cvc n._
UITBLAZEN
Keert de blanke directeur terug?
Smit-Kroes wil munt slaan uit rumoer om WOV
financier
Plan-Oort 'r
Lastige teksten bij Engels Havo
Achttien
meter
\e de riant
Chemisch afva
WIM KOCK
DE STEM ACHTERGROND VRIJDAG 20 ME11988
-DESTEM-
pffiSTEM BINNENLAf
examens
Lbo/mavo
WERKGEVERS:
destemcom
WE sprongen over de
Zeelandbrug, en
kele tientallen me
ters extra hoog omdat er
net een vrachtwagen op
reed en we de chauffeur
niet wilden laten schrik
ken. Daarna ging het weer
lager, op Tholen aan.
Rechts gleed Bergen op Zoom
voorbij, maar Roosendaal lag
recht onder de route. Iets om
hoog dus maar weer. Onder ons
gleed een kermis voorbij. We
vlogen tussen de kerktorens
van Sprundel en Sint Wille-
brord door, weer een wat vrij
ere ruimte in, met links op de
horizon de syline van Breda.
De vliegbasis Gilze-Rijen wilde
ons niet in haar vlieggebied, la
ger dan 1500 voet. „Dan maar
er onderdoor!" Laag om onder
de radar te blijven en het dorp
Gilze tussen ons en het vlieg
veld houdend, vlogen we met
een boog om de basis heen.
We pikten het Wilhelmina-
kanaal op dat ons, net als Gib
son destijds (Zie Uitbl. van gis
teren), tot richtsnoer moest die
nen tot de T-kruising met de
Zuid-Willemsvaart bij Beek en
Donk, waar we de waterroute,
die in de meinacht van 1943
voor Gibson helder had liggen
glanzen in het maanlicht, moes
ten verlaten. Boven de 'T' bo
gen we iets af en vlogen we het
gebied van Volkel binnen.
Daar waren ze meegaander dan
op Gilze-Rijen. De chef-vlieg-
dienst was lid van hetzelfde old-
boys-network als de vliegers in
onze tweemotorige Twin-Co-
manche. „Oké, je kunt langsko
men, maar niet hoger dan 500
voet" (ca. 170 meter). Slim. In
de verte doemden de eerste
heuvels op, daarna de Rijn, die
wij bij Xanten overstaken. De
vliegbasis Laarbruch, waar we
ons voor alle zekerheid ook
maar weer meldden, had eerst
niet in de gaten hoe laag we za
ten. „Herhaal hoogte!", riep de
toren, maar toen waren we al
voorbij.
Boven Wesel veranderden
we opnieuw van koers. Guy
Gibson was hier de rivier de
Lippe gaan volgen, via Dorsten
naar Hamm. Gibsons eskader
had het steeds harder te verdu
ren gekregen. Niet dat het bo
ven Nederland rustig was ge
weest. Op Gilze-Rijen lag de
Lancaster 'S' van de Canadees
Burpee te branden. Hij was met
zijn zware Wallis-mijn bovenop
de nachtjager-centrale terecht
gekomen, zodat de Duitsers
nog een tijdje hebben gedacht
dat er iets van opzet achter zat,
een soort bewust gepleegde
wanhoopsdaad van een vlieger
die wist dat hij toch verloren
was. Maar de Lancasters vlo
gen zo laag, dat er bij een fatale
treffer, zelfs geen tijd voor een
dergelijke overweging zou zijn
geweest, laat staan voor een ac
tie.
„Hier vloog Bill Astell tegen
de grond, verblind door zoek
lichten", zei iemand in onze ca
bine toen Dorsten onder ons
doorschoot. Het enige risico
dat wij liepen was dat een poli
tieman onze registratie in zijn
boekje noteerde of dat de vlie
ger een keer wat minder behen
dig over een hoogspanningslei
ding zou hoppen. Eén keer be
trapte ik me erop dat ik in een
reflex mijn benen optrok toen
we op een hoogspanningmast
afstormden. Het zweet stond
regelmatig in m'n handen.
