DE STEM
h7 O MFR rDtT
Wandelen
zonder
bagage
Aandacht
voor
Marjolein
Bastin in
Gorichem
i
i
f
A
Boerderij vol kachels
Win een Stern-verrassingspakket
De WINTER
r -
r io
r
r
l
l
U in
Zeeland
«ma
jeren op
ies met
mers
>nden
ïonden
Jonge
papegaaien
ZATERDAG2
um Europa
hapslijn
Intercompas
3 Routes
Kano
Lourdes
Kort
verder landinwaarts
schieting
ALS JE JOH C
BENT, DENK
JE MAAR AA»
ÉENDUiGJ
tweewielers
kijk daar eens
Chamotle
Niks verkopen
_A6g
van
hond gehoorzaamheid
ingsschool
>r alle honden en alle
ikte accomodatie van
13.00 uur.
soorten al v.a. 250-
's, kakatoe's, div. groi(
rkietensoorten enz.
ketoe, Veldhovenring
burg, tel. 013-425951.
KLEINTJE nu
lEFZEKERDER dan voor-
en
nog
dan het grootste buro in
weten over onze relatie-
kers en de unieke werk-
jvend (ook 's avonds/
076-211698
01640-57339
01100-14123
01650-55398
041 67-79000
Js grootste relatieburo
zicht v.h. Min. van WVC
dan nu
ap tot relatie.
tel. 01883-23175
tel. 04242-85518
tel. 03494-59056
De Stem, Postbus 3229,
van onze rayonkantoren,
nveloppe linksboven hel
Zoekt u een reisgenoot,
oartner of (pen)vriend(in)?
Vraag gratis folder bij
Postbus 15, Eindhoven
Kontaktblad kost 7,
J.MAN, 45 jr., met eigei
woning, wil serieuze ken,
nism. met j.vrouw, geel
kinderen. Br.o.nr. 901343.
Door Jack Arentsen
Zorgeloos en vrij genieten van de natuur:
schitterende vergezichten, tientallen me
ren, geurende bossen. Daarvoor hoeft men
niets eens zover over de grens. In de Belgi
sche Ardennen zijn die plekjes te ontdek
ken, maar ook in het Hochsauerland kan
men zelfs tijdens de topdrukte van het
hoogseizoen, nog altijd uren wandelen
zonder dat men echt in een mensenmassa
terecht komt.
Om dat alles te kunnen beleven moet men
natuurlijk niet alleen naar Winterberg,
Brilon of b.v. Willingen gaan. Daar is in de
regel de grootst concentratie vakantiegan
gers te vinden. Maar op de vaak brede pa
den door de dichtbeboste naaldwouden
van het Sauerland, komt men op één dag
hooguit een tiental mensen tegen. En wan
neer men onderweg ergens een dorpje aan
doet, dan kan men er verzekerd van zijn
dat men ook hier niet tussen de touring
cars de weg moet zoeken.
Op deze manier - iedere dag een flink
stuk wandelen - kan men het Hochsauer
land op een bijzondere manier verkennen
en leren kennen. Na korte aanlooproutes
door kleine dorpen, verdwijnt men snel in
de bossen van de streek. Stilte en rust zijn
de metgezellen van de wandelaar op de pa
den door dit schitterend heuvelachtig ge
bied. De meren in de dalen, de gevarieerd
gekleurde heuvels, het wild dat plotseling
het wandelpad kan kruisen en de sfeervolle
steden en dorpen die ver in de diepte lig
gen en waar het echte vakantie-legioen is
te vinden, zorgen steeds voor een sterk
wisselend beeld. „Wandelen zonder baga
ge" heeft - na een weifelende start enkele
jaren geleden- een vaste plaats in het
Hochsauerland gekregen.
Dit jaar zijn weer 3 verschillende wandel
routes door de Touristenzentrale Sauer
land in Brilon (telefoon 09-49296191229)
uitgezet. De eerste wandeltocht is in totaal
204 km lang en duurt (inclusief aankomst
en dag van vertrek) 12 dagen. Vanuit de
plaats Amsberg wandelt men door 4 na
tuurparken weer terug naar het uitgangs
punt. Tijdens de wandeling hoeft men al
leen wat proviant voor onderweg mee te
nemen; de bagage wordt iedere dag van
het ene naar het andere hotel gebracht.
