Museum voor publiek 'open als een warenhuis'
Raad van Kerken start met Pinksteren 'Conciliair Proces'
examens
VEEL onde:
even._
UITBLAZEN
Batterij zit meisjes
bij natuurkunde tegen
beurzen op drift
Wat is
de norm?
BRANDPUNT IS GERICHT OP DE EERSTE NEDERLANDSE KERKENDAG IN 1989
Van den Nieu>
koopt enkele b
iDESTEMCOMr
DESTEM ACHTERGROND ZATERDAG 21 ME11988
WIM KOCK
_DE STEM-
Vwo
Havo
Lbo/mavo
TEM BINNENLAN
UTRECHT (ANP) - Veel m
baan solliciteren, krijgen noo
over de afhandeling van de s<
Vrouwelijke
korporaals
probleem
DE redactieruimte
van een krant onder
scheidt zich van alle
andere soorten kantoren
door de slordige chaos die
er heerst. Dat komt omdat
journalisten geen kantoor-
discipline kennen. Die is
hen, zo hebben generaties
van redactiechefs ervaren, ook
niet bij te brengen (godzij
dank). Journalisten zetten
nooit een naslagwerk terug op
zijn plaats. Woordenboeken
zijn binnen een half jaar hun
ruggen kwijt en vallen vervol
gens langzaam in stukken. Het
lijkt wel of journalisten balpen
nen vreten. Bij de technische
dienst kunnen de monteurs aan
een ter reparatie aangeboden
terminal of toetsenbord in één
oogopslag zien of het apparaat
van de redactie komt of van
een van de andere afdelingen.
Die van de redactie zijn zelden
stuk. Alleen maar sterk ver
vuild. Tabaksas, tabaksdraad
jes, opgedroogde koffie,
broodkruimels.
Het verbruik van schrijfge
rei is zeer hoog. Balpennen, fi-
neliners, viltstiften en potloden.
Dit hoge en vooral ook noncha
lante verbruik vergt een grote
voorraad en die zorgt er weer
voor dat niemand de moeite
neemt een zoek geraakte pen of
stift te zoeken. Je pakt gewoon
weer een nieuwe. Waar de zoek
geraakten blijven is een raadsel.
Het is ook gemakkelijk om je
voorraad schrijfgerei thuis op
peil te houden. Daar zit een
rechtvaardig aspect aan want
journalisten werken vaak ook
thuis, maar hier begint de grens
tussen zakelijk en particulier
balpengebruik natuurlijk snel
te vervagen. Welnu, die parti
culiere balpennen uit de be
drijfsvoorraad (denk hierbij
vooral niet aan Parkers, Shaef-
fers of Papermates) is dat ge
stolen goed? Of is het een kwes
tie van: wie appelen vaart die
appelen eet?
Ik vraag het maar even om
dat het er op begint te lijken
dat de kleine criminaliteit, waar
we de laatste tijd de mond van
vol hebben, door de hele sa
menleving aan het woekeren is.
Het wordt tijd dat u en ik ons
ook eens afvragen of we zelf
wel zuiver op de graat zijn.
Waar begint criminaliteit pre
cies? Bij de van het werk mee
genomen Bic? In elk geval ben
je de,.grens voorbij wanneer je
na een inbraak bij de verzeke-
stap zal zijn dat we onze post
pakketten en aangetekende
brieven zelf weg moeten bren
gen, zodat er geen PTT-er meer
aan kan komen. Natuurlijk: de
PTT is een groot bedrijf en „in
elk groot bedrijf komen mensen
voor die niet met hun vingers
van andermans eigendommen
kunnen blijven". Toch schrik je
even als je op de voorpagina
van een serieuze krant de kop
ziet: 'Steeds meer PTTers ver
grijpen zich in Groningen aan
brieven' (deze formulering
moet zijn gekozen om grafische
redenen, want het is natuurlijk
niet zo dat er steeds meer
PTTers naar Groningen gaan
om zich daar aan brieven te
vergrijpen en dat zou je er ook
uit kunnen opmaken.)
