TEHUANTEPEC, LAND VAN DE KALE AKKERS WETGEYIN 'chipper IN MEXICO Havenfeeste Valkuil Valium In mijn eigen woorden LEASIM CENTR DE STEM EXTRA OP MAANDAG 20 JUN11988 GIRO 1 1 11222 De overgebleven koeien wandelen als levende skeletten rond op zoek naar dat ene grasprietje. De bomen op de berghellingen zijn bruin in plaats van groen. Rivieren staan hopeloos droog en de gele straathonden kwi spelen allang niet meer. De mensen redden het nog net, maar zoals altijd zijn de kinderen de eerste slachtoffers van de hongersnood. De streek rond Te- huantepec, diep in zuidelijk Mexico, is getroffen door de ergste droogte sinds vijftig jaar. De voedselhulp komt aarzelend op gang, maar er is meer geld nodig. Een bericht van het land van de kale akkers. Geen weerstand Trots Voedselhulp Diep geschokt Volle akkers Marihuana MEDISCHE RUBRIEK VOETBAL ZORGT V 'ERGUNNING GR? T48 TNV MENSEN IN NOOD DEN BOSCH OVV MEXICO De kinderen van Tehuan- tepee krijgen niet meer dan een klein beetje koffie en een stukje brood. Ze hebben maagklachten en diarree. De weerstand tegen ziekten neemt zienderogen af. Door Cees Maas Wat je het eerst opvalt als je in de rammelende autobus van Oaxaca naar Tehuantepec de streek nadert, is dat de bergen van kleur veranderen. Geleidelijk gaat de groene kleur van de met bo men bezaaide berghellingen over in dofbruin. Alleen de cactussen, van die mooie, stekelige hoge zoals in cowboy-films, blijven groen. En hier en daar een een zame groene boom met wortels lang genoeg om het sterk gedaalde grondwaterpeil te kunnen bereiken. De kinderen zijn de eerste slachtoffers Opmerkelijk is ook dat nie mand bezig is op de velden. De akkers, waar in deze tijd van het jaar de maïs al bijna in de kolf zou moeten staan en waar het groen van de bonen de aarde zou moeten bedekken, lijken op roggebrood, zo bruin. Geen sprietje te zien. De bus rijdt langs het stuw meer Benito Juarez, 27 jaar ge leden aangelegd om ondermeer de akkertjes van de straatarme Indiaanse boeren via irrigatie kanalen te bevloeien met zoet water. Deze gigantische goud viskom zou meer dan 900 mil joen m3 water kunnen bevat ten, maar is grotendeels droog gevallen. Een Indiaanse vrouw zit achter ons in de bus en be speurt onze aandacht voor het meer. Ze begint spontaan een gesprek dat ejndigt in een bit tere klaagzang. Gisela Velasco Alcantara is haar naam. Ze is onderwijzeres in het plaatsje Santiago Astata, iets ten noor den van de kustlijn waar de Stille Oceaan Mexico aanraakt. Signora Gisela heeft een klas van 25 kindertjes waarvan er dagelijks 15 zeer zwak in de schoolbanken verschijnen. De droogte heeft twee oogsten doen mislukken, al bijna een jaar heeft het niet echt doorge regend en het voedsel in de streek is grotendeels op, verne men we. „De kinderen krijgen niet meer mee naar school dan een klein beetje koffie en een stukje brood. Ze hebben maagklachten en diarree en kunnen hun hoofd niet bij de lessen houden. De weerstand tegen ziekten neemt ziender ogen af en de regering steekt geen hand uit. De mensen heb ben geen oogst, er is geen werk, de ontevredenheid onder de be volking, die toch gewend is van het minste te leven, neemt toe. Er is te veel spanning nu in de buurt". En, zonder te weten dat de bisschop Arturo van Te huantepec straks onze gastheer zal zijn, regent het complimen ten over een voedselhulpactie die hij op touw heeft gezet. Zijn witte vrachtwagentje rijdt da gelijks, geladen met zakken maïs en bonen, de ergst getrof fen dorpen binnen. Arturo heeft lang geen geld genoeg om iedereen