DE STEM
I^KIIDE ST
DE AMBASSADEUR
GELOOFT ECHT DAT
ZIJN LAND ER
BETER OP WORDT
Afzien
Europa demonstranten rond om hun afkeer te uiten
over apartheid en tegelijk te pleiten vóór vrijlating van
Nelson Mandela, de al jaren in het gevang zittende lei
der van het verboden ANC. Ambassadeur Quint van
Zuidafrika toonde zich aan de vooravond van deze
manifestaties bereid zijn visie te geven over apartheid.
„Ik heb met succes tegen apartheid oppositie ge
voerd; zonder één bom te leggen," zei dr. Quint tegen
onze redacteur Jan Greyn, die voor deze gelegenheid
de aangeboden koffie maar zwart dronk. Een interview
met een kleurling die zich achter Botha schaarde.
Lastig
Berichten
Historie
Onfris
Demonstratie
Film
VAN VELZEN
Achttien jaar oud
leen uit verhalen,
valt, studeert ze bl
teit, maar dat lukt
Najib Mounzer. El|
kapper van de wi
Bayrut. Hij is weg
werk en woont ni
veis buiten de stal
der studeren. In
jib geen partij wil
bescherming, mi
slangenkuil die Lik
teit in Delft biedt
jaar. Maar die kat
hebben dat geld
gestart, onderstel
de kerken en de
want Zeina komt
We krijgen het
zwaar. Twee we
ken voetbal, drie
weken Tour en, na een welver
diende vakantie in augustus,
het massaal banket der Olym
pische Spelen. Gekroond met
mijn uit Milaan geïmporteerde
rasta-pet, die ik draag als eer
betoon aan de Zwarte Tulp, zal
ik de verrichtingen van de on
zen op de televisie gaan volgen.
Er staan grote beproevingen
voor de deur, maar als we be
reid zijn zwaar af te zien en
diep in de reserves te tasten en
ons door kleine tegenslagen
we komen met goud beslagen
uit Seoel. Als we maar bereid
zijn af te zien. De eminente
Erik Breukink heeft op de
Passo di Gavia in de Giro d'I-
talia laten zien hoe het moet.
Het was een bittere tocht door
een bevroren hel van Dante. Er
was regen, modder, mist,
sneeuw en ijs in een angstaan
jagend landschap. Harde, door
slavenarbeid op de weg gelou
terde mannen zaten met han
gende koppen in hun zadels te
huilen in dit Nova Zembla van
de wielersport. Sommigen rie
pen om hun moeder.
In dit wrede décor voerde
Erik de Noorman een waar
schrikbewind. Johan van der
Velde moest ruim een half uur
in een auto bijkomen voordat
hij de Gavia kon afstrompelen
en zijn tanden klapperden zo
luid dat het leek alsof er grind
werd gestort. Teuntje van Vliet
was bij de aankomst zo stijf als
een diepgevroren stokvis. Hij
had het benul niet meer om on
der een warme douche te gaan
staan maar kroop in zijn kled
dernatte rennerpak zijn hotel
bed in, dat gedurende een klein
uur stond te trillen als een
'dorsmachine. Er was enorm af
gezien. Het was, zo zeiden de
zwakke broeders, die geen pijn
willen lijden voor het zoet van
de overwinning, onverantwoor
delijk. En wat zei Erik na de
helse tocht? „Onverantwoorde
lijk? Er zijn toch geen doden
gevallen?" Juist. Hier spreekt
een man die bereid is een over
winning weg te sleuren uit de
kaken van de dood.
Wat afzien precies is hoor ik
vaak in café de Sport, waar
mannen zitten die de Adelaar
van Toledo, Frederico Baha-
montes, nog hebben zien fiet-
sen. Die Charly Gaul, de Engel
van het Hooggebergte, over de
Alpen hebben gesleept of aan
het wiel gezeten hebben van de
Stier van Sint Willebrord, die
38 jaar geleden een ravijn ind-
onderde en na een val van 70
meter kon constateren dat zelfs
zijn horloge nog liep. In deze
gewijde hal kun je vernemen
wie in de voetbalgeschiedenis
bij het nemen van een penalty
de lat doormidden heeft ge
schoten.