De verzekeringsmaatschap
pijen laten het er niet bij zitten.
Er zijn maatregelen aangekon
digd die ertoe moeten leiden
dat fraudeurs worden gepakt
en vervolgens aan justitie over
geleverd. Ook de PTT zegt:
„Normvervaging, in welke
vorm dan ook, wordt niet geto
lereerd." De vraag is alleen:
wat is tegenwoordig de norm?D
Kim Philby
in Friesland heeft bij het oplos
sen van een groot aantal inbra
ken ontdekt dat steeds meer
slachtoffers van inbraak via de
verzekering een slaatje probe
ren te slaan uit hun pech. Het
verschil tussen geleden schade
en het opgegeven bedrag üep
soms op tot 'enkele duizenden
guldens'.
Sinds 1 mei moeten we op
het postkantoor in de rij staan
om onze girobetaalkaarten op
te halen. Die komen niet meer
over de post omdat ze op grote
schaal uit de brievenbussen
werden gevist door de uitzend
krachten van helers. Nu lezen
we weer in de krant dat het ste
len bij de PTT in eigen huis al
begint. De volgende logische
NAAR aanleiding van wat ik
eerder deze week schreef over
de gestorven spion Kim Philby
en diens Russische vrouw
meldde zich een lezer met de
mededeling dat Philby geen
vrouw had, homofiel was en in
het gezelschap van mannen
leefde. Zonder dat laatste tegen
te willen spreken: volgens de
persbureaus was Philby ge
trouwd met een Russin. Vol
gens Time is Philby zelfs vier
keer getrouwd geweest en had
hij diverse affaires met vrou
wen, onder wie Melinda Ma-
clean, de echtgenote van zijn
collega-overloper. In de tijd dat
Philby nog voor MI6 werkte,
genoot hij bij zijn collega's de
reputatie van een stevige drin
ker en een suksesvolle womani
zer (rokkenjager), aldus Time.
Dialecten
DE komende twee weken ver
schijnt déze rubriek niet. Hét is
er niet meer van gekomen nog
deze week een aflevering te
plaatsen van de serie over onze
dialecten. Er ligt nog een aantal
brieven op afhandeling te
wachten. Die komen ook aan
de beurt. Dat is beloofd. Intus
sen zou ik wat die serie betreft
wel enigszins van onderwerp
willen veranderen: van losse
woorden als Jezusmerante en
perreweps naar smakelijke uit
drukkingen als (bijvoorbeeld):
ze marten met de meid om ze on
der de huif te krijgen. Als u zich
zulke uitdrukkingen herinnert,
stuur ze dan naar Even Uitbla
zen, Postbus 3229, 4800 MB
Breda. Tot over veertien dagen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiiiiiiiiiiiiiiin
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of f 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. f 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, f 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-2369f 1
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Rinze Brandsma
In de Verenigde Staten
zijn musea, waar suppoos
ten gewapend rondlopen.
Een schrikbeeld voor onze
museumdirecties èn voor
kunstliefhebbers, die
daardoor de sfeer verpest
weten. Ook bij ons ver
dwijnen steeds meer
kunstschatten achter
plexi- en pantserglas, in
vitrines of achter de kluis
deuren van de depots.
Maar zelfs de beste sloten,
alarminstallaties en de
meest wakkere bewakers
kunnen niet op tegen
kunstrovers. Dat is al zo,
zolang er kunstcollecties
en musea zijn.
Dat bleek ook in oktober 1985
in Parijs. Op klaarlichte dag
stoven gewapende rovers het
museum Marmottan binnen,
dat een speciale tentoonstel
ling rondom Claude Monet
huisvestte. Negen kostbare
impressionistische doeken na
men ze mee, het waren ken
ners, en tegen hun pistolen
stonden de bewakers machte
loos.
Direct werd verondersteld
dat het de kunstrovers niet te
doen was om hun eigen mu
ren te verfraaien of de doeken
te verkopen, maar om het uit
te loven tipgeld van de verze
keraar, of om de verzekering
te chanteren om een losgeld.
Mogelijk een actie van de ter
reurgroep Action Directe,
werd verondersteld.
