UITBLAZEN
Het gevecht om de 'vleespotten van het Pentagon'
Casino-schandaal Niedersachsen tart politici
Geweld houdt de honger en armoede in stand
JAARVEE
Geslaagd po
Hossen
op straat
J r)E STEM BINN
_DESTÉM_
FRAUDE BIJ DEFENSIECONTRACTEN LIJKT HAAST ONVERMIJDELIJK
JARENLANG VLOEIDE ILLEGAAL GELD IN DE PARTIJKASSEN
OORLOGEN IN ETIOPIË EN SOMALIA VERJAGEN HULPVERLENERS
DE STEM CO
DE STEM ACHTERGROND VRIJDAG 24 JUN11988
WIM KOCK
UTRECHT (ANP) - He
lijke gezondheidszorg
bezuinigingen onderbei
trische ziekenhuizen ei
tingen neemt het aanta
gelukken hand over hai
toe.
VOETBAL is belang
rijk. Heel belangrijk.
Dat staat nu wel
vast. Vooral als het tegen
de Duitsers gaat. Voetbal
overstroomt de sportpagi
na's zodat veel ervan in
het 'serieuze' deel van de
krant terecht komt. Tot in
de commentaarkolom
Voetbal dringt door tot in alle
rubrieken van alle media. Van
morgen luisterde ik in de auto
naar het preekje dat onder de
titel Reflections dagelijks door
de wereldomroep van de BBC
wordt uitgezonden na het
nieuws van negen uur (GMT).
Aan het woord was een in
mooie gedachten gespeciali
seerde journalist. Meestal zijn
de sprekers geestelijken van
zeer uiteenlopende kerkgenoot
schappen. De journalist had
het over voetbal en voetbalvan
dalisme. Hij haalde een be
vriende en met veel gevoel voor
humor gezegende rabbi aan die
zich hardop had afgevraagd
wat er eigenlijk tegen is dat
voetbalsupporters elkaar de
hersens inslaan. Waarom niet
naar de Romeinen gekeken en
die vechtlust gekanaliseerd en
benut tot vermaak van het
volk? Geef de vandalen na de
voetbalwedstrijd het speelveld
om er elkaar te lijf te gaan. Pik
er een paar uit voor een gladia
torengevecht. Gooi er desnoods
wat hongerige leeuwen tussen
en de tribunes stromen op
nieuw vol. Het gaas en de hek
ken staan er al. Vroeger, had de
rabbi gezegd, leerden we de
jeugd immers ook vechten om
haar vervolgens naar echte oor
logen te sturen.
Na 'Reflections' kondigde
de omroeper een aantal pro
gramma's aan. Een daarvan
was het roek-programma van
Andy Peeble, the teenagers'
friend. Daarin zouden we drie
minuten reggae te horen krij
gen, ik citeer: 'opgedragen aan
de aanvoerder van het Neder
landse voetbalteam dat zaterdag
in de finale speelt.' Ik bedoel
maar.
Voetbal is oorlog. De met
de jaren vermenselijkte Rinus
Michels, die zijn onaandoen
lijkheid heeft afgelegd en nu
ook een gat in de lucht springt,
lacht, kust en accolades uit
deelt, deze haast nieuwe Rinus
(Raainus noemden de Engelsen
hem nog steeds terwijl ze de 'i'
van Michels al wel bijna correct
hebben leren uitspreken) zul je
het niet meer horen zeggen. Hij
is nu voetballiefhebber. Voet
bal gaat hem boven alles en hij
is de enige Nederlander die vrij
is van rancuneuze gevoelens je
gens de Duitse Mannschaft.
Tegen Duitsland echter is voet
bal wel degelijk oorlog. De goal
van Marco van Basten was een
bevrijding en daarom hosten,
voor het eerst sinds mei 1945,
de Nederlanders weer op
straat, braken er overal spon
taan bevrijdingsfeesten uit.
'Italiaanse toestanden', noem
den sommige kranten dat. Niks
Italiaanse toestanden. Italianen
doen zo omdat ze voetbalgek
zijn. Zijn wij voetbalgek? Vraag
het aan de penningmeesters
van het betaald voetbal. Nee
dus. Er is maar een gebeurtenis
die Nederlanders in het holst
van de nacht, uitzinnig van
vreugde en met de vlaggen ge
heven op straat houdt, om er te
hossen en te dansen, elkaar te
omhelzen en politiemannen te
verwennen met sympathie: het
afschudden van een Duits juk.
