ranese Airbus zond militair herkenningssignaal uit
DODE EN GEWONDEN BU BOTSING LEGER EN BETOGERS
Delors denkt aan Europese regering
Edwin Meese is een getekend man
BUITENLAND
flSTEM BUITENLAND DONDERDAG 7 JUL11988
s ONDERBOUWT VERKLARING MET GEHEIME GEGEVENS NA TWIJFEL OVER TOEDRACHT
MOSKOU (AFP/DPA/UPI) - Bij heftige botsin
gen tussen Sovjet-militairen en betogers die de
luchthaven Svartnoz bij de Armeense hoofdstad
Jerevan hadden bezet, zijn dinsdag één dode en
60 gewonden gevallen.
AMERIKAANS MINISTER VAN JUSTITIE VERTREKT NA FRAUDE
Herindeling
Moeilijkheden
Twijfels
NIEUWSOVERZICHT
Premier: Openheid in Hongaarse media
Aardbevingen Griekenland en Papua
Panama stapt uit Kanaalcommissie
'Nederlandse' Palestijn in Israël opgepakt
Dubcek mag waarschijnlijk naar buitenland
Caribische landen veroordelen VS
Smit-Kroes tegen vervuiling door landbouw
T21
ASHINGTON (UPI) - Het Amerikaanse
inisterie van Defensie heeft geheime in-
ormatie vrijgegeven om zijn versie over
et neerschieten van de Iraanse Airbus
-acht bij te zetten.
'et toestel, zo blijkt uit deze gegevens, zond een
ektronisch signaal uit dat wordt gebruikt door
aaljagers van het type F-14.
Het besluit om geheime informatie te publice-
en werd genomen omdat in zoveel nieuwsbe-
chten getwijfeld wordt aan de juistheid van de
rspronkelijk lezing, aldus de woordvoerder
an het Pentagon, Dan Howard.
Howard lichtte toe dat de Airbus A-300
ucht 655 van Iran Air twee soorten elektroni-
-he signalen uitzond - een 'Mode 3', gebruikt
oor militaire en civiele vliegtuigen en een
ode 2', gebruikt door militaire toestellen. Het
ebruik 'van Mode 2 was 'eerder in de Perzische
olf herkend of in verband gebracht met een F-
14.'
Iran heeft gevlogen met de F-14 'Tomcat', ge
maakt in de Verenigde Staten en gekocht toen
de sjah nog aan het bewind was. Dit gebeurde
vanaf het müitair-civiele vliegveld van Bandar
Abbas, de stad in Iran waar de Airbus met zijn
290 passagiers en bemanningsleden was opge
stegen voor de reis naar Dubayy in de Ver
enigde Arabische Emiraten.
Het vliegtuig werd zeven minuten na vertrek
getroffen door een of twee standaard-luchtdoel-
raketten van de Amerikaanse kruiser Vincen-
nes.
De Vincennes, die de modernste radar- en
doelwitopsporingsapparatuur van de Ameri
kaanse krijgsmacht bezit, was gewikkeld in een
zeeslag van 40 minuten met enkele kleine
Iraanse kanonneerboten, toen het lijnvliegtuig
op het radarscherm verscheen.
Admiraal William Crowe, voorzitter van het
Amerikaanse Comité van Chefs van Staven, had
zondag bij het bevestigen van het incident ge
zegd dat de Vincennes 'elektronische tekens' van
het vliegtuig had opgevangen die deden ver
moeden dat het om een F-14 ging. Crowe had er
aan toegevoegd dat deze informatie echter ge
heim zou blijven.
Ze dinsdag voor publikatie vrijgevende, zei
Howard dat hij geen vorig geval kende waarin
een Mode 2-antwoordzender werd gebruikt door
een lijnvliegtuig. Omdat de antwoordzender op
de grond moet worden ontcijferd, is de kans
daar dat de Iraniërs hebben gewild dat het toe
stel herkend zou worden als een militair vlieg
tuig.
Howard minimaliseerde echter snel eventuele
conclusies en zei: „Wij hebben op dit ogenblik
geen verklaring. Het heeft geen zin te specule
ren."