te eten te geven tot de oogst van september, waar iedereen in het gebied heftig van hoopt dat die nu eindelijk eens lukt. In de stad Tehuantepec en langs de grote wegen is niets of nauwelijks iets te merken van de ramp die de streek heeft ge troffen. Dikke Indianenmama's verkopen hun eigen gemaakte spulletjes nog dagelijks op de naar kaneel ruikende india- nenmarkt in Tehuantepec. Langs weg trekken de honder den piepkleine restaurantjes, waar je voor 25 cent een flesje lauwe pepsi kunt kopen, nog altijd bezoekers. Maar: het leed zit verscholen. Men loopt niet met zijn ongeluk te koop. En: het leed schuilt voornamelijk op het platteland, hoewel dat een raar woord is voor boeren dorpen in de bergen. Ze hadden ons al verteld van de trotse Zapoteken-indianen. De mensen die liever doodvallen dan bedelen. Tijdens een twee daagse reis door de bergen van de Sierra Madre krijgen we er uitvoerig mee te maken. De dorpsjes verschillen nauwe lijks van elkaar. Je treft ze ook overal aan, stijl tegen berghel lingen, in de bossen of ook vaak op vlak terrein tussen twee bergen in. Het zijn geen ge wone huizen in de zin van het woord. Allemaal krakkemik kige mini-boerderijtjes met een erf, een woonhuisje van leem, hout of slechte baksteen en wat bouwvallige schuurtjes voor het vee of een voorraad maïs die allang op is. Het is een ratjetoe, maar op een bepaalde manier niet onge zellig. Varkentjes, ezels en hele kleine kippen struinen er wat rond, vaak hangt er een sterk kruidige lucht. De dorpelingen zijn buitengewoon vriendelijk en gastvrij. „Buenos Dias", mompelen alle mannen op het dorpsplein als de vreemdeling voorbijgaat. Kinderen gieche len en dartelen rond, kijken met grote donkere ogen op naar die 'gringo' die wel twee kop pen uitsteekt boven de langste man van het dorp. Zo op het eerste gezicht ge woon een gezellig, rommelig, agrarisch gehucht in de Derde Wereld. Gesprekken gaan in de eerste instantie over koetjes en kalfjes. Met veel gelach en drukke gebaren. Het onder werp honger wordt afgedaan met 'ach, we hebben het nooit breed gehad, we zullen het nu ook wel weer redden'. Pas na veel doorvragen van Bisschop Arturo: „Voldoende regen, voldoende voedsel en voldoende voedsel om het uit te kunnen zingen tot de vol gende oogst, dat heeft dit volk nodig". FOTO'S PETER PENNARTS, STUDIO 3 tolk Willem Hooglugt van de Stichting Mensen in Nood, ko men verborgen gevoelens naar boven. Dat iedereen in het dorp gewoon niet genoeg te eten heeft bijvoorbeeld. Dat ze de prijzen van maïs en bonen, wat nu gekocht moet worden, abso luut niet meer kunnen betalen sinds de droogte de prijzen van het basisvoedsel met 30 procent deed stijgen. En dat ze volledig afhankelijk zijn van de voed selhulp van bisschop Arturo. Zonder dat is er geen leven meer mogelijk in het dorp en blijft alleen de uitzichtloze trek naar de stad over. Beeld zonder perspectief. Dat wordt dan la chend verteld. Zoals de vrouw in het dorp dat we woensdag bezochten glimlachend zei, dat haar kind koorst heeft die door de ondervoeding niet meer wil verdwijnen. In het dorp San Juan Lajar- cia eten ze al tijden tortilla's (maïspannekoekjes) met zout. Meer is er niet. 