Niets anders.
Wat gebeurt er met ons als
Oranje tegen Duitsland speelt?
Waarom gaat het nooit over?
Hoe komt het dat jongeren,
meer dan twintig jaar na 1945
geboren en geen of slechts heel
vage herinneringen aan 1974
hebbend, ook al met de Duit
sers in hun maag zitten? De
spelers, zelf jong, halen de ver
klaringen voor hun speciale ge-
betenheid op de Duitsers uit
het heden. Het zijn arrogante,
oncollegiale spelers die het te
genstanders aansmeren van
gele kaarten tot voetbalkunst
hebben verheven. Rotzakken
dus eigenlijk. Duitsers.
Duitsland verslaan! Ik was
me bewust van de primitieve
gevoelens die in me opkwamen
en wat nog verontrustender is:
ik stond ze mezelf toe. Naakte
moffenhaat („wat een varkens
kop heeft die vent", terwijl er
alleen maar hevige inspanning
en pijn op het gezicht van de
Duitser stonden te lezen), mee
dogenloos chauvinisme, bloed
dorst, wraakzucht en tenslotte
een onpeilbaar diepe en bene
velende Schadenfreude. Ik zat
daar in mijn stoel, zo reali
seerde ik me, slechts in één op
zicht van de hooligan te ver
schillen, namelijk dat ik me
niet op straat bevond om een
Duitse winkelruit in te slaan.
Als dat je overkomt terwijl je
niet eens zo'n voetballiefhebber
of -kenner bent, ga je, als na de
euforie de kater komt, twijfelen
aan de gezondheid van je ver
stand. Maar de volgende dag
bleek dat ik die gevoelens met
honderdduizenden anderen
had gedeeld. Sommigen waren
er toen zelfs nog lang niet over
heen, terwijl ik ten minste kon
zeggen dat ik de allerlaatste
spontane opwelling van vreug
de, de vorige avond om tien mi
nuten voor middernacht, had
voelen opkomen. Daarna was
het over gegaan.
Van de voetbalellende ben
ik echter nog niet af. De Rus
sen vind ik ook niet sympa
thiek. Het zijn geen Duitsers,
maar daarmee houdt het wel
op. Als Oranje in de finale van
Italië zou verliezen, zou ik er
geen traan om laten. 'We' heb
ben immers de Duitsers gepakt.
Daar draaide het hele EK om
toen eenmaal vaststond dat we
ze tegen zouden komen. Maar
van de Russen zie ik Oranje
zeer node verhezen. Het móet
dus weer en dat is heel verve
lend kijken als je niet precies
begrijpt wat er op het gras alle
maal gebeurt.
iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiT?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. J1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jo Wijnen
HOGE functionarissen
van het Amerikaanse mi
nisterie van Defensie heb
ben - tegen betaling - ge
heime informatie doorge
speeld aan fabrikanten en
leveranciers van wapen
tuig, die daardoor in staat
waren gemakkelijker en
tegen veel hogere prijzen
defensiecontracten af te
sluiten.
De Pentagon-kantoren van
vijf op non-actief gestelde
topfunctionarissen zijn verze
geld. Bovendien zijn bij 15 fa
brikanten en hun 'consul
tants' onderzoeken ingesteld.
Een en ander was het resul
taat van een onderzoekscam-
pagne dat vorig jaar begon.
Dat onderzoek leidde tot het
afluisteren van 4764 telefoon
gesprekken. 671 daarvan le
verden belastend materiaal
op. Waarschijnlijk zijn veel
meer dan 5 functionarissen
bij het 'verkopen' van infor
matie aan consultants en fa
brikanten betrokken.
Het Pentagon-schandaal
heeft intussen ook een poli
tieke inktvlekwerking gekre
gen. De republikeinse senator
Charles E. Grassley maakte
bekend dat hem al in 1985 was
gebleken dat er iets mis was
met het aanschaffingsbeleid
van het Pentagon. Maar de
ministeries van Justitie en
Defensie legden het door
Grassley verzameld bewijs
materiaal naast zich neer.