Die tendens van terreuror
ganisaties, die kunstroof zijn
gaan zien als inkomstenbron
voor acties, is een internatio
nale. Zo werd een roof van 17
schilderijen in Ierland in mei
1986 (waarde meer dan 100
miljoen!) toegeschreven aan
de IRA, voor 'fondsenwer
ving'.
Speculeren op het uit te lo
ven tipgeld, via stromannen
te incasseren, dat kan het
enige doel van dat soort
kunstroof zijn. Want een spe
ciale sectie van Interpol
brengt sinds zeker 10 jaar alle
grote kunstroven nauwkeurig
in kaart en werkt bij de op
sporing zo intensief samen
met de kunsthandel, dat dat
systeem als 'sluitend' geldt: de
kunstwerken zijn gesigna
leerd en bekend en niet te
verkopen. Leuren met gesto
len topstukken is zinloos.
Dat dat ook in eigen land
werkt, bleek uit de 'Streng-
holt-roof'. In maart 1986 wer
den uit het hoofdkantoor van
uitgeverij Strengholt in Naar-
den 56 kostbare schilderijen
gestolen. Ondanks de aanwe
zigheid van een inbraak
alarm, conciërge èn waak
hond. Een ruitje in een ach
terdeur, als enige niet bevei
ligd, was ingeslagen. Etsen
van Rembrandt, doeken van
Appel, Mesdag, Van Meegeren
en anderen, bij elkaar vele
tonnen waard, waren ver
dwenen. In augustus dat jaar
doken ze op, teruggevonden in
een loods bij Amersfoort, op
de etsen van Rembrandt na.
De kunst was in de verkoop
gedaan als 'antiek'. Maar
geïnteresseerde kopers ont
dekten snel, dat het om schil
derijen ging, afkomstig uit de
collectie-Strengholt.
Vaak duiken schilderijen
na jaren ineens op. Omdat de
onderwereld 'lekt': jaloezie, of
met de onverkoopbare buit
omhoog zitten. Of ze worden
gewoon teruggevonden, zoals
de Renoir, in november 1986
ontdekt aan de muur in een
bordeel in Zürich. Bij toeval,
na een politieinval in augus
tus 1985 in Amsterdam bij een
Een politieman zoekt de vensterbank af naar vingerafdrukken.
FOTO ANP
Britse drugshandelaar annex
kunst- en antiekdief, interna
tionaal gezocht, bleek op het
toilet een Jan van Goyen uit
1651 te staan, ingepakt voor
verzending, 1 miljoen
waard.
Of het lukt door noest re
cherchewerk. Zoals de in 1980
in Australië gestolen Renoir.
Na een tip van de politie van
Melbourne greep de politie in
een hotel op Schiphol februari
1985 enkele mensen in hun
kraag, die juist begonnen wa
ren met de onderhandelingen
over de verkoop van het doek.
Een Westduitse kunstcriticus
was bij de onderhandelingen
betrokken. De Renoir was al
1 Vt jaar in ons land, in een Al
melose bankkluis.
Felbegeerd door criminele
kunstliefhebbers is een door
Rembrandt geschilderd por
tret: in 1967 voor het eerst ge
stolen, voorlopig voor het
laatst voor de vierde maal in
1983 in Londen, in oktober
1986 teruggevonden in een ba-
gagakluis op het station van
Münster, na een tip. Voor de
Amsterdamse bewakers, mu
sea en kunstrovers van nu ter
informatie: in Londen was de
politie in 1983 binnen 3 minu
ten na afgaan van het alarm
ter plaatse, maar de dief was
er met zijn Rembrandt al
vandoor.
Recente gevallen van
kunstroof in eigen land von
den vooral plaats bij galeries
en particulieren. Zuidlimburg
had vorig jaar een kennelijke
voorkeur. Uit een woning in
Kerkrade werden in augustus
1987 18 schilderijen van oude
meesters weggeroofd, een buit
van enkele miljoenen. In no
vember waren er 17 van te
recht, nadat de politie in het
Westduitse Solingen een
croupier schaduwde. De man
had contacten met inwoners
in Kerkrade, een reeks arres
taties volgde.