In dit café der vergeten ve
detten hoor je hoe Leentje
Vente de bal voortrok en hoe
Beppie Bakhuys de bal met een
snoeksprong in het doel kopte.
Hoe Leo Halle een leeuwekop
opzette toen we in de interland
tegen België met 9-1 voorston
den. Ze weten wat afzien is en
krijgen tranen in de ogen als ze,
geteisterd door uitgesleten rug
gen, het glas naar de lippen tor
sen. Afzien is een kunst. Mooi
afzien kon Joop Zoetemelk. Hij
zat dan, met zo'n scheef kop-
pie, te kijken alsof ze hem net
hadden gewurgd, zo verklaarde
een grijsaard die nog met den
Bras heeft gereden. Beroemd is
het verhaal van de Belg die in
de Tour door steenpuisten aan
de bil werd gekweld en net zo
lang aan zijn zadel sneed dat er
geen gram leer meer aanzat.
Die man heeft drie dagen
lang „en danseuse" gefietst. La
ter, tijdens een bloedhete Pyre-
neëenrit, werd hij geteisterd
door hevige kiespijn. Hij was
bang van tandartsen en toen
men hem in de volgauto s
hoorde brullen als een gewonde
stier kwam een mecanicien hem
tehulp met een tang, waarmee
de Belg eigenhandig drie kiezen
trok tijdens een afdaling. Hop
pa! Gól! Bingo. We kunnen
alle prijzen winnen in de ko
mende weken, mits we bereid
zijn om echt af te zien en uit dt
bol te treden.
Zelna Mounzer wil gra
werk kunnen stellen om
Van hoop op een toekomt
V
Door Jan Greyn
Hij is teleurgesteld in voormannen als
dominee Beyers Naudé en bisschop Tu
tu, omdat ze geweld een middel vinden
om van de apartheid in Zuidafrika af te
komen. Hij heeft respect voor de al jaren
gevangen zittende oud-leider van de
ANC, de verboden beweging. „Zei Nel
son Mandela maar dat hij niets meer met
geweld te maken wil hebben. Had hij dat
maar al eerder gezegd; dan had hij veel
kunnen betekenen voor de hervormings
beweging."
Dr. Frank Quint (67) is bijna twee jaar
ambassadeur in Den Haag namens presi
dent Pieter Botha, al vindt hij zich meer
vertegenwoordiger van de staat Zuidafri
ka. Dat lijkt op het eerste gehoor een
klein onderscheid, maar aangezien Quint
zelf kleurling is en lid van de arbeiders
partij - een iets minder rechtse partij
dan de Nasionale Party van de president
- is het verschil van fundamentele aard.
Quint ondervond de apartheid in zijn
jonge jaren aan den lijve. Of zoals hijzelf
zegt: „Ik stond bij wijze van spreken aan
de andere kant van de zweep dan Botha;
ik kreeg de klappen."
Het klinkt enigszins tweeslachtig uit
de mond van de ambassadeur. Hij be
tuigt zijn sympathie voor acties tegen
apartheid, maar hij is de vertegenwoor
diger van een staat waar de apartheid
nog welig tiert. Hij nuanceert dat naar
stig en wijst op de verbeteringen die er
optraden voor kleurlingen en zwarten
sinds de Tweede Wereldoorlog. „Nie
mand kan ontkennen dat er verbeterin
gen zijn, dat we op weg zijn naar een
staat waarin rassenverschillen onbelang
rijk zijn. Dat proces lijkt op de pere
strojka van Gorbatsjov. Maar Gorbats-
jov oogst meer sympathie dan Botha. Is
dat niet vreemd?"
