RECHTS WIL NAOORLOGS SCHULDBESEF VERDRINGEN
Nationalisme wint terrein in Japan
Bergbewoners
Filipijnen
'bestaan niet'
&OPERS HE]
Volvi
Aids klopt aan deur Thailand
I
an der
SEXTOERISME KAN VOOR EXPLOSIE ZORGEN
MSTERDAI
de stem donderdag 23 jun11988
TOKYO - In conservatieve regeringskringen in
Japan vallen steeds vaker uitlatingen te beluiste
ren die het militaristische verleden van het land
rechtvaardigen.
Vervalsing
Omvang
Voorbode?
Yasukuni
lJ^pëStem financ
SABAH
ILMOND - Een door
olvo Car BV ingesteld
derzoek heeft uitge
rezen, dat toekomstige
pers van de nieuwe
gezocht moeten
rorden in het midden-
hogere manage-
ïentkader.
Meegevallen
Bewust maken
surs vaart wel
,ij vaste dollar
4,
t
T1
Door K.P. Hone. Associated Press
Door KLP. Hong, Associated Press
Terwijl in bijvoorbeeld de Sovjetunie en Oostenrijk juist
in toenemende mate kritiek wordt geoefend op het eigen
verleden, vechten sommige conservatieve Japanners de
algemeen aanvaarde zienswijze aan dat Japan in de
Tweede Wereldoorlog de agressor was.
Naarmate de economische wei
vaart in de jaren tachtig toe
neemt, doen rechtse opvattin
gen steeds meer opgeld die de
Japanse nationale trots hoog
houden en die het naoorlogse
schuldbesef verdringen.
Onlangs wekte directeur
Seisuke Okuno van het Natio
nale Landbureau internatio
nale beroering met zijn uitla
ting dat Japan in de Tweede
Wereldoorlog geen agressor
was, maar „strijd leverde om
zich te beschermen in een tijd
dat het witte ras van Azië een
kolonie had gemaakt". De 75-
jarige Okuno, die werd be
schouwd als een belangrijk lid
van premier Takeshita's kabi
net, moest op 19 mei tenslotte
aftreden, maar pas nadat zijn
zienswijze de formele instem
ming had gekregen van 41 par
lementariërs van de regerende
Liberale Democratische Partij.
„Wij onderschrijven de opmer
kingen en historische interpre
tatie van de heer Okuno ge
heel", stond in een verklaring
van de behoudende parle
mentsleden. Binnen de LDP,
die nu bijna 40 jaar aan de
macht is, hebben zij de Raad
van Meedenkers over Funda
mentele Nationale Kwesties
opgericht, die wordt geleid
door Shizuka Kamei. „Er zijn
nog veel andere mensen in en
buiten de LDP die ons nationa
listisch streven steunen om het
verleden en de traditionele
waarden te reevalueren", zei
Kamei in een interview met
AP. „Ze geven alleen niet open
lijk uiting aan hun mening".
„Het nationalisme lijkt nu toe
te nemen onder de Japanners
die graag zien dat hun land een
politieke stem krijgt in over
eenstemming met zijn econo
mische positie", schreef de Ja
pan Times in een commentaar
op de uitlatingen van Okuno.
„Wij menen dat Japan zijn na
tionale belangen moet verwe
zenlijken met een gewettigd
historisch besef. Anders zal het
op geducht verzet stuiten, en
dat is een onverstandige bena
dering voor Japan", aldus de
krant
Okuno was de tweede man in
twee jaar tijd die uit het kabi
net moest stappen omdat hij
zich verzette tegen de algemeen
aanvaarde historische ziens
wijze. In 1986 werd minister
van onderwijs Masayuki Fujio
ontslagen door toenmalig pre
mier Nakasone, nadat hij zich
de woede op de hals had ge
haald van Noord- en Zuidkorea
met zijn opmerking in een tijd
schrift dat Korea gedeeltelijk
verantwoordelijk was voor de
annexatie door Japan in 1910.