„Justitie zat gewoon te sla
pen", aldus Grassley.
De republikeinse senator
uit Iowa was nog niet uitge
sproken of een boze Justitie
minister Meese belegde een
persconferentie waarop hij op
zijn beurt bekend maakte, dat
sinds 1985 43 vervolgingen zijn
ingesteld tegen functionaris
sen die geheime gegevens aan
wapenfabrikanten hebben
doorgespeeld. Dat leidde tot 35
veroordelingen en de terugbe
taling van 32 miljoen dollar
aan de Amerikaanse staat.
Toch klonk de verdediging
van Ed Meese weinig overtui
gend. Het nu bekend gewor
den schandaal werpt een wel
zeer schril licht op de wijze
waarop de miljarden dollars,
die het Pentagon voor aan het
aankopen van wapens en ma
terieel ter beschikking heeft,
worden besteed.
De Reagan-regering heeft
de afgelopen zeven jaar met
geld gesmeten. De defensie-
kosten werden drastisch op
gevoerd om Amerika opnieuw
sterk te maken. De onlangs
afgetreden defensieminister
Caspar Weinberger moest het
Justitieminister Meese
...weinig overtuigend...
FOTO ANP
karwei van de 'wederopbouw'
van de Amerikaanse strijd
krachten opknappen en hij
deed dat met een hoogst op
merkelijk onbuigzaamheid en
een niet aflatende ijver.
Er werd enorme orders
verstrekt aan duizenden klei
nere en grotere fabrikanten
en leveranciers. Op de beste
ding van de 1300 miljard dol
lar die het Pentagon tussen
1981 en 1986 uitgaf, werd nau
welijks toegezien. Weinberger
toonde zich veel meer een po
liticus dan een manager.
Het is overigens niet alleen
Weinberger die verantwoor
delijk is voor het uit de hand
lopen van de aanschaffings
procedures van het Pentagon.
Aan iedere nieuwe defensie
order gaan lange politieke ge
vechten vooraf, waaraan de
leden van het Amerikaanse
Congres - die nu overigens
moord en brand schreeu
wen - met soms meer dan
grote ijver deelnemen. De
congresleden zijn de gevange
nen van het zogenaamde
'Bork Barrel System'.
Individuele senatoren en
afgevaardigden worden, on
der druk van de achterban,
gedwongen zoveel mogelijk
werk en orders voor hun
thuisstaten of districten los te
krijgen. Ze zijn daarom
voortdurend doende iets uit
de 'vleespotten' van Washing
ton te graaien met het oog
merk hun kiezers aan zich te
binden. Dat heeft de afgelo
pen jaren geleid tot een hope
loze en totaal onoverzichte
lijke versnippering van zeer
grote defensieorders.
Zo sleepte Rockwell Inter
national de opdracht in de
wacht de omstreden nieuwe
Bl-bommenwerper te ont
wikkelen en te bouwen. Daar
mee was een bedrag van 30
miljard dollar gemoeid. Het
verkrijgen van een dergelijke
superorder is geen eenvoudige
zaak, temeer omdat het be
drijf de politici - c.q. de con
gresleden - moet beloven zo
veel mogelijk toeleveringsbe
drijven in zoveel mogelijk
staten en districten over de
gehele VS in te schakelen. Bij
de bouw van de BI werden
daarom maar liefst 5200 toele
veranciers en kleinere bedrij
ven betrokken. Dat leverde in
die sector in totaal 192.000 ba
nen en de nodige politieke
winst voor tientallen congres
leden op.
De functionarissen die het
aankoopbureau van Pentagon
werken, staan onder zeer
grote druk. Duizenden bedrij
ven hengelen vrijwel dage
lijks naar orders. Politici ple
gen met grote regelmaat hun
'discrete' telefoontjes of vin
den politieke kanalen waar
langs ze de aankoopkantoren
van het Pentagon hun wil
kunnen opleggen.
De defensieindustrie be
dient zich van in de Ameri
kaanse hoofdstad gevestigde
'consultants' die voornamelijk
in het Pentagon of in andere
regeringsbureaus of anders
wel op Capitol Hill zijn gere-
cruteerd. Het zijn vooral die
consultants die de Pentagon-
functionarissen geld hebben
voorgehouden om aan de weet
te komen welke orders er aan
stonden te komen en wie
daarover het beste kon wor
den aangesproken.
