DE STEM
'Er was zelfs een Russische punker'
Don Johnson
was ooit
een clochard
in Hollywood
Zes ontwerpen voor Architectuurinstituut
NEDERLANDSE BAND LAAT MOSKOVIETEN SWINGEN
DINSDAG 19 JULI
T2
„HET WAS een geweldige ervaring. Ik wil direct
weer terug. Die Sovjets zijn een geweldig pu
bliek. Wat een verschil met Nederland".
Status
Theater
Uitzinnig
Aangeschoten
'MIAMI VICE' IN VIERDE SEIZOEN
Ideaal
pK STEM GIDS 2
[NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
DUITSLAND 1
DUITSLAND 2
Suske en Wiske: „D
BOEIENDE EXPOSITIE IN MUSEUM BOYMANS IN ROTTERDAM
Musempark
Speels
Kerkachtig
Hamb
one
Door Peter Vierenhalm
Deze enthousiaste woorden zijn van Rob Smits, de uit
Oosterhout afkomstige drummer van de Amsterdamse
waveband Slauerhoff. Een dikke week terug maakten de
vijf leden van Slauerhoff en de band Jump Dickie Jump
een rondgang door Moskou. Alleen het Rode Plein was
verboden gebied voor de jongens, want in die bewuste
week triomfeerde Michaïl Gorbatsjov op de negentiende
partij conferentie.
Het Rode Plein mocht in die
periode alleen door conferen
tieleden betreden worden. De
gewone Moskoviet werd door
de militia (politie) van het
Plein gehouden.
Voor Slauerhoff maakte dat
niet veel uit. De band was niet
voor de partij conferentie geko
men, maar om twee keer op te
treden in het Olympyskaja, de
theaterzaal van het Olympi
sche dorp waar vaker popop
tredens worden gegeven.
Slauerhoff is één van de eer
ste Nederlandse bands die een
muzikale voet op Russische bo
dem mocht zetten. Vorig jaar
maakte oud-winnaar van de
Grote Prijs van Nederland
'Vijf slag 1 Wijd' een trip naar
Rusland en via de mengtechni-
cus van deze band werd
Slauerhoff in contact gebracht
met het cultureel reisbureau
Circ (Russisch voor circus), dat
onder meer reizen en optredens
voor Nederlandse bands in de
Sovjetunie verzorgt. Circ werkt
nauw samen met het Moskouse
Rocklaboratorium, een soort
Stichting Pop.
Drummer Rob Smits: „Niet
elke band kan zo'n trip naar
Moskou maken. Je moet als
band wel enige status hebben.
Circ vond ons in ieder geval
goed genoeg om ons te laten
gaan. Later is daar Jump Dic
kie Jump bijgekomen. Het geld
werd gedeeltelijk door de
Stichting Pop betaald. De rest
namen wij voor onze reke
ning".
De reis naar Moskou verliep
volgens schema. De bands wer
den ondergebracht in het grote
Salyut hotel aan de rand van
Moskou en er was een busje be
schikbaar voor vervoer van het
materiaal en de bandleden.
Slauerhoff plofte 's avonds
moe van de reis in de hotelka
mer neer. De eerste verrassing
diende zich aan. Oud-Teterin-
genaar en gitarist Dirk de
Vries: „Het Rocklaboratorium
zou voor de publiciteit van onze
optredens zorgen. Dat hebben
ze goed gedaan. We zetten de tv
op de hotelkamer aan en zagen
tot onze verrassing dat de
staatstelevisie de Slauerhoff-
clip Under the Volcano ver
toonde. Daar keken we wel
even van op".
Een dag later mocht Slauerhoff
in de theaterzaal van het
Olympische dorp laten zien
wat het waard was. „Het was
een echt theater met een po
dium en duizend zitplaatsen.
Het ademde een beetje de sfeer
uit van Tuschinski in Amster
dam", vertelt De Vries. „De
eerste avond was het theater
niet helemaal vol. Rocklabora
torium had voor deze avond
maar zevenhonderd kaarten
vrijgegeven. Maar op de
tweede avond was de zaal afge
laden".