Directeur Seisuke Okuno van het Nationale Landbureau wekte internationale beroering met zijn uitlating dat Japan in de
laatst oorlog geen agressor was, maar „strijd leverde om zich te beschermen in een tijd dat het witte ras van Azië een kolonie
Het ministerie van onderwijs had gemaakt". Hier wordt hij door de politie in bescherming genomen tegen al te opdringerige journalisten. - fotoap
was in 1980 al in opspraak ge-
ben begrepen dat rechtse Ja
panners hadden gedreigd de
bioscopen van het distributie
bedrijf op te blazen als de jour-
naalscenes werden vertoond.
De omvang van de nieuwe na
tionalistische beweging is
moeilijk te schatten. Kamei's
rechtse groepering telde twee
jaar geleden bij de oprichting
18 leden en heeft er nu 41. Maar
dat is nog steeds maar een
kleine minderheid van de 445
parlementsleden van de LDP.
Opiniepeilingen over nationa
listische sentimenten in den
lande zijn er niet in Japan.
Maar naarmate de trots op de
economische verworvenheden
van het land groeit, menen
commentatoren een geleide
lijke verandering waar te ne
men in de naoorlogse visie dat
Japan een grote verantwoorde
lijkheid droeg voor de oorlog.
komen toen het de befaamde
Japanse geschiedkundige Sa-
buro Ienaga had gedwongen
uit een schoolboek een passage
weg te laten over de beruchte
Eenheid 731 van het Keizerlijke
Leger in China. Volgens Ienaga
voerde de eenheid experimen
ten uit op zo'n 3.000 Ameri
kaanse, Chinese en Russische
gevangenen met tyfus, cholera
en pest. Het ministerie stelt
zich nog steeds op het stand
punt dat er niet genoeg bewij
zen zijn voor de beschuldiging
van Ienaga.
In 1981 en 1982 verzocht het
ministerie aan Ienaga en an
dere geschiedkundigen om de
Japanse geschiedschrijving
enigszins te herzien en de Ja
panse invasie van China te om
schrijven als een 'opmars' en
niet als een daad van 'agressie',
zoals in eerdere geschiedenis
boeken stond. De vermelding
van het bloedbad in Nanking in
1937 moest worden weggelaten
en de deportatie van Koreanen
naar Japan zou moeten worden
omschreven als „de tenuitvoer
legging van het nationale mo-
bibilisatiebevel voor de Korea
nen". Volgens China zijn meer
dan 300.000 mensen, voorname
lijk burgers, vermoord of ver
kracht nadat Nanking, dat toen
de hoofdstad van China was, in
december 1937 door vier Ja
panse divisies was ingenomen.
Volgens de Zuidkoreaanse re
gering zijn meer dan 1 miljoen
Koreanen in de Tweede We
reldoorlog naar Japan gede
porteerd om daar dwangarbeid
te verrichten. De bemoeienis
sen van het ministerie van on
derwijs ontlokten felle protes
ten in het buitenland, én Japan
trof een schikking met China
en Zuidkorea door te beloven
de omstreden passages te ver
anderen.
In januari van dit jaar
barstte opnieuw een con
troverse los toen het Japans
filmdistributiebedrijf Sho-
chiku Fuji probeerde uit de
film 'The Last Emperor' enkele
authentieke journaalscenes
weg te laten van Japanse
wreedheden in Nanking. Sho-
chiku laste het journaalmate
riaal weer in en sprak van een
vergissing. Maar de Italiaanse
regisseur Bertolucci zei te heb-
Het Japanse nationalisme bloeit op. Critici houden dan ook scherp de groei van het Ja
panse leger in de gaten. -FOTOAP
Sommigen vrezen dat derge
lijke incidenten slechts een
voorbode zijn en dat rechts zal
proberen de geschiedenis te
herschrijven. „Wij vermoeden
dat de conservatieven op een
dag groot succes zullen boeken
in hun pogingen om de in hun
ogen verloren gegane trots van
het land te herstellen", meent
Masumi Yukiiri, de advocaat
die Ienaga vertegenwoordigt in
diens 23 jaar slepende juridi
sche gevecht tegen de over-
heidscensuur van zijn boeken.
Kamei beaamt dat trots een be
langrijke factor is. „Ja, wij
kunnen niet zonder de verloren
trots en traditionele waarden.