's Morgens trekken de mannen erop uit om te jagen en met wat geluk brengen ze een leguaan mee naar huis. Deze grote hagedis sen smaken niet slecht, het zwarte vlees is tanig en doet wat aan vis denken. En overal zie je gieren. Ze loeren op de broodmagere koeien en ezels die overal in de streek rond scharrelen. De eigenaars laten ze maar wat los lopen, want de weilanden bieden allang geen voedsel meer. Lijken van koeien met gieren erop is een normaal beeld in de streek van Tehuantepec. De mensen van de bergdor pen zijn de armsten van de armsten. Ze hebben geen spaarpot meer, diep in hun bin nenste zijn ze doodsbang. Dat is de vaste overtuiging van bis schop Arturo. In zijn kleine Ja panse auto bezoekt hij regel matig de verafgelegen dorpen. De wegen zijn onverhard, soms is een voettocht van acht uur nodig om een dorp te bereiken. Twee of drie dorpen bezoeken kunnen je gemakkelijk twee dagen kosten; maar Arturo, trots op zijn bekendheid als bisschop van de armen, gaat. Zijn filosofie over het diepste innerlijk van de Mexicaanse indiaan is, dat deze mensen on danks hun onverstoorbaar uiterlijk en gedrag door de droogte diep geschokt zijn. Heel diep. Bisschop Arturo: „het bedreigt hun totale we reldbeeld. In dat beeld gaat al tijd alles zijn zelfde gangetje, in dezelfde volgorde: aarde, water, zaaien en oogsten van maïs en bonen. Verder strekt de beleving van de indiaanse boer nauwelijks. De cyclus van de oogst is de cyclus van het le ven. Als dat verstoord wordt, zoals nu gebeurt met die droog te, weet de indiaan niet meer wat er aan de hand is. zijn hele houvast aan het leven valt weg. En, omdat het bijzonder reli gieuze mensen zijn, vat hij het op als een religieus teken. Dat God heel boos is en dat de to tale ondergang voor de deur staat. Dat doemdenken is iets wat ik met allemacht probeer tegen te gaan. Voldoende regen, voldoende voedsel en vol doende voedsel om het uit te kunnen zingen tot de volgende oogst, dat heeft dit volk nodig". De bisschop doet wat hij kan. Hij koopt met het weinige geld dat hij heeft weten los te peute ren, maïs en bonen en heeft een urgentielijst gemaakt. Alleen de armste families krijgen voedsel, maar lang niet alle maal. Veel meer is nodig. Ar turo zelf loopt dag in dag uit te piekeren waar hij geld kan los krijgen. Zijn eigen regering helpt niet, is de indianen al de cennia lang vergeten, de hoop van de indianen-bisschop is dus nu gevestigd op de mensen in het bisdom Breda. Terug naar de bergen. Wat ons tijdens het rondtrekken opvalt, zijn allerlei akkertjes, waarop een soort vetplanten groeien. Zowat het enige cultuurgewas dat tiert in de wijde omtrek, af gezien dan van de weelderig bloeiende papaya- en maïsvel den van de grootgrondbezitters die niet afhankelijk zijn van de regen, omdat ze dure irrigatie systemen kunnen bekostigen. Die vetplantenperceeltjes tref je rond elk dorp aan. Soms liggen de akkertjes tegen de berghellingen geplakt, wat een tamelijk grote bekwaamheid in alpinisme vergt om ze te kun nen bewerken. Het zijn geen vetplanten, daar kwamen we later achter, maar cactussen. Om precies te zijn de magueg- cactus. het is de levensverzeke ring van de Indianen. Want op die grond groeit sterke drank. De cactus is de grondstof van het Mexicaanse Mezcal. Heet als de hel en in staat de meest geoefende drinker binnen korte tijd lam te slaan. Het duurt ze venjaar voor de plant oogstrijp is. De lange puntige bladeren worden met een machete afge hakt en van wat overblijft wordt in de talrijke Mezcal-fa- briekjes drank gestookt. Het is dé volksdrank van Mexico. Omdat er maar eens in de zeven jaar geoogst kan worden, leggen veel Indiaanse boeren de veldjes aan bij wijze van verzekering, van spaarpot. Want na zeven jaar is de op brengst van de oogst bijzonder groot. De huidige ellende maakt, dat de rijkere weer eens kunnen profiteren van de ar men: voor een prikje worden de