DE STEM!
Jammer, die ruzie
net Rutger Hauer9
lOMERSE
AARMODE
Hilversum verslaat
Tour als vorig jaar
4.295,-
AUL VERHOEVEN IS EEN SUCCES IN AMERIKA
Jubileumprogramma
van 'Met
het oog op morgen'
Kunstenaars uit 40 landen tonen werk in Venetië
aar is vakwerk
DINSDAG 28 JUNI 1988
alternatieve
irkleuren met of
ider permanent
villen u gaarne
adviseren
aalzaak Van Alte
PHILIPS
CAMCORDER VKR 6851
Hel
Amerika
Klein wonder
Rooie Haan
Concert Bruce
Springsteen
om 19.00 uur
Concert George
Michael afgelast
DIT KEER GEEN CENTRAAL THEMA OP BIENNALE
Visch
van de
TLEFOON 01155-292?
technisch advies
door goed
;\T de regisseur van de
:cesvolste Nederlandse
jeelfilms ook in Amerika
j doorbreken, had nie-
mdinonslandver-
icht. Sterker nog, on-
nks de massale toeloop
films als 'Turks Fruit',
letters' en 'Soldaat van
anje', werd Paul Ver
even hier regelmatig
ergesabeld als een op
:ope sensatie belust
■reltje. Na de Holly-
naller 'Robocop'
;t Verhoeven Neder-
id echter niet meer no-
;.Toch geeft de docto-
idus wis- en natuur
de zich niet over aan
[vermaak, hoewel hij
idelijke taal spreekt. In
les, waar Verhoeven
ie nieuwe Amerikaanse
lucties aankondigde,
idden we een uitgebreid
irview met de man die
et met modder terug wil
oien. Hoewel, die Sonja
irend en Adriaan van
is deugen van geen kant.-
Paul Verhoeven: „In Amerika mag ifc minder seks in mijn films doen dan in Nederland."
- FOTO'S GUY VAN GRINSVEN
„Adriaan van Dis heeft me verneukt.
'HS-HQ Vooruil: 1x, 3x
;CD-opneemelement Achteruit: 3x
0 lux Stilstaand beeld
ruto-focus Auto-witbalans
tudio-dubing Auto-diafragma
:lektronische 2oeker Datum/tijd
High speed Shutter (Back-up)
-ade in. Fade out
ylotorzoom Zoombereik 6x
Johan van de Beek
(JoCortenraedt
ick you", zegt Verhoeven als
ober hem voor de derde keer
(eert. De 50-jarige topregis-
spreekt net zoals hij filmt:
it voor zijn raap. „Fransen
ontzettend arrogant, zeker
vergelijking met Amerika-
merkt hij geïrriteerd op.
'e zitten in een hoek van de
ite bar van Cannes, in ho-
Majestic. Verhoeven valt op
de smokings en avond-
letten. Zijn garderobe voor
festival bestaat uit een af-
issen jeans, een Ameri-
werkhemd en een pull-
voor het geval het wat
ir mocht worden,
lijkt niet geïnteresseerd
alle glans rond de filmwe-
M, bekijkt het zelfs met enige
min. 'Gewoon doen' is zijn
Jtto en voor de rest interes-
trt hem alleen het het eind-
oduct dat op het witte doek
rschijnt.
Paul Verhoeven kwam via
n omweg in de filmwereld te-
iht Na zijn B-studie in Lei-
n verkoos hij de filmacade-
e in Amsterdam waarna hij
rallende documentaires
lakte over het Korps Mari
js en NSB-voorman Anton
Wrt. Bekendheid kreeg hij
teen met de voor Neder-
idse begrippen dure tv-serie
ions', waarin Rutger Hauer
buteerde als ridderheld.
be carrières van Verhoeven
Hauer zouden elkaar nog
malen kruisen. Naam
akte het duo vooral met de
'Turks Fruit', die zelfs een
r-nominatie voor beste
itenlandse film kreeg. Met
rolprent leek Verhoeven
stiel te hebben gevonden:
ibundige seks, romantiek,
en dood. Het liep storm in
bioscopen, hoewel intellec-
Nederland de regisseur
'tetterde en hem vulgariteit
sensatiebelustheid verweet.