Ook ken ik geen land dat niet
zijn eigen vlag heeft, zijn eigen
volkslied en zijn eigen begraaf
plaatsen voor de oorlogsdo
den". Veel vakbonden en som
mige scholen weigeren nog
steeds de vlag met de rijzende
zon te hijsen en de 'Kimigayo',
het volkslied, te zingen van
wege de associaties die zij met
de oorlog oproepen.
De 52-jarige Kamei, een oud
politieman die voor de vierde
keer in het parlement is geko
zen, zegt: Wij zeggen niet dat
Japan goed was en goed deed in
het verleden. Maar wij kunnen
niet alle beschuldigingen van
het buitenland accepteren dat
Japan helemaal fout was". Hij
vindt dat de Japanse soeverei
niteit afbreuk werd gedaan
toen de regering zwichtte voor
de druk van China, Zuidkorea
en andere landen in het geschil
over de schoolboeken.
Een belangrijk nationalistisch
symbool is het Yasukuni-hei-
ligdom in Tokyo, een shintoïs-
tisch heiligdom gewijd aan de
Japanse oorlogsdoden, onder
wie generaal Tojo en anderen
die wegens oorlogsmisdaden
zijn veroordeeld. Tientallen ja-
Het fanatisme van de Japanners is voor velen van hen
bijna spreekwoordelijk. Hier toont een veteraan uit de laat
ste wereldoorlog nog eens zijn onvoorwaardelijke trouw aan
de keizer.
ren was het leden van het kabi
net niet geoorloofd in functie
een bezoek te brengen aan het
heiligdom. Maar in 1985 door
brak Nakasone het taboe, het
geen tot protesten leidde van
linkse en pacifistische groepe
ringen en van naburige Aziati
sche landen, die er een aanwij
zing in zagen voor de opleving
van het Japanse militarisme.
„Sommige Chinese leiders vin
den dat Japan de graven van
generaal Tojo en anderen zou
moeten verwijderen uit Yasu
kuni als Japanse functionaris
sen een bezoek willen brengen
aan het heiligdom", aldus Ka
mei. „De Chinezen begrijpen
niet dat in het shintoïsme ook
- FOTOEPA
misdadigers genade vinden na
hun dood. Bovendien was het
proces van de geallieerden te
gen de zogenaamde oorlogs
misdadigers een straf van de
overwinnaars voor de over
wonnenen".
Takeshita, Nakasone's op
volger, heeft tot nog toe geen
bezoek gebracht aan het heilig
dom. Wel was het opnieuw
daar dat de jongste controverse
werd ontketend toen Okuno er
in april een herdenkingsdienst
bijwoonde. Sinds zijn aftreden
heeft Okuno op verschillende
bijeenkomsten zijn visie her
haald dat Japan in de Tweede
Wereldoorlog niet de agressor
was.
an onze verslaggever
35RBEEK/ETTEN LEUR -
eer gelijk gebleven omzet hee
neek (paPier> plastics, kartoni
et bedrijfsresultaat weten te
--h hg ^nst na aftrek van belas
«i/ST/Mir rjjofnen op bijna 1,3 miljoen
eronderneming in Etten-Leui
»t ook ongeveer gelijk.
at was in 1986 ongeveer half zc
185 lag het winstniveau nog iets 1
ar. Schut zit daarmee weer een
1 miljoen, zoals in de voorbije j:
.val was. Ook de dividend-ui
eer op 10% gebracht (vorig jaar
pe omzet van de zes 100 docht
MALEISIË
MANILA (IPS) - Door een
merkwaardige kronkel in
de Filipijnse regels voor
bosbeheer bestaan vijftien
miljoen Filipijnen, meer
dan een kwart van de be
volking, officieel niet. Het
gaat vooral om culturele
minderheden in de berg
achtige delen van het
land.
De miskenning van de status
van deze bergbewoners kan
rampzalige gevolgen hebben,
zegt de organisatie voor
'Wettelijke Rechten en Na
tuurlijke Rijkdommen'
(LRC). Dit is een onafhanke
lijke groep die etnische min
derheden bijstaat met juri
disch advies. De LRC vindt
dat de fout te wijten is aan
het Departement voor Na
tuurlijke Rijkdommen
(DENR).
