rinus michels voor het laatst op de bank 'Verheugt u op 25 juni' EK VOETBAL nESTEM EXTRA SPORT 3 ZATERDAG 25 JUN11988 LOBANOVSKI REKENT NIET IN TERMEN VAN WINST OF VERLIES jlÜNCHEN - „Voor weemoed is tijd noch plaats. Ik zou ook niet weten waar die weemoed van daan zou moeten komen. Er wordt een werkpe riode afgesloten. Als dat kan met een finaleplaats dat mooi, als het gebeurt met winst in die fi nale dan is het ideaal. Maar weemoed.welnee, ben je gek!" Amateurs Grün Show Nonsens All-rounder Diktafoon Strijd Afkoopsom Derde keus DOOR TED VAN LEEUWEN idscoach opgedrongen rol r het sterke Sovjet-duo en op zijn sterkste punt, inehe gemist door het ge it behouden zich voor de iet moment dat het elftal ie halve finales voor een in de aanval, die door zijn doende lang in bezit hield bieden in te schuiven. ang van de bondscoach, ek aan de linkerflank te- inspiratie, slechts berus- het Europese kampioen- ïeltijd kwam om een ap- nogelijk te maken en off vervangen. In die enkele innen maken dat hij recht 'Ik kom nooit meer terug' RUIT - „Boris Pasternak heeft ooit geschreven: 'Je mag geen vergelijking trekken tussen winst en verlies'. En zo is het ook. In 1974 werd Holland geen wereldkampioen, maar was het wel de ploeg waarover gesproken werd. Oranje en niet winnaar Duitsland had de impuls gegeven. En dat is het enige dat telt. Op den duur." „Het zou primitief zijn te ver onderstellen dat we ons voet bal zouden moeten bijstellen na een nederlaag tegen Ne derland. Het gaat erom te la ta zien op welk niveau het Sovjet-voetbal staat. Dat we goede resultaten halen, maar dat ons voetbal tegelijkertijd Plezierig is om naar te kijken. Dat laatste is aan smaak on derhevig. Maar feit is dat we de Sovjet-stijl moeten laten zien. We vertegenwoordigen ons volk. Jack Charlton zei het heel goed: 'Wij Ieren heb ben een speelstijl. Of je het mooi vindt of niet interesseert me niet. Het is ónze stijl en me zullen we in de toekomst handhaven'. Dat sprak me aan." Bondscoach Valeri Loba novski van de Sovjetunie re kent niet in termen van winst verlies. De Sovjets verblij ven in een Spartaans inge richte 'Sportschule' in Ruit. Aan de overkant van de weg vindt zich 'Nellingen Bar racks', een Amerikaanse (le ger-) dorp in het Duitse land, omgeven door prikkeldraad. 1 de Sovjets staat de deur echter open. Journalisten lo- Pen vrij rond tussen de spe- ers die in ouderwetse zon- Valeri Lobanovski: „Ruud Gullit vind ik de verper soonlijking van Oranje. Een uitstekende all-rounder." - foto anp beurt: Lange pass, korte pas, balcontacten. Later wordt dat geteld. En aan de spelers meegedeeld. Ons voetbal is gebaseerd op die technische analyses. Een ploeg die min der dan 160-180 duels per wedstrijd wint, is kansloos. Dat soort dingen. Je moet al leen theorie en praktijk met elkaar in verbinding brengen. Dat is mijn werk. Toch genie ten de spelers voldoende speelruimte. Ze zijn vrij maar het collectief blijft het uit gangsprincipe. Dan breng ik hun talent het beste naar vo ren, want dat is gewoon de kunst van alles. Daarom noemde ik Gullit als prachtig voorbeeld. Zijn talent wordt niet geschaad als hij in dienst van het team speelt. Hij laat alle kanten van zijn moge lijkheden zien ert blijft erg nuttig voor zijn ploeg. Ik zou die informatie best aan het buitenland willen overdra gen, maar er heeft niemand naar gevraagd." Lobanovski's spelers pra ten voortdurend over 'Het Buitenland'. Wie de juiste leeftijd en verdiensten voor de sport heeft, mag het land uit. Ook iets voor de trainer? „Hoho, clubs