De politieke klucht rond
een 'eenvoudig zwart vod'
Heijn-ontvoering: het bleef bij één verdachte
ij
ovmi
AXELSE L<
Recordprijs voor cello
COMMISSIE BEGINT VANDAAG MET PASPOORT-ENQUÊTE
ENORME PUBLIEKE BELANGSTELLING VOOR PROCES TEGEN FERDI E.
Dubieuze dialogen (112)
LEASII
CENTI
JANSEN b.v.
DE STEM EXTRA OP MAANDAG 27 JUNI 1988
Geheim
Ironisch
Minder fris
Losgeld
Isolatie
Een getuige
Geen foto's
Feestje
VAN EYSPEN
Droom-shirt
AXEL - CDA-wethouder
dorpe zegt de Axelse geme|
Hij wil de huidige raadsp
maar zal zich daarna terugti]
Vaak op pad
Verhoudingen
T48
Door Ad Burger en Jan Greyn
Een scène uit de film
'The return of the
Pink Panther' met
Peter Sellers als in
specteur Clouseau, zoals die
onlangs op de Nederlandse
tv was te zien: een lid van
de geheime politie van het
fictieve Midden-Oosten
staatje Lugash beklaagt
zich erover dat de dief van
de fameuze Pink Panther-
diamant het land binnenge
komen is met een vervalst
(jawel!) Nederlands pas
poort. „Zo'n zwart vod",
omschrijft de vertaal-afde-
ling van de NOS het be
wuste grensdocument met
enig gevoel voor actualiteit.
Het moet mr. Hans Gualthérie
van Weezei, de woordvoerder
van het CDA in de paspoort
affaire, deugd hebben gedaan.
Als geen ander heeft hij in het
verleden gefulmineerd tegen
het huidige Nederlandse iden
titeitsbewijs, „een zwart vod"
(het copyright voor deze term
ligt bij Van Weezei zelf), dat
uiterst makkelijk te vervalsen
en na te maken is. De CDA'er
schijnt er heilig van overtuigd
dat iedere tweede crimineel of
terrorist zich bedient van een
vervalste Nederlandse pas.
Gualthérie van Weezei heeft
in het verleden het hardst ge
roepen om een nieuwe pas die
veel minder eenvoudig te ver
valsen is. En het was voor hem
wat navrant om aan de voor
avond van de parlementaire
enquête te moeten constateren
dat dat fraudebestendige pas
poort er nog steeds niet is en
dat juist een CD A-minister
(Van den Broek) en een CDA-
staatssecretaris (Van der Lin
den) daarvoor in hoge mate
verantwoordelij k zij n.
Ter verdediging voert Van
Weezei vrijwel steevast aan
dat de nieuwe, door de Schie-
damse fabriek KEP vervaar
digde pas weliswaar niet hon
derd procent fraudebestendig
is, maar wel tien keer veiliger
dan het huidige exemplaar. En
even steevast volgt dan het
antwoord van de critici van
KEP en kabinet dat dat op zich
wel waar mag zijn, maar dat
het kabinet in 1986 besloot de
paspoortorder aan KEP te gun
nen, met als voornaamste ar
gument dat die als enige kandi
daat een fraudebestendige pas
kon leveren.
„Het kabinet heeft zelf zijn
hoofd in de strop van de frau
debestendigheid gestoken", zo
wil PvdA-woordvoerder Piet
de Visser het graag omschrij
ven.
De aanzet tot het nieuwe
paspoort werd halverwege de
VANDAAG beginnen de
eerste openbare verhoren
in de parlementaire en
quête naar de paspoort-af
faire. In officiële bewoor
dingen heet het dat de
commissie onder leiding
van WD-Tweede-Kamerlid
Hermans een onderzoek
doet naar „de feiten en ver
antwoordelijkheden in het
proces van besluitvorming
met betrekking tot de tot
standkoming van een
nieuw paspoort naar Euro
pees model".
De enquête, waarvan de
conclusies eind augustus
kunnen worden verwacht,
moet helderheid verschaf
fen in een al enkele jaren
slepend melodrama rond
de invoering van het frau
debestendig paspoort. Dat
melodrama speelde zich
totnogtoe voornamelijk
achter gesloten gordijnen
af.
Deze paspoort-affaire ken
merkte zich door tegenstrij
dige verklaringen en opvat
tingen én series publikaties
in dag- en weekbladen.
De
enquête zal moeten aange
ven wie er al met al politiek
verantwoordelijk is voor de
bij de invoering van het
paspoort gemaakte fouten.
