel hoe stem en tekst beter tot hun recht kunnen komen. Ook het gebruiken van meer stu dio's dan Marley's Tuff Gong, waar Isaacs vaste klant was, is niet bevorderlijk voor de kwaliteit. Zeker niet als daar ook nog eens Aquarius bijzit. Uit die studio is volgens ken ners nog nooit wat goeds ge- ▲AR EINDREDACTIE WIM VAN LEEST komen; zeker geen reggae. Gelukkig maar dat Isaacs ook nog een andere elpee/cd heeft volgemaakt: 'Come along'. De produktie heeft hij dit keer overgelaten aan King Jammy, maar zoals dat bij reggae nu eenmaal is: de pro ducer is alleen maar geld schieter en dat heeft helemaal niets met kwaliteit te maken. Het kan er wel op wijzen dat Gregory 'Coke' Isaacs even zonder poen zit, want bijna al zijn andere elpees heeft hij zelf geproduceerd. 'Come along' heeft duide lijk minder gekost dan 'Watchman', maar is wel stukken beter. De meester toont zich weer een first class lover en geeft tevens het ad vies mee eens goed om ons heen te kijken. We zullen dan zien dat er meer zijn die de zelfde neus voor coke hebben. „Ik ben niet de enige", vertelt hij. Er zit een beetje een waar schuwing in, maar tevens is het een teken dat Gregory op de weg terug is. De goede deze keer. Het vrolijke intro van 'Cur few', de prettige afdronk van 'Sip of wine' en hier en daar zowaar een koortje zor gen voor een constantere kwaliteit. Op de hoes is een vergissing gemaakt wat be treft de a- en b-side. Dat wordt provisorisch rechtgezet met twee stickertjes die erop zijn geplakt. Onnodig, want eigenlijk zijn het twee a-kan- ten. Terug van weggeweest dus, die Isaacs. Voor Winston Rod ney, die onlangs 'Mistress Music' uitbracht, geldt dat niet. Burning Spear is name lijk nooit weggeweest. Ook deze elpee is weer van een ni veau dat van hem mag wor den verwacht. De liefde voor Afrika en Marcus Garvey, de profeet van de rastafari's, is er nog steeds; de begelei dingsgroep verandert niet veel; Tuff Gong blijft de stu dio en Rodney schrijft nog steeds alle muziek en tekst. Ook de produktie is in eigen handen, want via zijn vele bv'tjes stroomt hier de poen nog volop. Wel nieuw is de vrolijkheid die ervan afstraalt. Het lijkt erop dat de oude Winston ver liefd is. De titelsong wijst na tuurlijk al in die richting, maar ook 'Woman I love you' en 'Say you are in love'. Bo vendien schreeuwt hij 'Fly me to the moon' en dat terwijl hij vroeger toch echt niet veel verder wilde dan Afrika. Tenslotte wil hij ook kinde ren nog eens vertellen dat niet alle vaders vaders zijn, maar 'Your mother is your mother'. Een beelje 'shame and scan dal in the family' dus eigen lijk, of wat minder gedateerd: 'Oh Anny I'm not your daddy'. Beelje flauw die vergelijking, maar dat is het nummer 'Tell the Children' ook. Vrolijk en verliefd, met ook nog een stukje 'Love Garvey', dat is Mistress Music. Ook nog veelzeggend is dat oude mak kers als Bobby Ellis hun par tijtje niet meer meeblazen. Sax, trompet en trombone zijn deze keer in handen van da mes. De twee veteranen Isaacs en Burning Spear kunnen nog wel even doorgaan. Het zijn toch al interessante tijden voor reggae-liefhebbers. Steel Pulse, Alpha Blondy, Ziggy Marley en niet te vergeten Ruudje Gullit komen op de hitlijsten en steeds meer reg- gae-clips verschijnen op tele visie. De lieve Michael Wil liams doet wat dat betreft goed werk met zijn Soul in the City op Sky. Wordt het toch nog gezellig. Si:;: Door Mart van der Sanden i|| HILVERSUM - Lime Street is typisch een serie y^ Veronica. In deze Amerikaanse detectiveserie, waar l|i| van vanavond de introductiefilm (de pilot) wordt aj) M gezonden, zitten veel actie, stuntwerk, jet-setperilj len, onderkoelde humor en vleugjes romantiek. iijiiS vendien wordt Lime Street gedragen door een i, roemd tv-acteur, Robert Wagner, die we in Nederlai !;:i al kennen van series als 'De dief van Washington', jijijij: 'Hart to Hart' (met Stephanie Powers). In Lime Street, waarvan Veronica 7 afleveringen heeft gekocht, speelt Wag- ner de bemiddelde, galante •jijj: Amerikaan James Greyson