„Er trad naast Slauerhoff en
Jump Dickie Jump de Russi
sche band Va Bank op. Deze
groep beet de spits af", zegt
Smits. „Het gekke was dat Va
Bank haast geen bijval kreeg,
terwijl ze toch leuke muziek
maakten. Wij kregen veel meer
applaus, maar dan op een ma
nier die je niet verwacht. Het
publiek lijkt vastgeplakt in de
stoelen. Heb je een nummer ge
speeld dan barst er een fana
tiek handgeklap uit, maar de
mensen blijven wel zitten.
Daaraan kun je zien dat de
Russen nog een echt theater
volk zijn. Het fenomeen pop
concerten is nog vrij vreemd
voor hen".
„Halverwege het optreden
kreeg onze zanger Rogier een
deel van het publiek op de stoe-
Swingende mensen tijdens het tweede concert van Slauerhoff in het Olympyskaja.
- foto's slauerhoff
len, maar het ging moeizaam",
vervolgt Smits. „De Russen zijn
bang om te provoceren. Ze heb
ben dan wel wat meer vrijheid
gekregen, maar de angst voor
het systeem zit er nog zeker in,
de glasnost en perestrojka ten
spijt".
„Op de tweede avond ging het
al een stuk beter. Zanger Ro
gier provoceerde het publiek.
'Je moet voor jezelf opkomen',
zei hij in een mengelmoesje van
Russisch en Engels. Een deel
van het publiek vond dat ge
weldig, de anderen waardeer
den zoiets provocerends niet.
We kregen in ieder geval een
kwart van het uitzinnige pu
bliek op het podium. De meeste
mensen in de zaal stonden nu
wel te swingen. De militia hield
beide avonden wel alles in de
gaten, maar greep geen enkele
keer in".
Drummer Smits genoot van
het enthousiaste publiek: „In
Nederland treden we met wis
selend succes op. Sommige za
len spelen we plat, maar er ko
men gemiddeld nooit meer dan
150 man naar onze concerten.
Wat we in Moskou meemaak- Op tape
ten vergeten we nooit meer. Na
afloop kwamen de mensen uit
zinnig op ons af, een heksenke
tel. Het is trouwens een heel
gemeleerd publiek. Er zijn der
tigers en veertigers bij, mensen
van onze leeftijd en heel veel
kinderen. Het grappige is, dat
er veel gezinnetjes komen kij
ken, pa, ma en de drie kinde
ren. Er was ook een Russische
punker. Binnen liep hij te
pronken met zijn kuif, maar
vlak voordat hij het theater
wilde verlaten, trok hij snel een
kapje over het hoofd. Provoce
ren in de zaal mag, maar daar
buiten blijkbaar niet".
Slauerhoff poseert met twee Russische kinderen. Op de achtergrond het Kremlin (Dirk de
Vries derde van rechts en Rob Smits voor).
Rob Smits vindt niet dat de
Sovjets nog achterlijk zijn op
het gebied van de popmuziek.
„Achterlijk niet nee, maar ze
lopen wel achter. De Russische
popgeschiedenis is nog maar
een paar jaar oud. Ze hebben
dus nog veel in te halen. Een
kleine groep mensen weet bijna
alles over de popmuziek en kan
meepraten over Michael Jack
son of de Talking Heads. Het
gros weet dat niet. Maar het is
ook moeilijk om aan platen te
komen. De muziek wordt voor
namelijk op tape gekopiëerd".
„Het materiaal waarover
Russische bands spelen is van
middelmatige kwaliteit. De
meeste versterkers zijn van
Tesla, een Oostduits fabri
kaat", vervolgt Smits. „Aan
westers materiaal is wel te ko
men, maar dat moet betaald
worden met dollars. De Russi
sche band Va Bank speelt met
zelfvervaardigde gitaren. De
drummer maakt zelf zijn stok
ken. Snaren zijn in Rusland
haast niet te krijgen. Dirk gaf
een setje weg aan de gitarist
van Va Bank. De jongen was
als een kind zo blij. We hebben
ook een Fender gitaarband
weggegeven. De Sovjets zijn
helemaal weg van dit gitaar-
merk. Als je volgens hen een
Fender hebt, kan je gitaarspe
len".
Slauerhoff ging ook op huis
bezoek bij de gitarist Oleg van
de hardrockband Monte Cristo.
