f DE STEM
JTTAVAZCN
'WIJ WENSEN NIET
ALS KOEIEN
DOOR HEKJES TE
WORDEN GEDUWD'
®en models
mi Teiblinck
WW ie
T4 KICZtN
)UDË BAAN-
■KORTRIJK.61/62.
0A5T£H£-DEIMIE
L 091/66. £1.44.
;e Koerier.
ie zou er niet voor een paar we
ken willen ruilen? Weg uit de volgebouwde 'betonnen
jungle' naar een eiland waar nog ruimte is en rust,
waar maar 1054 mensen wonen en bijna geen auto's
rijden. Alle ingrediënten voor een paradijsje zijn aan
wezig: zandstranden, zee, bossen en een zeldzame
avifauna. 'Het is er alleen geen 366 dagen lekker weer
zoals op de Bahama's', merkt de plaatselijke VVV-di-
recteur lakoniek op. Vlieland, het kleinst bewoonde
eiland van de Wadden. Wanneer je er vanuit Harlingen
met de boot aankomt, word je haast 'overvallen' door
de vredigheid die er op het eiland heerst, 's Avonds
laat kun je nog rustig alleen over straat lopen. Een
fiets huren kun je zonder een borg van tweehonderd
gulden te storten of je paspoort te laten zien. Het lijkt
alsof de tijd er heeft stilgestaan. Maar schijn bedriegt.
Leeuwen
ZATERDAGIH
21 ME119881 I
Kaart
Hoge eisen
Allergisch
W E E K E
GEHT.
kje benutten,
itie wordt in een groter
i advertentie met het
bondig.
nmer in de advertentie op.
lakkelijk en snei.
J KANT HET BEDRAG
Voor toezending van brieven
extra te betalen. Als
groene betaalcheque of een
iro- of bankoverschrijving)
aling ontvangt u een
u echter f 4,-
ïg moeten brengen.
gblad De Stem,
nleveren op onze kantoren.
Prijs incl. 6% BTW
•f 6,07
f 8,09
f 10,11
f 12,13
f 14,15
f 16,17
w
Door Anne Telkers
De eilanders zijn boos. Dat is niet van
vandaag of gisteren, nee, ze zijn het al ja
ren.
Wat is er aan de hand? De mensen op
Vlieland voelen zich te veel betutteld
door allerlei instanties van buitenaf. Bij
voorbeeld door de milieu-activisten die
zich inzetten voor de natuurbescherming
op het eiland. Zij lopen te hoop tegen al
les wat de rust van de vogels in dit na
tuurgebied verstoort.
Ook het aanwezige oefen- en schietter-
rein van defensie, vinden de natuurbe
schermers schadelijk voor het eiland. En
de ruim zevenduizend toeristen die er tij
dens de zomermaanden toeven, zijn ook
niet bepaald een zegen voor het milieu,
vinden zij. En daar ligt nu juist het pro
bleem. Het grootste deel van de Vlie-
landse bevolking leeft namelijk van het
toerisme en de klandizie van de militai
ren. Zij zijn daarom allesbehalve blij met
de bezorgdheid van de Wassenvereni-
P«g-
Om nog maar te zwijgen van de over
heidsinstanties zoals Staatsbosbeheer en
Rijkswaterstaat. Door de hoeveelheid re
geltjes en bepalingen voor het Wadden
gebied, voelen de eilanders zich in hun
doen en laten beknot. Zij zijn bang dat
alle instanties die weliswaar het beste
met het Waddengebied voor hebben, de
bewoners over het hoofd dreigen te zien.
„Wij wensen gewoon niet als koeien
door hekjes geduwd te worden", zo ver
woordt een VTielander zijn ongenoegen.
„Wanneer één instantie alles in Wadden
gebied zou gaan regelen, denk ik dat dat
heel goed zou zijn. Er zijn nu te veel
mensen die zich met het eiland be
moeien". Ties Grijpstra kijkt peinzend
voor zich uit. Als oud-kantonnier bij
Rijkswaterstaat weet hij wel wat er op
'Vlie' speelt. Er is geen plek waar we tij
dens de fietstocht over het eiland stop
pen, of hij heeft er wel iets beleefd. „Er
wordt nu gekeken of Vlieland geschikt
zou zijn om nationaal park te worden
net zo als Schiermonnikoog. Maar weet
je wat er dan gebeurt?", hij stapt van zijn
fiets en loopt naar een bankje vanwaar je
een prachtig uitzicht over het eiland
hebt, „je krijgt dan een stormloop van
toeristen ornaat ze denken dat ze hier
leeuwen kunnen zien net zoals in de
Beekse Bergen. Dat moeten we hier niet
hebben. Ook al zijn we nog zo afhanke
lijk van het toerisme, ik denk toch dat de
meeste horeca-uitbaters het liefst de re
creanten op een veerpont zouden zetten,
goed schommelen zodat het geld ze uit
de zakken valt en dan weer op de boot
terug naar Harlingen".
landers het eiland geen recreatiegebied
of biologische proeftuin is, maar een
plek om te leven en te werken.