Culver, eigenaar van een paardenfokkerij in Virginia, die als detective in dienst is jvijj van een van de grootste ver- i;i;S zekeringsmaatschappijen i-i-jii ter wereld. Die maatschap- pij is gevestigd in Lime jijiïj: Street in Londen, vandaar de titel. Als partner heeft Culver de wat weke, half- aristocratische Brit Edward Wingate, een oude studiege- noot van Culver, die ver- ij:;:;:: knocht is aan zijn avontuur- lijke vrijgezellenbestaan. I;!;!;!; Wingate wordt gespeeld door John Standing. Het tweetal Culver-Win- gate wordt door de verzeke- ringsmaatschappij de we- reld ingestuurd om allerlei minder fris ruikende zaak- j es op te lossen. In de pilot- film komen ze terecht in een mediterraan vorstendom, dat sterke gelijkenis ver- i&l toont met Monte Carlo. Het ij;;;;;; plaatselijke vorstenhuis ijl;:;;; heeft een lang lopende ver- zekering afgesloten en de zoon van de regerende prins Sj;;; is onder raadselachtige om- :j:j;j; standigheden omgekomen >;l;j;: bij een vliegtuigongeluk. gS; Culver en Wingate mogen ij;;;;;; uitzoeken wat er nu precies M aan de hand is. 21.25 Terugkeer van de zeeotter js je zeeotter tot de be- lermde diersoorten be- rt, keert het dier weer igzaam langs de Noorda- rikaanse westkust terug. »wei de jacht op zijn pels bet verleden behoort, be ent de vervuiling van het 'ter een nieuwe bedreiging jr de zeeotter. De Cana- documentaire 'De terug van de zeeotter" Iaat boe de zeeotter zich in ren houdt. Veronica In concert ster Billy Joel gaf vorig ir een aantal concerten in en schreef daarmee .Jedenis. Zijn optreden Robert Wagner als A Leningrad werd door de mes Greyson Culver i iatstelevisie uitgezonden. 'Lime Street'. - foto vei» it was de eerste keer, dat n niet-Russische artiest in lijk sprake van een aansl» Sovjet-Unie op de televi- op de prinses, maar de wt i te z'en was.'Veronica in tie blijft natuurlijk u? ncert' zendt dit concert in eens schromelijk in gebrek live-registratie uit. In Culver ontfermt zich overï Uly Joel live from Lenin- koninklijke schoonhei hrengt de Amerikaan neemt haar zelfs mee ns a selectie van zijn grootste zijn huis in Virginia. Dt 'te- volgt een staaltje van t Culi (20.29 Roffels voor Rhodesië Ze komen terecht in een om geving waarin James Bond zich zeer op zijn gemak zou voelen. Luxe jachten omzo men de havenkades en champagnefeesten met vuurwerk verjagen de ver veling van de nachtelijke uren. Er is een mooie prin ses, die na de dood van haar broer troonopvolgster is ge worden en die meteen een verpletterende indruk maakt op Culver. Dat is geen wonder als je bedenkt dat de prinses wordt ge speeld door onze landgenote Maruschka Detmers, die overigens wel eens betere acteerprestaties heeft gele verd. Als het vuurwerk tijdens een van de parties wat uit de hand loopt en er in plaats van een Chinese vuurpijl een heus raketje op de boot met feestvierders landt, is Leiden in last. Er is duide- nant seksisme, als zich in een halve-1 (alleen Maruschka Del ligt onder de lakens) met moeite de prinses het lijf kan houden. V( haar uitspraak 'Je kunt al met me doen wat je jaagt de kijker het plaat vervangend-schaamrood de kaken. Uiteindelijk weten Culi en Wingate via het van een duistere oliehai laar de zaak tot klaarheid! brengen en het kwade, nius achter de aanslagen ontmaskeren. 'Lime Street' is f amusement, gemnaakt Robert Wagners i maatschappij 'R.J. prodi tions'. Actiescènes in brandend vliegtuigje een spectaculaire ontsi ping wisselen ontroei bedoelde familietafei van Culver met zijn dochtertjes af. Er is gebi gemaakt van de beprc formule om twee volkom aan elkaar tegengestelde guren samen een efficiënt doortastend speurdersduo laten vormen. Er zitten i nische dialogen in en de halen steunen op het dw de Eric Bohmer-cyclus prikken van leugen en tenteert het WDF 'La col- drog, waarbij het nod; tioneuse', een van Romers stuntwerk is te zien. Wagn s morele vertellingen'. Een slaat zich door de serie h# ge kunsthandelaar heeft als de koele charmeur, h in een huis aan de Ri- NOS presenteert de En- tv-film 'Roffels voor ïodesië'. Op het tv-festival i Monte Carlo kreeg deze j(C-productie de prijs van "internationale kritiek. Bo- ndien mocht hoofdrolspe- Colin Blakely voor zijn bl een Zilveren Nymf in (vangst nemen. 