kunnen de transfer tegenhouden. Als ik vind dat Belanov (vraagprijs twee miljoen dollar, red) on misbaar is voor Kiev, blijft Igor gewoon. Wat mijzelf be treft? Ik heb in al die jaren maar één aanbieding gehad. Vorig jaar, van HSV. Maar ik heb nog werk." Voor de finale tegen Ne derland mist Lobanovski de geschorste voorstopper Koez- netsov, terwijl Bessonov en Belanov geblesseerd zijn. Lo banovski: „Iedereen is te ver vangen, maar Koeznetsov had ik er graag bij gehad. Veel zal afhangen van de toestand van Belanov. Hoe fit is hij. Maar meer wil ik er niet over zeggen. Volgens mij was Sov jetunie-Nederland in Keulen een topwedstrijd, ik wens dat de finale even goed wordt. Op dit EK ben ik vooral verrast door de correcte en objectieve houding van de toeschouwers. Een mooie finale past dit toernooi." Een eindje verderop onder schrijft de geschorste Koez netsov ongevraagd Loba novski's bewering niet te re kenen in termen van winst of verlies: „Na de wedstrijd te gen Italië kwamen we in de kleedkamer. Lobanovski had het niet over winnen tegen Nederland. Hij zei alleen: We zitten in de finale. Verheugt u op 25 juni." r de zwerm persmuskie- - FOTO ANP Het moet er maar van ko- Twee keer tweede worden n WK telt niet. Nü moeten e titel grijpen. Dat is een taat dat staat en dat blijft i. Zilver in 1974, wat zegt u nog eigenlijk?", t Van Basten zo scherp kwam Oranje ook van n de na een paar dagen al legendarisch verklaarde trijd tegen de Westduit- Hij speelde weergaloos, erde een strafschop en cte de winnende treffer, wedstrij d wilde ik a b s o niet verliezen. Geen van wilden we dat. Na die pe- van de Duitsers spraken f, dat we iets gingen flik Het werd ook harder miger. Het was zo'n sfeer die moffen hakken we de in. Ik heb ook zeer onpret- iingen tegen Matthaus ge- Wat een kwalletjes zijn Matthaus, Mill, Klins- n, Thon. Maar laten we er r over ophouden. Dat kar- ie hebben we geklaard." finale tegen de Russen Van Basten in de andere e finale hebben verras hun agressieve, offensieve arde spel, wil hij graaj ïen. Al was het alleer r voor Rinus Michels. Van en draagt prestaties niet v op aan iemand. „Ja, aan i vader misschien, maar aan Nelson Mandela." Ri- Michels echter gunt hij een i afscheid. „Het is heel ner dat hij weg gaat. Mi- 3 is een man met status. Hij it deuren, die voor een an- dichtblijven. De organisa- an de KNVB is een chaos, r Michels weet daarin voor pelers toch een hoop te re- ri. Als hij iets wil, dan g •t het. Een ander zou er om moeten vragen." e vedette van het EK'88 wil geen heldenrol weten, als gevraagd wordt hoe die as nu eigenlijk aanvoelt na paar wedstrijdjes spelen ben een normale j ongen, die niet gek laat maken. Maai leb me dit jaar natuurlijk jeg ellendig gevoeld om het :es van nu lekker te vinden en echter niet gauw tevre- Dit toernooi wil ik win- i afsluiten, daarna kan ik hen Dan hebben we tot een goed einde ge- :ht. Want die overwinning lamburg kan iedereen ly- h maken, een EK is pas echt aagd als je het wint." DOOR TED VAN LEEUWEN Ka vier roerige jaren licht Rinus Michels de hoed. Hij deed dat al twee keer eerder maar de bond liet hem niet gaan. De 60-jarige oefenmeester zit vanmiddag voor de absoluut laatste keer op de bank van Oranje. Zijn laatste twee werkjaren gaat hij in het Ruhrgebied, bij Bayer Le- verkusen doorbrengen. Het vertrek moet Michels opluchten. De laatste maanden was hij opvallend vrolijk, zelfs de grootste druk ging de voormalige 'Bul' schertsend en zingend door het leven. Michels weet zich bovendien in de rug door