Een stigma dat aan hem zou
blijven kleven.
„Vooral na Spetters brak de hel
los", vertelt Verhoeven als hij
eindelijk zijn koffie krijgt. Hij
is aanvankelijk op zijn hoede.
Maar al snel komen de emoties
boven als hij terugdenkt aan de
wijze waarop hij in de Neder
landse media is behandeld.
„Spetters was een grote hit,
maar de afbrekende kritiek
heeft ons zeker 400.000 tot
500.000 bezoekers gekost. Voor
de acteurs en actrices was dat
een drama. Het waren allemaal
jonge mensen zoals Renee Sou-
tendijk en Hans van Tongeren.
Ze hadden hun ziel in de film
gelegd. In de maanden dat we
filmden had ik een vertrou
wensrelatie met hen opge
bouwd waardoor ik dingen van
hen gedaan kreeg die acteurs
doorgaans niet een-twee-drie
doen. Onze verwachtingen wa
ren zeer hooggespannen en dan
komt plots die lawine van ver
dachtmakingen en verwijten
over je heen. Vooral Hans heeft
dat volgens mij geestelijk niet
kunnen verwerken. Ik zeg niet
dat zijn zelfmoord (enige
maanden later in Griekenland)
daaraan te wijten is, maar het
zou er mee te maken kunnen
hebben."
'Spetters' was het meest ex
treme voorbeeld van Verhoe-
vens filmopvattingen. Veel ge
weld, seks en gevloek. De jeugd
kwam massaal op de film af,
maar in de ogen van de kritici
was de film een verderfelijk
produkt. „Ja, gek. Men vond 't
niks. Terwijl volgens mij de
film leefde, het ging over échte
mensen in situaties zoals die
dagelijks voorkomen. Dat ik de
dingen scherp stelde, shoc
keerde het publiek, en dat was
ook de bedoeling. Dat is film."
Je werd toen vooral door Sonja
Barend fel aangevallen in haar
talk-show. Je leek nauwelijks
partij te geven.
„Het was een ongelijke strijd.
Ik verscheen als het ware voor
een tribunaal dat bestond uit
gekwetste bevolkingsgroepen.
Sonja Barend had delegaties
van vrouwen, homofielen en
invaliden opgetrommeld om te
reageren op de film. Ik werd
compleet overdonderd, was er
niet op berekend dat die men
sen zo onredelijk konden zijn.
En dat vals kreng zat temidden
van dat geschreeuw en getier
de boel te regisseren. Ongeloof
lijk. Mensen begrijpen absoluut
niet hoe moeilijk het is om je
eigen werk te verdedigen. Je
bent twee jaar lang bezig met
zo'n project en als het klaar is
probeer je afstand te nemen
omdat het zoveel van je geëist
heeft. De film is je kind, met
alle zwakheden en goede din
gen die daarbij horen. En dat
wordt dan plost in tien minu
ten kapot gemaakt."
Barend heeft je nóg een keer
gepakt met 'Flesh and Blood'
toen ze zei dat het een 'rotfilm'
was waar niemand naar mocht
gaan kijken.
„Toen ben ik woest gewor
den. Zoiets kun je toch niet zeg
gen? Mensen kunnen zelf toch
bepalen wat ze wel of niet wil
len zien? Het is typische Hol
landse truttigheid om doorlo
pend met het vingertje omhoog
te lopen en anderen te zeggen
wat goed of slecht is. Met
Adriaan van Dis heb ik ook
zoiets meegemaakt. Hij wilde
me in zijn show hebben. Ik
weigerde, had geen zin om me
voor lui te laten zetten door
iemand die in links Nederland
kennelijk een hoog aanzien
heeft. Maar Van Dis bleef aan
dringen. Hij zei dat hij mijn
werk enorm bewonderde. Ik zei
dat ik dat niet kon geloven.