De tweede tocht, die 8 dagen duurt en
127 km lang is, is een wandeling rondom
Wandelen In
Hochsauerland Is
wandelen door
een schitterend
decor van heu
vels en bossen.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
de Hunau. Begin- en eindpunt is Ostwig.
Vijf dagen en 63 km lang is de wandeling
rondom de Kahler Asten met Winterberg
als begin- en eindpunt. De prijzen variëren
van DM 629 (per persoon in een 2 per
soonskamer) voor de 12-daagse tocht tot
DM 265.- voor de 'vijfdaagse' rond de
Kahler Asten. In de prijs is steeds inbegre
pen logies/ontbijt in een 2 persoonskamer
met bad of douche/wc en bagagetransport.
Voor kinderen geldt een reduktie van 30
De belangrijkste bergrivier in het Kartner
Oberland is de Möll. Deze zomer zijn in
dit deel van Oostenrijk speciaal voor kano
vaarders en vakantiegangers die deze sport
willen beoefenen, extra activiteiten georga
niseerd. Vanuit Obervellach worden kano
safari's georganiseerd. Eerst zakt men de
Möll af, daarna gaat men met de auto plus
kano naar andere Alpenrivieren als de Lie-
ser, de Steyr, de Joegoslavische Gorednica
of de Noorditaliaanse Isonzo.
Kapelaan Benedict Banning uit Dor
drecht, die al eerder fietstochten naar
Rome organiseerde, heeft voor dit jaar het
oog laten vallen op de Franse bedevaart
plaats Lourdes. De Lourdes-fietsvakantie
is voor actieve jongeren tussen 18 en 35
jaar en wordt gehouden van 24 juli tot 15
augustus. Vanuit Lourdes gaat men ook
nog de Pyreneeën in. In totaal zullen zo'n
2500 fietskilometers afgelegd worden; het
daggemiddelde ligt op ongeveer 165 kilo
meter. Wanneer men een goede fietserva-
ring heeft, kan men contact opnemen met
kapelaan Benedict Banning, Burg. de
Raadtsingel 45, 3311 JG Dordrecht, tele
foon 078-136390.
BELSUD, de reisorganisatie voor Brus
sel en de Ardennen heeft een nieuw tele
foonnummer. Het adres is nog steeds
Grasmarkt 61 te Brussel. Vanuit Neder
land nu telefonisch te bereiken onder
nummer 09 - 32 25 13 86 30.
HET SPOORWEGMUSEUM van de
Deense stad Odense op het eiland Funen
is heropend. Het is thans 2 Vi keer zo groot
als vroeger.
Knokke houdt voor de 20e keer, iedere
donderdagmiddag van juli en augustus,
een zomerse folkloremarkt. Op de markt is
een rijke verscheidenheid aan authentieke
ambachten en lang vergeten beroepen die
ter plekke gedemonstreerd worden.
DE FIETSVAKANTIEWINKEL heeft
een 52 pagina's tellende catalogus uitge
bracht met kaarten en gidsen in verschil
lende landen voor fietsers. De catalogus
kost 4,50 en wordt opgezonden na over
making van het bedrag op giro 5560206
t.n.v. Fietsvakantiewinkel in Woerden.
BIJ HET FINS VERKEERSBUREAU
in Amsterdam (telefoon 020 -7198767778)
is een nieuwe brochure verkrijgbaar
waarin een tiental boeiende autoroutes zijn
opgenomen.
'Verder landinwaarts' is de agenda met
toeristische en culturele tips. Hij werd sa
mengesteld in samenwerking met het
ANP, het Nederlands Bureau voor Toe
risme en de ANWB.