Volgens de jaarlijkse tel
ling van bergbewoners die
het DENR uitvoert wonen er
slechts 1,3 miljoen mensen in
het hoogland, dat meer dan
de helft van het totale opper
vlak van de archipel uit
maakt. Maar, dat zijn de
mensen die van de DENR een
vergunning hebben gekregen
om daar te wonen.
De wet, die dateert uit 1975
toen verdreven president
Ferdinand Marcos nog aan
de macht was, bepaalt dat al
het land met een helling van
meer dan 18 graden openbaar
bosland is, onder staatsbe
heer. Dit betekende een dras
tische uitbreiding van het
openbaar bosland en tegelijk
een verkleining van het
hoogland waar mensen zich
konden vestigen zonder spe
ciale vergunning.
Het Centrum voor Politiek
en Ontwikkelingsonderzoek
van de Filipijnse Universiteit
gaat uit van andere cijfers.
Een universitair rapport, ge
baseerd op gegevens uit de
volkstelling van 1980, stelt
dat er op dat moment 14,4
miljoen Filipijnen woonden
op 16 miljoen ha 'openbaar
bosland'. Volgens de LRC is
dat cijfer inmiddels gestegen
tot 17 miljoen.
De meeste van deze hoog
landbewoners worden be
schouwd als landbezetters,
hoe lang ze er ook wonen.
Volgens de huidige
worden zelfs de wereldbe
roemde rijstterrassen be
schouwd als bosland, vertel!
Augusto Gatmaytan van
LRC. Dit betekent dat het
Ifugaovolk, dat er al meer
dan driehonderd jaar woont
en de terrassen verzorjt,
sinds 1975 illegale bezetten
zijn. En het hoofd van de
LRC, Marvic Leonen,
dat het vergunningenbeleid!
van de DENR is gebaseerd op]
de verkeerde veronderstel
ling dat inheemse culturel
minderheden niet met de na
tuurlijke rijkdommen ki
nen omgaan.
De technologie en levens
stijl van deze volken is ecolo-j
gisch verantwoord en
hen in staat als gemeen-]
schappen te overleven in
hoogland, aldus Leoneoj
Maar nu wordt hun bestaan]
bedreigd. Omdat het hoog
land officieel 'onbewoond'
kan het DENR vergunning
uitgeven voor houtkap, wei
degrond verhuren, agro-in-
dustriele projecten goedkeu
ren en andere concessies aai
particuliere bedrijven geval
Ook het regeringspro-j
gramma voor herbebossi
en andere bosbeheerproji
ten komen in gevaar door
bestaande bevolking te neg<
ren, aldus de LRC. De
pijnse bossen verdwiji
met een vaart van 105
ha. per jaar. Als dit niet
houdt stevent het land regel]
recht op een ecologi:
ramp af, voorspellen deskuii-
digen.
LRC-leden wijzen erop dal
het negeren van de miljoenf
Filipijnen in de hooglandi
bijdraagt aan het probleei
van de opstandelingen. Vol]
gens Gatmaytan hebben ii
heemse volken in het Cori'
leragebergte in noordelijl
Luzon, in Mindoro en op
zuidelijke eiland Mindai
de wapens opgenomen
het land van hun vooroudi
te verdedigen. Leonen sl
dat de regering niet alleen
15 miljoen Filipijnen in 1
hooglanden moet erkennf
maar tevens hun behoel
aan middelen van besta;
Dat betekent een erkei
van hun culturele identii
en van hun landrechten.
Jensen met een goed inko-
iien, die willen betalen
oor een duurdere auto.
e nieuwe Nederlandse Volvo,
aarover het bedrijf heel ge-
eimzinnig heeft gedaan, komt
september in de handel.
De wagen werd gisteren aan
Nederlandse pers getoond,
directie van Volvo toonde
eh zeer optimisch over de toe-
Dmst van het nieuwe produkt
it Born.