Eerder, 17 februari 1987,
was het raak bij een kunstga
lerie aan het Vrijthof in
Maastricht. Ondanks elektro-
nische beveiliging moeiteloos
9 topstukken gestolen. Daar-
bij een Hobbema en een Wil-
lem van der Velde, behorend
tot de Europese 'toptien' van
gestolen werken, een Brueg.
hel de Jonge en een Renoir
Verzekerde waarde ruim j
miljoen, een 'meesterkraak'.
Het gevaar voor onze
kunstschatten dreigt niet al.
leen 's nachts, als bewakers en
waakhonden slapen en
alarmsystemen zoemen.üs
ze al werken. Als politie en
bewakingsdiensten dol wor.
den van loos alarm, vele tien-
tallen malen per nacht.
Musea presenteren hun
schatten zo open als een wa
renhuis: als het even kan
moet het publiek er met de
neus bovenop kunnen. Om zo-
veel mogelijk mensen van de
kunst te laten genieten moe-
ten risico's genomen worden.
Voor diefstal, maar ook voor
beschadiging. Zoals in 1975 bij
de Nachtwacht. Maar steeds
meer kunst gaat schuil achter
glas. Sommige topwerken ko
men de enorme, als een on
neembare kluis zo veilige de
pots van de musea nauwelijks
uit. Met het gevolg, dat ze wel
onmogelijk te roven zijn,
maar ook onzichtbaar voor
het publiek En naar kunst
moet je kunnen kijken, in het
echt en niet via ansichtkaart
of catalogus.
Grote exposities
onbetaalbaar en onhaalbaar,
Om de gigantische verzeke
ringspremies. En omdat par
ticulieren en musea uit schrik
voor diefstal weigeren nog uit
te lenen of de kunst te laten
reizen. Alleen als bijvoorbeeld
regeringen de gigantische fi
nanciële risico's dekken zijn
tentoonstellingen van topcol
lecties nog mogelijk
Door Jan Bouwmans
PINKSTEREN 1988 is in kerke
lijk Nederland de officiële start
van wat voluit het 'Conciliair
Proces voor Vrede, Gerechtig
heid en Behoud van de Schep
ping' heet, maar normaal 'Conci
liair Proces' wordt genoemd. Dit
internationale gebeuren staat in
ons land onder leiding van de
Raad van Kerken, die er een
speciale stuurgroep voor in het
leven heeft geroepen.
Het proces zal volgend jaar septem
ber uitmonden in een nationale ker-
kendag, de eerste die ooit in ons land
wordt gehouden Internationaal
hoogtepunt moet een wereldconfe
rentie in 1990 worden, die met mede
werking van het Vaticaan wordt be
legd door de Wereldraad van Ker
ken. Tussen beide manifestaties in
wordt een Europese conferentie ge
houden die eendrachtig op touw
wordt gezet door de Europese Bis
schoppenconferentie en de protes
tantse Konferentie van Europese
Kerken (KEK).
Conciliair Proces: de term is al
wat gaan rondzingen in kerkelijk
Nederland en zelfs een beetje daar
buiten. Het heeft zijn schaduwen
ook al wat vooruit geworpen in al
lerlei publikaties, op agenda's van
kerkelijke vergaderingen en in con
ferenties en studiedagen, al dan niet
in samenwerking met de milieube
weging. Maar echt vertrouwd zal
velen het Conciliair Proces en wat
het beoogt nog niet zijn.
Het idee is afgekeken van de
Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer,
die in 1945 door de nazi's terecht
werd gesteld. Hij had al voor de oor
log alle christelijke kerken opgeroe
pen samen een vredesconcilie te
houden, waarop allen 2Ïch tot vrede
zouden verplichten. Hij zag dit toen
als nog de enige mogelijkheid om
een oorlog te voorkomen. Want, zo
was zijn gedachte, als christenen, die
weliswaar tot vele volken behoren
maar dezelfde God en hetzelfde
evangelie belijden; ais die niet in
staat zijn zich tot overbrugging van
tegenstellingen te verplichten, wie
dan nog wel?