Boven Hamm maakten we
een flauwe bocht in de richting
Soest. We waren er bijna. Als
we goed hadden genavigeerd
moesten we na het passeren
van de voor ons liggende heu
velrug boven het Möhnemeer
uitkomen. Het klopte. Tot op
de seconde.
Het was de bedoeling dat de
speciaal voor dit doel ontwor
pen mijnen, nadat ze door de
Lancasters waren losgelaten
over het water zouden keilen,
naar de dam toe om, daardoor
gestuit, naar de voet ervan te
zakken, alvorens te exploderen.
Om dat effect te bereiken
moesten de Lancasters achttien
meter boven het wateropper
vlak vliegen. Twee neerwaarts
gerichte lichtstralen hielpen de
vliegers daarbij. Als de stralen
elkaar precies op het waterop
pervlak kruisten, dus samen
één lichtvlek vormden was de
hoogte precies goed. In Enge
land hadden de bemanningen
het intensief beoefend. Gibson
ging zelf als eerste het spervuur
in dat van de bedreigde dam
kwam.
Terwijl wij onze drie 'aan-
valsruns' op de dam maakten,
verzamelden zich daarop steeds
meer mensen om ons toe te
zwaaien. Tegen de tijd dat de
formatie van de Rotterdamse
vüegclub naderde en wij er
weer vandoor gingen om in
Düsseldorf koffie te gaan drin
ken, stond de dam bijna vol
met zwaaiende mensen, mis
schien wel dezelfde mensen die
die morgen, in het kerkje van
Himmelpforten, de 1200 doden
van 17 mei 1943 hadden her
dacht.
Bij de koffie op een terras
van de Düsseldorfse luchtha
ven ebde de spanning van de
lange scheervlucht uit ons weg
en groeide in ons een zekere gê
ne. Wat hadden we nu hele
maal verricht? We hadden
luchtvaartwetten overtreden.
Hoe hadden we kunnen denken
dat we mogelijk iets zouden er
varen van wat Gibson en de zij
nen hadden meegemaakt? En
erg fijngevoelig waren we ook
al niet geweest met onze vlucht
ter herdenking van een uniek
Brits wapenfeit dat evenwel te
gelijk een catastrofe was ge
weest voor de Duitse bevolking
van de dorpen rond de dam
men. Wat hadden wij daar als
Nederlanders mee te maken?
Boven de plek van de catastrofe
nog wel?
Intussen zijn we weer twin
tig jaar verder. De 'Dambus-
ters' zelf, zij die de nacht van
16 op 17 mei 1943 overleefden,
hadden tenminste de goede
smaak om hun herdenking van
de afgelopen week in eigen land
te houden. Ook bij een dam in
een stuwmeer.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliü
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Ineke Holtwijk
DE Togolese regering deed drie jaar gele
den een verlieslijdende staalfabriek over
aan een Amerikaanse ondernemer. Nu is
het een bloeiend bedrijf dat zelfs voor
zichtig exporteert. Het Westafrikaanse
landje haalde dankzij het opmerkelijke
succes zelfs de Amerikaanse kranten.
Togo staat niet meer alleen. De nieuwste trend
in Afrika heet privatiseren. De Afrikaanse re
geringen zien er wel wat in: de staat trekt zich
terug, de deuren gaan open en het bedrijfsle
ven is van harte welkom. Zij krijgen warme
steun van het Internationaal Monetair Fonds
(IMF) en de Wereldbank.
Deze leeninstellingen vinden dat de overheid
meer moet overlaten aan particulieren en de
vaak zwaar verlieslijdende staatsbedrijven
met hun corrupte en incapabele bestuurders
snel moet kwijtraken. Ze belasten de krappe
begroting alleen maar. Privatisering is een
kans om het afgeknepen continent een verse
kapitaalinjectie te bezorgen en het beetje indu
strie dat Afrika heeft te redden door het con-
currend te maken, aldus de redenering.
Het Westafrikaanse Senegal heeft voorzich
tig tien staatsbedrijven in de verkoop gedaan.
Nog twintig andere staan op de nominatie. Het
loopt nog niet storm, zegt Sangone Amar een
Senegalese econoom van de Wereldbank in de
hoofdstad Dakar. Maar echt ontevreden is hij
ook niet. Het sjiekste en goedlopende hotel van
de stad, Teranga, trekt veel kopers. Dakar Ma
rine, de scheepswerf, doet het wat minder.