En daarna is het aan de
Tweede Kamer om uit te
maken of uit de conclusies
van de enquêtecommissie
in september ook politieke
consequenties moeten
worden getrokken. In goed
Nederlands: welke
kop(pen) moet(en) rollen.
Minister Van den Broek:
voluit aanspreekbaar.
jaren zeventig gegeven. Het
toenmalige kabinet besloot het
oude model paspoort, dat da
teert uit begin jaren vijftig, te
vervangen door een pas naar
Europees model, dit mede met
het oog op de onafwendbare
komst van het Europa-zonder-
grenzen. Bovendien wilde het
kabinet twee vliegen in één
klap slaan: het identiteitsbe
wijs diende behalve Europees
ook onvervalsbaar te zijn.
Tegen die achtergrond ont
stond een stammenstrijd tus
sen de departementen van Bin
nenlandse en Buitenlandse Za
ken. Buitenlandse Zaken wilde
de paspoortgegevens op één
centrale plaats verzamelen om
zo gesjoemel zo veel mogelijk te
voorkomen, Binnenlandse Za
ken hield vast aan een veel
grotere inbreng van gemeenten
en provincies. De strijd werd
uiteindelijk door Buitenlandse
Zaken in zijn voordeel beslist.
Toenmalig staatssecretaris
Van Eekelen (thans minister
van Defensie) passeerde ver
volgens voor de paspoortorder
de Staatsdrukkerij en drukke
rij Joh. Enschedé, de favorieten
van Binnenlandse Zaken en in
het verleden altijd de partner
van de Staaf als het om waar
devolle papieren ging.
Van Eekelen koos in plaats
daarvan voor het speciaal voor
dat doel opgerichte consortium
KEP, waarvan de Schiedamse
drukkerij Elba de ruggegraat
vormde. En dat gebeurde, zo
oordeelde de Algemene Reken
kamer later in een rapport,
zonder vergelijkbare offertes te
vragen en zonder een goed in
zicht te hebben in de kosten
van het project.
Het startkapitaal voor dat
bedrijf verschaften de Neder
landse Investerings Bank en
Nederlandse Middenstands
Bank, die KEP in totaal ƒ87
miljoen leenden.
Onduidelijk waren en zijn
voorlopig de voorwaarden
waaronder Van Eekelen het
contract met KEP gesloten
heeft. Het tussen de Staat en
KEP gesloten contract is ge
heim. Het enige wat uit het
contract boven water gekomen
is, is dat KEP verplicht is een
fraudebestendig paspoort te
maken. Het contract zou echter
ruimte bieden aan verschil
lende definities van het begrip
'fraudebestendig'. Wat de een
(de Staat) fraudebestendig
vindt, hoeft de ander (pas
poortproducent KEP) nog niet
fraudebestendig te vinden. Bo
vendien zou in het contract ook
de mede-verantwoordelijkheid
van de Staat voor de ontwikke
ling van het paspoort zijn vast
gelegd.
Dat alles wordt uiterst be
langrijk wanneer het kabinet
op 1 september, de uiterste da
tum dat KEP een fraudebe
stendig paspoort moet leveren,
zou besluiten definitief met
KEP te kappen. De juristen van
KEP en de betrokken banken
zullen dan zonder enige twijfel
proberen de schuld voor het
mislukken van het project
minstens voor een deel op de
Staat af te wentelen. En dat zou
de Staat wel eens vele, vele
miljoenen guldens kunnen
gaan kosten.
Tegen die achtergrond laat
zich ook de houding nu van
verantwoordelijk minister
Hans van den Broek (Buiten-
Staatssecretaris Van der
Linden: politiek ontmand.
- FOTO'S DE STEM/JOHAN VAN GURP
landse Zaken) verklaren. Van
den Broek probeerde op alle
mogelijke manieren de Kamer
eerst van een onderzoek en
vervolgens van een enquête af
te houden, bevreesd als hij is
dat zo'n onderzoek blunders en
juridische onvolkomenheden
van de Staat zal blootleggen.
„De Tweede Kamer legt het
dossier van de tegenpartij
aan", liep Van den Broek in
april al vooruit op een moge
lijke miljoenenclaim van KEP
en/of de financiers van het
Schiedamse bedrijf bij de
Staat.