Marjolein Bastin - In het museum Dit Is
Bethlehem aan de Gasthuistraat 25 in Go
richem is tot en met 25 september een ex
positie te zien van tekeningen van Marjo
lein Bastin. Marjolein Bastin is gespeciali
seerd in natuurtekeningen en ze kreeg
grote bekendheid door haar bijdragen aan
het weekblad Libelle. De tekeningen van
Marjolein Bastin kenmerken zich door hun
alledaagse onderwerpen die tot in het al
lerkleinste detail heel realistisch worden
weergegeven. De expositie in Dit Is Beth
lehem is steeds geopend van woensdag tot
en met zondag van 14 tot 17 uur. Dit Is
Bethlehem is telefonisch te bereiken op het
nummer 01830-32821
Walvisvaart - In het Rijksmuseum in Am
sterdam kan tot en met 9 oktober de ten
toonstelling 'Walvisvaart in de Gouden
Eeuw - opgravingen op Spitsbergen' beke
ken worden. De tentoonstelling geeft een
overzicht van de Nederlandse walvisvaart
in de 17e en 18e eeuw. Bezoekers worden
met diverse voorbeelden van dit vroegere
seizoensbedrijf geconfronteerd, behuizing,
werkplaatsen, werktuigen en met de vele
andere aspecten van het leven en sterven
op Spitsbergen. De grote variëteit aan
voorwerpen, reconstructies en foto's op de
eerste verdieping van het Rijksmuseum
zijn te bezichtigen van dinsdag tot en met
zaterdag van 10-17 uur en op zon- en feest
dagen van 13-17 uur.
Folkloristische parade - In Brunssum heeft
tot en met 21 juli weer de 'Folkloristische
parade' plaats. Honderden vertegenwoor
digers van ongeveer 30 landen uit Europa,
Afrika, Azië en Amerika doen deze plaats
bruisen van dans, zang, muziek en vooral
van veelkleurige folklore. Voor het eerst is
er ook een groep uit China van de partij.
Het hoogtepunt van de parade is morgen
middag, wanneer alle folkloristische groe
pen vanaf 15.00 uur zingend, musicerend
en dansend door de straten van Brunssum
Een van de tekeningen van Marjolein Bastin.
trekken. Samen met muziekverenigingen,
vendeliers, steltlopers en schuttersgilden
vormen zij een bonte stoet met ca. 3000
deelnemers. Voor meer inlichtingen over
de diverse aktiviteiten (pers) 045-250222.
Dag van mens en dier - In het recreatiege
bied de Merwelanden wordt vandaag weer
'De dag van mens en dier' gehouden. Be
zoekers vinden hier paarden, pony's, scha
pen en andere gezelschapsdieren. Naast
keuringen, demonstraties en spring- en
dressuurwedstrijden, zijn er ook oude en
nieuwe ambachten, stands met voorlich
ting over dier en milieu en een kleindieren-
tentoonstelüng. De hele dag zijn er activi
teiten voor kinderen. Dierenliefhebbers
zijn welkom van 9-17 uur, de entree is 5
gulden voor volwassenen en 2.50 gulden
voor kinderen van 6-12 jaar. Kinderen be
neden 6 jr. hebben gratis toegang.
Standwerkersconcours Op de markt in Epe
heeft vandaag een internationaal stand
werkersconcours plaats met deelnemers uit
België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk
en Nederland. Op de markt in Epe-cen-
trum worden de standwerkers gejureerd op
welsprekendheid, overtuigingskracht en
originaliteit. Het concours duurt van 11
tot 16 uur. De uitslag zal rond 17.00 uur
bekend gemaakt worden in 't Hof van
Gelre te Epe.
Stoom - Tot en met morgen wordt in
Hoorn het 20-jarig bestaan van de mu
seumstoomtram Hoorn-Medemblik ge
vierd. Bezoekers kunnen hier o.a. terecht
voor een modelbouw stoommanifestatie,
een tentoonstelling over 20 jr. museum-
stoomtram en een grote koop-, kijk- en
ruilbeurs. Ook zullen er vele soorten
stoomtreinen rijden. De aktiviteiten heb
ben van 10-18 uur plaats aan het parkeer
terrein aan de Van Dedemstraat. Volwas
senen betalen 3 gulden en kinderen 2 gul
den. Voor meer inl. 02290-14862 (Mu
seumstoomtram).