Dan is er nog de vereniging van 'Vrije
Vogels Gekooide Mensen' op Vlieland.
Deze vereniging zet zich al acht jaar in
„tegen beknotting op allerlei gebied" en
„knokt voor het eiland zoals het nu is".
De vereniging heeft veel medestanders
op Vlieland.
Zijn de eilanders werkelijk zo 'vleugellam'
als ze zich voelen?
Otto Overdijk, opzichter bij Staatsbos
beheer op Vlieland, relativeert de on
macht van de Vlielanders. Hij kan zich
wel een beetje voorstellen dat het de
Vlielanders in het verkeerde keelsgat
schiet dat er van buitenaf wordt bepaald
Vlieland Is het kleinste bewoonde waddeneiland. De bevolking wordt In het vakantieseizoen van Iets meer dan duizend naar
zevenduizend uitgebreid. - foto's jan heuff
Vlieland is het beu
Ook over de slogan 'Vlieland auto-arm'
is Grijpstra niet zo te spreken: „Daar
wordt reclame mee gemaakt. Maar als je
ziet hoe de bewoners zelf met hun auto's
over het eiland scheurenEn waar ze
'm al niet voor gebruiken. Voor 120 me
ter afleggen van huis naar de repetitie
ruimte van het zangkoor om geen jas aan
te hoeven trekken! En dan heb ik het
over een gemeenteraadslid
U heeft niet zo'n hoge pet op van de mede-
eilanders
„Toch wel, maar Vlieland is een eiland
waar de autochtone bevolking in het be
jaardenhuis zit. De meeste mensen op
Vlieland zijn hier niet geboren, maar veel
later gekomen. Vaak om hun brood te
verdienen aan het toerisme. Iedereen
heeft zijn mond vol over de natuur, maar
uiteindelijk gaat het eigen belang voor".
In zijn huis aan de Helmweg laat
Grijpstra nog wat dia's zien van de
pracht en praal op het eiland.
Op het bij
zettafeltje staat een zwarte plastic auto
aan een snoer. Speelgoed met afstands
bediening van zijn kleinkinderen?
Grijpstra lacht: „Ik heb geen eigen
auto en zou die ook niet willen, maar dit
is de telefoon". Hij laat de onderkant
van de wagen zien met daarop de ver
trouwde druktoetsen. Nog elke morgen
maakt Grijpstra zijn 'ronde' over het
eiland en geniet: „Voor mij is hier alles.
Ik heb echt niks meer te wensen".
Bij de familie Veersma is minder reden
tot optimisme. Veersma is een oud-vis
serman die zijn hele leven over het Wad
heeft gezworven. Net binnen in zijn huis
aan de Dorpsstraat rolt Veerma een
grote kaart van de Waddenzee uit en ge
biedt me een uiteinde vast te houden.
Als mevrouw Veersma nog even vraagt
waar ze het bezoek aan te danken heb
ben, zit haar man al op zijn. praatstoel.
Tijd om aantekeningen te maken is er
nauwelijks; Veersma is niet meer te stui
ten. Mevrouw Veersma maant haar man
tot kalmte en neemt zelf het woord. Ook
zij is zeer begaan met het lot van de
Waddenzee. Ze spreekt op informatie
avonden, schrijft felle ingezonden brie
ven naar de krant.
„Ik vergelijk het Waddengebied met
een monumentaal gebouw van hoge his
torische waarde. De overheid en de
Waddenvereniging zie ik als een soort
monumentenzorg, met de nadruk op
zorg. Al deze goedwillende mensen prut
sen nu aan de schoorsteen van dit monu
mentale huis dat Waddenzeegebied heet.
Zij hebben het doel die schoorstenen te
behouden en te versieren. Maar zij slui
ten daarbij hun ogen voor wat er met de
fundamenten van het mooie gebouw ge
beurt. Die zijn namelijk aan het scheu
ren, aan het verrotten en verkankeren".
Met de fundamenten bedoelt me
vrouw Veersma het water dat de Wad
denzee binnenstroomt. Water speelt de
hoofdrol in het gebied. De planten en
dieren zijn er van afhankelijk. En niet te
vergeten de mensen zelf.
Veersma valt zijn vrouw bij: „De
Waddenzee wordt dgelijks verontreinigd
met tonnen gif zoals kwik en kanker
verwekkende PCB's. Al die troep lozen
de grote fabrieken in de Rijn. Via de
•Noordzee stroomt het het Waddenge
bied in. Ik kom mijn hele leven al op het
wad. Ik weet heus wel wat er gaande is.
Het is een fabeltje dat eilanders, toeris
ten, vliegtuigen of boten de rust versto
ren. Dat percentage is te verwaarlozen,
nog geen tien procent".