Een militaire deskundige die later journalis
ten voorlichtte zei dat de Mode 3-antwoordzen-
der of veranderd moest zijn of een nieuwe aan
gebracht, als het vliegtuig het Mode 2-signaal
wilde uitzenden.
Howard noemde de berichten onjuist dat de
hypermoderne radar van de Vincennes het ver
schil had moeten weten tussen een lijnvliegtuig
en de naar omvang veel kleinere F-14, naar de
grootte van de stip op het radarscherm.
Ook zei hij dat het identificeringssignaal van
het vliegtuig niet de enige noch de vitale reden
was waarom de bevelhebber van de Vincennes,
kapitein-ter-zee Will Rogers, besloot vuur af te
geven. Het vliegtuig reageerde niet op her
haalde waarschuwingen van de Vincennes en
een ander oorlogsschip in het gebied, het fregat
'Sides', aldus Howard.
De Amerikaanse regering overweegt smarte-
geld uit te keren aan de nabestaanden van de
290 inzittenden van het Iraanse verkeersvlieg
tuig. Dit heeft de woordvoerder van het Witte
Huis, Marlin Fitzwater, verklaard. Volgens Fit-
zwater bestuderen juristen van het ministerie
van Buitenlandse Zaken en van het Pentagon de
kwestie momenteel.
Ware veldslag in Armenië
e 22-jarige Armeen Chartsjig Zacharjan werd door een
ogel getroffen toen hij samen met andere betogers
achtte een politie-kordon voor de ingang van het vlieg-
eld te doorbreken.
it heeft Hambartsoem Jalast-
n, een activist voor aanslui-
ng van de Azerbajdzjaanse
clave Nagorno-Karabach bij
nenië, verklaard tegenover
urnalisten. Nagorno-Kara-
ch wordt in meerderheid be-
lolkt door Armeniërs.
Volgens Vadim Perfilev, een
rdvoerder van het ministe-
van Buitenlandse Zaken in
oskou, hadden 400 betogers
sdag het gebouw van het
'egveld bestormd, terwijl
anderen zich buiten had-
verzameld. Sommigen
dden eerder geblokkeerd uit
otest tegen het uitblijven van
reactie in Moskou op de
neense eisen inzake Nagor-
-Karabach.
betogers bekogelden de
'tairen met stenen en lege
en, nadat zij hadden ge-
igerd in te gaan op de oproep
de veiligheidstroepen zich
verspreiden.
betogers besloten tot de
"tting van de luchthaven
dat was gebleken dat de Ar
ose afgevaardigden die vo-
e week de 19e Conferentie
de Communistische Partij
U) in Moskou hebben bij-
oond, zondag met lege han-
waren teruggekeerd uit de
ische hoofdstad. Tijdens
Conferentie is weliswaar
;n resolutie aangenomen,
arin wordt gesteld dat de 15
vjetrepublieken meer auto-
mie moeten krijgen, met na-
-n op sociaal, economisch en
tureel gebied. Een antwoord
de specifieke problemen in
Kaukasische republieken
-enië en Azerbajdzjan bleef
ter uit.
Moskou heeft de zegsman
h het ministerie van Buiten-
dse Zaken Vadim Perfilev
'nsdagochtend toegegeven
t de bezetters van het lucht-
vengebouw met geweld wa-
verwijderd en dat mensen
ondingen hadden opgelo-
Hij ontkende echter cate-
risch dat daarbij doden wa-
gevallen. Eerder op de dag
had een woordvoerder van het
Armeense ministerie van Bin
nenlandse Zaken melding ge
maakt van 'minder dan drie'
doden tijdens de onlusten bij
het vliegveld.
De krant Izvestija schetste
woensdag een zeer somber
beeld van de situatie in Arme
nië. 'Deze is slechter dan giste
ren', aldus Izvestija, die ook
meldde dat het openbaar ver
voer in Jerevan geheel is ver
lamd door stakingen. De krant
leverde voorts kritiek op de
plaatselijke autoriteiten, die de
problemen 'niet aankunnen' en
niet in staat blijken te zijn een
'dialoog te voeren' met de be
volking.