Windmolens - Alle zaterdagen van juli en
augustus draaien de windmolens van de
Neder- en Overwaard in Kinderdijk. Tus
sen 13.30 en 17.00 uur kunnen bezoekers
aan het molengebied niet alleen de molens
in bedrijf zien, maar ook wandelen over de
-normaal niet toegankelijke- molenka
den. De bezoekmolen is evenals op andere
werkdagen van 9.30-17 uur te bezichtigen
en de rondvaartboot vaart korte tochtjes
langs de molens. Op deze speciale .'Molen
dagen' betalen de bezoekers 2,50 gulden
entree tot het molengebied. De bezoekmo
len blijft open tot eind september.
Zomerbloemen - Tot en met morgen zal
ter gelegenheid van de officiële opening
van het CNB-handelscentrum aan de
Grachtweg in Lisse een grote zomerbloe
men-expositie worden gehouden. Met
name knol- en bolgewassen als dahlia's, le
lies, gladiolen en knolbegonia's hebben
een belangrijke plaats in deze expositie.
De zomerbloemenexpositie is vandaag van
10 tot 16 uur en morgen van 12 tot 16 uur
te bezichtingen. Ook het nieuwe handels
centrum en de kantoren zijn op die tijden
te bezichtigen. De toegang is gratis.
Rietveld Academie - In vervolg op de vei
ling ten bate van de Gerrit Rietveld Aca
demie die onlangs ter gelegenheid van de
honderdste geboortedag van Gerrit Riet
veld bij Christie's in Amsterdam plaats
vond, zal bij dit veilinghuis eindexamen
werk van studenten van deze academie
worden tentoongesteld. Er is een selectie
gemaakt waarin alle afdelingen zijn verte
genwoordigd. De tentoonstelüng is nog te
bezichtigen tot en met 27 juli.
Nederlandse kunst 1920-1940- In gemeen
temuseum de Wieger in Deurne is van 23
juli tot en met 11 september de tentoon
stelling 'Nederlandse kunst 1920-1940' te
zien. Het betreft een keuze uit de eigen
collectie van het museum. Op de tentoon
stelling zijn schilderijen, tekeningen, gra
fiek en beeldhouwwerk te zien, onder an
dere van Schelfhout, Van Rees, Willink,
Toorop en Fernhout.
Grafische kunst - In het Oude Raadhuis in
Oirschot, het gebouw van de Nieuwe Bra
bantse Kunst Stichting, is van 18 juli tot
en met 21 augustus de tentoonstelling
'Verbeelding in druk' te zien. Op de expo
sitie worden werken getoond van negen
kunstenaars die aangesloten zijn bij de
Grafische Ateliers in Eindhoven en Den
Bosch.
ONAFH. vrouw 45 jr. heel
behoefte haar „eenzaam'
leventje te delen me
symp. heer om zo nog iet
van ons leven te mak»
Br.m. foto en tel.nr. ondi
nr. 903394.
Zaterdag 16 juli
in café de Vier Jaargetij
den te Lamswaarde. Aam
14.30 uur. Soc. de Vrede
(Nou voorxrt oon twee don.)
Jouw Puch dealer:
Spuiplein 1A
BRESKENS
tel. 01172-1990
JtJL
GOED SBB
Het OBAS bed geeft de juiste
aan ieder van beide partners,
het zorgt voor ontspanning
en voor verlichting van pjjn
er goed kunnen slapen,
r weten over OBAS bedden,
rplichting aan.
Postcode;
Woonplaats:
ÏAS, Antwoordnummer 2110,
el is niet nodig.
Door Rob Bruntlnk
Net buiten de bebouwde kom van het
dorpje Boekei staat de oudste boerderij
van deze Oostbrabantse plaats. Hij dateert
uit 1664. Hier bevindt zich de hoogste con
centratie kachels per vierkante meter van
Nederland. Dat is niet zo verwonderlijk:
de boerderij - De Drie Kronen - herbergt
het enige Kachelmuseum in Nederland.