Maar daar is ook veel geld meegemoeid, voegt
hij er ietwat verontschuldigend aan toe.
Het redelijk welvarende Ivoorkust, dat al
tijd ruim baan heeft gemaakt voor het be
drijfsleven, overweegt zo'n honderd staatsbe
drijven geheel of gedeeltelijk over te doen.
Zelfs socialistisch getinte landen als Ghana,
Tanzania, Guinee of Angola lonken naar parti
culiere investeerders. President Jerry Raw-
lings uit Ghana wil de staatscacaoplantages
verkopen, terwijl Tanzania voor de sisalplan-
tages een kapitaalkrachtige ondernemer zoekt.
In veel Afrikaanse landen drukt de overheid
sinds de onafhankelijkheid begin jaren zestig
een grote stempel op het openbare leven. De
staat transporteerde, kocht oogsten op, expor
teerde, bankierde en fabriceerde. De overheid
werd de motor van de ontwikkeling. Vaak bij
gebrek aan beter, want welke ondernemer in
vesteert in een land waar de telefoon het niet
doet, de elektriciteit om de haverklap uitvalt
en in de regentijd de wegen onbruikbaar zijn?
In sommige landen, zoals Tanzania of Gui
nee, kreeg de overheidsbemoeienis een ideolo
gisch tintje. De door Afrikanen geleide onder
neming was het eigen antwoord op de jaren
lange blanke overheersing, het staatsbedrijf,
dat immers van allemaal was, gold als een pas
sender gedaante voor de Afrikaanse gemeen
schapsgeest dan het westerse kapitalisme.
Guinee loopt een paar jaar achter op Togo,
maar lijkt de voortrekkersrol over te nemen.
Onder druk van het Internationaal Monetair
Privatisering moet het beetje industrie dat Afrika heeft redden. Eten goedlopende fa
briek betekent banen maar soms ook exportinkomsten. - foto ips
Fonds en de Wereldbank wordt de Guinese
economie in hoog tempo hervormd volgens het
vrije marktmodel. De operatie privatisering,
een belangrijk bestanddeel van de verbou
wing, neemt door het socialistische verleden
grootscheepse vormen aan. De afgelopen twee
jaar is de militaire regering erin geslaagd voor
22 staatsfabrieken een nieuwe eigenaar te vin
den, soms als partner van de overheid.
Dat mag een hele prestatie heten. Het delf
stof rijke Guinee hoort nog steeds tot de 25
armste landen ter wereld. De minister van
planning liet zich tegenover een Afrikaanse
journalist onlangs ontvallen dat hij twee jaar
geleden 'geen cent' in zijn land had geïnves
teerd als hij een ondernemer was geweest.
Maar voegde hij er onmiddellijk aan toe;
sindsdien is er heel wat verbeterd en kunnen
investeerders het risico nemen.
De 'lokkertjes' onder de staatsbedrijven la
gen voor de hand. In Guinee waren dat de bier
brouwerij (waar in Afrika loopt bier niet), de
cement- en de baksteenfabriek (een geheid
succes in een land waar dertig jaar lang bijna
niets is gebouwd) en de frisdrankfabriek. On
verwacht leek de vlotte verkoop van de par-
fumfabriek Sipar in Noord-Guinee. Maar de
kenners wisten waarom: de regio is de enige
plek ter wereld waar de bloem karou-karoun-
dè, grondstof van beroemde parfums, voor
komt.
Over het succes van de privatisering zijn de
meningen verdeeld. In slechts zes van de twin
tig bedrijven is de produktie daadwerkelijk
weer op gang gekomen. Wat is er met de an
dere fabrieken aan de hand? „Sommige onder
nemers verdwenen met de papieren naar
Europa en we hebben nooit meer wat gehoord",
zegt een hoge functionaris van het Ministerie
van Industrie, dat de onderhandelingen voer
de.