Nee, mijn films waren prach
tig, bleef hij zeggen. Ik dacht,
als dat zo is, dan word ik in
ieder geval fatsoenlijk behan
deld in dat programma en kan
ik ook mijn zegje doen. Maar
eenmaal in de uitzending werd
ik weer verneukt. Van Dis is
een oneerlijke meneer, hij was
er puur op uit om mij te pak
ken. Hij ging me wel eens even
vertellen hoe je een film moet
regisseren. En ik was kwets
baar, het ideale slachtoffer."
Terugkijkend zegt Verhoeven:
„Ik had niet in die program
ma's moeten verschijnen, in
ieder geval niet zo kort nadat
ik de films had gemaakt. Ik ben
sowieso niet zo'n prater, ik zeg
dingen op een manier die niet
iedereen kan waarderen. De
calvinistische moraal heeft er
in Nederland voor gezorgd dat
alles bloedernstig wordt geno
men. Dat ik probeer daar op
mijn manier tegen aan te trap
pen valt slecht."
Je positie is inmiddels een
stuk comfortabeler gewor
den. Hoe kwam je in Ame
rika terecht?
„Dat is een proces van ja
ren geweest. Plotselinge
doorbraken bestaan volgens
mij niet. Ik had het voordeel
dat in 1980 'Soldaat van
Oranje' als 'Soldier of Oran
ge' uitkwam in Amerika en
daar een bescheiden succes
werd. Mensen kenden plots
mijn naam. Ik kreeg zelfs
telefoontjes van Spielberg
en Francis Ford Coppola die
me uitnodigden om voor hen
films te komen maken. Ik
kon de overstap zó maken.
Maar ik durfde nog niet. In
'81 ben ik wel naar Amerika
geweest op kosten van Joop
van den Ende. Ik had het
script voor 'Flesh and Blood'
op zak maar niemand was
toen geïnteresseerd in een
ridderfilm. Dat genre lag er
helemaal uit. Pas toen ik 'De
Vierde Man', naar het boek
van Reve had gemaakt,
kwamen opnieuw aanbie
dingen. We film lag me wel,
had alles wat me interes
seerde: religie, seks, dood,
hel en verdoemenis. De
Amerikanen waren verbijs
terd. Terwijl in Holland op
nieuw werd gezeurd over
het feit dat er te veel grove
effecten in de film zouden
zitten, vonden de Amerika
nen het een 'art-film'. Zo'n
films kunnen of willen ze
daar kennelijk niet maken.
Plots waren ze toch geïnte
resseerd in 'Flesh and Blood'
en ae gaven me het geld om
in Spanje te gaan filmen
met Rutger in de hoofdrol".
Dat werd een flop. En je
kreeg denderende ruzie met
Rutger.
„De film flopte omdat ze
voor Amerikaanse begrip
pen te cynisch was. Er zaten
geen helden in, het waren
allemaal slechterikken.
Maar ik blijf het een goede
film vinden hoewel het een
rotperiode was. Het was
mijn eerste grote internatio
nale productie. Rutger had
al in Amerika gefilmd. Toen
hij naar Spanje kwam,
kende ik hem niet meer te
rug. We hebben altijd goed
samengewerkt, maar nu be
gon Rutger opeens de grote
Hollywood 'big shot' uit te
hangen. Hij begon te lullen
over zijn samenwerking met
Ridley Scott en Sylvester
Stallone en zei plotseling dat
hij me niet meer vertrouw
de. Hij maakte ruzie over
elke scene, vond dat ik niet
kon regisseren. Het is nooit
meer goedgekomen. Vrese
lijk jammer, want ik hou
van Rutger. Hij is in alle
films die ik met hem maakte
mijn alter-ego. Ik ken hem
door en door. Daarom be
grijp ik niet dat hij nu in in
terviews leugens over me
verkondigt. Hij is helemaal
idolaat van Amerika. Ter
wijl ik ervan overtuigd ben
dat 'Soldaat van Oranje' een
veel betere film is dan bij
voorbeeld 'Blade Runner'.