mezcal-plantages, sommigen nog geen twee jaar oud, opge kocht. Maar meer parasieten loeren op de arme boeren: de leden van de Zuid-Mexicaanse mari- huana-maffia, ook een illuster gezelschap. Voor veel geld ha len ze de boeren over hennep te planten op verborgen veldjes waar niets anders meer wil groeien. De Cannabis Vulgaris, de marihuanaplant, kan goed tegen droogte. Het is geen nieuw verschijnsel in de ber gen van Tehuantepec, al meer dan vijftien jaar wordt op grote schaal marihuana ge teeld. Nieuw is wel, dat door de droogte het aantal veldjes be hoorlijk is toegenomen. Dat tal van doodarme boeren nu be zwijken voor het vele geld dat er in die handel omgaat. Hoe veel veldjes er zijn weet nie mand en men zwijgt er ook maar liever over. Want de ben des zijn gewapend en medo- genloos. Bisschop Arturo houdt zijn mond niet. Hij is dan ook al een keer of vijf met de dood be dreigd. Het mag duidelijk zijn: de el lende in en rond Tehuantepec is groot. Hongersnood, ziekten, het voortbestaan van 15.000 mensen staat op het spel. Ove rigens groeit dat cijfer met de week. De bisschop kwam giste ren aanlopen met zijn nieuwe lijst waar 16.500 mensen op staan. Meer dan 20 rivieren zij we overgestoken. Zo droog als kurk. We zijn in een dorp ge weest waar de vrouwen elke morgen 19 kilometer moeten lopen om water te halen, we hebben een koe aan honger zien sterven langs de kant van de weg en morgen gaan we naar een kerkgebouw dat 27 jaar geleden is ondergelopen toen het reusachtige stuwmeer Benito Juarez werd aangelegd. Dat meer is zo goed als droog en die kerk staat er nog. De plaatselijke bevolking vond het zo bijzonder dat er onlangs een processie naartoe werd gehou den. Van verdronken en herrezen kerken, van Mezcal, gieren en van de Indianen-bisschop; een reis door de Sierra Madre leert dat het bekende Mexicaanse spreekwoord 'een volle buik, een tevreden hart', voor de In diaanse boeren van Tehuante pec een onvoorstelbare loze kreet is. Door Jan Paalman Heel wat mensen krijgen van de dokter rust en slaap op recept. Wie die mensen zijn weet nie mand. Waarom ze die pillen slikken, weet ook niemand. Men weet hoeveel van deze middelen over de toonban ken van 's lands apotheken gaan, maar of veel mensen weinig, of weinig mensen veel pillen slikken, ook dat weet men niet. Wel weet men sinds een jaar of wat dat deze middelen versla vend kunnen zijn. Hoeveel mensen zijn dan verslaafd? Meer dan men tot nu toe dacht. Hoeveel precies? Al sla je alle dokters dood, ze zouden het niet weten. Wat weet men wel? Het begon allemaal in 1958. Fabrikant Hoffmann-La Roche vond een wonder middel uit: Valium. Het veelzijdige middel dempt aanvallen van delier en stuipen, ontspant spieren en is als zodanig nog steeds een zeer gewaardeerd en soms levensreddend geneesmid del. Maar het doet meer: het brengt ook rust en slaap en is, dacht men toen, niet ver slavend. Dat laatste was een enorm voordeel, want de toenmalige slaapmiddelen (barbituraten) zijn buiten gewoon verslavend en in overdosis levensgevaarlijk bovendien: half Hollywood maakte zich ermee van kant. Valium ontpopte zich als veilige rustgever en slaappil al gauw tot hét middel tegen alle zenuw kwalen en bleef dat tot 1975, 1976. Toen kwam de klad er in. Valium werd het sym bool van alles wat er mis was aan de geneeskunde. Een afschuif pil, die de dok ter voorschreef voor klach ten - slapeloos, stress, le vensmoe en wat al niet - waar hij ook geen raad mee wist. De patiënt wilde het niet langer slikken („toch geen Valium hè dokter") en