En ook pogingen van Van den
Broek om te voorkomen dat
zijn ambtenaren in het open
baar zouden worden gehoord,
moeten tegen dat licht worden
bezien. Dat die tegenwerking
van de minister er indirect toe
heeft geleid dat de onderzoeks
commissie naar het zware mid
del van de enquête (en dus vol
ledige openbaarheid) heeft ge
grepen, mag als een ironische
speling van het lot worden be
schouwd.
Diezelfde bezorgdheid over
de door KEP en de banken in te
dienen schadeclaim, is waar
schijnlijk ook de reden dat het
kabinet al zo vaak besloot de
uiterste datum waarop KEP
met een fraudebestendig pas
poort op de proppen diende te
komen, vooruit te schuiven.
Eigenlijk had de KEP-pas op
1 september 1987 moeten wor
den ingevoerd, vervolgens
werd de invoeringsdatum 1 ja
nuari 1988. Toen ook die datum
niet haalbaar bleek, besloten
Van den Broek en Kamer op 22
maart KEP een laatste kans te
geven: het bedrijf kreeg nog
drie weken de tijd om een
deugdelijk paspoort te maken.
Opnieuw slaagde het bedrijf
daarin niet, maar minister Van
den Broek weigerde weer
daaraan de consequentie te
verbinden dat het contract
diende te worden verbroken. Er
kwam, na een nacht lang on
derhandelen met vertegen
woordigers van KEP en de
banken, opnieuw uitstel: na
een laatste kreeg KEP een al
lerlaatste kans.
Ligt er voor 1 september 1988
geen fraudebestendig paspoort,
dan is het definitief afgelopen
met de samenwerking tussen
de Staat en KEP. Lukt het KEP
wel de pas voor 1 september
fraudebestendig af te leveren,
dan kan het nieuwe reisdocu
ment op 1 januari 1989 in vier
provincies (Zuid-Holland,
Utrecht, Flevoland en Drente)
worden ingevoerd. Bijna an
derhalf jaar later dan oor
spronkelijk de bedoeling was.
Inmiddels blijven op de ach
tergrond de Staatsdrukkerij en
Joh. Enschedé nadrukkelijk
aanwezig. Beide bedrijven la
ten weinig gelegenheden voor
bijgaan om kabinet en Kamer
erop te wijzen dat ze zeer wel
in staat zijn om zonder al te
veel vertraging een fraudebe
stendige pas af te leveren.
De Staatsdrukkerij heeft ook
nog op een andere -minder
frisse - manier gepoogd de pas
poortdiscussie een andere wen
ding te geven. Nadat staatsse
cretaris Van der Linden in fe
bruari de Kamer verteld had
dat TNO en het Amerikaanse
ministerie van justitie de pas
Minister Van Eekelen:
contract-opsteller?
hadden gewogen en goed be
vonden, lekte er een rapport uit
van ene meneer Kubic, pas-
poortdeskundige op het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken. De inhoud: de
pas is op punten zeer eenvoudig
na te maken.
Het 'rapport', een paar met
de hand beschreven velletjes
papier, had Kubic gemaakt op
verzoek van ambtenaren van
de Staatsdrukkerij. Die waren
'toevallig' in de Verenigde Sta
ten verzeild geraakt, Kubic te
gen het lijf gelopen en die had
den hem gevaagd de KEP-pas
aan een routine-onderzoek te
onderwerpen. Deze vorm van
obstructie leverde de Staats
drukkerij een officiële repri
mande van staatssecretaris De
Graaff-Nauta (Binnenlandse
Zaken) op.
Maar toen enkele weken la
ter bleek dat ook TNO, in te
genstelling tot wat Van der
Linden de Kamer gemeld had,
tóch aanmerkingen op het
KEP-paspoort had, werden de
Centrale Recherche Informa
tiedienst en Marechaussee in
geschakeld. Ook die onderzoch
ten het identiteitsbewijs en
kwamen tot een voor KEP ver
nietigend oordeel.
KEP toog niettemin weer
aan het werk en kwam met een
beter paspoort aanzetten. Maar
nog steeds niet goed genoeg,
oordeelden opnieuw CRI en
Marechaussee; het laminaat
(het plastic beschermlaagje op
de paspoortkaart) zou te mak
kelijk loslaten en dat zou weer
deuren openen voor vervalsers.
Ontaard
Inmiddels draait het in de pas
poort-affaire al lang niet meer
om de vraag of het laminaat al
dan niet makkelijk loslaat; de
hamvraag die de paspoorten
quête moet beantwoorden, is
wie ervoor verantwoordelijk is
dat zo'n simpel iets als de pro-
duktie van een paspoort kan
ontaarden in een politieke
klucht van ongekende natio
nale omvang.