Wat ook niemand ziet, en
waar ik heel trots op ben, is
dat de drie jongens uit 'Sol
daat' het allemaal hebben
fnffiaakt. Jeroen (Krabbé)
utger en ook Derek de Lint
zijn allemaal goed terecht
gekomen in Hollywood.
Maar Rutger wil dat niet
zien. Hij zwelgt nu in de rol
len die hij in Amerika
speelt. Het is voor hem een
dream die is uitgekomen.
Maar hij kan veel meer dan
alleen maar de ruige jongen
spelen. Ik mis de Rutger van
'Turks Fruit' en 'Soldaat
van Oranje'. Daarin liet hij
ook zijn kwetsbare kant
zien. Die Rutger is voor al
tijd weg en dat is ongeloof
lijk jammer. We wonen nu
op korte afstand van elkaar
in Los Angeles maar we
ontlopen elkaar. Misschien
dat we over een paar jaar
lachen om de ruzie en toch
nog eens samen een film
kunnen maken."
Dat je na die periode toch nog
aan de slag bent gekomen in
Amerika is een klein wonder.
„Normaal kun je je in Holly
wood geen flop permitteren,
dan lig je er direct uit. Maar ik
had met 'Flesh and Blood' wel
bewezen dat ik een film binnen
de afgesproken tijd en vooral
binnen het budget kon maken.
En daar waren de Amerikanen
gevoelig voor. Bovendien von
den ze de film technisch goed
afgewerkt. Met 'Robocop' kreeg
ik een herkansing".
Met het gevolg dat je nu een
van de meestgevraagde regis
seurs bent.
„Ja, het kan raar lopen. 'Ro
bocop' was niet eens zo'n dure
film. Toen ik er aan begon had
ik het gevoel dat het een aardig
succes zou kunnen worden.
Maar dat hij de wereld zou ver
overen had ik njeifcdurvën ho
pen."
En plots was je ook weer de
held in Nederland. De critici
spraken plotselng over de 'Ver-
hoeven-touch' en een prachtige
persiflage op de Amerikaanse
samenleving.
„Ja, ik heb die recensies gele
zen en heb er smakelijk om
moeten lachen. 'Robocop' is
precies zo geworden als het
script, en dat had ik niet ge
schreven. Ik heb gewoon mijn
werk gedaan. Ik had wel een
paar ideetjes voor de film. In
wilde er bijvoorbeeld meer
seks in hebben en had een paar
aardige scenes bedacht. Maar
de producers zagen dat niet zit
ten en ze kwamen er dus niet
in."
Nu je in Amerika werkt, zul je
je obsessie met seks sowieso
moeten indammen gezien de
preutsheid daar.
„Seks is in de Verenigde Sta
ten inderdaad veel moeilijker.
Daar heerst echt een dubbele
moraal. Ik ga nu 'Total Recall'
met Arnold Schwarzenegger
maken, een science-fiction film
van dertig miljoen dollar.
Schwarzengger is een aardige
vent maar ik zie hem nog niet
een neukscene doen. Maar ik
zweer je dat ik toch nog een
paar pikante dingen in het
script zal proberen te smokke
len. Dat zal ik nooit kunnen af
leren."
Kom je nog weieens in Neder
land?
„Weinig meer. Af en toe om
mijn moeder te bezoeken. Die is
ook maar alleen."
HILVERSUM (ANP) - De
NOS-radiorubriek 'Met
het Oog op Morgen' zendt
morgen een vier uur du
rend programma uit ter
gelegenheid van het
twaalf en een half jarig
bestaan. Onder de titel '25
jaar Met het Oog op Mor
gen' wordt niet alleen
naar het verleden maar
ook naar de toekomst ge
keken.
Tijdens de jubileumuiten-
ding van 20.00 tot 24.00 uur
op Radio 1 en 2, komen ze
ven onderwerpen aan bod:
de zachte sector, zelfbe
schikkingsrecht over het
eigen lichaam, trends, het
CDA (opgericht in 1976),
sport en limieten, de Tweede
Wereldoorlog en de grote
mogendheden.