Dirk de Vries: „Monte Cristo
speelt vaak in stadions waar
gemiddeld zo'n vijftienduizend
mensen op af komen. Oleg is
beroeps. Sinds 1985 is het woord
artiest niet vies meer. Van het
verdiende geld kan Oleg en zijn
vriendin Ludmilla, die tevens
manager van de groep is, aar
dig rondkomen".
„We hebben bij Oleg en Lud
milla nog naar de EK-finale
Nederland-Rusland gekeken,
in kleur. Ludmilla was vorig
jaar in Nederland op vakantie,
in de Katjeskelder bij Ooster
hout notabene en had meteen
maar een kleurentelevisie en
videorecorder gekocht. Ze deed
ook inkopen voor de band bij
een Bredase muziekzaak. Lud
milla heeft connecties in Ne
derland en dan kan je als Sov
jetburger vrij eenvoudig op va
kantie in West-Europa".
„De wedstrijd deed de Russen
niet veel. De meesten bleven na
afloop binnen", vertelt De
Vries. „We zijn, behoorlijk
aangeschoten dankzij de vod-
ka, naar buiten gegaan en
zwalkten 'dwa-noel' (2-0) roe
pend door de haast lege stra
ten".
Volgens Dirk de Vries is de
Sovjetunie daadwerkelijk aan
het veranderen. „Je hebt nu
een straat in Moskou waar
kunstenaars hun waar aan
prijzen. Vier jaar geleden was
zoiets nog onmogelijk. Ook als
westerling word je minder ge
controleerd. Je mag overal fo
to's maken of filmen. De KGB
hield ons alleen tijdens de con
certen goed in de gaten. De mi
litia is ook menselijker gewor
den, althans zo lijkt het. We
hebben 's-nachts gezwommen
in de fontein van de Lenin-uni-
versiteit. De militia kwam wel
even kijken, gaf ons een groet
en verdween.
Op de laatste dag zagen we
dat de militia ook anders te
werk gaat. Vlak bij het Rode
Plein zagen we een opstootje.
De politie hield een man aan,
die een kleine verkeersovertre
ding had begaan. Het liep een
beetje uit de hand. De man gaf
een agent een klap en werd
vervolgens de politieauto inge
slagen. Een omstander vertelde
ons dat de gearresteerde min
stens twaalf jaar werkkamp
krijgt. Dat is de keerzijde van
de medaille".
Slauerhoff wil graag terug
naar de Sovjetunie, maar kreeg
wel een tegenslag te incasseren.
Rob Smits: „Na het tweede
concert waren enkele spullen
gestolen, onder meer speciale
effecten voor de gitaren en
snoeren. Ach, nu beschikt in
ieder geval één Russische groep
over goede spullen".
Don Johnson en zijn vriendin Patty d'Arbanvil-
le. fotoap
Door Jan Koesen
Er zijn nogal wat detective-duo's op de buis,
maar de populairste is het tweetal uit 'Miami Vi
ce': Don Johnson en Philip Michael Thomas. De
serie heeft fans over de gehele wereld. En zonder
Thomas te kort te doen, moet gesteld worden dat
Don Johnson de absolute ster van de serie is.
Een uitstekend acteur,
een boeiende zanger, een
man met een veelbewo
gen leven achter zich,
iemand die uit de goot
krabbelde en naar de
sterren reikte. Johnson
heeft 'presence'. Als hij
op het scherm verschijnt,
staat daar iemand, met
niemand te verwisselen.
Elk gebaar, zijn gezicht,
de bewegingen van zijn
lichaam en niet te verge
ten zijn hese stem maken
hem tot een acteur die bij
zijn leven al een legende
is.
In Amerika beleeft
'Miami Vice' al zijn
vierde seizoen. En de se
rie staat onveranderlijk
hoog in de top genoteerd.
Rond Johnson is een cir
cus op gang gekomen dat
zijn weerga niet kent.
Want een topacteur trekt
een serie en lokt daarmee
de adverteerders, waar
door de serie weer op een
goede plek komt te staan
en de populariteit nog
meer toeneemt. Een vi
cieuze cirkel van succes,
die ook kan omkeren.