De complete versnippering
van het aankoopbeleid heeft
in het verleden al tot tal van
ontsporingen en tot torenhoog
opgedreven prijzen geleid.
Lang niet altijd werden or
ders gegund op basis van open
inschrijvingen. Enkele jaren
geleden ontstond er een
schandaal toen de Ameri
kaanse rekenkamer ontdekte
dat het Pentagon koffiepotten
van 7622 dollar en wc-deksels
van 640 dollar had aange
schaft.
Het aantrekken van Penta-
gonpersoneel door raadge-
vende bureaus en wapenla-
brikanten wordt als een alge-
meen geaccepteerde zaak ge-
ziea Zelfs zeer hoog ge.
plaatste militairen schromen
niet na hun pensionering nog
enklele jaren in dienst van
een grote wapenfabrikant te
treden. Ook oud-congresleden
en him naaste adviseurs vin
den vaak emplooi in het
enorme circuit van lobbyisten
en raadgevers dat zich in
Washingtyon heeft neergela-
ten.
Alleen al in 1983 stapten
13.682 Pentagon-functionaris-
sen, met medeneming van
hun kennis en hun ministe
riële relaties, naar de wapen
industrie over. Tesamen met
hun ex-collega's in de ver
schillende ministeries vormen
ze een hecht en bijna ondoor
dringbaar netwerk dat een
goede garantie vormt voor het
ontstaan van aankoopschan
dalen zoals die zich nu hebben
voorgedaaa
ENSCHEDE (ANP) - „E
yjn geen apert slecht
werkplekken, maar er i
nog wel heel veel te verbe
teren in de omstandighedei
waaronder met beeldscher
men moet worden gewerkt''
Deze conclusie trok dr. A. Pad
mos van het Instituut voor Zin
tuigfysiologie (IZF-TNO) ir
Soesterberg donderdag op eei
symposium over werken me
beeldschermen. Het sympo
sium werd door de Bedrijfsge
zondheidsdienst Midden- ei
Oost-Twente gehouden in he
Door Rink Drost
LANGZAMERHAND ont
wikkelt de verhouding
tussen partijen en casino's
in de Duitse deelstaat Nie
dersachsen zich tot een
uitgebreid schandaal. Bij
de totstandkoming van de
Niedersachsische casino-
wet van 1973 hebben rijke
lijk smeergelden in de
richting van politici ge
vloeid.
Gevolg: bepaalde casino's
kregen een concessie, andere
niet. Inmiddels worden de
aanwijzingen duidelijker, dat
vanuit de gevestigde casino's
jarenlang illegaal geld naar
de partijkassen is gesluisd. De
CDU, de SPD en ook de FDP
komen in grote verlegenheid.
Mogelijk is Ernst Albrecht,
destijds penningmeester van
de CDU, dankzij de financiële
hulp van casino's tot minis
terpresident gekozen. Zijn
CDU had geen meerderheid in
de landdag. Hij werd met
hulp van stemmen van
FDP'ers of SPD'ers gekozen.
Een parlementaire onder
zoekcommissie heeft de ver
dachte politici tot nu toe
uiterst mild ondervraagd. Het
ZDF bracht vorige week de
CDU-voorzittter van de deel
staat, Wilfried Hasselmann,
bijna tot een zenuwcrisis,
maar kon de politicus nog niet
tot harde uitspraken brengea
Het weekblad Spiegel komt
deze week met nieuwe 'ont
hullingen'. De CDU ontkent.
Maar volgens het verhaal in
de Spiegel is het eind van
Hasselmanns politieke car
rière nabij.
Het gaat om beschuldigin
gen dat Hasselmann in 1976
met behulp van casino-win
sten zou hebben meegeholpen
bij het 'kopen' van stemmen
van landdagleden, om Ernst
Albrecht tot ministerpresi
dent te kiezen. Het brein ach
ter de affaire: casino-lobbyist
en eigenaar van een keten van
gastronomiebedrijven Rudolf
Kalweit (81).