Daarnaast in
het laatste uur de gebruike
lijke rubrieken 'andaag in
het nieuws, Den Haag van
daag en de krant van mor
gen'.
Presentatie: Violet
Valkenburg, Frits Spits,
Wim Bosboom, Arie Kley-
wegt, Hanneke Groenteman
en Jaap van Meekren.
De radiorubriek De Rooie
Haan van de VARA zal niet
meer terugkeren in zijn oor
spronkelijke vorm. De oude
bezetting van deze parle
mentaire rubriek zag het
niet meer zitten en heeft in
middels ander werk gezocht.
Volgens een woordvoerder
van de VARA zal voor het
nieuwe seizoen naar een an
dere opzet worden gezocht.
Het enige wat daarbij tot nu
toe vaststaat is de tijd; van
12.00 tot 14.00 uur op Radio 2.
Sky Channel, de Britse
commerciële satellietzender,
gaat de Amerikaanse ver
kiezingsdebatten recht
streeks uitzenden. Dat zal
gebeuren op 19, 20, 21 en 22
juli en 16,17,18 en 19 augus
tus, tussen 01.00 en 07.00 uur
onze tijd. In juli gaat het om
de verkiezingsdebatten van
de democraten vanuit At
lanta in de Amerikaanse
staat Georgia. In augustus is
het de beurt aan de republi
keinen, vanuit New Orleans
in de Amerikaanse staat
Louisiana.
Van onze rtv-redactie
HILVERSUM - De verslaggeving van de Tour de France,
door radio, televisie en Teletekst, zal dit jaar niet veel af
wijken van de opzet van het vorig jaar.
Voor de televisie zijn Jean Nelissen en Mart Smeets ter
plekke aanwezig. Op de eerste dag, de nulde etappe, waarin be
paald wordt wie de volgende en is er 's avonds tussen 19.00 en
dag in de groene en gele trui
mag starten, zendt de NOS-tv
al vanaf 12.55 uit tot 18.30 uur
BREDA - Bruce Springs
teen begint vanavond om
streeks 19.00 uur zijn con
cert.
Dtf. WV-theaterbespreekbu-
reaus hebben een fout gemaakt
bij het bekend maken van de
aanvangstijden van de twee
Bruce Springsteen-concerten
van vanavond en morgenavond
in het Rotterdamse Feyenoord-
stadion.
Bruce Springsteen begint,
zoals De Stem enige weken ge
leden al meldde, even na zeve
nen. De VW's hadden doorge
geven dat Springsteen rond
21.00 uur zou beginnen. Zij ba
seerden zich daarbij op het ge
geven dat er een voorpro
gramma zou zijn. Er is echter
geen voorprogramma.
20.00 uur een samenvatting.
Op de andere dagen begint
de televisie op wisselende uren.
Dat kan 16.55 uur zijn, maar
ook 15.15 uur. De finish vindt
meestal voor 18.00 uur plaats,
maar als de etappe uitloopt
gaat de televisie gewoon door
met de verslaggeving van de
Tour.
Op donderdag 14 juli en
maandag 18 juli zijn er recht
streekse beelden van de be
klimmingen. Op de rustdag, za
terdag 16 juli, verzorgt de NOS
een eigen reportage. Elke dag
wordt van 19.05 tot 19.20 uur
een samenvatting gegeven van
de verreden etappe. Op zonda
gen zijn deze samenvattingen
onderdeel van de gebruikelijke
uitzendingen van Studio Sport.
De Tour heeft op Radio 1 ook
nu weer voor elk uur een eigen
presentator. Van 15.00 tot 16.00
uur praat Klaas Samplonius de
klassieker aan elkaar. Het
tweede uur wordt dit werk
overgenomen door Koos Poste-
ma. Felix Meurders moet tot
18.00 uur de aankomsten ver
zorgen. De radioverslaggevers
zijn Jorrit Jorritsma, Leo
Driessen en Henny Rückert.
BREDA - Het concert dat
zanger George Michael 15
juli in Rotterdam zou geven,
gaat niet door. De zanger
heeft een spoedoperatie aan
de stembanden moeten on
dergaan.