Is het oud-staatssecretaris
Wim van Eekelen, thans veel
geplaagd minister van Defen
sie, die het schijnbaar zeer
knellende paspoortcontract
met KEP opstelde en goed
keurde? Of is het de „mooi-
weer-staatssecretaris" van
Buitenlandse Zaken René van
der Linden, inmiddels van zijn
verantwoordelijkheid voor het
paspoortbeleid ontheven, „poli
tiek ontmand", zoals D66-frac-
tievoorzitter Van Mierlo het
ooit omschreef. Of is het diens
minister van Buitenlandse Za
ken, Hans van den Broek, sinds
mei „voluit politiek aanspreek
baar voor het paspoortbeleid".
En hoe verhouden de bevin
dingen van de enquêtecommis
sie zich met de 'nieuwe' poli
tieke cultuur in Den Haag. De
politieke cultuur van WD-vi-
ce-fractievoorzitter Bolkestein,
die tijdens het onlangs gehou
den debat naar aanleiding van
de enquête bouwsubsidies uit
sprak dat „ministers wat snel
ler moeten aftreden".
De manier waarop de Kamer
naar aanleiding van de pas-
poort-enquête zal omgaan met
Van Eekelen en Van der Lin
den -aan politiek zwaarge
wicht Van den Broek zal men
de vingers niet zo snel willen
branden- zal bepalen hoeveel
die aangekondigde nieuwe po
litieke cultuur in de praktijk
waard is.
Door Madeleen Wesseling
en Jelle Leenesm, ANP
AMSTERDAM - Hij heeft
„tot het laatst toe getwij
feld" of ir. Ferdi E. (Elsas)
uit Landsmeer vorig jaar
september wel alleen
Ahold-topman Gerrit Jan
Heijn heeft kunnen ontvoe
ren en doodschieten, maar
hij is nu ook van overtuigd
van diens 'alleendader
schap'.
Hoofdinspecteur H. Muntingh
uit Zaanstad, de leider van het
rechercheteam in de Heijn-
zaak, kan er niet meer om heen,
zegt hij„ik hield altijd nog re
kening met een mogelijke
tweede dader, maar uit alles
blijkt dat E. echt alleen heeft
geopereerd". Met „alles" be
doelt Muntingh de verklarin
gen van de 45-jarige verdachte
zelf, de reconstructie en alle
andere bewijzen.
Muntingh wil niet vooruitlo
pen op de rechtszaak, aan
staande vrijdag 1 juli, in Haar
lem tegen Ferdi E. Hij wacht
het resultaat maar af.
Het rechercheteam van on
geveer 40 personen, waar hij
- lange tijd geadviseerd door de
inmiddels naar Philips ver
trokken Amsterdamse com
missaris K. Sietsma- leiding
aan gaf is al lang weer ontbon
den. Muntingh: „Wij waren
vlak voor Pinksteren klaar met
het onderzoek en hebben toen
de dossiers overgedragen aan
justitie. Het team bestond toen
nog maar uit vijf mensen".
Na de arrestatie, in april van
dit jaar, van E. en diens vlotte
bekentenis is alles erg snel ver
lopen, dit in tegenstelling tot de
onzekere maanden daarvoor.
Pas toen Ferdi E. was gepakt,
bleek uit zijn verklaringen dat
de 56-jarige Heijn al op de dag
van de ontvoering zelf (9 sep
tember) was gestorven. E. had
hem als bekend 's avonds bij
Doorwerth door het achter
hoofd geschoten.
In de maanden daarna eiste de
ontvoerder een losprijs be
staande uit diamanten en geld.
E. ontving uiteindelijk dia
manten ter waarde van 7,7 mil
joen gulden en 4,5 ton aan Ne
derlands geld in briefjes van
100 en 250 gulden. Hij liep tegen
de lamp, toen hij het (gemerk
te) geld begon uit te geven.
Ferdi E. wacht, in volstrekte
isolatie, in de Bijlmerbajes in
Amsterdam de rechtszaak af.
Volgens een van zijn advoca
ten, mr J. Weermeijer - in het
verleden betrokken bij de Hei-
neken-ontvoering - bereidt hij
zich vol emoties op de zaak
voor.
De zwaarste delicten die ons
Wetboek van Strafrecht kent
worden hem ten laste gelegd:
moord, wederrechtelijke vrij
heidsberoving en afpersing. De
officier zou hiervoor levens
lange gevangenisstraf kunnen
eisen. In de praktijk betekent
dit in Nederland 20 jaar cel.