In een verklaring onder ede
beweert de vroegere finan
ciële en economische adviseur
van de Niedersachsische
CDU, de nu in de Verenigde
Staten wonende vastgoed
miljonair Laszlo Maria von
Rath, dat hij destijds door een
functionaris van de FDP was
benaderd, die stemmen ten
gunste van Albrecht had wil
len leveren. Daarmee kon de
regerende SPD-FDP-coalitie
ten val worden gebracht.
Als tegenprestatie zou de
FDP'er (volgens de Spiegel
was dat 'Ministerialdirigent'
Reinhard Brennecke uit
Burgdorf) na de machtswisse
ling in Niedersachsen rege
ringspresident in Hannover
moeten worden. Von Rath be
weert in zijn verklaring dat
Hasselmann - ook toen al
CDU-voorzitter - direct had
gezegd dat Von Rath op het
voorstel in moest gaan.
Op indringende vragen van
ZDF-journalist Michael
Schmitz, die ijverig naar de
verklaring onder ede van Von
Rath verwees, reageerde Has
selmann vorige week in pa
niek. Volgens Hasselmann
kwam zijn naam in Von
Raths verklaring helemaal
niet voor. Dat was echter on
juist: Hasselmann werd wel
degelijk genoemd als een van
de CDU-leiders die wist van
Von Raths onderhandelingen
ten behoeve van de partij
Namen van andere leidende
CDU'ers die volgens Von Rath
ervan wisten: secretaris-ge
neraal Dieter Haassengier en
(toen) penningmeester Ernst
Albrecht. Het vervelende voor
de CDU-top in Niederdsach-
sen is nu, dat Rudolf Kalweit
de beweringen van Von Rath
heeft bevestigd.
Ministerpresident Albrecht
heeft Von Rath schriftelijk
een leugenaar genoemd. Ech
ter, inmiddels is zijn ontken
ning van de beschuldigingen
aanmerkelijk minder scherp
geworden. Albrecht ontkent
namelijk niet, dat hij heeft
geweten van de inmiddels be
kende 'casino-coup'. Hij ont
kent ook niet, dat hij in hotel
Luisenhof in Hannover naast
Von Rath heeft gezeten toen
werd gesproken over finan
ciële voordelen voor de CDU
en hulp bij een poging tot re
geringswisseling, wanneer de
casinogroep van Kalweit bij
de concessieverlening werd
bevoordeeld boven andere ge
gadigden. Wat Albrecht wel
ontkent is, dat in zijn tegen
woordigheid is 'onderhandeld'
over partijdeelneming in casi
no's en over financiering van
de partij uit winsten van casi
no's.
Op grond van de casinowet
van Niedersachsen vloeit 85
procent van de winsten uit de
speelbanken in de kas van de
deelstaat. In de loop der jaren
is dat opgelopen tot meer dan
een miljard mark. In hoeverre
uit de rest van de winsten in
het geheim geld naar de kas
sen van de partijen is gegaan
en mogelijk nog gaat, moet de
onderzoekcommissie uit de
landdag boven water zien te
krijgen.
De Spiegel draagt onver
moeibaar belastend materiaal
aan voor de commissie. Tot
het afgelopen weekend wen
telde de FDP zich nog in de
luxe, dat de beschuldigingen
uitsluitend in de richting van
de CDU, de SPD en politici uit
dit partijen gingen. Sinds de
jongste uitgave van de Spiegel
zit de FDP midden in het
schandaal. En niet alleen de
partij, ook prominente leden.
Zoals de penningmeester van
de deelstaat-FDP en bonds
daglid Detlef Kleinert.
De Spiegel heeft Kleinerts
grootste geheim publiek ge
maakt: de man is stille ven
noot in de casino's van
Bentheim en Bad Zwische-
nahn, beide veelvuldig door
goklustige Nederlanders be
zocht. Kleinert ontvangt liefst
tien procent van de winsten
die de casino's maken. Al
sinds 1982 rinkelt voor hemde
casino-kassa. Kleinert geeft
dat toe, maar zegt dat er niets
oneerbaars aan is. Dat valt
nog te bezien. Bondsdagleden
zijn namelijk verplicht hun
nevenverdiensten bekend te
maken.