Volgens een woordvoerder
van het Armeense ministerie
van Buitenlandse Zaken heb
ben zich dinsdagavond in Jere
van zelf ook botsingen voorge
daan nadat militaire verster
kingen de stad waren inge
stuurd om een einde te maken
aan twee dagen van stakingen.
Ook moesten deze het Opera
plein in het centrum, dat ook
sinds maandag het toneel is
van massale betogingen, af
sluiten. Deze operatie heeft
echter weinig effect gesorteerd.
Aan de oproep van activisten
van de Armeense hoofdstad
een 'dode stad' te maken, is ook
op woensdag op grote schaal
antwoord gegeven. De stakin
gen hebben zich verder uitge
breid tot bijna alle steden van
de Kaukasische republiek.
De Sovjet-televisie meldde
woensdagavond in het nieuws-
journaal dat veiligheidstroepen
een einde hebben gemaakt aan
de blokkade van het vliegveld
van Jerevan. Dinsdag hebben
in de Armeense hoofdstad
300.000 mensen gedemon
streerd, aldus de televisie, die
melding maakte van 36 mensen
gewonden bij ongeregeldheden.
Ook woensdag zouden weer
honderdduizenden mensen in
Jerevan de straat zijn opge
gaan.
Al maanden demonstreren auizenaen Armeniërs voor aansluiting van de enclave Nagomo bij Armenië. - foto,
STRAATSBURG (ANP) - De voorzit
ter van de Europese Commissie, Jac
ques Delors, vindt dat binnen enkele
jaren de eerste aanzet moet worden
gegeven voor de vorming van een
Europese regering. Hij zei dat woens
dag in het Europees Parlement in een
debat over de top van Hannover.
Volgens Delors, die bij de top opnieuw
voor twee jaar werd benoemd, zal het niet
mogelijk zijn tussen nu en 1995 alle nodige
beslissingen te nemen als er niet 'in de een
of andere vorm' een begin wordt gemaakt
met een Europese regering. Er zijn te veel
besluiten, te veel complicaties en er ont
staat anders te veel oponthoud, aldus De
lors.
De nationale parlementen zijn zich vol
gens Delors volstrekt niet bewust van de
aanstaande verplaatsing van het machts
centrum in Europa, al maakte hij een uit
zondering voor het Lagerhuis en de
Bondsdag. „Binnen tien jaar komt 80 pro
cent van de economische wetgeving, en
misschien zelfs van de fiscale en sociale
wetgeving, uit Brussel. Ik vrees dat enkele
parlementen dat op een dag tot hun schrik
zullen bemerken", aldus Delors.
De commissievoorzitter ziet een oplos
sing in een nauwere samenwerking tussen
Europees Parlement en nationale parle
menten. Bondskanselier Helmut Kohl
noemde het woensdag in Straatsburg uit
gesloten de inwoners van de EG te motive
ren voor de Europese verkiezingen in 1994,
als de bevoegdheden van het Europees
Parlement tegen die tijd nog steeds kleiner
zijn dan die van de nationale parlementen.
Zowel Delors als Kohl keken woensdag
met grote voldoening terug op de afgelo
pen zes maanden, waarin de Bondsrepu
bliek Duitsland het EG-voorzitterschap
bekleedde. Volgens Delors is er in die zes
maanden meer gebeurd dan in de afgelo
pen tien jaar. Kohl verklaarde met het no
dige aplomb 'dat Europa er weer staat'.
Beide leiders spraken woensdag voor
een vrijwel lege vergaderzaal. Ook minis
ter Papoulias, die dinsdag een toelichting
gaf op de Griekse plannen in het komende
half jaar, kon maar enkele tientallen par
lementariërs verleiden tot het bijwonen
van het debat.
Kritiek was er woensdag voornamelijk
van linkse kant. Hedy d'Ancona (PvdA)
vond het positief dat de top niet langer
voorbijgaat aan de sociale dimensie van de
vrije EG-markt. Maar het is volgens haar
wel de hoogste tijd om te zorgen voor con
crete maatregelen die de gevolgen van de
economische schaalvergroting voor de
werknemers opvangen.