George Michael had al een
tijdje zangprobleme. Bij onder
zoek bleek dat hij een cyste op
zijn stembanden had. Die cyste
moest met spoed verwijderd
worden. Verrvolgens moet
George Michael vier weken
volstrekte rust houden. Het ziet
er niet naar uit dat George Mi
chael daarna weer snel zal
gaan toeren.
Voor het concert dat George
Michael in Rotterdam in het
Feyenoord-stadion zou geven,
zijn inmiddels al 36.000 kaartjes
George Michael: stempro
blemen - FOTO AP
verkocht. Vanaf vandaag tot en
met 31 juli kunnen die kaartjes
ingewisseld worden bij de
voorverkoop-adressen.
Variabele High speed shutter
Makro instelling
10 lux
Insert
Max. 4 opname/weergave
Review toets
1 Motorzoom 6x
Tijd/datum instefling
Auto focus
ETIE (ANP) - Ruim
r derd kunstenaars uit
'n veertig landen uit alle
ten van de wereld tonen
komende drie maanden
25 september) hun werk
de 43ste Biënnale van
;netië, die zondag onder
°te belangstelling van de
ternationale kunstwereld
Slopend.
te grootste internationale
etende-kunstmanifestatie
wereld in het park de Giar-
11 di Castello heeft voor het
st sinds 1972 geen centraal
™a, wat de deelnemende
l(ien een grote vrijheid heeft
rs®aft bij de samenstellin-
van hun nationale inzen-
'gen. Veel landen hebben
ar gebruik van gemaakt
ar flink uit te pakken en in-
te maken.
te Verenigde Staten kwa-
■1 met niet minder dan Jas-
Johns (1930). Er hangen in
al 34 schilderijen vanaf
1974 van deze kunstenaar in het
paviljoen van dat land op de
Biënnale, die een beeld geven
van vooral de ontwikkeling
van Johns. De vraag is echter
of daarmee wordt ingehaakt op
de gedachte achter de Biënnale.
Deze kunstmanifestatie is be
doeld als ontmoetingsplaats
van kunst en kunstenaars uit
vele landen, met de achterlig
gende gedachte daarmee een
indruk te geven van de nieuwe
ontwikkelingen van de beel
dende kunst in deelnemende
landen. En hoewel Amerika de
wereld kunst van hoge kwali
teit laat zien wordt met het
werk van Johns, die al in de ja
ren zestig bekendheid genoot,
die gedachte niet gevolgd.
De Sovjetunie komt in haar
paviljoen met Aristarch Len-
toelov (1882-1943) met 35 schil
derijen van 1909 tot 1936, werk
dat sterk tijdgebonden is. De
vraag in hoeverre de 'glasnost'
(openheid) zijn uitwerking
heeft gehad op de beeldende
kunst in dat land blijft in Ve
netië nog onbeantwoord.
Ook het werk van de andere
Oosteuropese landen op de
Biënnale is sterk gedateerd,
hoewel in het Hongaarse pavil
joen met werk van Imre Bukta,
Sandor Pinczehely en Géza
Samu wel hier en daar interes
sant werk te zien is. De DDR
laat één of meer schilderijen
zien van maar liefst ruim der
tig kunstenaars uit dat land,
het grootste aantal van één
land op de Biënnale. Kwanti
teit en kwaliteit dekken elkaar
evenwel niet in het Oostduitse
paviljoen.
De Bondsrepubliek daarente
gen laat verrassend werk zien.
Metershoge silhouetten van
zwart en wit papier tegen de
muren aangeplakt met in het
midden van de ruimte een in
stallatie van grote en dikke
houten balken die rusten op
schijven van boomstammen.
'Haus der Waffenlosigkeit -
Bundesrepublik Deutschland'
heet deze uit 22 werken be
staande tentoonstelling van
Felix Droese (1950).