'Roffels |or Rhodesië' is het verhaal i het echtpaar George en irah, dat bijna hun hele le- in Rhodesië heeft ge- ond. George is voorman in i fabriek. Ze hebben twee s, van wie er een om het yen komt tijdens de strijd l de macht tussen blank en art. liir .is tegelijkertijd een bn huisvader is, een rol die van hem gewend zijn Door Jan Koesen Weer doet de derde dimensie haar intrede op het schenj Na enkele flops op het bioscoopdoek is nu de televisies de beurt. Al veertig jaar probeert de techniek echte die| aan te brengen bij beelden. Enkele vernuftige oplossing! i tv/' I, werden bedacht en in de praktijk gebracht, maar comi* j uoH(i Gfl yy ISKd cieel haalde 3-D weinig uit, omdat het publiek er geen: in had om met een raar brilletje op de neus te kijken. 3 was duur en onhandig en vergde voor de theaters een du! bele investering. 22.30 Die Sammlerln e geïnstalleerd voor een itige vakantie. In het huis inen nog twee mensen: Da- :1 en Haydée. Het meisje :ngt iedere avond een an- re man mee naar huis. Mo il gezien heeft Adrien daar sts tegen, maar hij vindt een verstoring van zijn Om van haar ver wond te blijven schuift hij ar Daniel toe. Adrien rkt echter, dat hij jaloers rdt. EO 13.00 I slecht1 15.30 1 hond 1 17.05 kleutel 17.30 18.30 1 Nelsoii 19.00 J 19.18 i tennis! 19.45 1 20.55 S 21.25 1 otter, J 21.55 1 Johan. wijnsti 22.30 i 22.40-2 (herh.i Deze maal is 3-D serieus uit op het grote geld. Dezer weken wordt de populaire serie 'Moonlighting' in Amerika voorzien van een reclamespot van 60 seconden met 3-D waarin de geneugten van Coca Cola worden uitgedrukt. De technieken zijn splinternieuw, maar een brilletje is nog nodig. Diegenen die het ding afzetten, krijgen een gewoon televisie beeld te zien, dus geen rare dubbele lijnen in groen en rood. Zo'n veertig jaar geleden was de horrorfilm 'De man met de wassen beelden' het proef konijn voor 3-D. Het was een fantastisch schouwspel. Je kreeg bij het betreden van de bioscoop een brilletje aange reikt met een rood en een groen glas. Bij enkele andere films is het procédé ook toegepast, maar het publiek viel er niet voor en dat was het einde van een mooi experiment. Enkele jaren geleden pro beerde Universal om het afge dankte genre nieuw leven in te blazen. De haaienfilm Jaws-3 werd met 3-D verrijkt. Ook was er een film over een schoonheidswedstrijd waarbij dieptewerking natuurlijk nooit weg is en nu heeft de miljar dengigant Coca Cola er brood in gezien. De nieuwe technologie is ontwikkeld door Nuoptix Asso ciates in Los Angeles. Dit pro ces vergt meer film en ook de montage is anders, maar in we zen is 3-D op deze manier erg veel duurder. Het drii mensionele beeld van nu is beter dan het wat platte cot sen-werk van vroeger. Grootste struikelblok was1 dusver niet de techniek, de distributie. Coca Cola het fors aan. Er worden 40 joen brillen gemaakt en via; 250.000 verkooppunten van gazeuesefabriek, waaronder! restaurants van McDoni' gaat het nieuwe produkt wereld in. De kosten bedraj een kwartje, maar Coca Cols zo genereus dat het br® voor niets ter beschikk wordt gesteld. 3-D lijkt nu toch serieus worden. Bij het befaamde M sachusetts Institute of Teek logy's Media Lab, zijn wek, schappers bezig met de ontt keling van een nieuwe mensionele techniek, w geen brillen nodig zijn. In' geland is een bedrijf, Asp® naamd, bezig met een eau* met een speciale sluiter W8 door het niet meer nodig is met twee camera's en proj» ren tegelijk te werken. Toshiba heeft zelfs al D videorecorder uitgebi» Deze camera heeft twee M verbonden aan twee CD b® sensoren die tijdens het afsi len de beelden combiner® een geheel. Deze zelf gen® 3-D kan op een gewone sietoestel worden afgesp* 1 maar een brilletje is nodig de derde dimensie te betref Idmbone

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 14