Johnson is een ideale ac
teur voor regisseur en
producer. Hij werkt als
een gek en weerstaat alle
valkuilen van het star
dom. Hij is stipt op tijd,
heeft geen prima donna
allures en levert degelijk
werk af. Eens was er een
tijd dat Johnson van alles
zoop, spoot en slikte, dat
hij met gaten in zijn ge
heugen op de vreemdste
plaatsen wakker werd.
Hij was een zwerver ge
worden, een van de vele
clochards rond Holly
wood, een man die het ge
had had, die afgeschre
ven was. Een mislukke
ling die een snelle, walge
lijk dood beschoren leek.
Hollywood is meedogen
loos in dat soort zaken.
Zwakkelingen worden
afgeschoten.
Maar puttend uit on
verwachte krachten
kwam Don overeind. Hij
mag ten voorbeeld wor
den gesteld in alle afkick
centra en tehuizen voor
alcoholisten. Redding is
mogelijk, ook voor junks
en verslaafden. Johnson
is zelfs zo ver teruggeko
men zonder halleluja
maar met wilskracht van
zijn dwaalwegen, dat hij
de nicotine heeft afge
schaft. Hoewel de wereld
aan zijn voeten ligt, taalt
hij niet meer naar de
vleespotten. Zijn belang
rijkste bezorgdheid geldt
nu zijn zoon Jesse. Moe
der is de actrice Patti
D'Arbanville, Dons 'beste
vriend' tegenwoordig en
bekend uit het liedje van
Cat Stevens.
Onlangs speelde hij
mee in een televisie-film
(The Long Hot Summer)
met een ster uit een an
dere topper: Cybill She-
pard, de lady uit 'Moon
lighting'. Hieruit blijkt
eens te meer dat er on
danks het kolossale aan
bod toch weinig acteurs
zijn die werkelijk sterren
kunnen zijn. En dat pro
ducers de kassa's horen
rinkelen als ze enkele
toppers bij elkaar kunnen
voegen.
Hier
en nu
ncrv's 'Hier en nu' brengt
vanavond evenals de NOS
verslag uit van de Democra
tische Conventie te Atlanta,
op deze partijbijeenkomst
kiezen de Amerikaanse de
mocraten hun kandidaten
voor de aanstaande presi
dentsverkiezingen in novem-
Na in de voorronden Al
O0je en Jesse Jackson te
hebbben verslagen krijgt Mi-
cliael Dukakis thans zijn of
ficiële benoeming als demo
cratisch kandidaat voor het
presidentsschap.
jn The Betty
22.40J Ford Story
Het leven van presidents
vrouwen is geen lolletje. Dat
blijkt weer eens uit de tv-
filni The Betty Ford story',
die de TROS op het scherm
brengt. Betty Ford, echtge
note van Gerald Ford, werd
in 1974 First Lady van Ame
rika. Ze had grote moeite met
baar rol van presidentsvrou-
ne. In het boek The times of
By life' schreef Betty Ford
over haar problemen: haar
borstkanker en haar versla
ving aan alcohol en drugs.
Op deze gegevens is de tv-
film gebaseerd. De bekende
actrice Gena Rowlands
speelt op overtuigende wijze
de titelrol. Ze kreeg er de
hoogste tv-onderscheiding
voor, de Emmy Award.
23.00
Fridolins
Heimkehr
Richard Blanks trilogie over
kelner Fridolin wordt van
avond besloten met 'Frido-
i Heimkehr'. In de eerste
twee delen, waarvan vorige
week een herhaling te zien
was, ontvluchtte Fridolin de
wereld en leefde lange tijd in
de woestijn. Thans keert hij
terug in een veranderde we
reld. Het vroegere Grandho-
tel Esplanade is in een snel-
buffet veranderd. Het dage
lijkse leven blijkt doordrenkt
van technische snufjes. Fri
dolin wil graag weten, hoe
alles werkt, maar zijn han
digheid laat te wensen over.
22.40
Reise ohne
Auftrag
De ZDF-serie 'Das kleine
Fernsehspiel' presenteert
"Reise ohne Auftrag' van
Friedemann Schulz. De film
is een vervolg op zijn debuut
'Die Tod in der Waschstras-
se'. Opnieuw portretteert
Schulz mensen, die in het le
ven aan het kortste eind
trekken, maar daarentegen
wel aan levenservaring en
zelfkennis winnen. Zo'n
iemand is ook grafoloog Leo
Schneewind, een perfectio
nist in zijn vak.