Zijn antwoord karakteriseert de onzeker
heid maar ook de onmacht die de regering be
vangt. In zijn Nieuwjaarstoespraak kondigde
president Lansana Conté aan, dat een aantal
contracten „die niet in het belang van Guinee
zijn" weer zullen worden opgezegd. Niemand
wil het hardop zeggen, maar de regering is
bang dat sommige kopers-in-spé de fabriek
slechts kochten om overtollige voorraden van
elders in Guinee te lozen of een concurrent uit
de weg te ruimen.
„Het is heel moeilijk om het kaf van het ko
ren te scheiden. Hoe kom je erachter of een on
dernemer te goeder trouw is", zegt de onder
handelaar van het Ministerie van Industrie.
Dat is ook de ervaring in andere landen. Een
functionaris van een donororganisatie in Togo
die betrokken was bij de privatisering: „Van
iedere dertig sollicitanten is er misschien maar
één serieus. De anderen willen snel rijk wor
den".
Guinee is teleurgesteld over het aantal
nieuwe arbeidsplaatsen. Duizenden mensen
kwamen op straat te staan en er zijn enkele
honderden banen voor teruggekomen Een
voorbeeld. Enta, de staatssigaretten- en luci
fersfabriek was met 1200 werknemers één van
de grootste staatsondernemingen. De Britse ta
baksgigant Rothmans nam Enta over. In de
nieuwe fabriek is slechts plaats voor 300 arbei
ders.
Net als in Togo beschuldigt ook de oppositie
in Guinee de regering ervan de bedrijven te
goedkoop van de hand te hebben gedaan. Bo
vendien leeft de angst voor terugkeer van de
'colons', de Franse kolonisatoren In Guinee
werd driekwart van de bedrijven door Ameri
kanen of Westeuropeanen overgenomen. De
'Afrikanisatie' moet de onrust over een invasie
van blanke directeuren wegnemen. Alain Ver-
beke, de Belgische directeur van de Coca Cola-
fabriek, kreeg een verblijfvergunning voor
twee j aar en het verzoek uit te kij ken tegen die
tijd naar een Guinese plaatsvervanger.
Volgens Himi Yansanè, directeur van hei
centrum voor particuliere investeringen in Co
nakry, is het moeilijk om in eigen land onder
nemers te vinden die ook geld kunnen steken
in de ontwikkeling van een bedrijf. Bovendien,
zegt hij„Guineers willen snel boter bij de vis.
Zij investeren hun geld, als ze het hebben, lie
ver in de handel".(IPS)
Dit verhaal is de laatste in een serie van vier over 'Afrika:
de schuld van het kapitaal'. Eerdere afleveringen zijn
verschenen op 17,18 en 19 mei.)
Door Pieter Eggen
en Jan Jansen
SINDS Onno Ruding de
scepter zwaait over het
Ministerie van Financiën
draagt iedere ambtenaar
aan de Korte Voorhout een
lijfspreuk met zich mee:
„De weg naar de hel is ge
plaveid met garanties".
De boodschap is duidelijk:
geld uitgeven is uit. Een amb
tenaar vult aan: „In de jaren
zeventig heeft de overheid
overal maar geld ingestopt.
Het bedrijfsleven hoefde geen
risico's te nemen en nam ze
ook niet meer. Als je weet
hoeveel geld er naar de Oos-
terscheldewerken is gesme
ten.
De tijden zijn inderdaad
veranderd. Ministers die grote
investeringen op het oog heb
ben, keren tot nu toe steeds
terug van een bezoekje aan
Ruding met de boodschap dat
de schatkistbewaarder alles
prachtig vindt, maar er geen
stuiver voor over heeft. Het
verhaal is eentonig. En Ru
ding kan hardnekkig zijn in
zijn eentonigheid.
Minister Smit-Kroes (Ver
keer en Waterstaat) kan er
over meepraten. Zij heeft en
kele grootse plannen klaarlig
gen, zoals de bouw van - liefst
vier - tunnels in de Randstad,
om zodoende een einde te
kunnen maken aan de ellen
lange files. Eerst probeerde ze
Ruding zo gek te krijgen een
staatsgarantie op de investe
ring te geven, of daarin mee te
doen, maar de minister wim
pelde het verzoek af. „Eerst
moeten de bouwers en belg-
gers laten zien dat ze die tun
nels kunnen exploiteren en
dat zonder verliezen", zo liet
Ruding weten.