Overdonderd word je, als je de deur van
het Kachelmuseum opentrekt. In een lage,
donkere ruimte van ongeveer vijftig vier
kante meter staan 58 kachels en een aantal
schouwen zij aan zij opeengepakt. De
grootste ruimte tussen twee naast elkaar
staande kachels is hooguit dertig centime
ter; de 'wandelroute' vernauwt zich op een
enkele plek tot veertig centimeter. Niet
echt ideaal, zo'n krap bemeten opstelling.
Dat beseft ook de eigenaar van dit parti
culiere museum, W. van Gurp. Hij begon
midden jaren '60 met het aanleggen van
zijn verzameling. Uit hobbyisme haalde hij
voornamelijk bij boerderijen de meestal
verroeste exemplaren op. Toen waren de
gietijzeren kachels weinig waard. Een open
haard, of centrale verwarming, dat was pas
een warmtebron, zo luidde de redenatie
destijds. De boeren waren maar wat blij
als ze verlost werden van 'die rommel'.
Het was dan ook een relatief makkelijke
verzameltijd voor Van Gurp. „Nu zijn de
aankoopbedragen flink gestegen. De eige
naars merken dat ik ze graag wil hebben",
zegt Van Gurp met hoorbaar veel spijt in
zijn stem. Desondanks is zijn collectie een
veelvoud van de tentoongestelde kachels.
In een opslagplaats staan nog vier a vijf
honderd kachels te wachten op een poets
beurt of reparatie. Ook staan er veel in
complete kachels. De opknapbeurt vergt
soms weken werk. Meestal vraagt het bin
nenwerk om een behandeling met cha-
motte (een soort vuurvaste steen) of giet-
'jzer. „Maar dan kan de kachel ook weer
jaaren mee", aldus de conservator/mu
seumbaas.
Die degelijkheid van toen brengt Van
Gurp op de kwaliteit van de verwarming
van nu. Vooral voor de CV heeft hij geen
goed woord over. De CV moet voor hem
een belediging van het kachelwezen zijn.
„De meeste gietijzeren kachels die hier
s'aan, komen uit de laatste helft van de ne
gentiende eeuw. In die tijd werden de plat-
uiskachels, die vooral werden gebruikt
Uj boerderijen, stuk voor stuk door de
Plaatselijke smid gemaakt. Alles is hand-
werk. De ruimte van de keuken en de wen
sen van de toekomstige eigenaars bepaal
den de grootte van de kachel. Wat later in
de negentiende eeuw, rond de Industriële
devolutie, werd het handwerk naar de ach-
ergrond gedrongen en namen machines
over. Ook nu is de kachelproduktie een
Een multl-functlo-
nele plattebuiska-
chel van Godin uit
de negentiende
eeuw. Want behalve
warmte, biedt de ka
chel de mogelijkhe
den om er de was
aan op te hangen en
om de voeten eraan
te warmen.
massaproces. Daardoor valt er niet meer te
tippen aan de kwaliteit van de eerste hout
en kolenkachels. De echte antieke gietijze
ren kachels gaan honderden jaren mee.
Dat valt van de huidige exemplaren niet te
zeggen".
Een andere historische verschuiving bin
nen de kachelmarkt betreft de functie.
„Voorop stond de warmtevoorziening bij
de negentiende eeuwse kachel. Daarna
kwam de kookfunctie en vervolgens aller
lei andere praktische nuttigheden, zoals de
mogelijkheid om de was aan de kachel te
hangen en zo te laten drogen, en een ring
om het onderste van de kachel waarop de
voeten konden worden verwarmd. Als je
dan nog geld over had, mochten de kachels
ook nog wel eens mooi zijn".
