s
p
E
'O
c
I
F
I
E
K
Snelweg een stuk veiliger
Wellicht vervolg op campagne
p Teater
'opper'
JM
DE STEM
ïst speelt
Veere
CAMPAGNE VOOR 1 20 KILOMETER GROOT SUCCES
De campagne om autorijdend Nederland te bewegen niet harder te rijden dan 120 kilometer per uur
lijkt voorlopig gelukt. Een maand na de invoering van de maximum snelheidsgrens is het rustiger ge
worden op de snelwegen. De automobilist houdt zich wonderwel aan de regels. De reclamemakers
die het 'produkt 120-kilometer' aan het volk hebben verkocht, kunnen de champagne opentrekken.
Maar hoe lang nog worden al die rechtervoeten in toom gehouden? En hoe lang nog houdt de politie
de kostbare verscherpte controle vol? De Stem reed een dagje mee met een Porsche van de Rijkspoli
tie. Een gesprek over de noodzaak van langzamer rijden.
Snelheid tijdens dat praatje: 180 kilometer per uur.
VRIJDAG 10 JUN11988
w.
,3,5
de
t 63
W.
ho-
>nge
G.
me-
i de
me-
:>nge
den
Tote-
ders
ie en
I. Sj.
^len.
279
1. J.
C.
6. J.
[et 70
en 5.
ste plaat liet verschijnen,
ruit daarin de hoofdrol
is een bekend concert,
t biedt de solist alle moge-
dieden om zijn techniek
i toon te spreiden. De mu-
<k is een goede weerspiege.
,g van de aard van Noorwe-
n, het geboorteland van
rieg; aan de ene kant droef,
estig, aan de andere vrolijk
l onbezorgd.
Tot slot speelt het Zeeuws
rkest de Negende symfonie
in Antonin Dvorak, 'Uit de
Teuwe wereld'. Het stuk
ikt de tegenstrijdige erva-
gen uit van een Europeaan
ie aan het eind van de ne-
jntiende eeuw in Amerika
ras. Dvorak was onder de in-
[ruk van de grote vormen,
lie de maatschappij had aan-
enomen, maar was ook bang
,at de mens zich in zo'n we-
eld tot eenzaamheid veroor-
Peelde.
Hetzelfde concert speelt het
ieeuws Orkest 25 juni in de
irote Kerk van Veere. Kaar-
en kosten vijftien gulden,
Het concert in Goes is tevens
ie slotmanifestatie van de
jinnenstadfeesten in samen-
werking met de Culturele
taad van Goes. De aanvang
3 telkens 20.00 uur.
lachen maar het toneel is zeer
geschikt om de lachende vin
ger op de wond te leggen. Wi-
lequet zet een levensecht per
sonage neer. In het EWT op
10, 11 en 12 juni. Aanvang
20.30 uur.
In dezelfde zaal is een week
later teater Jonathan te gast
met een comedie van Dimitri
I Frenkel Frank. Eerder dit
seizoen had de productie 'In
de holte van je arm' veel suc
ces. Nu pakt de groep uit met
het luchthartige spel 'Bed
den'. Speeldagen 17, 18 en 19
juni. Aanvang eveneens 20.30
uur.
renbeurs, bejaardenschieting, 20
schutters: beide hoge vogels: J.
Bos, Soranus 2; eerste zijvogel en
grootste aantal (8) F. Ossewaar-
de, Doel naar Hoger; tweede zij
vogel: I. Helmstrijd, Juliana;
derde zijvogel: J. Rijk, Concor-
dia; vierde zij vogel: C. Stoutha-
mer, Edele Handboog; vliegende
vogel: Ch. Korstanje, Doel naar
Hoger. De volgende schieting is
dinsdag 21 juni.
J. Huigh, 2. E. de Wever, 3. J. de
Poorter.
Hoop Biervliet, 400 jonge duiven,
1,207,66 mpm: 1 en 6. C. van Be-
Iois, 2 en 5. J. Moens, 3 en 10. A.
Pijcke, 4. M. Brevet, 7. C. de Regt-
Bracke, 8 en 9. H. de Dobbelaere
en dochter. Met 75 oude duiven,
1215,3 mpm: 1 en 3. M. de Dobbe
laere, 2 en 4. M. Deveneyns, 5. P.
Weeda.
De Eendracht Terneuzen, 608
jonge duiven 1209,77 mpm: 1. R
Bentz, 2. C. van Leeuwen, 3. J.
den Hamer, 4,6 en 10. Joh. Zegers,
5. A. Arens, 7. J.B. Doorns, 8. D. de
Smet, 9. Jac. den Exter. Met 149
oude duiven, 1223,657 mpm: 1,4en
5. Joh. Zegers, 2 en 3. R de
Schoolmeester.