Die bouwers hadden inmid
dels wel fraaie plannen inge
diend, maar zonder al te
deugdelijke financiële onder
bouwing. De beleggers hiel
den zelfs hun kruit droog en
weigerden serieuze offertes te
doen. Smit-Kroes dreigde
daarop het benodigde geld in
het buitenland te zullen halen.
Inmiddels lijkt een van de
vier geplande tunnels, die on
der de Noord in de Alblasser-
waard gerealiseerd te kunnen
worden. Maar dan wel zonder
geld van Ruding.
Smit-Kroes weet intussen
dat het zonder Ruding niet zal
lukken de drie andere projek-
ten van de grond te krijgen en
al helemaal niet de storm
vloedkering in de Nieuwe
Waterweg. Iemand in de
buurt van de minister noemt
dit projekt het 'monument dat
Neelie voor zichzelf wil op
richten'.
Het projekt dat wél op het
punt staat te lukken is uitge
rekend dat waarvan de Rot
terdamse Minister van Ver
keer en Waterstaat het minste
gecharmeerd is: de Wester-
schelde Oeververbinding
(WOV).
Voor de WOV zijn twee se
rieuze aannemerscombinaties
gegadigde: de Tolbrug Ex
ploitatiemaatschappij (TBM),
waarin onder meer de familie
Lubbers zit en de Exploitatie
maatschappij Westerschelde
(EW), die een tunnel wil aan
leggen. De plannen zijn al
ruim een jaar geleden gereed
gekomen en aangeboden. Ge
bleken is dat een brug/tunnel
oostelijk van Terneuzen de
technisch beste en dus ook
goedkoopste oplossing is. En
dan nog gaan de bouwers uit
van een rijksbijdrage, even-
hoog als het bedrag dat het
rijk nu jaarlijks kwijt is aan
de veren.
Na veel plussen en minnen
leek daarover eind maart een
akkoord binnen handbereik.
Het wachten was nog slechts
op Smit-Kroes die de conces
sie moet verlenen voor de
aanleg. Pas daarna kunnen de
onderhandelingen met TBM
of EW beginnen over de feite
lijke bouw en de voorwaarden
voor de exploitatie.
Maar de minister nam
maar geen beslissing. En dat
tot groeiende ongerustheid in
Zeeland en de Tweede Kamer.
Het vierregelig briefje dat ze
deze week aan de Tweede Ka
mer zond maakte het er niet
beter op. Ze liet weten dat ze
een alternatief plan van de
Dow-ingenieur Van Eeden uit
Hulst nog eens nader wil la
ten onderzoeken. Dat plan
gaat uit van een verbinding
op de plaats van het veer
Kruiningen-Perkpolder. TBM
én EW moeten nu beide bin
nen twee weken een offerte
uitbrengen op basis van dit
plan.
Frappant is dat het alter
natief-Van Eeden door Zee
land en door het CDA in de
Tweede Kamer van de hand is
gewezen. Realisering van het
plan houdt de instandhouding
in van de veerdienst Vlissin-
gen-Breskens en daarmee zou
een belangrijk argument voor
de verbinding vervallen. Die
zou immers in plaats van de
veren komen en niet ernaast.
De afwijzende reactie bete
kent niet dat Zeeland nu een
front maakt tegen de minis
ter. Smit-Kroes heeft uit be
stuurlijke, politieke en amb
telijke kring het verwijt ge
kregen een beslissing bewust
te vertragen, maar de toon is
niet eensluidend. Het minst
hoor je nog van PvdA en
'WD, die in een opvallend
monsterverbond het opont
houd kennelijk willen benut
ten om toch nog eens een an
der -westelijker tracé- te be
pleiten.
Zij zien het liefst een ver
binding tussen West-
Zeeuwsch Vlaanderen en
Zuid-Beveland (Hoofdplaat-
Borssele). Dit tracé zou Rot
terdam via onder meer de -
verbrede- Oosterscheldedam
een rechtstreeks verbinding
moeten geven met België,
Noord-Frankrijk en... de Ka
naaltunnel. Wie die route
kiest kan heel wat hinderlijke
knooppunten links laten lig
gen.