Gebruikelijk is dat daarvan
dan nog eens een derde - bijna
zeven jaar- vanaf gaat, even
als de voorlopige hechtenis.
Een groot deel daarvan zat
de verdachte in de Bijlmerba
jes. Daar werd ook het psychia
trisch en psychologisch onder
zoek gedaan door deskundigen
van het Pieter Baan Centrum
in Utrecht.
Normaal gesproken gaan ver
dachten van misdrijven naar
het PBC toe. In het geval van E.
echter wilde justitie, om veilig-
heisredenen, Ferdi E. in de be
ter bewaakte Bijlmerbajes la
ten onderzoeken. De affaire
met Frans M. (Meijer), een van
de Heinekenontvoerders die
tijdens het onderzoek in het
PBC daar ontsnapte en nog
steeds spoorloos is, staat justi
tie nog vers voor de geest.
De isolatie van Ferdi E. vin
den de advocaten - naast
Weermeijer zorgt ook mr C.
Sanders uit Haarlem voor de
verdediging - volstrekt over
dreven. Zij mogen E. wel be
zoeken, maar verder heeft de
man geen faciliteiten.
De klacht die hierover werd
ingediend is inmiddels in be
handeling. Volgende week zul
len getuigen worden gehoord.
Veel zin heeft dat alles niet
meer voor E: vrijdag mag hij
sowieso zijn cel verruilen voor
het verdachtenbankje in Haar
lem.
Het proces in Haarlem is dan
wel opzienbarend, ingewikkeld
is de zaak vermoedelijk niet.
De rechters denken aan één
dag voldoende te hebben voor
de behandeling van de feiten,
het requisitoir van de officier
van justitie en de pleidooien
van de raadslieden.
„Als wij niet overtuigd waren
van het feit dat die ene dag vol
doende recht doet aan de zaak,
zouden wij meer tijd hebben
uitgetrokken. Dat Ferdi E. in
grote lijnen bekent, is echter
een vereenvoudigende factor.
Bovendien is er maar één ge
tuige opgeroepen, de directeur
van het Pieter Baan Centrum.
Dat spaart ook tijd", aldus
persrechter G. de Groot in
Haarlem.
Voorzitter van de strafka
mer is mevrouw mr Terwee -
Van Hilten, geassisteerd door
twee ervaren strafrechters.
Een vierde rechter las ook het
dikke dossier en is in de zaal
aanwezig voor het geval
iemand ziek zou worden.
Dat geldt ook voor officier
van justitie mr. Van der Veen.
Hij doet de zaak alleen, maar
heeft ook een vervanger in de
zaal. Wel zijn twee griffiers in
plaats van een aan het werk.
De belangstelling voor de
zaak is enorm. Er kunnen ruim
honderd mensen een plaatsje
krijgen en die zijn allemaal al
'besproken'. De media uit bin
nen- en buitenland komen als
vliegen op de stroop af.
Er zijn ook leden van het re
chercheteam aanwezig. Moge
lijk komen familieleden van de
verdachte en van het slachtof
fer. Uit privacy-overwegingen
echter wil de Haarlemse recht
bank daar geen mededelingen
over doen.
Ferdi E. maakt bezwaar tegen
foto's of films, die van hem
worden gemaakt. Camera's
worden dan ook alleen bij het
begin van de zitting, zonder de
verdachte, toegelaten. De vijf
tekenaars, die zich inmiddels
aanmeldden, mogen E. wel op
papier zetten tijdens de zitting.
Overigens kan E. ter plaatse
ook daartegen nog bezwaar
maken via de Auteurswet. Ge
luidsopnamen worden niet toe
gestaan.
Wat heeft de politie inmid
dels kunnen leren van deze
ontvoeringszaak. Muntingh:
daarover wordt nog gesproken.
Minister Korthals Altes van
justitie heeft een werkgroep
ingesteld, die moet adviseren
over structurele voorzieningen
ten behoeve van een volgende
ontvoering. Want dat zich ooit
weer een dergelijke zaak voor
doet, staat voor Muntingh wel
vast. De werkgroep wordt ge
leid door de Utrechtse hoofdof
ficier van justitie R. Berger.
Het rechercheteam evalueert
zelf ook. De leden van het team
hebben nog af en toe contact en
volgende week is er een tacti
sche evaluatie. Die wordt later
nog gevolgd door een techni
sche nabespreking.