Tegenwoordig staat de mooiigheid voor
op. „De kachels van nu zijn best leuke din
gen, maar ze moeten passen in de trend",
stelt de Boekelse kachelverzamelaar. Bij de
moderne kachels wordt gepretendeerd dat
de er bij het ontwerp bijzonder veel aan
dacht is besteed aan het energieverbruik
van de kachel, maar dat is - zo valt uit de
woorden van Van Gurp op te maken - een
wassen neus. „Het energieverbruik van de
huidige kachels kan veel zuiniger. Als je al
leen al naar de afvoerpijpen kijkt: hoe gro
ter die zijn, hoe sneller de warmte weg is
en hoe minder zuinig de kachel dus is. En
wat zie je? De afvoerpijpen van de antieke
kachels zijn hooguit 131 millimeter in
De tweede puzzel van onze Zomereditie
heeft weer een stortvloed aaninzendingen
opgeleverd. Uit die stapel zijn drie win
naars getrokken. Met vele, vele anderen
hadden zij de juiste oplossing: de woorden
linnenkast en voetenbank De winnaars
zijn:
Mevr. Verwey, Arkelhof 185 in Zevenber
gen
J. van Rheenen, Anjerstraat 20 in Putte
B. David, Van Gistellelaan 12 in Axel
Zij krijgen hun Stern-verrassingspakket zo
snel mogelijk thuisgestuurd.
Ook deze week kunt u weer meedingen
naar een van de drie Stem-verrassingspak-
ketten. Los dus de puzzel op, zet de oplos
sing op een briefkaart en stuur die voor
woensdag a.s. naar: Redactie De Stem,
t.a.v. Even Piekeren, Postbus 3229, 4800
MB Breda.
doorsnee, terwijl die van de 'nieuwe' ka
chels al gauw honderdvijftig tot tweehon
derd millimeter zijn".
Geregeld wordt Van Gurp gevraagd een
exemplaar te verkopen. „Maar daar ben ik
heel eigenwijs in. Ik verkoop niets, tenzij ik
een dubbel exemplaar heb. De oudste ka
chel blijft dan hier. Er is mij voor een ka
chel wel eens vijftienduizend gulden gebo
den, maar als ik er maar één van heb, ver
koop ik hem niet".
Het streven van Van Gurps verzamel
woede is zich eigenaar te mogen noemen
van alle hout- en kolenkachels. Bij voor
baat weet hij al dat zijn 'jacht op com
pleetheid' vruchteloos zal zijn, want alleen
al uit de Parijse fabriek van Godin (tevens
vestigingen in Brussel en Amsterdam) zijn
tienduizend verschillende modellen ver
trokken. Het (gebrek aan) geld speelt hier
ook een rol. „Het grootste probleem voor
de kleine musea is dat particuliere initia
tieven als dit kachelmuseum niet worden
ondersteund. Gelukkig zijn er nog gekken
zoals ik, maar anders was de complete Ne
derlandse kachelhistorie geheel onbekend
gebleven".
Kachelmuseum De Drie Kronen. Volkelseweg 8,
5427 RB Boekei, telefoon 04922-1595. Openingstij
den: maandag tot en met vrijdag 10-18 uur, zaterdag
10-17 uur, dinsdag gesloten. Toegang gratis.
kruiderij
redenaar
4
loof
boom
wind
richting
pro-
jektiel
f-
schape-
haar
deel van
een dier
geluid
v. kippen
11
dwaas
T
T
3
beroep
af
voerbuis
boei
bazige
vrouw
12
lekkernij
8
etui
T
hoofd
deksel
grote uil
17
Spaans
rijpaard
groene
edelsteen
heraut
vóór Troje
vreemde
munt
werk
gebied
20
vrucht
evenaar
pas
gebeurd
bloedvat
bereden
politie
man
bijbelse
naam
zeurkous
ordenen
15
vogelver
schrikker
6
woon
vertrek
grof kor
relige
sneeuw
vogelnet
gebraden
ribstukje
14
vlakte
maat
wreed
aard
vreemde
munt
Japans
bordspel
brand
stof
huis
houding
doop
getuige
5
lijk van
een dier
Grieks
eiland
vogel
bloem
herfst
bloem
1
familielid
bijbelse
naam
18
verlaagde
toon
muur
holte
serieus
16
oude
lengte
maat
voeg
woord
gods
dienst
thans
vereist
kunst-
produkt
zee
macht
9
7
rustteken
handvest
13
Welke woorden vormen de letters in de vakjes 1 t/m 10 en 11 t/m 20?