Vijftien sculptures van Tony
Cragg (1949) vormen de inzen
ding van Groot-Brittanië op de
Biënnale. Met deze tentoonstel
ling van een kunstenaar die al
een zekere bekendheid geniet,
maar overigens wel in het
Westduitse Wuppertal woont,
speelt dat land duidelijk op
veilig, maar verschaft het de
bezoeker wel veel kijkplezier.
Dat kan niet worden gezegd
van Frankrijk dat schilderijen
toont van Claude Viallat (1936).
Veelzijdig is de expositie van
Japan met houten sculptures,
tekeningen en schilderijen van
Shigeo Teya, installaties van
Keji Uematsu en houten beel
den van Kantura Funakoshi.
Italië, dat het Centrale Pa
viljoen weer ter beschikking
heeft gekregen, komt met de
grootste expositie. Dit land
toont het werk van negentien
bekende (onder meer Sandro
Chia, Enzo Cucchi en Jannis
Kounellis) en minder bekende
kunstenaars, van schilderijen
tot 'alternatieve media' zoals
installaties en sculptures. Bo
vendien is een deel van het
Centrale Paviljoen ingericht
met werk van in Italië wer
kende buitenlandse kunste
naars, zoals onze landgenoot
Jan Dibbets, de Duitser Mar
kus Lüpertz, de Frangaise Niki
de Saint Phalle en de Amerika
nen Cy Twombly en Sol Le-
Witt.
De kleine landen lopen zeker
niet mee in de achterste gelede
ren van de tweejaarlijkse in
ternationale. In het Zwitsers
paviljoen toont Markus Raetz
zich een veelzijdig kunstenaar
die prachtig werk maakt. De
Antwerpenaar Guillaume Bijl
heeft in het Belgisch paviljoen
een huis gebouwd, waarmee hij
met ironie naar de kleinburge-
lijkheid kijkt. Nederland
maakt een zeer goede beurt
met Henk Visch in het door
Gerrit Rietveld gebouwd pavil
joen.
Visch, van oorsprong grafi
cus en tekenaar, is pas sinds
het begin van de jaren tachtig
begonnen met het maken van
sculptures. Hij toont niet alleen
deze tak van kunst in zijn vin
gers te hebben maar zich er ook
veelzijdig in te kunnen uit
drukken: van een mooi bronzen
figuur tot abstracte sculptures.
Tijdens de drie dagen voorbe-
zichting voor pers en mensen
uit de wereld van kunst en mu
sea zijn er al vele enthousiaste
reacties binnengekomen, ver
telt Paul Donker Duyvis van de
Rijksdienst Beeldende Kunst
(RBK), en naaste medewerker
van Gijs van Tuyl, samenstel
ler van deze expositie. „Men is
vooral onder de indruk van de
poëzie van het geheel", voegt
hij er aan toe.
Visch is ook vertegenwoor
digd op de tentoonstelling
'Jonge Nederlandse Beeld
houwkunst', samen met For-
tuyn/O'Brien, Niek Kemps,
Pieter Laurens Mol, Peer Ve
neman en Harald Vlugt, in Pa
lazzo Sagredo in ean ander deel
van Venetië. Daarnaast is het
werk van Chris Bastiaans, op
nieuw Fortuyn/ O'Brien, Tom
Puckey, Rob Scholte en Ton
van Summeren te zien op
'Aperto', een expositie van 86
jonge kunstenaars uit 25 lan
den in een nabij de Giardini
gelegen architectonische aan
gepaste touwslagerij van het
arsenaal in Venetië.
Vele mensen uit de kunstwe
reld zijn van mening dat deze
Biënnale de beste is sinds ja
ren. Toch heeft het maar een
haar gescheeld of de tweejaar
lijkse internationale beel-
dende-kunsttentoonstelling
zou helemaal niet zijn doorge
gaan. Vorig jaar brak er een
conflict uit in de leiding, die
leidde tot een scherpe crisis. In
februari van dit jaar werd Gio
vanni Carandente te elfder ure
tot nieuwe directeur benoemd.
In de kortst mogelijke tijd van
negen maanden is hij er toch in
geslaagd een evenement voor
te bereiden dat er zijn mag.