Het team was enkele weken
geleden ook al bijeen in de
Koopmansbeurs in de hoofd
stad. Het betrof daar een gezel
lig samenzijn. De drankjes en
de hapjes werden betaald door
Ahold, uit 'dankbaarheid'.
Ahold bevestigde vorige
week haar aandeel in deze bij
eenkomst maar op de vraag of
het concern nog andere dank
betuigingen in petto heeft,
wenst een woordvoerder geen
antwoord te geven. Dat is een
zaak tussen de politie en Ahold,
aldus zijn commentaar en hij
voegt er cryptisch aan toe:
„onze dankbaarheid is op ver
schillende manieren aanwe
zig".
Volgens Muntingh heeft
Ahold niet veel meer gedaan
dan de bijeenkomst in de
Koopmansbeurs te 'sponsoren'.
Muntingh vindt dat eigenlijk
maar goed ook: de politie heeft
in de Heijn-zaak gewoon haar
werk gedaan.
Bij een vorige ontvoering
werd dieper in de geldbuidel
getast. Biermagnaat Heineken
schonk de Amsterdamse politie
enkele jaren geleden voor een
half miljoen gulden aan porto
foons uit dank voor het feit, dat
hij en zijn chauffeur Doderer
na drie weken vrij kwamen.
I jnieuv
-A—^shirti
hè, die
Oranje-
'shirtjes'. Alle
vrouwen in mijn omgeving ge
nieten van Ruud en Marco op
z'n modieus. 'Kweenie, ze zijn
minder fel', brommen de man
nen die meer geïnteresseerd
zijn in wat buiten die shirtjes
steekt - de benen en de hoof
den, wat doen die met de bal?
Moeders van opgroeiend spul
denken praktisch en zien vi
sioenen van verlanglijstjes: 'het
allerliefst een Europa-cup voet
balshirt, zo'n oranje met die
ruitjes'. Dan gaat het gesprek
verder over kleren. Dat kinde
ren zo gevoelig zijn voor mode.
En dat het soms vechten is om
ze iets te laten aantrekken wat
ze niet mooi vinden.
'Vroeger had je dat toch
niet'. Maar ik ben het daarmee
niet eens. In èlk vroeger, van
wie ook, zitten herinneringen
aan kleren die na veel strijd on
der protest en met afschuw ge
dragen werden. En aan andere
kieren die altijd onbereikbaar
bleven, maar die als allereerste
gewenst zouden worden, mocht
de fee met het toverstafje langs
komen. Het is echt niet waar,
dat het kinderen niet kon sche
len wat ze aankregen - vroeger,
die onbestemde periode die al
tijd even snel van zolder ge
haald wordt om een bewering
kracht bij te zetten. 'Vroeger
hadden pappie en mammie dat
niet'. Of: 'Vroeger moesten de
kindjes veel eerder naar bed'.
En deze knaller: 'Vroeger wa
ren jongens en meisjes tevreden
met wat ze kregen en dan droe
gen ze die jurken of pakjes zon
der te mopperen'.
Maar ze hadden geen keus,
lieve mens, vertel dat er dan bij.
Wat helpt zeuren als je weet
dat je ouders geen cent te veel
hebben en altijd dubbeltjes en
kwartjes tekort komen. Slimme
kinderen als Klein Duimpje die
zelf het initiatief nemen en
daarmee het schamele bestaan
uit- en de sprookjesliteratuur
binnenstappen, die waren ook
vroeger zeldzaam. Dus bleef je
gewoon thuis bij je arme ouders
en ging dag na dag naar school
in de afschuwelijke jurk van
goedkope jeukstof. Of in de te
lange korte broek (op de groei
gekocht immers), waarbij een
riem met extra gaatjes de func
tie overnam van de spekkige
heupen, die je naar verwachting
over een paar jaar zou hebben.
'Dat vind ik toch zo'n mooie
foto', zei mijn moeder en dan
keek zij glunderend naar het
portret van zichzelf als stralend
jong meisje in een sjiek japon
netje met een breedgerande
hoed op haar zwarte krullen.
Knoopjes van haar navel tot
onder de kin, ruches langs de
rOKQ
hals en polsen, hele strakke
mouwen die naar boven wijd
uitlopen en als ballonnen ai®
de schouders hangen. 'Dat was
de eerste jurk die niet al dooi
mijn oudere zus was gedragen
De eerste die ik niet van eeii
buurmeisje of een nicht erfdt
en die ook niet door een tan®
of mijn moeder zomaar even®
elkaar was geflanst. Een echte
japon van een officiële naaister
en precies zoals ik 'm al van
klein meisje af aan had u.
droomd'.