Quint - nakomeling van gemengd huwe
lijk, „maar ik heb daar geen navorsing
naar gedaan" - ziet een belangrijke func
tie voor zich weggelegd in het toch voor
Zuidafrika 'lastige' Nederland. De kwa
lificatie 'lastig' zal niemand uit zijn
mond horen, alleen de beleefde constate
ring dat Nederlanders misschien wat al
„Geweld Is op generlei wijze goed te praten. Ook niet van de regering. Maar
voor de orde Is dat nodig. En zonder orde Is er nooit vrijheid. Dat kan niet.
„Niemand kan ontkennen dat er verbeteringen zijn, dat we op weg zijn naar een staat waarin rassenverschillen onbelangrijk zijn. Dat proces
lijkt op de perestrojka van Gorbatsjov. Maar Gorbatsjov oogst meer sympathie dan Botha. Is dat niet vreemd?"
Zuidafrika's 'perestrojka'
te makkelijk vergeten dat ze zelf ook ja
renlang voor hun democratie hebben
moeten vechten. „En waarom moet het
dan elders in een paar jaartjes?"
Kleurlingen kunnen in Zuidafrika mee
doen aan het democratische spel, waar
van de regels door de blanken zijn vast
gesteld. Kleurlingen hebben dan ook een
afzonderlijk kamer. En kleurlingen die
zich conformeren aan het regiem Botha
kunnen rekenen op interessante posten.
Zoals Quint die een bekend man is in
Zuidafrika vanwege zijn verdiensten op
het gebied van onderwijs voor kleurlin
gen. Quint ziet zijn medewerking aan het
regiem als een mogelijkheid om de apart
heid helemaal te verdrijven - zonder ge
weld.
Niet iedere kleurling stond te juichen
toen een hunner werd benoemd tot am
bassadeur in Den Haag. Quint was de
tweede gekleurde ambassadeur van
Zuidafrika, eerder werd de Indiër profes
sor Ranchod benoemd in Brussel. Me
nigeen beschouwde de benoeming van
Quint als een versluierend teken voor de
buitenwereld hoe goed Botha het meent
met het afschaffen van de rassenverschil
len. De benoeming zou de indruk moe
ten geven dat er hervormingen plaats
hebben.
In de praktijk schiet het niet erg op in
Zuidafrika, getuige trieste berichten over
doden, martelingen, censuur, verboden
op vergadering, onderdrukte stakingen,
onduidelijke berechtingen, arrestaties
van kleine kinderen en andere schendin
gen van mensenrechten. Dat is toch gru
welijk?
Quint beaamt dat, maar draait de rol
len direct om. Zoals hij zo vaak zal doen.
„Is het dan niet gruwelijk dat kinderen
van vijf, zes jaar worden gebruikt om
bommen te plaatsen? Geweld is op ge
nerlei wijze goed te praten. Ook niet van
de regering. Maar voor de orde is dat no
dig. En zonder orde is er nooit vrijheid.
Dat kan niet."
De Zuidafrikaanse ambassadeur zetelt
in een riant pand aan de Haagse Wasse-
naarseweg. Het pand wordt voortdurend
bespied door talloze camera's. Als zich
weer eens demonstranten melden om
hun grieven te uiten over de gevangen
schap van Mandela, voegt zich steeds
een politiebusje van de Haagse politie bij
hen; om een oogje in het zeil te houden.
Vanwege de voortdurende protestreeks
staan ook altijd dranghekken opgesteld
voor de kanselarij.
Binnen in de pompeus ogende ambas
sade heerst een serene rust, dubbele
beglazing houdt het verkeersgeluid bui
ten. Af en toe zwaait een deur met een
lichte piep open, maar alleen als dat een
bewaker achter een monitor goeddunkt.
Of een gekwalificeerde passant tikt een
geheim cijfer in om de deur zelf open te
krijgen. De ambassadeur zelf zetelt - en
kele gangen verder - in een ruime, maar
saaie en sobere kamer. Een Zuidafri
kaanse ambassadeur is geen geliefd per
soon in Nederland, zodat hij noodge
dwongen vele uren in afzondering moet
doorbrengen.