Volgens marketingmanager
■ed Hagendoorn heeft Volvo
ar bewust gekozen voor het
BANGKOK (IPS) - „Als ik
een klant vraag een con
doom te gebruiken, gaat hij
naar een ander toe die het
zonder doet. Ik vraag het
wel eens, maar als ze het
niet willen, never mind",
zegt een van de prostituées
op Patpong Road, het uit
gaanscentrum voor wes
terse toeristen in Bangkok.
Elke dag landen jumbo-jets vol
Europese toeristen in Thailand.
Een derde van hen, meest man
nen, komt af op het goedkope,
sexuele vertier. Voor een ge
middelde prijs van nog geen
zestien gulden kunnen ze te
kust en te keur kiezen uit de
honderdduizenden prostituées
die het land telt. Volgens de
laatste schatting zijn het er nu
een miljoea
„Aids klopt aan Azië's deur",
waarschuwde de Wereldge
zondheidsorganisatie (WHO)
vorig jaar. De dreiging voor de
gevreesde ziekte lijkt in Thai
land het grootst, waar het sex-
toerisme hard op weg is de be
langrijkste bron van inkom-
sten te worden. In 1986 besteed
den 2,5 miljoen bezoekers 2,8
miljard gulden in het land.
Sindsdien is dat aantal verder
gestegen.
De Thaise regering is lang
huiverig geweest om het woord
aids in de mond te nemen, bang
om de buitenlanders af te
schrikken. Vorig jaar zei Winit
Asavena, hoofd van de afdeling
besmettelijke ziekten: „Op dit
moment heeft niemand in
Thailand aids. In 1985 hadden
we zes patiënten, maar die zijn
inmiddels allemaal overleden".
Deze opstelling is inmiddels
allang door de feiten achter
haald. Uit een groot onderzoek
onder 140.000 Thailanders uit
de risicogroepen bleek dat 123
van hen seropositief waren,
voornamelijk mannelijke en
vrouwelijke prostituées uit de
hoerenbuurten van Bangkok
en de badplaatsen Pattaya en
Phukei. Er zouden inmiddels
elf mensen aan de ziekte lijden.
Deze cijfers vallen de deskun
digen overigens nog alleszins
mee. Ze hadden gedacht dat het
massale sextoerisme het aids-
virus veel sneller over het land
zou verspreiden. „Of Thailand
heeft ontzettend veel geluk ge
had, of er is iets mis met de ge
kozen testmethode", reageert
een van hen cynisch.
De regering van Thailand
heeft nu drie miljoen gulden
beschikbaar gesteld om in to
taal een half miljoen inwoners
van het land door te lichten.
Maar los van de regering zijn
er particuliere organisaties die
hard werken aan voorlichting
en bewustwording van de vaak
nog zeer jonge vrouwen 'in het
vak'.
„Veel van de meisjes zijn re
gelrecht van het platteland ge
komen", zegt een van de sociale
werkers. „Als ze al eens van
aids gehoord hebben, dan nog
hebben ze geen idee wat ze
moeten doen om de ziekte te
voorkomen."
Een van de meest gerucht
makende en succesvolle initia
tieven is 'Empower', een vrij
willigersorganisatie onder lei
ding van de controversiële so
ciologe Chantawipa Apisuk. Ze
is nationaal bekend vanwege
haar uitgesproken visie op de
sexhandel in Thailand.
„Ik zal geen enkele vrouw
afraden de hoerenbusiness in
te duiken enkel uit angst voor
het aidsvirus. Het is toch veel
beter voor die meiden prosti-
tuée te worden, dan arm en
hongerig in hun geboortedorp
te blijven rondhangen en ver
kracht te worden door hun fa
milieleden", aldus Apisuk.
De aanpak van Empower is de
prostituées bewust te maken
van het aids-gevaar en de mo
gelijkheden zich daar tegen in
te dekken. In eenvoudige
strooifolders en pamfletten
licht de organisatie de vrouwen
voor. Duizenden van hen heb
ben inmiddels de weg gevon
den naar het kantoortje van
Chantawipa Apisuk.