In antwoord op een vraag van Bouke
Beumer (CDA) zei Delors dat hij het parle
ment wil betrekken bij de werkzaamhe
den van de studiecommissie onder zijn lei
ding, die over een jaar een rapport op tafel
moet leggen over de monetaire toekomst
van de EG. Beumer, die voorzitter is van
de economische en monetaire commissie
van het Europees Parlement, zal samen
met vier andere parlementariërs infor
meel op de hoogte worden gehouden, zo zei
Delors.
pn onze correspondent
p Wijnen
ASHINGTON - Edwin
eese III - de Amerikaanse
nister van Justitie die
"teren zijn vertrek bekend
aakte - leek lang de meest
aantastbare figuur te zijn
t het wonderlijke gezel
nap Californische lieden
t president Reagan in
81 met zich meenam naar
Washington.
éese was een welbespraakt,
cdlachs, toegewijd, maar ook
ddelmatig man die door gou-
meur Reagan naar Sacra-
ento was gehaald om hem
rsoonlijk van advies te die-
De onbekende jurist on-
scheidde zich in Reagans
lifornische jaren door zijn
wankelbare loyaliteit, vooral
"n enorme studentenrellen
t politieke leven van de gou-
Tneur-acteur dreigden te
gallen.
Reagan nam zijn vriend
eese mee naar Washington en
akte hem tot zijn persoon-
ke adviseur. De onduidelijk-
ld van die functie deed niets
aan de persoonlijke politieke
ent die Meese naar zich toe-
k. Hij maakte deel uit van
t IJzeren Trio' - samen met
James Baker en Michael Dea-
ver - dat de Reagan-revolutie
realiseerde en dat verantwoor
delijk was voor het succes van
Reagans eerste ambtsperiode.
Meese werd min of meer het
slachtoffer van de complete
herindeling die met de ingang
van Reagans tweede ambster-
mijn in 1985 plaatsvond. Het
IJzeren Trio werd ontbonden.
Deaver richtte een een public
relations firma op die hem
spoedig rijk maakte en hem
nagenoeg even spoedig in grote
moeilijkheden bracht.
Baker werd minister van Fi
nanciën en bleef dat. De minis
ter van Financiën van de eerste
periode, Dobnald T. Regan,
werd chef van de Witte-Huis-
staf en moest zijn hoofd op het
blok leggen als een van de eer
ste slachtoffers van het Iran-
Contra-schandaal. Edwin
Meese werd minister van Jus
titie, een functie die hij hoge-
Minister van Justitie Ed
win Meese. - foto anp
lijk ambieerde, maar die hem
langzaam maar zeker naar zijn
politiek Waterloo voerde.
Ook Meese, de ,aatste die was
overgebleven 'van de Californi
sche stormtroepen die Reagan
met zich mee had gebracht
naar Washington, raakte in
moeilijkheden. Hij werd door
dubieuze vrienden gemanipu
leerd. Die probeerden lucra
tieve defensiecontracten los te
krijgen via Meese. Meese zelf
ging intussen enigszins slordig
met zijn persoonlijk fortuin
om.
Hij stelde op het meest cru
ciale moment van het Iran-
Contra-schandaal een persoon
lijk onderzoek in dat de ver
dachten nog net de mogelijk
heid bood de meest belang-
rijkle documenten te vernieti
gen of onder hun kleren het
Witte Huis uit te smokkelen.
En tenslotte werd zijn naam
genoemd bij een reusachtig
Iraaks pijpleidingproject dat
door Amerikanen zou worden
gebouwd. Om de bouw van de
pijpleiding ongestoord te laten
verlopen, werden smeergelden
aangeboden aan Israëlische po
litici.
Er volgde een onderzoek door
een speciale aanklager en die
stuurde Meese begin deze week
een rapport toe waarin de mi
nister van Justitie werd mee
gedeeld dat er geen gerechte
lijke vervolging tegen hem zou
worden ingesteld. Meese nam
het rapport in dank in ont
vangst en deed wat al vele
maanden van hem werd ge
vraagd: hij nam zijn ontslag.
Want het rapport mag Meese
dan wel vrijspreken van crimi
neel handelen, het laat recht
overeind staan dat het ethisch
handelen van Amerika's hoog
ste justitiële autoriteit veel, zo
niet alles te wensen overlaat.