De Reisduif Sluiskil, 323 jonge
duiven, 1197,46 mpm: 1. combina
tie Feber-Bracke, 2,3 en 10. J. Da-
ne, 4 en 9. A Bouchaut en zoon, 5.
combinatie Klerck-Dhaene, 6.
Picavet, 7. J. van Avermaete en
zoon, 8. combinatie Lockefeer-
Van de Wege.
Eerlijk Vreest Niemand Stoppel
dijk, 465 oude duiven, 12ÏM
mpm: 1 en 5. J. Boeijkens, 2. R
Duerinck, 3. J. en W. van Belle, 4.
Th. Pauwels.
Moet Moed Vooruit Boschkapel-
le, 365 jonge duiven, 1213,37 mpnj-
1. C. Dobbelaar, 2,3,5,6,7 en 9.
Dobbelaar, 4. Th. Lambert, 8 en
10. C. de Cock. Met 532 oude du>-
vewn, 1221,56 mpm: 1 en 2. D*
Dobbelaar, 3 en 4. L. Kerkhaert,
ö.J.de Rijk.
Verwachting Axel, 377 jonge dui
ven, 1176,8 mpm: 1 en 2. J. en J*
Nolet, 3. M. Klaassen, 4. P. van»
Veke, 5. C. de Poorter, 6. LipliJjJ
Steel, 7,8 en 9. J. Verschuren, J#
H. Koekkoek. Met 56 oude dui
ven, 1209,4 mpm: 1. P. de Poorter,
2 en 4. J. Giele, 3. A. Verschuren,
5. P. de Bakker.
De Reisduif Philippine, 488 jonge
duiven, 1198,32 mpm: 1,4 en 6. A-
Buijze, 2 en 10. A. Rammeloo, 3pfi
en 9. O. Haers, 7. J. Verstelle. Me
110 oude duiven, 1199,85 mpm: 1
en 5. A. Rammeloo, 2. A Buijze»
A. van de Bossche, 4. Roegiesi*
Visser. /fa
De Vrede Sas van Gent, 122 jonge
duiven, 1155,2 mpm: 1. combina
tie Elegeert, 2. R. de Grof, 3.
Goethals, 4. L. Berkelaar, 5 en
A. Gerritse en zoon, 6,7 en 9.
Goossen, 10. P. Kox. Met 20 ou#
duiven, 1129,66 mpm: 1. M. ^3»
Lent, 2. A Gerritse en zoon, 3.
Freijser.
Volharding Westdorpe, 155 jon#
duiven, 1179,05 mpm: 1,2,3 en*
René Kwikkelberghe, 4 en 7. Pa
trick Kwikkelberghe, 5,8 en 9.
Baecke, 10. C. van Acker. Met o
oude duiven, 1230,82 mpm: 1.
Baecke, 2 en 3. A de Krijge^-.
Ed de Smet, 5. C. van Acker. Me»
57 jaarlingen, 1230,82 mpm:
Baecke, 2,3,4 en 5. A. Rombout.
Eendracht Maakt Macht Tern®1*
zen, vanuit Chartres, 119 dujy^j
1552,53 mpm: 1. P. Zegers, 2.
Jonge, 3 en 10. De Bruijne-^
gers, 4,5,6,7 en 9. W. van Hoeve,
A. van Hoeve.
Door Cees Maas
ok op onze dienst
heeft de campagne
effect gehad,' zegt
Frank Taalman en hij stuurt de Por
sche met een snelheid van 190 kilo
meter per uur de Drechttunnel in.
Het 'tunneleffect' noemen ze dat bij
het steunpunt Breda van de Alge
mene Verkeersdienst Rijkspolitie
(AVD). Moet je een keer meemaken.
De ervaring is verpletterend. In de
open sportwagen bonkt het geluid
van het ondergrondse verkeer in rol
lende echo's op het trommelvlies, de
tunnelwanden zijn één streep grijs,
onderbroken door felle flitsen van de
lichtbakken. De hoge snelheid maakt
dat de tunnel in luttele seconden ge
nomen wordt. Daglicht - een heftige
flits door de tijd-en opnieuw dag
licht. Zo ongeveer. Versterkt nog
door de flauwe helling aan het eind
van de tunnel die bij deze snelheid
een wee gevoel in de maag achter
laat. De kick van het tunneleffect.
Een welbekend verzetje voor de Por-
schegroep van de AVD-Breda.