21.
17
Door Henk Egbers
MUSEUM Boymans-Van
Beuningen in Rotterdam
heeft tot eind augustus
zijn toekomstige overbuur,
het Nederlandse Architec
tuur Instituut, in huis. Zes
architecten kregen, in de
vorm van een meervou
dige opdracht, de kans om
met bouwtekeningen en
maquettes te laten zien
hoe in hun visie dit bouw
werk in Rotterdam er in
1992 moet staan.
De opdrachtgever staat voor
een moeilijke keuze. Het pu
bliek krijgt hier via een voor
beeldig ingerichte expositie
niet alleen inzicht in uiteenlo
pende ideeën in de actuele ar
chitectuur, maar ziet ook al
op kleine schaal hoe straks
het nieuwe instituut pu
blieksgericht zal werken.
De architectuur is in bewe
ging. Daarvan getuigen niet
alleen deze ontwerpen, maar
ook de publieke- en politieke
belangstelling neemt toe. Niet
minder dan 850 mensen moes
ten bj de opening van deze
tentoonstelling anderhalf uur
wachten op het liefst twee
ministers - Brinkman en Nij-
pels die met een plotseling
ingelaste kabinetszitting za
ten. Het kabinet bereidt een
architectuurnota voor, zo lie
ten zij weten.
Eén ton is er beschikbaar
voor de Europese architec
tuurwedstrijd 'Europa-pro
ject'. Veertien miljoen ligt er
voor de kale bouw van het
Architectuurinstituut; wat
overigens niet zo veel is. In
1955 zijn de eerste plannen
ontstaan voor dit instituut; er
worden dus nu knopen door
gehakt.
Rotterdam heeft binnen zijn
nieuwe binnenstadsplan (met
ondermeer een spoortunnel
onder de stad) een museum
park gepland. Dat wordt sa
men met museum Boymans
gevormd door een Kunsthal
(te bouwen door Rem Kool
haas) en het Architectuurin
stituut. Dat instituut (het
woord 'museum' is verlaten)
heeft als leus; 'verbindt de
rijke bronnen van de geschie
denis met het avontuur van
hedendaagse en toekomstige
ontwerpopgaven'.
Het instituut zal daartoe
uit drie elementen worden
samengesteld: een schatka
mer (het verwerven, behoed
zaam beheren en ontsluiten
van archieven en collecties);
een studeervertrek (het onaf
hankelijk onderzoeken, inter
preteren en opiniëren) en een
feestzaal (het beeldend pre
senteren, het publiceren en
ter discussie stellen van ar
chitectuur, stedebouw en
landschapsarchitectuur, ste
debouw en landschapsarchi
tectuur).
Het totale netto-vloerop
pervlak van het gebouw gaat
ongeveer 8000 vierkante me
ter bevatten. Een stuurgroep
onder leiding van Jo Tum-
mers heeft dit bedacht en zes
architecten uitgenodigd om
daarvoor een gebouw te ont
werpen. Die groep treedt nu
terug voor een bestuur onder
leiding van jhr drs P. Bee-
laerts van Blokland, dat een
ontwerp moet kiezen. Een be
oordelingscommissie onder
voorzitterschap van ir J. Pee
reboom Voller verleent daar
bij assistentie.
Jo Coenen uit Eindhoven ont
wierp het meest speelse ge
bouw met duidelijke horizon
tale en vertikale geledingen
rond een grote vijver. Wisse-
lend materiaalgebruik en een
opvallend accent op het ad
ministratieve gebouw op
'hoge poten', alsmede een
lieve 'omarming' van het to
taal door het archiefgebouw
zijn daarbij tekenend. Coe
nen, enfant terrible in de ar
chitectuurwereld, heeft onder
meer naam gemaakt met zijn
ontwerpen voor bibliotheek
en museum te Heerlen en het
bestuurshuis in Delft.