Dus vertrekt Meese 'aan het
einde van deze zomer', daarmee
de uittocht markerend die in
Reagans regering in volle gang
is.
Meese heeft een totaal ver
lamd ministerie van Justitie
achtergelaten. Zijn naaste me
dewerkers namen ontslag om
dat ze het niet met de merk
waardige handelwijze van hun
baas eens waren. Ze critiseer-
den Meese omdat hij - gedre
ven door een sterk conserva
tieve en zelfs radicale houding
- beslisingen nam die tot poli
tieke rampen leidden. Het
voordragen van Robert Hernon
Bork als lid van het Ameri
kaanse Hooggerechtshof was
zo'n beslissing.
De eens zo machtige en sterk
begonnen Edwin Meese III laat
een onttakeld regeringappa
raat achter. Hij heeft de twij
fels die er over het Reagan-
team alleen nog maar aange
wakkerd. Hij heeft de wankele
laatste drie jaren van de presi
dent begeleid met foute beslis
singen en twijfelachtige onder
nemingen. Edwin Meese laat in
Washington maar een vriend
achter. Dat is Ronald Reagan
zelf.
Zelfs George Bush - bang dat
zijn presidentiële kandidatuur
negatief zou worden beïnvloed
- liep met een grote boog om
Edwin Meese heen.
Amerika's hoogste justitiële
autoriteit is een getekend man.
De enige die dat nooit heeft
willen geloven is Edwin Meese
zelf.
BUDAPEST (AP) - De Hongaarse premier en partijleider Ka-
roly Grosz heeft voor 'glasnost' (openheid) in de Hongaarse
media gepleit, met name wat betreft de verslaggeving van de
activiteiten van de regering en de partij.
Het communistische dagblad Nepszabadsag publiceerde een
artikel waarin Grosz te kennen geeft dat hij zeer ingenomen is
met de huidige golf van openheid in de Sovjet-media. De Hon
gaarse partijleider keerde dinsdag terug van een eendaags be
zoek aan Moskou, waar hij besprekingen voerde met partijlei
der Michail Gorbatsjov.
Grosz benadrukte dat het de Hongaarse media vrij staat om
alle mogelijke onderwerpen aan de orde te stellen, 'behalve mi
litaire geheimen'. - foto ap
KORINTHE/PORT MORESBY (AP) - Een aardbeving met een
kracht van 5.0 op de schaal van Richter heeft de Griekse kust
plaats Korinthe getroffen. Er zijn geen meldingen van slacht
offers of schade.
Korinthe werd herbouwd na een zware aardbeving in 1928,
toen zo goed als alle huizen met de grond gelijk werden ge
maakt.
De noordelijke eilanden van Papua-New Guinea zijn woens
dag ook getroffen door een zware aardbeving. Er zijn nog geen
meldingen van eventuele slachtof fers of schade.
De beving had een kracht van 6,2 op de schaal van Richter en
werd op 500 kilometer afstand gevoeld.
PANAMA STAD (AFP/UPI) - Panama trekt zich voor onbe
paalde tijd terug uit de Kanaalcommissie wegens 'de vijandige
houding van de Verenigde Staten', aldus de Panamese minister
van Buitenlandse Zaken, Jorge Ritter.
De raad van beheer van het Panamakanaal bestaat uit vier
Panamezen en vijf Amerikanen, onder wie de voorzitter van de
commissie. Het kanaal moet krachtens een verdrag met de
Verenigde Staten in 1990 worden overgedragen aan Panama.
Ritter verklaarde dat Panama de vergaderingen van de com
missie zal boycotten zolang de Amerikanen 'de vertegenwoor
digers van Panama niet erkennen'. De VS weigeren de nieuwe
Panamese gedelegeerden te aanvaarden, die na de verdrijving
van president Eric Delvalle van Panama zijn aangesteld.
TEL AVIV (ANP) - Afgelopen week heeft de Israëlische politie
de in Nederland woonachtige Palestijn Ali Zbeidat gearres
teerd, echtgenoot van een bestuurslid van het Nederlandse Pa
lestina Komitee, Trees Kosterman.