Kort na de tunnel tempert Taal
man de snelheid tot een gezapige
130, de gebruikelijke surveillance
snelheid. De tunnel was maar een
geintje. De Porsche kan loeihard, en
dat wilde hij best even demonstre
ren, maar wat hij eigenlijk bedoelde
is dat ook de politiemensen gepakt
zijn door de campagne waarmee de
overheid de invoering van 120 kilo
meter per uur als uiterst maximum
introduceerde. Tijdens de hele rit,
hoe hard het soms ook gaat, be
kruipt de gast geen moment een ge
voel van onveiligheid. Taalman, een
zeer ervaren rij-instructeur, rijdt be
ter en veiliger met 180 kilometer per
uur, dan sommige anderen die 100
rijden.
PSYCHOLOGISCH
De nieuwe maximum-snelheid. Wat
de overheid wil bereiken, is niet zo
zeer dat de autorijders gehoorzaam
onder die bovengrens blijven uit
angst voor verscherpte controle,
nee, de overheid doet een psycholo
gische aanval, op het geweten van
de automobilist. De staat wil een
massale gedragsverandering be
werkstelligen. Want over tien maan
den, als de politie allang al weer met
meer prioriteiten dan alleen de snel
heidscontrole bezig is, moet het rus
tig blijven op de Nederlandse wegen,
redeneert de minister. De macho van
toen die alles uit zijn snelle BMW
haalde is de aso van nu, dat moet er
worden ingepompt. De sociale con
trole op de snelweg lijkt aardig wat
vruchten af te werpen.
Groepscommandant J. ten Cate
van de AVD-Breda: „Ik hoor zelden
meer op feestjes van die opschep-
persverhalen. Net als met alcohol
lijkt het of de massa dergelijk gedrag
niet meer pikt. Dat is zonneklaar een
effect van de campagne."
Taalman: „Echt hard rijden wordt
meer en meer gezien als a-sociaal
gedrag. Logisch, want het valt nu
veel meer op als je hard rijdt. Politie-
surveillances, zeker in een Porsche,
rijden vaak erg hard. Dat moeten we
soms wel. Maar ook wij zijn mensen
en onderhevig aan het gedrag op de
snelwegen. Het gevoel van zachter
te moeten, is op veel collega's over
geslagen, dat weet ik." Taalman
vindt het prima. Politie heeft nu een
maal een voorbeeldfunctie, meent
hij.
GENADELOOS
De rit met de Porsche is niet bedoeld
als surveillance. Overtreders worden
wel bekeurd, maar Taalman wil zijn
gast in de praktijk laten zien wat er
veranderd is op de wegen. Zelf is hij
behoorlijk enthousiast. „Wat we nu
al merken, is een totaal veranderd rij
gedrag. In het algemeen wordt er
langzamer gereden. De groep die
vroeger nog regelmatig 130 of 140
kilometer reed is uitgedund, dat zie
je haast niet meer. Wat overblijft, zijn
nog wel die gozers die even tot 185
willen, maar die vallen nu des te
meer op. Die pakken we ook genade
loos aan. Van de groep die net iets
harder reed dan 120, is niet veel
meer over. Daardoor is de gemid
delde snelheid gedaald."
-
'Of Je nu honderd rijdt of honderddertig, het tijdverschil over elk traject is toch nagenoeg nihil'.
Onderzoekcijfers staven zijn woor
den. Het blijkt dat in deze eerste
maand de Nederlandse autosliert
zich met een gemiddelde van 106 ki
lometer per uur heeft voortbewogen.
Voor de invoering van de 120-kilo-
metergrens was dat 111 kilometer.
Nederland rijdt dus 5 kilometer per
uur langzamer. Vrachtwagenverkeer
inbegrepen. Omdat iedereen zich
beter aan het maximum houdt, gaat
het gemiddelde omlaag. Het lijkt een
niemendalletje, vijf kilometer, maar
volgens de AVD zal zelfs de ge
ringste snelheidsvermindering zich
vertalen in veel minder ongevallen
en beduidend minder milieuvervui
ling.
CIJFERS
Ongevallencijfers over de maand mei
zijn nog niet voorhanden en je zou er
toch miet veel aan hebben. Zo'n cij
fer wordt bepaald door snelheid,
maar zeker de toevalsfactor 'weer' is
van doorslaggevendde betekenis.
Regen, sneeuw en mist doen de cij
fers snel stijgen. Mei is een mooie
Frank Taalman achter het stuur. Naast hem Stern-verslaggever Cees Maas.
droge maand geweest en alleen dat
gegeven al staat borg voor relatief
weinig ongevallen. Het effect van de
campagne is slechts over langere
perioden meetbaar.