Dat andere plaatje waarop if
als bolle baby bij mijn moedei
op schoot zit, dat vertelt van
een andere droom. Want er was
die actrice in glansgewaad en
de zaal een jonge vrouw mei
dikke buik, die opeens wist dat
zij zoiets wou dragen, straks -
als ze weer slank zou zijn. Het
triomfantelijk lachje met mijn
moeders mond geldt niet mij.
mollig meisje met graai,
armpjes. Ze straalt van trots
om de zijden bloes met slang:-
leerdessin, uit een lapje van de
markt door haarzelf tot een
creatie gewrocht.
Daarom was het, dat mijn
moeder bereid was avond aait
avond met haar zestienjarige
dochter voor de etalage te gaan
staan zwijmelen voor de gele
jersey jurk met opgestikte vlin
der, die ik van mijn eerstver-
diende salaris zou gaan kopen.
En haar kledingdromen deden
haar op een dag besluiten mij
het geld vast te lenen, want 'stel
je voor, Coks, dat ie aan hel
eind van de maand verkocht is'
De strakke spijkerbroek, hel
driedelig zakenuniform, de
wolkig-witte trouwjapon, hel
T-shirt met Marilyn Monroe,
de pseudo-tuinbroek met na-
bretels, het hele heuse echte le
ren jack en al wat maar op kle-
dinggebied te fantaseren valt-
het zijn evenzovele dromen, die
ook nu voor de een wel en voot
de ander nooit werkelijkheid
worden. Het heet allemaal an
ders dan vroeger en de mode
wisselt per seizoen. Maar hel
dromen van kleren is van alle
tijden.
v.d.M.: HalloGa zitten. Je
bent laat, Max is al naar
huis, maar hij heeft wel een
sterk verhaal verteld.
Vieutje
O'Mill: Ja, graag. Wat voor
sterk verhaal
v.d.M.: Nou, dat kippen zon
der kop nog wel even rond
lopen na de onthoofding,
maar dat dat bij mensen net
andersom is.
O'Mill: Hoezo andersom
v.d.M.: Bij mensen is het li
chaam tot geen verrichtin
gen meer in staat na de ont
hoofding maar het hoofd
nog wel. Volgens Max kan
een afgehouwen hoofd nog
best de tong uitsteken. Ge
loof jij dat?
O'Mill: In principe kan dat
wel, ja. Elke beweing van
elke ledemaat van ons li
chaam geschiedt op bevel
van onze hersenen.
v.d.M.: Zoals de motor de
auto in beweging zet
O'Mill: De motor loopt zo
lang ie benzine krijgt en
onze hersenen werken zo
lang ze bloed krijgen toege
voegd. Onmiddellijk na de
onthoofding heeft het brein
nog bloed genoeg om even
door te werken.
v.d.M.: In principe, ja, maar
is dat ooit geprobeerd? Is
daar lektuur over
O'Mill: Jawel. In Ted Mor
gans biografie van William
Somerset Maugham kun je
het verslag lezen van een
franse arts die het heeft on
derzocht. In 1935 bezocht
Willie Frans Guiana, waar
toen de doodstraf nog werd
voltrokken met de guillotine
in een strafkolonie. De dok
ter daar beschikte regelma
tig over afgehouwen hoof
den.
v.d.M.: En die heeft zo'n
hoofd de tong laten uitste
ken door hard te roepen in
het oor: Steke uit die tong
O'Mill: Nee, die wist de me
dewerking te verkrijgen van
een guillotineklant door
diens ij delheid te strelen.
'Jouw naam zal onsterfelijk
worden' zei de doker 'als je
meewerkt aan een weten
schappelijk experiment van
grote waarde.' De man be
loofde tenslotte de laatste
seconde van zijn leven z'n
brein posthuum het bevel te
laten geven aan zijn ogen:
Drie maal knipperen
v.d.M.: En dat deed het
hoofd
O'Mill: Nee, het knipperde
maar twee maal met de ogen
na de val van de bijl.
v.d.M.: Is dat experiment op
film vastgelegd
O'Mill: Nee, en de tv was
nog niet uitgevonden. We
hebben alleen de dokter z'n
erewoord.
v.d.M.: Jammer, ik had het
graag gezien op de tv. Het
had zo aardig gepast in de
serie Medisch Centrum
West. Daar kon nog wel wat
bij en de kijkers zijn inmid
dels al aardig gewend.