Dit kernidee bracht de Oostduitse
Evangelische kerk in herinnering op
de wereldassemblee van de Wereld
raad van Kerken, die in 1983 werd
gehouden in het Canadese Vancou
ver. Dit keer met het oog op onhoud
baar geworden oost-west-tegenstel-
ling, die de hele wereld in zijn greep
leek te hebben gekregen en samen
met de dreiging van de atoomwa
pens het voortbestaan van de wereld
zelf op het spel had gezet. De derde
wereldkerken voegden aan de abso
lute noodzaak van vrede hun le
vensbedreiging toe: de dodelijke
noord-zuid of arm-rijk-tegenstel
ling in de wereld, die schreeuwde om
gerechtigheid. En in het rijke westen
groeide het bewustzijn dat de rijk
dom in het westen zich tegen het
westen zelf begon te keren, omdat de
rijkdom de bron van het leven zelf
begon aan te vreten: het natuurlijk
leefmilieu namelijk.
Het voortbestaan van de aarde
zelf was in het geding inzake vrede,
gerechtigheid en behoud van de
schepping. Als christenen, overal ae
hele aarde verspreid, niet tot inkeer
en ommekeer bij machte zouden
zijnNee, christenen behoren elk
aar ertoe te verplichten en zij ken
nen daar vanouds een weg voor: een
algemeen concilie, waarvan .de uit
komsten allen bindt. Zo'n verplich
tend orgaan op wereldschaal kent
alleen de christenheid. De situatie is
ernaar dat dit middel, over alle
kerktegenstellingen heen in het ge
weer wordt gebracht. Dat was de
wind die in Vancouver in 1983 op
stak. Goed, het Vaticaan kon niet in
stemmen met het gebruik van het
woord 'concilie' (competentiekwes
tie). Het werd Conciliair Proces.
Het verplichtende karakter van
afspraken: dat verlangen is van het
begin af aan een probleem. De We
reldraad kan de aangesloten kerken
immers tot niets verplichten. Een
wereldvredesconcilie-zoals de we
reldconvocatie aanvankelijk werd
genoemd-waarbij alles van bo
venaf zou worden gedicteerd, leek
geen kans van slagen te hebben.
Daarom werd de af te leggen weg
omgekeerd. Christenen moeten zich
zelf en elkaar tot vrede, gerechtig
heid en behoud van schepping ver
plichten in hun eigen dorp, stad,
land. Dan bevestigt een wereldbij
eenkomst slechts wat tot stand is ge
komen.
Dicht bij eigen huis beginnen en
niet vrijblijvend: dat leerproces
wordt op Pinksteren in Nederland in
gang gezet. Het moet gebeuren in en
tussen gemeenten en parochies.
Daar moet ontdekt worden wat
ieder individueel en wat samen con
creet gedaan moet worden om vrede,
gerechtigheid en behoud van de
schepping te realiseren. En niet vrij
blijvend: vrede, gerechtigheid en be
houd van de schepping verplichten
tot een andere leefstijl. Christenen
behoren hiervoor niet naar anderen
te wijzen, maar zichzelf ertoe te ver
plichten, in de hoop dat het overge
nomen wordt. Het is echter, zoals ds.
W. van de Zee van de Raad van Ker
ken beklemtoont, een weg van gebed
en beraad; niet een van beide.
Het Conciliair Proces is in wezen
derhalve ontzettend ambitieus.
Want op elk hoger niveau moet het
ook tot concrete daden leiden. Op
nationaal niveau bijvoorbeeld tot
concrete politieke voorstellen tegen
de nieuwe armoede, een rem op mi
lieuverontreiniging, een halt aan de
uitputting van grondstoffen en be
vordering van ontspanning en ont
wapening. De Raad van Kerken
heeft de visie en bedoelingen nog
eens neergelegd in een geloofsbrief
onder de titel 'Een verbond voor het
leven'. Deze brief moet zijn weg via
de kerken naar de gelovigen vinden
In Nederland lijkt het Conciliair
Proces aan te gaan slaaa Maar el
ders? Daar ligt wellicht de grote
zwakte. Het heeft er veel van weg
dat het enthousiasme zich tot nu toe
beperkt tot enkele landen van
Noordwest-Europa. De wereldbij
eenkomst in 1990 is beslist geen
eindpunt, heeft secretaris-generaal
Emilio Castro van de Wereldraad
van Kerken dan ook al beklemtoond.