Maar terug naar de snelweg. Taal
man wijst keer op keer ver vooruit
waar het verkeer opvallend vaak in
groepen op de linker- en rechterrij-
baan samengepakt voortsukkelt. Als
de opvallende Porsche in de buurt
komt, wordt de linkerbaan pas vrijge
maakt. Taalman: „Als je van een ne
gatief effect van de campagne wil
spreken, dan is dit er één. Mensen
gebruiken nu vaker de linkerbaan. Er
wordt duidelijk meer ingehaald, en
het inhalen op zich duurt langer. Wat
de veiligheid niet ten goede komt,
want ongelukken gebeuren het
meest op de linkerbaan."
Het verschijnsel was Ten Cate ook
opgevallen. „Omdat veel hardrijders
verdwenen zijn, durft de groep die
zich toch al aan de maximumsnel
heid hield toen die nog 100 was - en
dat was bepaald geen kleine groep,
hoor - makkelijker naar links. Dan
krijg je dat effect." Ten Cate kondigt
aan dat de surveillanten strenger zul
len gaan toezien op onnodig links rij
den.
VRACHTWAGENS
De tocht met de Porsche duurt van
half acht 's morgens tot half twee 's
middags. Een behoorlijk deel van
Zuid-Nederland is bekeken, het aan
tal geconstateerde snelheidsovertre
dingen bleef beperkt tot één. Een
Belgische vrachtwagenchauffeur
die, ook met de Porsche over een af
stand van meer dan een kilometer in
zijn staart, onverstoorbaar 90 kilo
meter per uur bleet rijden. In zijn
land mag het, maar hier kost het
Het grote offensief dat vier
verschillende ministeries
met hulp van een reclame
bureau hebben ingezet om
de automobilist tot veran
dering van rijgedrag te be
wegen, krijgt wellicht een
vervolg.
Deze maand nog wordt het
effect van de inspanningen
van het reclamebureau De
Graat en Povée bekeken.
Na deze evaluatie zal be
sloten worden of er een
vervolg-campagne moet
worden gevoerd. Voor de
hardleerse groep van auto
mobilisten en om 'het ver-
geet-effect' te voorkomen.
Er zijn In mei en juni tal
van publikaties en recla
mespotjes verschenen om
het 'produkt 120 kilometer'
te lanceren. In de ogen van
de reclamemakers is die
120 kilometer een goed
verkoopbaar produkt. Veel
beter dan de 100 kilometer
van weleer. De filosofie er
achter is dat het nieuwe
maximum een geloofwaar
dige grens is. Vanuit de
gedachte dat de Neder
landse automobilist niet
dom is, hooguit ongedisci
plineerd, maar eigenlijk
niet ongehoorzaam, heeft
men vooral getracht het
'waarom' van de maatregel
over te brengen. Met de
scherpere controle als
stok achter de deur.
Psychologisch zat het
goed in eikaar. Het logo en
de spotjes zijn voorat uit
gebreid gestest. Het recla
mespotje waarin een slag
boom met daarop een bord
'120 kilometer' met kracht
naar beneden valt, deed
sommigen van een testpa
nel aan het geluid van een
dichtslaande celdeur den
ken. En de gedachten-
sprong van celdeur naar
gevangenisstraf is licht te
maken. Het onderzoek
wees overigens ook uit dat
de meeste automobilisten
van mening zijn dat de
groep die 140 en harder
rijdt, genist streng aange
pakt mag worden.
De politie speelt het psy
chologische spelletje mee
door zo veel mogelijk over
treders opvallend aan te
houden. Dan vangen ze
twee vliegen in één klap:
de hardrijders worden ge
pakt en de andere wegge
bruikers worden nog eens
gewaarschuwd.
De campagne heeft tot
nu toe 1,3 miljoen gulden
gekost, maar de resultaten
lijken bevredigend. Maar
er wordt niet te vroeg
hoera geroepen. Immers,
het voorbeeld van de ge
flopte anti-alcoholcam
pagne die ook zo succes
vol begon, is nog niet zo
oud. Kort na de start van
die campagne durfde
haast niemand nog met
drank op achter het stuur,
mede door de sociale con
trole. Alcoholcontroles wij
zen uit dat men het nu alle
maal weer bijna is verge
ten. De bedenkers van de
120-campagne vinden
mede daarom een vervolg
of herhaling onontbeerlijk.
WEKELIJKSE CONSUMENTENBIJLAGE. EINDREDACTIE HEIN SLUIJTER, VORMGEVING AD COUWENBERGH.
hem, of zijn baas, vijftig gulden.