O'Mill: Tsja, dat is geen pro
bleem maar mijn probleem
is: Zit je wil ook in je brein,
ik bedoel, kan een afgehou
wen hoofd nog iets willen
LONDEN (AFP) - In het
Londense veilinghuis van
Sotheby is vorige week een
cello van Stradivarius uit
1698, bijgenaamd de 'Chol-
mondeley', voor 682.000
pond sterling van de hand
gegaan. Nooit eerder is voor
een muziekinstrument zulk
een prijs betaald.
Sotheby heeft niet willen zeg
gen wie de koper is en of de
cello voor Engeland verloren is
gegaan. Hij was in de vorige
eeuw gekocht door een markies
van Cholmondeley (spreek uit
'Chumley').
De cello was een van een
reeks muziekinstrumenten die
openbaar verkocht werden er-
die samen 1,9 miljoen p
sterling opbrachten, eveneens
een record voor het genre.
Parade Partner in
Autoleasing
Leasing Centrum B.V.
4903 RE Oosterhout Teil
Jongepier: sneer naar CDA
en WD
FOTO DE STEM/CORJ. DE BOER
De
Van onze verslaggever
De Mul, die de laatste twee jaa
ingaat, heeft zijn partij inmidde|
van zijn beslissing.
Drukke werkzaamheden, maar
zeker ook de teleurstelling in
de houding van enkele be
stuursleden van het bejaarden
tehuis De Lindenhof, die De
Mul in zijn pogingen het be
jaardentehuis voor Zuiddorpe
te behouden tegenwerkten,
hebben bij hem de doorslag ge
geven. De wethouder nam don
derdag ook ontslag als be
stuurslid van De Lindenhof.
„Ik wil als wethouder nog twee
jaar de kar trekken voor het
CDA, maar daarna houd ik het
voor gezien", zo kondigde De
Mul zaterdag zijn vertrek aan.
„Ik heb een goede functie bij
een Belgisch bedrijf dat steeds
groter wordt. Ik ben daar vaak
voor op pad en die werkzaam
heden laten zich steeds moeilij
ker combineren met mijn wet
houdersschap", aldus De Mul,
die over twee jaar vier raads
periodes in de Axelse gemeen
teraad heeft meegemaakt.
Los daarvan steekt hij niet
onder stoelen of banken dat de
touwtrekkerij tussen Koe
wacht en Zuiddorpe om een be
jaardenhuis hem persoonlijk
zeer heeft aangegrepen. De Mul
heeft zich als bestuurslid van
De Lindenhof steeds opgewor
pen voor behoud van het tehuis
voor Zuiddorpe. Dat had vol
gens hem gekund als het be
stuur voor renovatie van het
tehuis had gekozen in plaats
van nieuwbouw, met uitbrei
ding van een aantal plaatsen,
in Koewacht. De Mul zei zater
dag zeer teleurgesteld te zijn in
het stemgedrag van twee be
stuursleden, waardoor de ba
lans in het voordeel van Koe
wacht uitviel.
«Door de houding van die twee
wensen, van wie ik de naam
Wet zal noemen, is er een meer
derheid in het bestuur ontstaan
voor Koewacht. Als het bestuur
van begin af aan aan de reno
vatie van het tehuis had vast
gehouden, dan had het tehuis
nooit uit Zuiddorpe weggemoe-
ten. Ik heb ook van statenleden,
Wie de knoop na veel achter
hoedegevechten en acties van
de Zuiddorpse en Koewachtse
bevolking uiteindelijk door
hakten, red), begrepen dat het
tehuis dan in Zuiddorpe was
gebleven".
Een bijkomende reden is dat
het afgelopen jaar de politieke
verhoudingen in Axel, die er
(ADVERTENTIE)
H
fledlpl. orthopedisch
schoentechnicus
GESPEC1ALISSRDIN
snauw»)
Volgens afspraak
tel. 076-148168
orthop.
schoenen,
iemor orthop.
schoenen
steunzolen en
inlays voor alle
sport-en
trimschoenen
Teterlngsedljk 60, Breda
£!9!e Zwanenstraat 21, Hulst (Z.VI.)
Door
Hon
geer
lerei
antv
geer
tenr
moe
gem
blijv
won
nette
een
kuni
De
waai
dig i
theoi
prak
eiger
je pr
geld
of El
de v
voor
van I
klein
bijvc
berg
aanl
D;
ken
tien
nen