Inderdaad kunnen de verwach
tingen beter niet te hoog worden ge
steld. Maar er zullen zeker dingen
gebeurea Om even op het katho
lieke erf van Nederland en de daar
bestaande tegenstellingen te blijven.
Op de recente landelijke manifesta
tie van de Acht-Mei-Beweging in
i Utrecht zei de feministische theo
loge Catharina Halkes over behoud
van de schepping: „Ik denk dat we
ons opnieuw bezig moeten houden
met de scheppingstheologie. Deze is
te lang verwaarloosd geweest". Pre
cies hetzelfde constateerde twee jaar
eerder prof. dr. Groot Wassink, de
voorzitter van de Stichting Contact
Rooms Katholieken (CRK), de be
houdende tegenvoeter van Acht Mei,
Een aanknopingspunt tot overbrug
ging van tegenstellingen
Door Frits Stommels
Bij het natuurkunde-exa-
men voor havo was de ze
vende en laatste opgave -
over een batterij - zeker
niet vrouwvriendelijk. Op
het St. Ludgercollege in
Doetinchem maakte niet
één meisje de opgave goed
tegen de helft van de jon
gens. De meisjes vormden
daar toch ruim eenderde
van het aantal kandidaten
natuurkunde.
Volgens docent Ivens hebben
ook de opstellers moeite met
de batterij gehad. Dat bleek
uit het schema dat ze erbij
hadden getekend. In de tekst
stond duidelijk dat er drie
cellen waren, maar in het
schema werd er maar één ge
tekend.
De andere opgaven bij na
tuurkunde voor havo betrof
fen het reuzenrad, de wet van
Boyle, inductie, radioactivi
teit, de lens en de metro.
Bij vwo vonden veel kandida
ten - dit in tegenstelling tot
de docent - het examen na
tuurkunde niet moeilijk. Dat
gold met name de eerste twee
opgaven. De eerste betrof 'het
springende poppetje', een
stukje speelgoed dat bestaat
uit een zuignap, een voet, een
veer, een stangetje en een
hoed. Zo'n speelse openings
vraag geeft de kandidaat de
nodige steun.
Echt natuurkundig en ook
wat serieuzer van aanpak
was een vraag over het meten
van de maaswijdte van roos
ters. Het was een goed voor
beeld van het toepassen van
verschillende technieken om
dezelfde grootheid te bepalen.
Een ouderwets onderwerp als
een fotomultiplicatorbuis was
niet zo gelukkig gekozen.
Leuk was de laatste en te
vens de moeilijkste vraag
over het aardmagnetisme en
het ontstaan poollicht. De do
cent vond het al met al een
redelijk maar niet eenvoudig
examen, waarbij menig
zweetdruppeltje zal zijn gela
ten. Maar veel kandidaten,
onder wie woordvoerder
Rienk, hadden er niet zoveel
problemen mee. De laatste
opgave vond ook Rienk de
moeilijkste.
Frans voor vwo in de mid
daguren bestond uit een aan
tal vrij lange en lang niet ge
makkelijke teksten. Dat gold
met name de eerste tekst (Va-
cances: finis les routards).
Daarin wordt een vergelij
king gemaakt tussen de reis
lust van de studenten in de
beginjaren zeventig en die
van de huidige student. De
idealistische wereldhervor
mer op zoek naar sociale pro
blemen lijkt voorgoed ver
dwenen te zijn.