En dan zijn er nog de automobilis
ten die maar een klein beetje te hard
reden. Bij het naderen van de Por
sche lieten ze verschrikt het gas los
om af te zakken tot onder het toege
stane maximum. Taalman verkneu
kelt zich bij elk wolkje uitlaatgas,
want zo kun je zien dat het gaspe
daal wordt losgelaten. „Ze voelen
zich soms te groot om te remmen,
want dan flitsen die remlichten op,
dus laten ze het gas los en denken
dat niemand het ziet dat ze toch
bang zijn voor een bon."
STAGNATIES
Wat duidelijk blijkt, is dat er zich op
de snelwegen twee groepen voertui
gen onafhankelijk van elkaar voort
bewegen. De sliert personenauto's
rijdt tussen de 100 en 120, en de
vrachtwagen, die nu angstvallig niet
meer dan 84 kilometer per uur rijden.
Want harder kost een bekeuring.
Voor de invoering van de nieuwe
maximumsnelheid mochten de
vrachtwagens oogluikend 90 rijden
terwijl het gros van de personenau
to's gemiddeld 110 reed. Daartussen
zit een verschil van 20 kilometer. Na
de eerste mei is dat snelheidsver-
schil verdubbeld, en dat kan de raar
ste stagnaties opleveren.
Taalman: „Een ander nadelig ef
fect van de maatregel. Tussen 80 en
120 zit 40 kilometer verschil. Dit
houdt in dat de stroom personenau
to's meer moet afremmen als op de
rechterbaan een vrachtwagen voor
de bumper opduikt." Hij wijst naar
rechts, waar juist de remlichten van
drie personenauto's opgloeien. Ze
voegen zich achter een lange ver
huiswagen en rijden ineens 30 of 40
kilometer langzamer. Dit soort voor
vallen, filosofeert Taalman, kunnen
tot ongewenste reacties en stagna
ties lijden. En je ziet het meer op de
weg, dan voor de eerste mei. Alles
afwegend vindt hij de invoering van
de maximumsnelheid en de merk
bare gevolgen daarvan op de snel
wegen, toch een groot succes. De
enkele nadelen wegen in zijn ogen
niet op tegen de vele voordelen. „De
snelweg is veiliger geworden," luidt
zijn conclusie.
SPROOKJES
Daar is ook zijn groepscommandant
J. ten Cate het volledig mee eens.
Zijn zorg is alleen: hoe lang blijft het
nog zo? Moet de politie blijvend ver
scherpt toezien om dat betere rijge
drag te laten voortbestaan, of is dat
na verloop van tijd niet meer nodig
omdat de Nederlandse automobilist
voorgoed bekeerd is? Ten Cate: „Ik
geloof niet in sprookjes, dus veel zal
er nog moeten gebeuren om het op
de snelweg zo te houden. Maar hoe,
dat is de vraag. De maatregel is ons
opgelegd en wij zijn het er mee eens.
Maar het vergt bijzonder veel inzet.
We moeten andere dingen laten va
ren om die snelheidscontroles te
kunnen doen. Autogordels bijvoor
beeld en alcohol, twee andere priori
teiten van ons, daar komen we ge
woon minder aan toe. Dat kan niet
eeuwig duren."
Ten Cate put hoop uit de mogelijk
heid dat de rustigere snelweg de
automobilist zodanig zal bevallen dat
het verbeterd gedrag blijft. „Ik hoor
nu van mensen dat ze uitgeruster op
hun werk komen. Ze jakkeren niet
meer zo voort. En laten we eerlijk
wezen: of je nu 100 rijdt of 130 kilo
meter per uur, hef tijdverschil over
elk traject is toch nagenoeg nihil?
Heus, het maakt nauwelijks wat uit in
tijd, en de mensen beginnen dat te
beseffen."
HOOP
Een andere bron van hoop voor Ten
Cate zijn de ontwikkelingen in de
auto-industrie zelf. Auto's worden
veiliger met meer electronica. Er ko
men boord-computers met route
systemen en voorzieningen zoals de
zogeheten cruise-control. Dat ding
kan werken als een thermostaat voor
snelheid. Of de auto's in de fabriek
zo afstellen dat ze niet harder kun
nen dan een bepaald maximum. Ten
Cate ziet er wel brood in. „We zijn nu
aardig op de goede weg, en dat moet
zo blijven. Maar met bekeuringen uit
delen alleen, red je het niet. Dat is
duidelijk."
FOTO'S
DE STEM/
BEN
STEFFEN
■■I