De Spiegel onthult nog
meer. Zoals het feit dat ver
trouwenslieden van de CDU
en de SPD meeverdienen aan
de drie dubbelcasino's in Nie
dersachsen, 'hetzij als conces
siehouders, hetzij als venno
ten, hetzij als stille vennoten,
via geheimgehouden winstde-
lingsrechten of op andere wij
ze'. Namen noemt de Spiegel
ook: Gustav Wöhler (SPD), de
vroegere protocolchef van de
staatskanselarij in Hannover,
oud-landdaglid Ernst Georg
Hüper (SPD) en de oud-mi
nister van Cultuur Richard
Langehein (CDU).
Door Frits Kemperman
TWEE ogenschijnlijk los
staande conflicten met
veel parallellen en onder
linge samenhang. Het is
een van de grootste ramp
gebieden ter wereld. Ge
weld lijkt er iedere hulp
onmogelijk te maken.
Door acties als 'Live Aid' en
'Een voor Afrika' zijn beelden
van uitgehongerde mensen de
wereld rondgestuurd die op
het netvlies zijn gebrand. De
hulp die door deze acties mo
gelijk is geworden, kan door
de felle burgeroorlogen niet
verleend worden. Vorige
maand moest het Rode Kruis
op last van de regering Etio-
pië verlaten vanwege de bur
geroorlog in het noorden van
het land.
De door de droogte getrof
fen gebieden krijgen veel hulp
van organisaties. De Ver
enigde Naties, de Europese
gemeenschap en het Interna
tionale Rode Kruis, maar ook
de Sovjetunie, geven grote
voorraden voedselhulp. Het
probleem dat vaak belicht
wordt is de slechte doorvoer
van voedselvoorraden.
Enorme partijen liggen vaak
maandenlang op stations en
kunnen niet verder omdat re
bellen de transporten niet
doorlaten.
Toch worden er enorm veel
levens gered door het aange
voerde voedsel. Door de moei
lijkheden bij transport binnen
Etiopië door het guerilla- ge
weld, is de Nederlandse rege
ring bang voor problemen. De
Novib, een Nederlandse orga
nisatie die met geld van de re
gering projecten in de Derde
Wereld financiert, meent dat
de Nederlandse regering meer
kan doen dan ze nu durft.
Volgens de Novib zijn er meer
mogelijkheden om hulpgoede
ren het land in te krijgen.
De EG heeft zojuist de hulp
aan Etiopië hervat. Vorige
week is er een delegatie van
de EG in Etiopië aangekomen
om hierover te spreken. De
hulp was opgeschort naar
aanleiding van het door Etio
pië gevoerde landbouwbeleid,
dat volgens de EG meer dan
de aanhoudende droogte in
het land voedselproblemen
veroorzaakte.
De delegatie brengt een be
zoek aan de noordelijke pro
vincies Eritrea en Tigre. De
regering in Addis Abeba
houdt de toegangswegen tot
deze gebieden onder strikte
controle, sinds opstandelingen
hier eerder dit jaar een aantal
belangrijke overwinningen
boekten op het regeringsleger.
Vorige maand dreigde de
EG de voedselleveranties aan
Etiopië stop te zetten, omdat
de regering weigerde EG-
waarnemers tot het noorden
van het land toe te laten. In
april stuurde de regering alle
buitenlanders weg uit dit oor
logsgebied, omdat regerings
troepen hier een nieuw offen
sief zouden starten tegen de
rebellen, die strijden voor de
onafhankelijkheid van het
noorden.
Deze maand zijn in Somalia
36 buitenlandse hulpverleners
geëvacueerd. De regering van
Somalia had hen opdracht ge
geven naar hun posten in de
door rebellen belegerde stad
Hargeisa terug te keren of het
land nog dezelfde dag te ver
laten
De honger die Etiopië en
Somalia teistert is het gevolg
van de droogte die al sinds
1980 de oprukkende woestijn
vrij spel geeft. Het zou moge
lijk zijn hiertegen op te treden
maar daarvoor is de verdeeld
heid in de landen te ernstig.
Etiopië en Somalia hebben
beiden te kampen met felle
burgeroorlogen. Daarnaast
hebben ze nog onenigheid
over hun wederzijdse gren
zen. In 1977 leidde de grens
conflicten tot een oorlog tus
sen de beide landen.