een elftal dat iet alleen terug is aan de top, maar bovendien perspectieven biedt. Michels: „Ik hoop dat het nu niet in elkaar zakt. Juist nu, in van successen is er een enorme resonance. Deze posi tieve uitstraling van Oranje moet een vervolg krijgen. Daar zullen de KNVB in Zeist en alle afdelingen alles aan moeten doen. In 1974 is dat niet gelukt. Omdat er toen niets gedaan is met het succes van Oranje." Het komt er geërgerd uit, maar Michels en bestuurder is een slechte combinatie, zo is gebleken. „Het bestuur betaald voetbal straalt veel te weinig kracht uit", zei hij onlangs. „Er is te weinig machtsvertoon. De deel-interesse bedreigt de to tale interesse. Voortdurend wordt er gezocht naar compro missen. Iedereen praat over het Nederlands elftal. Allemaal willen ze erbij horen. Maar er wordt nooit ruimte en tijd voor vrijgemaakt. En zoals de com petitie zich ontwikkelt is een drama. Niemand weet nog wie wanneer tegen wie speelt. Dat lijdt onherroepelijk tot de on- van het betaalde voet- De KNVB doet er te weinig ,De grootste fout van de bond is dat de professionals alsmaar met amateurs geconfronteerd worden. Vrijwilligers die het er even bijdoen in hun vrije tijd en daardoor het inzicht in de materie missen. Aan de basis moet het gebeuren en daar vrees ik dus voor. Ik heb mijn hele naam en faam aan de lan delijke competitie voor de A- jeugd moeten hangen. Maar een dergelijke competitie voor de B-jeugd is er niet gekomen. Deel-interesses blijken zwaar der te wegen dan het algemeen belang." „Ook voor het Nederlands elftal geldt dat. Ik herinner maar aan Ajax-Sparta, die van ftuijff gespeeld moest worden om een schorsing van Wouters tegen PSV te ontlopen. Het kostte ons de voorbereiding op de wedstrijd tegen Grieken land. Het sectiebestuur had Ajax-Sparta moeten verbie den." Op 14 november 1984 zit Mi chels in een steenkoud Wenen voor het eerst als bondscoach op de KNVB-bank. Bij het WK van '74 was hij -tijdelijk- 'su pervisor'. Oranje verliest met 1-0 van Oostenrijk door een eigen doelpunt van Valke. Mi chels is de opgestapte Rijvers komen aflossen, boven, naast of onder wie hij 'bondsmanager' was. De samenwerking tussen beide toptrainers verliep uiterst stroef. Michels wilde weg: „Ik zei: Laat Rijvers maar verder gaan, ik wilde hem niet voor de voeten lopen. Ik stond op het punt mijn ontslag in te dienen, de brief was al klaar. Toen kwam Feyenoord. Ik dacht: die kunnen dat beter op knappen bij de KNVB. Ach teraf had ik dat beter niet kun nen doen en die brief gewoon moeten posten." Michels blijft en volgt de in middels opgestapte Rijvers op. De WK-nederlaag in Wenen en de bijna-blamage van Cyprus (Houtman scoort zes minuten voor tijd) deuken zijn prestige. Michels krijgt last vsn zijn hart en 'werkvriend' Leo Beenhak ker verschijnt als ad-interim. Het wordt 7-1 tegen Cyprus, 1-1 tegen Oostenrijk en dank zij Rob de Wit 0-1 in Boedapest. In de dubbel tegen België annu leert Georges Grün vijf minu ten voor tijd de reis naar de Mexicaanse Mundial. Vanaf 1 juli 1986 is Michels gezond en wel terug in Zeist. Beenhakker is de KNVB-intri- ges beu en afgereisd naar Ma drid. Ruziënd met Cruijff („psychopaat, aankomend coach") start de aanloop naar het EK, waarvan vanmiddag dan de finale gespeeld wordt. Het begint ermee dat Cruijff dagse pakken gehuld zijn alsof ze bij oma op bezoek moeten. Of zitten aan for- mica-tafeltjes en verrijken hun leven met kaarten, tafel tennis en een petrochemisch frisdrankje. Desgevraagd de len allen mee dolgraag in het westen te willen