De tweede tekst (Enfin, de
l'autre cóté de la dictée!) be
trof het genoegen van een
schrijver die eindelijk eens
'aan de andere kant van het
dictee' staat. Zoals hij zich
vroeger het sadistische ge
noegen van de ieraar moest
laten welgevallen zo proeft
hij nu hetzelfde 'geluk' als hij
in een radiostudio aan lera-
ren en andere 'intellectuelen'
een dictee moet opgeven in
het kader van de kampioen
schappen spelling.
In de tekst 'La solitude
n'est plus ce qu'elle était' ging
het over de manier waarop
men vroeger tegen eenzaam
heid aankeek en welke me
ning men er nu over heeft.
'Dépassee, la géographie?' be
trof de inspanning van een
aardrijkskundig genootschap
om via conferenties interesse
voor het in de versukkeling
geraakte vak te kweken en
'La politesse chinoise' sprak
van de spreekwoordelijke
Chinese beleefdheid.
De eerste en de derde tekst
waren het meest ingewikkeld
en in verband daarmee ook
het moeilijkst te maken.
De meeste havo-kandidaten
hebben Engels, dat gistermid
dag op het programma stond,
als zeer moeilijk ervaren, een
mening die niet werd gedeeld
door de docent. Toch merkte
deze op dat sommige kandi
daten in de problemen kon
den komen door moeilijke
woorden.
Dat kan met name het ge
val geweest zijn in de eerste
en vijfde (beide titelloos)
tekst. Wat de derde tekst (The
struggle against disorganiza
tion) betreft was een enkele
vraag aan de pittige kant.
De twee andere teksten
(Cause for concern in the
party ranks en A wind of
change for nuclear policy)
riepen wat minder problemen
op.
Het examen natuurkunde
voor het lager technisch on
derwijs bestond uit twintig
meerkeuzevragen en tien
open vragen. Bij de meerkeu
zevragen waren onderwerpen
aan de orde als de valversnel-
ling, de eenparig versnelde
beweging van een motorfiets,
een hijskraan en duikklok.
Bij de open vragen ging het
onder andere over een cam
pinggasbrander, de positieve
lens en de achterlampen van
een auto (op een achterlamp
staat 12 V 30 W. Bereken hoe
groot de stroomsterkte door
één achterlamp is, als deze
lamp op de juiste spanning
brandt.)
De verschillende onder
werpen waren aardig over de
examenstof verdeeld en de
kandidaten hadden er niet al
teveel moeite mee.
Natuurkunde voor het la
ger landbouwonderwijs was
lang van stof in die zin dat
alle onderwerpen aan bod
kwamen, terwijl het examen
ln voorgaande jaren bleef be
perkt tot twee onderwerpen,
De kandidaten hebben met
name nogal moeten stoeien
met omzetten van grotere
naar kleinere eenheden. Vol
gens een docente van de land
en tuinbouwschool kan ge
sproken worden van een ver
zwaring van de examenstof
Het natuurkunde-examen
voor mavo met onderwerpen
over warmte, elektriciteit,
mechanica en optica, was
over het algemeen erg ge
makkelijk. Dat zou wellief
iets te maken kunnen hebben
met het feit dat dit examen
voor mavo D precies het
zelfde is als dat voor het leao
(lager economisch en admini
stratief onderwijs) en lhno
(lager huishoud- en nijver
heids onderwijs).
Toch waren er nog enkele
addertjes onder het gras. Het
betrof opgaven over een ko
peren leiding en over een
lichtstraal door een glasplaat
Ook Frans voor mavo in de
middaguren was gemakke
lijk. De teksten (onder andere
over de voornaam Maruschka
en geweld dat geweld op
roept) waren korter dan in de
afgelopen jaren gebruikelijk
is. Ze lagen bovendien dient
bij de belangstellingssfeer
van de kandidaten. Dat gold
ook de advertentieteksten
over dingen als vakantie en
sport.
BREDA (ANP) - J. van den
fjieuwenhuyzen, die al eer
der optrad als redder van
bedreigde bedrijven zoals
de Helmondse machinefa
briek Begemann, gaat sa
men met Rosval BV Alumi
nium- en Staalbouw Maat
schappij Rewa Budel, Rewa
Staalbouw in Hamont-
Achel en Rewa Montage
overnemen.
ne drie bedrijven, die samen
eoed zijn voor een omzet van f
15 miljoen en 70 mensen in
dienst hebben, hebben sinds 4
mei uitstel van betaling.