De landen hebben door de
koloniale praktijken van
Frankrijk, Groot-Brittannië
en Italië een onnatuurlijke af
bakening van hun grondge
bied gekregen. Vooral Etiopië
heeft een voor Afrikaanse be
grippen opmerkelijke ge
schiedenis.
Toen in de vorige eeuw heel
Afrika door Europa werd ver
deeld, bleef Etiopië (het toen
malige Abessinië) het enige
onafhankelijke gebied. Het
christelijke koninkrijk kent
een lange traditie van onaf
hankelijkheid. Zo leeft er de
mythe dat het rijk van Salo
mon en Sheba in Etiopië heeft
gelegen. Het christendom is
een belangrijke factor in de
geschiedenis van Etiopië.
De strijd voor het behoud
van de onafhankelijkheid is
er vooral een tegen de islam
geweest. In Somalia is dit de
leidende godsdienst. Aan het
einde van de middeleeuwen
kwamen er Arabieren die met
de islamitisering van de
Hoorn van Afrika begonnen.
De Somalies namen die gods
dienst over en zo was de te
genstelling tussen christenen
en Islamieten een feit.
Somalië was het kustgebied
rondom Etiopië. Dit is een be
langrijke reden dat Etiopië zo
lang onafhankelijk kon blij
ven. Het belangrijke kustge
bied verschaft immers toe
gang tot de Rode Zee. Dit ge
bied kwam aan het eind van
de vorige eeuw in de belang
stelling van de twee superko
lonisatoren van Afrika;
Frankrijk en Groot-Brittan-
nië.
Beide landen hadden de vo
rige eeuw bijna heel Afrika in
bezit genomen. Het strategi
sche Somalië werd als laatste
verdeeld. Ook de Italianen za
ten al in dat gebied en zo
doende werd het kustgebied
verdeeld tussen deze drie lan
den. Ook Etiopië kreeg een
deel. Zo werd een onnatuur
lijke verdeling, van een tot
dat moment homogeen gebied,
opgelegd. Deze deling werkt
nu nog door in het bestaan
van beide staten.
Etiopië bleef zelfstandig,
hoewel het voor een periode
van vijf jaar de dupe werd
van de grootheidswaanzin
van Mussolini. Een van zijn
eerste daden op buitenlands
gebied was de verovering van
Abessinië. Italië had al een
kolonie in Somalië en besloot
deze uit te breiden. De laffe
aanval van Mussolini, die met
tanks en mitrailleurs tegen
met pijl en boog gewapende
Afrikanen streed, resulteerde
in een Italiaanse overwin
ning. In 1941 werden de Italia
nen weer uit Abessinië gezet
en herkreeg het land de onaf
hankelijkheid.
De in 1930 aangetreden kei
zer Haile Selassie had een
goede start. Hij wist zijn land
een van de stuwende krachten
binnnen de onafhankelijke
Afrikaanse staten te maken.
De corruptie en het wanbeleid
kregen echter de overhand
Toen de keizer in 1974 werd
afgezet ging er een golf van
opluchting door het land De!
man wiens hondje over de
schoenen van hoogwaardig
heidsbekleders plaste zonder
dat iemand daar ook maar
iets van mocht of durfde te
zeggen, maakte plaats voor
een communistische presi
dent: Mengistu. Deze man is
nog steeds president.
Somalia werd in 1960, het|
Jaar van de Onafhankelijk
heid van Afrika, een zelfstan-1
dige staat. De twee oude kolo
niën Brits- en Italiaans-So-|
malie gingen samen. Hel
Franse deel werd de anafhan-
kelijke staat Djibouti. In 19®
kwam in Somalia de commu-|
nist Barre aan de macht
In 1977 brak er tussen So-1
malia en Etiopië een grens-
oorlog uit. Beide (communis
tische) landen hadden tot dat
moment steun ontvangen var.
de Sovjetunie. Toen er oorlof
uitbrak moest de SU kiezen
De Verenigde Staten zager
hun kans om vaste voet in dit
door Rusland gesteunde ge
bied te krijgen. De Russen ko
zen voor Etiopië en de VS ga
ven steun aan Somalia. Hiet-I
voor in ruil kreeg de VS hetl
gebruik over een belangrijk'!
(door de Russen aangelegde|
militaire basis in Somalia.