Haar boodschap is dat vrou
wen hun cliënten moeten
dwingen een condoom te ge
bruiken. Tot dusver zijn het de
klanten die de doorslaggevende
stem hebben. Als prostituées
niet een front vormen in deze
condoom-eis dreigen ze echter
tegen elkaar uitgespeeld te
worden, is de grootste angst
van Empower.
„Aids of geen Aids, er moet
brood op de plank. Van een
bord vol principes kun je niet
eten", stelt Apisuk nuchter. Ze
is zelf een toegewijd boeddhis-
te. Volgens deze leer is het een
zonde je lichaam te verkopen.
Daarvoor kun je in je volgende
leven de straf niet ontlopen.
Maar ook dit dogma is relatief.
Apisuk: „Ik denk dat het een
nog grotere zonde is je lijf te la
ten wegteren door de honger".
\PELLE (ANP) - Koninklijk.
Zaadhandel D.J. van der IT
eft vorig jaar de winsten van
ren niet kunnen evenaren,
Bnt zich in het jaar verslag nielj
omzet daalde vorig jaar van
miljoen gulden en dat ging g
ling van de nettowinst van
ƒ,4 miljoen gulden
or Jo Wijnen
'ASHINGTON - Grote de-
van de Verenigde Staten
lan opnieuw gebukt onder
droogte die, volgens de
srenorganisaties in het
id, rampzalige proporties
fint aan te nemen en die
de ergste in 50 jaar
>rdt beschouwd.
tegenstelling tot twee jaar
leden, toen vooral de zuid-
stelijke hoek van Amerika
>r hitte en droogte werd ge-
iterd, zijn nu de grote land-
iwstaten in het midden
in en het noorden het
it getroffen. Het waterpeil
de Mississippi en de Ohio,
.^twee grootste rivieren in de
is de afgelopen weken be
telij k gezakt. Op verschui
lde plaatsen is het scheep-
®AM (ANP) - De Amsterdamse
•enbeurs voer woensdag wel bij de
iar' .die tet hoogtepunt van het
12, bereikte. Al direct bij de opening
oe vaart erin, ook gestimuleerd door
fWng van de Dow Jones-lndex op
Street, die het gevolg was van het
vallende inflatiecijfer over mei.
U een levendige handel werd een aan
zet bereikt van ƒ720 miljoen. In
.'es ging ƒ672,7 miljoen om. De
nemarkt deelde na het herstel van
lag met In de vreugde. Veel staatsie-
en noteerden iets lager.
kwartaalcijfers van Ahold, die in de
ï.2e mi(Wag bekend werden, vielen
"..bare bodem. Nadat dit grutters-
be ochtend al duurder was ge-
nep het in de middag op tot ƒ81.
rot lag daar ƒ1 onder, wat de winst
J.30 bracht.
be internationale aandelen kwaï
bijzonder goed uit de bus. Het]
enlka-aandeel verliet de markt
wat een winst was van ƒ1,30.
ejjuebeurs was Philips met ruin
ta„!e- "db'de contracten de abso
avoriet. Er werden vooral calls ge
- ™ogovens zette de opmars vai
1d7on voort met een winst van ƒ1,4
*ïh 'Hnada' bit staalaandeel even o
VK2 gestaan. Akzo was ƒ2,90 be
intKoninklijke Olie trok ƒ1,4u
«ƒ229,90 en Unilever ƒ2,10 tot
•'u- KLM was ƒ0,70 beter
op
zeer vast in de markt
°^ide ƒ1,20 aan de koers toe i
Kl Amro, waarin intensief werd
Thais protest tegen het georganiseerde sex-toerisme.
Irt -fVoA ,"a"" "«iciiaiei wciu ye-
r'i 0p f72 en NMB rïjks-
1 op ƒ166. Verzekeraar Aegon werr
noger verhandeld op ƒ5,30 en Na-
Nederlanden noteerde ƒ1,30 t
opvallende stijger was Nedlloyd
onrt °9er ^bb' °p ƒ239,50. Hei
z'«"deel had eerder zelfs op ƒ24
tj'ifematio MUIIer trok ƒ1,30 aa
Oce van der Grinten werr-
»oger gewaardeerd op ƒ229,50.