Zou Quint daarom niet meer hebben
kunnen betekenen in Zuidafrika in
plaats van in Den Haag? De apartheid
kan misschien toch beter bij de wortel
worden aangepakt. Dat vindt Quint niet,
dan onderschatten wij zijn functie. „Ik
heb een goed inzicht in de Zuidafri
kaanse problemen en kan ze daarom ook
goed bij Nederland overbrengen. En Ne
derland neemt natuurlijk toch een bij
zondere positie in ten opzichte van Zuid
afrika, vanuit de historie, maar nu ook
nog."
De ambassadeur spreekt consequent
over de Zuidafrikaanse 'perestrojka'. Hij
meent dat Zuidafrika eenzelfde proces
van hervorming doormaakt als Rusland.
Al lijkt Botha niet dezelfde voortrekkers
rol te hebben als Gorbatsjov. Quint con
stateert dat de wereld buiten Zuidafrika
nogal een eenzijdige kijk heeft op zijn
land. „Dat komt omdat velen niet begrij
pen hoe het in elkaar zit. Je kunt de hui
dige situatie niet loszien van het verle
den."
De laatste opmerking kan in Nederland
makkelijk als kritiek worden opgevat.
Uitgeweken Nederlanders - de boeren -
hebben in Zuidafrika niet zo'n frisse rol
gespeeld. Apartheid is niet voor niets een
buitengewoon Nederlands klinkend
woord. Quint Iaat zich er niet over uit;
dat doet een ambassadeur niet die gast
vrijheid geniet.
Een partijgenoot van Quint, minister
Hendriksen, ook een prominent lid van
de (gekleurde) Arbeidspartij, stapte niet
zolang geleden parmantig een strand op
dat enkel 'vir blankes' was. Hendriksen
liet zich vergezellen van nogal wat gelijk
gezinden en van de internationale pers.
Quint zegt ook opgetogen te zijn over
deze daad, simpelweg omdat het onzin is
aparte plaatsen aan te wijzen voor blan
ken of zwarten. Hendriksen moest echter
onder druk van de grote baas, Botha
zelf, later toegeven onverantwoordelijk
te hebben gehandeld.
De ambassadeur zegt algemeen verzet
tegen het apartheidsbeleid toe te juichen.
Hij heeft begrip voor de grote demon
straties in diverse Europese hoofdsteden
en de manifestatie in Londen tegen de
gevangenschap van Mandela. Maar er
moet iets worden bijverteld: „Natuurlijk
moet Mandela vrij. Maar dat kan alleen
als hij het geweld afwijst, als hij afstand
neemt van het geweld dat het ANC
preekt. Daar hoop ik op."
De demonstranten vandaag zullen een
wat andere opvatting daarover hebben.
Vele mensen die zich inspannen om de
apartheid Zuidafrika uit te krijgen, ver
gelijken de toestand in dat land met de
bezetting van Nederland tussen 1940 en
1945. Die vergelijking gaat volgens
Quint helemaal mank.
„De Duitse bezetter streefde er hele
maal niet naar om alle mensen uiteinde
lijk gelijk te behandelen. Alleen als ariër
stelde je wat voor. En het is niet zo dat je
alleen als blanke wat voorstelt in Zuid
afrika. Sommige blanken, misschien ook
mensen van de Nasionale Party van Bo
tha denken dat wellicht. Maar het gaat
de goede kant uit, een situatie zonder
apartheid."
Ooit was Quint een sympathisant aan
hanger van het Afrikaans Nationaal
Congres, het ANC dat inmiddels in
Zuidafrika als staatsgevaarlijk wordt ge
kenschetst. „Het ANC was in het begin
ook voor de perestrojka, de herstructure
ring van de maatschappij. Maar al snel
werd naar de wapens gegrepen. Terwijl
zo'n proces moet groeien, mensen moe
ten er ook aan wennen."