voetballen. Vragen kunnen aan iedereen gesteld worden en de taal is geen probleem want de tolken zijn ruim voorhanden. Glas nost en perestrojka? „Neen", zegt een journalist uit de Sov jetunie gedecideerd, „een show. Voor de finale het wes ten laten zien hoe gastvrij en open we wel zijn. Het was de afgelopen weken wel anders." Dankzij Gorbatsjovs drang naar meer openheid is de Sovjet-pers voor het eerst 'massaal' mee met de voetbal ploeg. En onmiddellijk gedon der, want Lobanovski laat in zijn spreekuur geen moge lijkheid onbenut de heren aan te vallen. Als de vertegen woordiger van Izwestia on deruit gezakt op uiterst cyni sche toon vraagt: „Heeft me neer Lobanovski op het EK nog andere problemen dan zijn strijd met de Sovjet- journalisten", ontploft de an ders zo stoïcijnse voetbal- coach welhaast. Begint te schreeuwen, maar geen tolk die het vertalen wil. De Sov jet-pers verwijt Lobanovski dat er te weinig informatie gegeven wordt op de perscon ferenties. De coach is door Moskou inmiddels op de vingers ge tikt. Hij weigert echter nor maal te doen tegen journalis ten uit de Sovjetunie. Tegen de gasten uit Nederland is hij de voorkomendheid zelve. Lobanovksi: „De Sovjet-pers informeert slecht. En schrijft als vele anderen maar wat op. Tegen Nederland zouden we verdedigend gespeeld hebben, tegen Italië aanvallend. Non sens. We hebben in beide ge vallen verdedigend gespeeld. Alleen tegen Nederland op onze speelhelft en tegen Italië op de helft van de tegenstan der. Maar het uitgangspunt was hetzelfde. De bal zien te krijgen. Het fundament leg gen voor een aanval. Destruc tief voetbal verafschuw ik. De spelers moeten er plezier in hebben, anders wordt het niks." Over Nederland: „Ik werk op wetenschappelijke basis. Details krijgt u dus niet van me, dan zou ik me verraden. Wel wil ik u de grote lijnen geven: Nederland is een zeer flexibele ploeg, erg moeilijk te bespelen met sterke indivi dualisten en een paar alles- kunners. De opbouw is bijna perfect te noemen." „Op welke helft we zullen verdedigen zal afhangen van de vorm van uw spelers en de onze. Want het is een geeste lijk en lichamelijk ver moeiend toernooi. De artsen en de masseurs spelen een be langrijke rol. We hebben een dag minder rust dan Neder land. Enerzijds is het oneer lijk, anderzijds telt de inte resse van de toeschouwer. Die heeft nu twee boeiende halve finales gezien en had er an ders één moeten missen." „Ruud Gullit vind ik de ver persoonlijking van Oranje. Een uitstekende all-rounder. Toen hij in de gaten kreeg geen ster op het WK te zijn, ging hij voor het team spelen. En cijferde zichzelf weg. Fan tastisch! Dit EK is zo sterk. De wedstrijden kosten meer energie dan in Mexico. Er zijn meer grote spelers. In Mexico maar één: Maradona. De tac tiek en de individuele kwali teit liggen hoger dan op het wereldkampioenschap. Na tuurlijk is het terecht dat de Sovjetunie en Nederland in de finale staan. Al die prog noses dat de andere groep sterker zou zijn, vond ik bij voorbaat al onzin. Nadat we in Keulen van Nederland ge wonnen hadden, heb ik tegen mijn spelers gezegd: Gefelici teerd. U heeft de beste ploeg van het EK verslagen." De Sovjetunie wordt, net als Lobanovski's clubelftal Dynamo Kiev, wetenschap pelijk begeleid. Een uitge kiend voedselprogramma om de spelers te laten 'pieken' en de computer waarin alle ge gevens worden opgeslagen, zijn niet meer weg te denken. Lobanovski: „Wie in de toe komst leeft, is de winnaar van vandaag. Ik bekijk de wedstrijden nooit emotioneel, daar heb je