Veersma is somber over de toekomst:
„Zolang de overheid de grote bedrijven
de hand boven het hoofd blijft houden,
gaat het hier bergafwaarts. Als de econo
mische belangen voor blijven gaan, zal er
nooit een oplossing komen voor de ver
vuiling van dit gebied".
Steekt de Waddenzeevereniging daar dan
geen stokje voor?
„De mensen van de Waddenclub doen
best goed werk, maar ze maken zich
druk om de details, terwijl ze er beter
aan zouden doen de grote zaken aan te
pakken". Mevrouw Veersma heeft wel
een verklaring waarom de Waddenvere-
niging zich niet op bepaalde zaken stort:
„Wiens subsidie je krijgt diens taal je
spreekt", zegt ze veelbetekenend.
„De Waddenzeevereniging krijgt sub
sidie van de overheid en die leggen de
Waddenclub gewoon een zwijgplicht op.
Er mag niet gepraat worden over de
ware oorzaak van de vervuiling. Ik heb
ze wel eens gezegd: Jullie heten toch
Waddenzeevereniging? Nou doe dan iets
aan die zee! Ze willen er een beschermd
natuurgebied van maken waar de mens
niet mag komen. Maar de sluipende
moordenaar is het vervuilde water. Aan
de Waddenzee mankeert niets, behalve
het gif. Ze maken er eerst een kerkhof
van en dat gaan ze dan beschermen
Wanneer je door de bossen loopt, langs
velden met hei en moerassige gebieden,
door de duinen en de Kroonspolders
waar hele vogelkolonies hun rust en voe
derplaats hebben, kom je geen mens te
gen. Even rijst de vraag of de eilanders
niet te hoge eisen stellen. Voor een stads
bewoner die elke vierkante meter nog
moet bevechten, zijn de Vlielanders toch
uitverkorenen met zoveel ruimte en
vooral stilte om zich heen.
Het enige verschil is dat voor de Vlie-
wat er met 'hun' eiland gebeurt: „Maar
in alle redelijkheid vind ik dat mensen
hier genoeg vrijheid hebben om te gaan
en te staan waar ze willen, ook in verge
lijking met aan de wal. Waar de eilan
ders zo tegen te hoop lopen, is vooral een
principezaak. Meer dan 88 procent van
het natuurgebied op Vlieland is vrij be
gaanbaar. Het overige deel is tijdens het
broedseizoen afgesloten. De vrees van de
Vlielanders dat er om het dorp een hek
zal komen, zodat de natuur beschermd
wordt, is volslagen ongegrond", aldus de
opzichter.
Het gelijk, als daar sprake van is, lijkt in
het midden te liggen. Eilanders onder
vinden regelmatig dat economische en
natuurbeschermingsmotieven voor hun
eigen belangen gaan. Het heeft ze aller
gisch gemaakt voor elk bordje waar ver
boden toegang op staat. Om onder meer
aan dit gehakketak een einde te maken,
is de Wadden Advies Raad opgericht,
die dit jaar vijf jaar bestaat. Het is een
adviesorgaan van de regering, waarin 'de
diverse gebruikers' van het eiland zijn
vertegenwoordigd. Dat die partijen
nogal eens met elkaar van mening ver
schillen, hoeft geen betoog. Maar binnen
de Wadden Advies Raad is iedereen het
er wel over eens dat het beleid voor het
Waddengebied veel te ingewikkeld in el-
kaa zit. De wirwar van regels maken dat
een gewone burger er nauwelijks iets van
begrijpt. Daarnaast overlappen al die be
palingen elkaar nog eens.
Tot welke absurde situaties het ver
brokkelde bestuurlijke beleid op Vlie
land kan leiden, kwam enkele jaren gele
den tot uiting rond de Vliehors, het mili
taire oefenterrein. Het toenmalige minis
terie van CRM verklaarde de Vliehors
tot zeehondenreservaat, terwijl het mi
nisterie van Defensie hetzelfde gebied
gebruikte voor militaire oefeningen en
het ministerie van Economische Zaken
er een aantal hogedrukgasleidingen
doorheen wilde leggen.
Het is verbazend dat er op een eiland
waar de slogan uit de chocolade-reclame
'een klein paradijs op aarde' bijna letter
lijk opgaat, dat paradijselijke juist de
oorzaak is van alle strijd. De natuur op
Vlieland is een produkt geworden met
een duur prijskaartje eraan.
De plaatselijke VW-directeur: „Rou
wen en trouwen gaat nog heel goed sa
men op 'Vlie'. Maar het saamhorigheids
gevoel onder de bevolking is door de
commercie wel veranderd. Het eigen be
lang gaat duidelijk voor het algemeen
belang". Er klinkt iets berustends in
Kuijpers Stem. Even later relativeert hij
zijn eigen woorden: „De ene maakt zich
wat drukker om de vogeltjes en de ander
om de toerist. Uiteindelijk moet iedereen
zijn brood verdienen".