kreeg wat anders: Valium, maar dan onder een andere naam. Onderzoek in de jaren '80 liet een heel scherp beeld van de verslavende werking van valium zien. Bij abrupt staken na langdurig ge bruik vertoont 5 tot 15 pro cent van de gebruikers lichte tot hevige onthou dingsverschijnselen. Tyrer, weer een andere onder zoeker, vond dat zelfs bij ge leidelijk minderen na zes maanden gebruik, bijna de helft van de mensen nare verschijnselen ondervinden. Er bestaat bij langdurig ge bruik, zeg zes maanden en meer, dus een flinke kans op verslaving, al weet niemand precies hoeveel. Waar die verslaving precies uit be- staat, en waarom, weet men ook niet. De moeilijkheid is, dat veel van die klachten lijken op de klachten waar voor het benzodiazepine aanvankelijk isvoorge- schreven. Echt ernstige onttrek kingsverschijnselen zoals bij drugsgebruikers en alco holisten, zijn gelukkig zeld zaam. Maar de lichtere ver schijnselen zijn al erg ge noeg. Valium (en de rest) dekt psychische problemen toe, stompt het gevoel at, Staak je met het gebruik, en is er intussen aan de oor zaak van het probleem niets gedaan, dan duiken al die negatieve gevoelens prompt weer op. De verleiding om dan maar weer door te gaan met slikken is dan wel erg groot, maar een echt teken van afhankelijkheid van het middel is dat niet. Maar er is meer. Er kan ook een zo geheten 'rebound effect' op treden, de slinger slaat dan na staken van langdurig ge bruik ineens door naar de andere kant. Gevolg: bijna altijd slapeloosheid en vaak een hevig gespannen gevoel, en dat weken tot maanden lang. Het enige wat dan op korte termijn helpt is een pi] benzodiazepine. Een valkuil. Je stapt er makkelijk in, maar je kruipt er niet, of met de grootst mogelijke moeite weer uit. Als rustgever en slaap middel deugen de benzodia; zepines eigenlijk alleen oni j even een ellendige tijd te overbruggen. Het zijn che mische krukken die je op 1 tijd moet weggooien want voor dat je er erg in hebt kun je niet meer zonder. Bo vendien stellen ze als slaap middel niet eens veel voor, want na een dag of drie, zo bleek uit onderzoek in slaaplaboratoria, helpen ze niet meer. Toch „worden benzodiazepines te gemak kelijk, te vaak en te langdu- rig voorgeschreven", aldus I een medisch vakblad. Als mij wordt gevraagd: vertel nou eens in je eigen woorden wat je hebt gezien! komt daar meestal niets van terecht. Ofwel zitten er woorden tussen die niet van mij zijn maar van een ander - meestal Van Dale of alle woorden zijn wel degelijk mijn eigen woorden maar kan niemand er een touw aan vastknopen. Mijn toe hoorders tikken dan vaak tegen het voorhoofd en leg gen mij ruw het zwijgen op. Dat was ook weer het geval toen mij werd gevraagd in mijn eigen woorden te ver tellen wat ik had gezien van de vliegende schotel die even was geland op het par keerterrein vóór het vlieg veld Hert aan de Vlaszak in Breda die dag dat ik daar in de buurt mijn auto had ge stald. Ik voldeed aan het verzoek en vertelde lang zaam sprekend en zorgvul dig articulerend hoe ik had gezien: dat uchtend de grol- ste omringstrallubade van de UFO zich een schijf lurk had verhoven waaruit ik een drijf tal poelkermieten had zien leviteren en decen- deren en vervolgens in sin gel vijl had koef zien zetten linea recta naar het pan- tingserf, hoe ik perstantent was blijven doemwatsen en opsergeveerd had dat ze na maxvit een pentaal limu- teus verbloef in de kuiten- brouwstoep voormeld daar uit weer te voorzwijn ge- kwaggeld waren om weder- maals in singel vijl hun kos- moschaaf. Hier