De 34-jarige Zbeidat, Israëlisch staatsburger, werd met vrouw
en kind aangehouden door militairen bij een wegversperring.
Bij het doorzoeken van de auto werden pamfletten gevonden
en een kan motorolie die naar zeggen van de militairen, aldus
mevrouw Kosterman, gebruikt kon worden voor het aansteken
van bosbranden.
Haar man zou later op het politiebureau zijn mishandeld en
daar urenlang zijn ondervraagd door enkele mannen in bur
ger. Zbeidat is afgevoerd naar de Sjalami-gevangenis bij Haifa
en verblijft daar nog steeds. Hij moet op 14 juli voorkomen. Er
is nog geen officiële aanklacht tegen hem ingediend.
PRAAG (RTR) - De voorma
lige Tsjechoslowaakse partij
leider, Alexander Dubcek,
krijgt waarschijnlijk toestem
ming om, voor het eerst in
bijna twintig jaar, naar het
buitenland te gaan. Dit heeft
de woordvoerder van de rege
ring in Praag, Miroslav Pavel,
bekendgemaakt.
Volgens een voormalige par
tijcollega heeft Dubcek het
verzoek ingediend naar Italië
te mogen reizen om in septem
ber een eredoctoraat in de po
litieke wetenschappen van de
universiteit van Bologna in
ontvangst te kunnen nemen.
Woordvoerder Pavel beves
tigde dat de oud-partijleider
een paspoort heeft aange
vraagd.
„Ik denk dat dit verzoek gehonoreerd zal worden", zei hij. „Het
zal normaal behandeld worden, net als verzoeken van iedere
andere burger".
Volgens de woordvoerder worden aanvragen voor paspoorten
in Tsjechoslowakije normaal binnen dertig dagen afgehandeld,
maar hij zei niet precies te weten wanneer Dubcek zijn verzoek
had ingediend. Als het wordt'ingewilligd zal de oud-partijlei-
der echter ook nog een uitreisvisum moeten aanvragen.
ST. JOHN'S, Antigua (AP) - Leiders van 13 Caribische landen
verenigd in de Caricom hebben de Amerikaanse inmenging in
Panama en het Caribisch gebied veroordeeld. Zij hebben beslo
ten hierover een protest in te dienen bij de Amerikaanse presi
dent Ronald Reagan.
De conferentie van de leiders van de landen aangesloten bij de
Caricom, de Caribische Economische Gemeenschap, konden
het niet eens worden over een verklaring over de gebeurtenis
sen op Haiti vorige maand, toen generaal Henry Namphy een
staatsgreep pleegde waarbij president Leslie Manigat werd af
gezet. Haiti heeft op de conferentie de status van waarnemer.
De Caricom besprak of deze status nu moet worden ingetrok
ken of dat andere actie tegen Namphy moet worden onderno
men als hij geen democratisch gekozen regering installeert.
VLIELAND - Minister Smit-Kroes (Verkeer en Waterstaat)
wil de lozing van nitraten en fosfaten in de rivieren drastisch
en snel beperken. Deze stoffen, die rivieren en zeeën vervuilen
en onder meer verantwoordelijk zijn voor de algengroei, ko
men voor 60 procent van de landbouw. De minister wilde zich
gisteren niet uitlaten over de manier waarop de lozingen ver
minderd moeten worden, omdat landbouwminister Braks nog
op de hoogte moet worden gebracht van haar plan.
Wel verklaarde Smit-Kroes het lozingsprogramma van haar
Duitse collega, milieu-minister Töpfer, te onderschrijven.
Duitsland wil landbouwgronden langs de rivieren braak leg
gen en overal fosfaatzuiveringen bouwen.
„De vervuiling door de rivieren van de Noordzee en de Wad
denzee is uiterst dramatisch", zei een bezorgde Töpfer. Niet al
leen doet zich steeds vaker algengroei voor, ook de toenemende
sterfte onder de zeehonden heeft Duitsland in staat van alarm
gebracht. In Nederland zijn nu 48 zeehonden gestorven aan
longontsteking en in Duitsland 500. Töpfer schat het aantal
slachtoffers echter hoger, omdat niet alle dode zeehonden wor
den gevonden.