Het koppel Jan Benthem-
Mels Crouwel uit Amsterdam
(de jongste deelnemers) zijn
echte technocraten, die met
architectuur omgaan als de
jeugd met technische bouw
dozen. Wie het douane-em
placement Hazeldonk bekijkt
krijgt een goede indruk. De
functionele bouwdelen zijn
onder en boven de grond ver
nuftig in elkaar gestoken. Via
een vliesgevel blijft alles heel
doorzichtig, terwijl een grote
modulaire overkapping alles
bijeen houdt. Krijg je bij Coe
nen nog het gevoel dat de
massa's onder meer rekening
houden met het nabijgelegen
Boymans, dit ontwerp is een
zelfstandige grootheid dat
door een schijnbare beschei
denheid zich in de omgeving
invoegt.
Hubert-Jan Henket uit Box
tel, die naam begon te maken
met zijn Barth-lijstenfabriek
in Boxtel, hanteert als for
mule 'het vernuftige humane
ontwerp'. Het gebouw heeft
iets kerkachtigs. Twee blok
ken (respectievelijk diensten
en archief) lopen taps in de
richting van een soort absis
(discussieruimte), met daar
tussen een schip als studie- en
.entreelokaliteiten.
Rem Koolhaas ontwierp
een gebaar met lef. Met zijn
ontwerpen voor het Neder
landse Danstheater en het
stadhuis te Den Haag maakte
hij onder meer de laatste ja
ren naam. Hij heeft ongetwij
feld invloed ondergaan van
de Memphis-architectuur, het
décorachtige grootstedelijke
gebaar, dat als totaliteit epa-
teert, maar op zijn onderde
len donders goed in de gaten
gehouden moet worden. De
relatie met de omgeving be
staat vooral door via het kan
telende driehoekige dak te
Het ontwerp van Jo Coenen.
spelen met de schaal ervan.
De hellende zwarte kubus
daarin doet dat ook, terwijl je
die tevens als een soort beeld-
rijm met de Boymans-toren
kunt ervaren. Binnen dat ge
baar ontwierp hij als het
ware een tweede museum
met functionele ruimten, dat
door de driehoek overhuifd
wordt.
Wim Quist, die de laatste
jaren op Rotterdam zijn
stempel wist te drukken (Ma
ritiem museum, schouwburg,
Willemswerf kantoor en eer
der o.a. de Berenplaat) le
verde zijn ontwerp op maat
af. Zeer doordachte maatver
houdingen in relatie met de
omliggende bebouwing resul
teren in een platte en een
hoge 'doos' met de bekende
monotone raamgeledingen.
Het klopt allemaal zo mooi;
iedere verrassing ontbreekt;
de indrukwekkende lijn, die
het Willemswerf kantoor
(oersaai) boven zichzelf uit
heft tot iets kenmerkends,
ontbreekt hier.
Luigi Snozzi, de vreemde
eend in de bijt, maakte een
verrassend ontwerp. Deze
Zwitser is zeer afwijkend van
de rest. Zijn halfcirkelvor
mige ontwerp heeft iets van
een klassieke tempel en lijkt
haaks te staan op de stede-
bouwkundige omgeving.
Mooi gebouw Maar hier
Een van de kenmerken van
zijn architectuur is integratie
door tegenstelling Het mate
riaalgebruik (baksteen, 'ver-
putzen', natuursteen, water)
legt daarbij vooral verbin
dingen. Inhoudelijk klopt het
allemaal ook prima op het
eerste gezicht.
Een ontwerp waarmee,
naar ik hoop, het bestuur het
goed moeilijk zal krijgen, al
ligt Koolhaas - mede omdat
hij ook de nabijgelegen
kunsthal zal realiseren -
waarschijnlijk wel vooraan
De frivolen, mochten die in
het bestuur zitten, zullen ge
porteerd zijn voor Coenen,
denk ik. Het bezoekende volk
mag ook zijn stem laten ho
ren, al zal hier de 'vox populi'
niet de 'vox dei' zijn, maar je
kunt er een prijsje mee ver
dienen als je laat weten wat
jouw favoriete ontwerp is.
Als je ook maar enigszins
geïnteresseerd bent in archi
tectuur, stedelijke vormge
ving e.d. moet je wel in Boy
mans gaan kijken, want er is
daar met de architectuur wat
aan de hand. Een beter begin
kan het Architectuurinstituut
zich niet denken.
■ft (tl co} dat Hf
hallucinaties heb,
Mrouv. film hunt
(((fen hoeveel
'hfeld ik in
\lk ia! eens kijken, r,
<nyn'norlemonee
bib, kan de loot