werd ik al onderbro ken door hoongejoel, nog voor ik had kunnen be schrijven in mijn eigen woorden hoe ze poeplader- teut te voorschijn gekomen waren uit Het Hijgend Hert onder het zingen van 'Ja- yem, Ija-yem mottasajn' op de bekende melodie van de aria uit De Barbier van Se- villa, hoe ze weer op de zelfde wijze aan boord ge gaan waren van hun ruim teschip, zich door levitatie I moeiteloos ontrekkend aan 1 de zwaarte van onze pla neet, en daarna de UFO met donderend geraas zigzag gend de hoogte in te stuwen en boven de koepel van de gevangenis uit het oog te verdwijnen. Waarom ik mijn oogge- tuigeverslag ook dit keer weer niet mocht afmaken j was me wederom niet dui delijk want 95% van mijn I woorden waren van eigen makelij, zoals verlangd Men had mij ook gevraagd alleen datgene te vertellen j wat ik met mijn eigen ogen j had waargenomen. Ook aan dit verzoek had ik voldaan, zij het met moeite, aange- j zien ik buitenaardse ver schijnselen als UFO landin gen scherper zie door de I ogen van mensen die gelo ven in planeten buiten ons zonnestelsel bevolkt door wezens met een intelligentie zoveel groter dan de onze dat ze in staat zijn retoertjes te vliegen naar planeten buiten hun sterrestelsel, m.a.w. reizen te maken van I miljarden kilometers in ruimteschepen sneller dan het licht. Als wij zo'n reis zouden maken in een ge- J kaapte UFO naar de dichts- bijzijnde bewoonde planeet, (de dichtsbij zijnde be woonde planeet is Omillu* Volgens de fractaalcalcula- tie methode van Prof. Vro-1 man bedraagt de afstand tot deze planeet 2.4 miljard lichtjaren) zouden wij van daag vertrekken en gisteren weer terugkeren in de ar men van onze inmiddels ne gentig jaar oud geworden echtgenotes. Parade Partner In Autoleasing Leasing Centrum B.V. Me 4903 RE Oosterhout Tel. Stelse Van onze verslaggever fERNEUZEN/GOES - De Zogenaamde Stelselherzie ning-die op sociaal vlak en forse jaarlijkse bespa- (ring moet opleveren - nekt tiet werk van de Gemeen schappelijke Medische )iensten (GMD), aldus het jaarverslag van de GMD Joes. Sleepboottochtje is nog steeds t Van onze correspondent TERNEUZEN - De achtste editie van de havenfeesten zal niet de boeken ingaan als een echt topjaar. Het koude weer van zaterdag en de Europese kampioen schappen voetbal speelden de feestelijkheden parten. Zondagmiddag liet het zonne tje zich weer van zijn goede kant zien en werd de organi satie en de Terneuzense poli tie geconfronteerd met een topdrukte, zodat de Schelde- boulevard moest worden af gesloten voor alle verkeer be halve voor voetgangers. De feestelijkheden concen treerden zich ook dit jaar op het terrein van de voormalige veerhaven. Dat de Wester- schelde een grote aantrek kingskracht uitoefent en een grote trekpleister is voor de feestelijkheden bleek ook dit I jaar weer uit de belangstel ling voor de rondvaarten op de Westerschelde. Verder was er natuurlijk de feesttent die S zate vooi D ten stra ten [UCCES? JA zo kun je het ■en wel noemen. Minister kmit-Kroes heeft zwart garanties gegeven l evenredige vracht- deling voor de binnen st behouden blijft en r gemoderniseerd gaat i f en- Dat betekent dat .geen ruimte komt voor jeigenlijk particulier ver- F«*s met de Grana- nJi n die hiernaast Pê klem liggen". E ffaa8t een stropdas en «'streepjesoverhemd, zorgvuldig aan een jaags cognacje. Bij z'n er aan boord heeft hij metd deo-b aktie; op de chem. vanh Vand weer DoorP VOOR bers(3( Geertr voorbi, is nog voegt 1 als m( rechtb; houdt, maken

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 4