niets aan. Goed gespeeld, slecht gespeeld, dat is subjectief. Cijfers wil ik zien. Een wedstrijd is toch geen show? Het is een gevecht dat iedereen wil winnen. We bekijken alles en de spelers krijgen individueel, per linie en als team vooraf informatie over elke tegenstander." „Mijn assistent Morozov zit naast me met een diktafoon. Hij meldt alles wat er ge- Michels over de tweede helft tegen West-Duitsland: „Ze hebben door gewoon door te gaan een in mijn ogen unieke en nauwelijks te evenaren prestatie geleverd". - fotoanp - fotoanp EK gemist door dat wedstrijdje tegen Ajax? Maar waarop had ik dan af moeten gaan? Noord- wijk soms?" „Later in de voorbereidings fase ben ik de ploeg gaan bij stellen, wéér gaan schuiven met Vanenburg, Van Aerle en Van Tiggelen, hoewel ik dat niet van plan was. Je bouwt ook een sfeer op rond Van Bas ten. Zo van: hier komt het mo ment om hem los te laten. Daarmee moet je in een sfeer gevoelige groep als deze oppas sen. Want ze weten drommels goed wie in de ploeg hoort en wie niet! Dan komt Wouters bij je en die zegt: we willen die of die erin. Met hem erbij hebben we wel een leuk elftal maar we winnen niet. Dat beetje meer eist van een trainer niet alleen verstand, maar vooral Finger- spitzengefühl." Het toernooi werd met voor zichtigheid ingezet. Ieder opti misme werd door Michels de kop ingedrukt. „Wat moesten wij nou, we zijn zo lang wegge weest van het internationale toneel. We misten de ervaring. Het Nederlands elftal heeft me niet verrast. Ik wist dat dit mo gelijk was, alleen niet of ze het in de praktijk zouden oppik- De bondscoach viert ingetogen feest met zijn spelers na de zege op aartsrivaal West-Duitsland. Vlnr: Wim Kieft, Hans van Breukelen en Rinus Michels. - fotoanp ken. Het is niet te voorspellen hoe een ploeg reageert op de mentale en morele druk van een toernooi. Naast voetbal moet er ook strijd geleverd worden. De Duitsers hebben dat goed begrepen. Toen het te gen ons dreigde mis te lopen gaf Matthaus het signaal. Inti midatie, overtredingen, discus sies met de scheidsrechter. Zo werd een positieve sfeer ten opzichte van de scheidsrechter gekweekt. Het is een fijn spel letje, zo groeit er een straf schop. En die kregen ze." „Dat was ons gevaarlijkste moment op de EK, we hadden zó het schip in kunnen gaan. Ze hebben door gewoon door te gaan een in mijn ogen unieke en nauwelijks te evenaren prestatie geleverd. De absolute wil om van Duitsland te win nen gaf iets extra's. Zo'n ex traatje heb je in de finale weer nodig. Misschien dat het de ne derlaag uit de eerste wedstrijd is." Als Oranje vandaag goud haalt, zou Michels het rader werk in Zeist een slinger kun nen geven. Maar op de vraag of de kans bestaat dat Michels over twee jaar terugkeert, rea geert hij als door een adder ge stoken: „Veel dingen zijn mo gelijk, maar dat niet. Ik heb die stap lang geleden bewust geno men, maar die is door allerlei omstandigheden vertraagd. Ik kom nooit meer terug in Zeist! Een beter afscheid als dit is toch niet mogelijk? Vanuit mijn standpunt bezien dan." Dat de eerste wedstrijd meteen al de finale zou zijn, had niemand verwacht. Of het moesten beide bondscoaches zijn. Rinus Michels en Valeri Lobanovski vinden het logisch dat hun teams vanmiddag om 15.30 uur het Olympia-stadion van München als finalist betreden. De werkwijze van de trainers van Nederland en de Sovjetunie ligt ver uiteen. Maar beiden hebben diep respect voor elkaar. En de technisch leiders van de nummers twee en één van groep II, hebben zich gemeenschappelijk