Naast de problemen vpl
droogte en burgeroorlog zijrj
Etiopië en Somalia dus ookl
speelbal van de supermacM
ten. Zo gebeurde het vorig1
maand dat een schip gelade-1
met graan uit de Sovjetufli'l
niet werd gelost. Amerj'l
kaanse hulporganisties w|
den niet met zakken gra"
sjouwen waarop de tekst 'f
van het Sovjet volk' st
Ook dit graan bereikte
noodgebieden niet
Psy(
Doordat de instellingen ncx
minder gekwalificeerd per
waarlozing van chronische
dag.
Dit alarmerende beeld koml
naar voren uit het donderdag
gepubliceerde jaarverslag 1987
van de Geneeskundige Inspec
tie Geestelijke Volksgezond
heid (GIGV). De problemen ir
de instellingen zijn grotendeels
terug te voeren op bezuiniging
gen, die moeten worden uitge
voerd „in een vaak al jarenlang
bestaande achterstandssitua
tie".
De inspectie ziet zich genood
zaakt om instellingen adviezen
te geven die regelrecht indrui-
I sen tegen een goede geestelijke
gezondheidszorg: afdelingen
samenvoegen, tussenmuren
verwijderen, vacatures in de
staf niet opvullen en hoogge-
kwalificeerd personeel vervan
gen door lager gekwalificeerde
verpleegkundigen. „Daarmee is
een kwalitatieve inhaal van de
achterstand in de geestelijke
gezondheidszorg een illusie ge-
i worden", aldus het jaarverslag,
nei aantal ongelukken (bij
voorbeeld het drinken van che
micaliën) en bijna-ongelukken
neemt door het verminderde
toezicht hand over hand toe. De
inspectie kan geen getalsmatig
inzicht geven in de toename.
Hoewel de inspectie de schuld,
voor de problemen niet bij de
I instellingen zoekt, wordt in het
jaarverslag vastgesteld dat
„een aantal psychiatrische zie
kenhuizen nog steeds op een
welhaast negentiende eeuwse
DE BELEGGERS hebben de Ne
een langzame verkrotting. Afg
geldschieters weer bereid bleke
in het nationale woningbouwprc
JDie wil om te investeren was a
jtoen de parlementaire enquête
jwas losgebarsten. Voor en tijd
cretaris Heerma (Volkshuisvesti
Het vergrootglas waarmee de
I tingbouwsubsidies keek, leidde
teggers weing trek meer haden
bouwmarkt.
Als klap op de vuurpijl maai
ook nog bekend dat de overhe
Plan is om garant te staan vooi
ties aangaan bij de kantoren v
nale Nederlanden en het ABP
De veelgeplaagde beleggers
zeer doeltreffend op: leningen
jties werden niet of nauwelijks
Ifneer bereid bleek om financiët
Jinteressse weg.
Ih 9evol9en leken desastreu
Ifjet woningbouwprogramma ov
Ibeleggers bleven rustig en wac
i weren zich maar al te zeer bt
«el water in de wijn moést doen
j'ogbouwprogramma betekent
'oikshuisvesting een bijna onve
Na maandenlange onderhar
-iigszins op zijn schreden teru
-en Centraal Fonds voor de Wt
londs 'rusten' gelden afkomstig
nm Hraties 9emaakt hebben. I
om de wat kleinere woningcoq:
Pingen. Als die morele en fina
in fan de d'ik zet 's er no9 a'
ds'- '-)e belegger, die gre
L K corporatie heeft gestoken
fonds.
Daarmee was voor de belegg
Zlcbzelf nog wat extra zekerh
|e verhogen.
Nu de bewindsman wat wate
opmgbouw langzaam in het bo
bn t actie van Heerma om de w
bvJ h la9en beeft overigens alle
heo d om bet financierings
l/prirrna d'e woningwetleningen
fli ,a9'n9 van het financieringstf
Ew,0nii1009 9aan dan is dat oo
meegenomen,
e aeerma en be beleggers zijn
na Lr0n 9eva"en en de groots
bnoi i heeft voor zijn gevoel er
fPelletje gespee|d
Tweede Kamer staat de
Hoo Secretarls niet massaal la
Be ti>?a Politieke ruimte g
10 om de Kamer aan zijn kar