Vi
heef
de sc
mei,
van
ring
gewE
Oc
che
waa
wen
bedr
2,5 ii
in d:
bedr
derd
dust
tuur
Sollic
Als dat al gebeurt, ontbreekt veel
zing of gebeurt dat op oneigenli
komt te voorschijn uit de vele telt
vakcentrale CNV vrijdag heeft
lijke klachtendag sollicitanten'.
Van de opbellers blijkt het me
rendeel zonder werk te zitten.
Een man meldde dat hij de af
gelopen jaren 400 sollicitaties
heeft verstuurd.
De meeste klachten hebben
betrekking op de afhandeling
van de sollicitatieprocedure:
het uitblijven van antwoord of
afwijzing zonder reden of op
oneigenlijke gronden.
Discriminatie op grond van
leeftijd, geslacht en huidskleur
scoort ook hoog. Vooral in het
bankbedrijf blijken nogal eens
advertenties te worden ge
plaatst terwijl de baan al in
tern is opgevuld.
Een opvallende uitkomst is
volgens CNV-bestuurder Wes-
erlaken dat bijvoorbeeld in de
ïoreca voor een vacature kan
didaten een aantal weken op
proef moeten werken zonder
laarvoor betaald te krijgea
Ook komt het yoor dat mensen
aa een proefperiode een bedui-
iend lager salaris krijgen uit
betaald dan was afgesproken.
het
opei
klac
onti
der,
vini
ond
V
leer
Uit
rea<
ken
peli
ma£
pral
visi
pers
spoi
solli
dus
V
dag
in c
ovei
pers
Ir
bep)
rich
orgc
bele
nen
solli
lijk!
doer
deli:
Ir
Raa
oph
bevt
ving
lake
Tel
Van Hf
veilig i
ons eel
DEN HAAG (ANP) - De
komst van vrouwelijke kor
poraals bij de strijdkrach
ten verloopt niet geheel
zonder problemen.
De voorzitter van de Lande
lijke Korporaals Vereniging,
Bongers, sprak hierover tijdens
de jaarvergadering van de
LKV.
Bongers vindt het prachtig
dat de krijgsmacht vrouw
vriendelijk wordt, maar als
men ervan uitgaat dat mannen
en vrouwen in dezelfde kazer
nes worden gelegerd moeten
daar ook voorzieningen voor
worden getroffen.
In grenskazernes - Ede, Gar
neren, Oirschot, de Witteberg -
en in het zuiden van het land,
nopt niet alles op rolletjes.
fJF" effectenbeurzen lijkt geen lar
a keken beleggers deze week v
ia'w e maandelijkse gegevens over de
verenigde Staten. Deze grillige st;
"arkten al vanaf oktober vorig jaar in d
net maartcijfer bleek geweldig mee
n opzichte van februari met meer dan
tot minder dan tien miljard,
bnnut? nieuws, zou je zeggen. Maa
t/aii o Dow Jones index, de graadm
irens reet' na 9eruime weer °nde
De beurzen zijn in een onzekere, de
'oes'and zijn beleggers bevattelij
jltggl^euws. En dat laatste wordt zo n
erwf orT1slaan van de handelsstrome
„gunste van de uitvoer geeft voedse
aanse economie te hard van stapel g
ikaa mt bii dat de toch al ho9e be;
bero 5 'Hbusthe opnieuw is gesteger
imr, bmaien, willen de lonen en de c
Jmhoog gaan.
i||„2 dÜn is daar weer hef n°9 lan9 r
leien schaduw daarvan is al gem
p99ers in de gordijnen te jagen.
w SCOnOmior'ho o+i li irli ii nlnor-
teren
economische stuurlui staan voc
ze te hard, dan veroorzaken zt
,0,nlzen ze te veel vaart, dan drijft de
Ven evenm'n te overzien,
raarn de iuis,e koers is veel geluk en
°P veel beleggers durven rekenen