Inmiddels heeft de Zuidafrikaanse re
gering een wet in voorbereiding waarin
het hele buitenland wordt verboden geld
te geven aan oppositiepartijen. „Die wet
is er nog niet door, hoor. Maar het is nu
eenmaal zo dat geld van buiten, en we
spreken over miljoenen, gebruikt word!
om wapens en munitie aan te schaffen,
Als er geld komt dat aantoonbaar wordt
gebruikt voor de hervorming, heeft dt
regering daar heus geen bezwaar tegen."
Quint vindt dat bestrijders van dt
apartheid te vaak hun ongeduld latei
omslaan in geweld. „Als je naar de ge
schiedenis kijkt, zie je dat de Zuidafri
kaanse staat in vijftig jaar veranderdt
van een oer-conservatieve staat met aris
tocratische trekjes in een aangepast!
staat die van de rassenverschillen afwil
Maar wie ziet dat?"
Hij volgt met argusogen - en anders
zijn medewerkers wel - wat er in de Ne
derlandse media verschijnt over hun va
derland of wat er in het parlement wordl
besproken over Zuidafrika. Tegenovei
groot respect voor minister Van dei
Broek met diens gematigde opstelling
vormde Quint an snel kritische noten
aan de adres van 'links', een politieke
richting die hem onder alle omstandighe
den een vieze smaak in de mond geeft.
Alle beelden over Zuidafrika wordei
- soms letterlijk - met een loep beziel.
Een film als Cry Freedom over anti
apartheidsstrijder Steve Biko die in eei
politiecel de dood vond, is volgens Q
'een schande'. Niet omdat de apartheid
aan de kaak wordt gesteld, maar omdal
de rol van Steve Biko niet tot zijn recht
komt. Quint hoont de schrijver van hel
boek - dat als script diende - die alleen
maar eigen roem zocht; een nieuw voor
beeld van omdraaiing van feiten.
Het verbaast Quint dat zoveel Nederlan
ders de film gingen zien. „De kaartjes
waren toch niet gratis", vraagt hij cy
nisch. Nee, maar dat wist hij wel. Quint
weet trouwens opvallend veel - „Ik las
recensies" - over de inhoud van de dooi
hem vermaledijde film die overigens bin
nenkort ongecensureerd te zien zal zijl
in de bisocopen van Zuidafrika.
Het zit dr. Frank Quint dwars
Gorbatsjov meer sympathie oogst danri'
Zuidafrikaanse leider. Herhaaldelijt
komt hij erop terug. „En waarom wor
den Russische sporters overal ter wereld
aangemoedigd mee te doen aan evene
menten, terwijl onze sporters overal
boycot worden. Botha krijgt stank voor
dank."
niet uit het veld laten slaan,
dan kunnen grote triomfen ons
ten deel vallen. We worden
voetbalkampioen van Europa.
We gaan de Tour winnen. En
Door Paul de Schlfl
„Ja mamma, als er Holla
komen, ontvang je ze vriend
ze uitgebreid verslag van d<
de angst, van het geweld
steeds maar moeten vluchtei
gezien hoe we in Bayrut een
vakeerden. Het komt in
krant en op de televisie,
dat de kapperszaak beschi]
pappa geen werk meer he
doet Holland voor jou, ma
je gezin, voor onsWij
Hollanders".
De laatste brief draagt
pel Pittsburgh. Een kennis
Els die naar de VS moest 1
op de post gedaan. Dat is da
De rechtstreekse postverbi
Bayrut werken niet.
In die brief beschrijft Els
kinderen over de situatie
kinderen hebben gehoord I
der altijd aan bezoekers uit
verteld over de verschrikki
Libanese burgeroorlog. Nu
haar gezin in de probleme
kan niet meer werken. H
kunnen niet verder studerej
ven al die meelevende men
gen die kinderen zich verbitj
Het is allemaal zo mooi be