geërgerd aan de internationale opvatting dat groep i veel sterker zou zijn. Michels en Lobanovski: „We zijn de terechte finalisten van een ijzersterk EK." Rinus Michels: „Deze positieve uitstraling van Oranje met een vervolg krijgen" voor een (uiteindelijk afgelas te) oefeninterland tegen Italië in Genua een paar spelers dwingt af te zeggen, waarop Michels de overgebleven twee zelf van de lijst streept. In Hongarije wordt gewon nen, maar thuis tegen Grieken land en Polen komt Oranje niet verder dan een remise. Kort na de 2-0 overwinning op Honga rije (29 april 1987) legt Michels een bom. Hij vraagt ontslag! De KNVB wilde dat hij Oranje zou terugbrengen naar de top, maar werkte zelf niet mee. De 'Wouters-wedstrijd' en botte kritiek van sectie-bestuurder Ton Harmsen hebben Michels tot zijn actie gedreven. Maar de KNVB weigert medewerking. Ook al omdat PSV Michels on middellijk benaderd heeft. Michels moet een afkoopsom van 450.000 gulden betalen als hij weg wil. Michels: „Ik heb overwogen naar de kanton rechter te stappen. Er waren genoeg feiten om van een on werkbare situatie te kunnen spreken. Ik heb het niet gedaan omdat het niet bij sport en mijn carrière past. Noodgedwongen ben ik gebleven en dan ben ik zo dat ik mijn contract juist goed wil afmaken. De sfeer klaarde op. Meestal wordt de lucht na een onweer frisser. Maar echt verbeterd is er eigenlijk weinig. Nog altijd is de bestuurder teveel met zich zelf bezig." Michels creëert ondanks wat hij noemt 'minimale werkom standigheden' een winnend team en zelfs een bommen- gooier uit Oss kan Oranje niet uit West-Duitsland houden. Als Nederland in Polen wint en Griekenland op dezelfde mid dag in Hongarije verliest, is dat het beslissende ogenblik. Het toernooi wordt ingezet met een nederlaag tegen de Sovjetunie, vanmiddag ook de tegenstander in de finale. Mi chels: „Dezelfde? Lobanovski speelt nooit met dezelfde ploeg. De man ontleedt zijn tegen stander en zoekt er de spelers bij, dat doet hij zeer goed. Maar in het Sovjet-concept kan dat ook gemakkelijker. Hij zegt: Ik stel die op en die niet. Niemand die over Lobanovski heenvalt." „Bij ons reageren ze anders. Als ik Kieft niet opstel, valt de hele wereld over me heen. Kieft komt in de krant en zegt dat hij in de ploeg hoort. En dan zijn wij Nederlandse trainers nog zo dat we zeggen: Hij heeft nog gelijk ook, een bewijs dat hij er goed mee bezig is. Een Rus wordt in een dergelijk geval gewoon naar huis gestuurd." Rinus Michels en Oranje reis den naar Euro'88 met het idee dat Van Basten achter Bosman en Kieft derde-keus-spits zou zijn. Marco van Basten begon tegen de Sovjets op de bank, viel in en is inmiddels, meer dan Gullit, met vier zeer fraaie treffers de ster van het toer nooi. Michels: „Vantevoren was ik uitgegaan van voetbalfeiten. Ik wilde me niet laten beïnvloe den door verhalen die geba seerd waren op de wéns hem te zien spelen. (Michels doelt op Johan Cruijff, red.) Dat is niet gebaseerd op feiten en je moet zelfs oppassen dat je je niet an dersom laat beïnvloeden. Kijk, Marco was net hersteld van een zware blessure. Ik heb hem zo veel mogelijk laten spelen. Toen kwam de benefiet voor Rob de Wit, tegen Ajax. Ik heb de spelers gezegd: er heerst een speciale sfeer, maar treedt in elk geval op als een team. Wel nu, Marco van Basten was niet van plan voor het team te spe len. En daarom heb ik hem in de laatste oefenwedstrijd tegen Roemenië niet in de basis gezet. En dan kun je zeggen, bijna de

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 11