Een monsterverbond... Bin
nen zowel PvdA als WD is
een sterke 'westelijke lobby'
actief. Maar daar houdt de
overeenkomst ook meteen op.
In tegenstelling tot de WD,
die onder meer senator Lu-
teijn voor het karretje spande,
heeft de PvdA nog geen kans
gezien er zwaar landelijk ge
schut voor in stelling te bren
gen. En de internationale ver
binding waar de liberalen -
hun motto 'laissez passer' ge
trouw- op mikken, hoeft van
de PvdA al helemaal niet. Eén
regionale verbinding betekent
al genoeg inbreuk op het mi
lieu, vinden de socialisten.
Daarom zou de opportunis
tische toenadering tussen
beide partijen wel eens van
korte duur kunnen zijn. Te
genover de achterban kan de
WD het zich in ieder geval
niet permitteren om met ver
tragende manoeuvres de hele
WOV om zeep te helpen. De
vraag is hoe lang de tunnel
lobby -met verbindingen naar
EW- binnen de partij (een pu
bliek geheim) stand houdt.
Wellicht kiezen de liberalen
toch eieren voor hun geld: dan
maar een WOV oostelijk van
Terneuzen.
De mallemolen van alter
natieven draait hoe dan ook
op volle toeren, maar er lijkt
voorlopig weinig reden te zijn
om er al te serieuze aandacht
aan te besteden. Het was uit
eindelijk geen toeval dat
beide kandidaat-bouwers, on
afhankelijk van elkaar, uit
kwamen op een oostelijk tra
cé. Nee, de minister zal het
hoogstens gebruiken om te
vertragen, want er is volgens
goed ingevoerde bronnen in
Den Haag sprake van een
hoog spel tussen Smit-Kroes
en Ruding.
Smit-Kroes wil weliswaar
de WOV niet uit liefde, maar
ziet in de commotie wel een
mooie gelegenheid de senti
menten voor dit soort grote
publieke werken wat aan te
wakkeren. „Ik geef toe dat het
een spelletje is dat door
slechte mensen is bedacht",
zegt iemand uit de buurt van
de minister. Smit-Kroes heeft,
nog steeds volgens bronnen
uit haar omgeving, gekozen
voor een vertragingstactiek.
De bedoeling is dat iedereen,
van Tweede Kamer en werk
gevers en werknemers tot in
Zeeland op hoge poten een
spoedige beslissing eist ten
gunste van de WOV. Is de
druk eenmaal naar een kook
punt gebracht, dan zal de mi
nister een positieve beslissing
nemen.
Om vervolgens naar Ru
ding te kunnen stappen met
het dringende verzoek ook de
stormvloedkering in de
Nieuwe Waterweg en de tun
nels in de Randstad financieel
haalbaar te maken. Zo moet
de gekwelde volksziel (of wal
daar voor door moet gaan) de
minister aan de tribune hel
pen waarvoor zij de wedstrijd
tegen Ruding kan gaan spe
len.
Of de stijve minister van
Financiën zich van dat ge
weld veel zal aantrekken is de
vraag. Op zijn ministerie heet
het dat dit soort pogingen
kansloos is. „We willen daar
best geld in stoppen. We zijn
helemaal niet tegen over
heidsinvesteringen. Maar hel
probleem is, dat het geld opis
Tenzij de minister de collega's
in het kabinet kan overhalen
het benodigde geld te bezuini
gen". Die goedgeefsheid is in
deze tijd zeldzaam en al hele
maal in Den Haag.
Door Frits Stommels
Van de vijf teksten bij En
gels voor vwo waren er
twee - over terrorisme en
Zuid-Afrika - vrij lastig.
Dat vonden zowel exa
menkandidaten als de do
centen. Ook het Engels bij
lbo/mavo was niet van het
meest eenvoudige gehalte.
De eerste en laatste tekst bij
vwo Engels waren behoorlijk
gemakkelijk. De eerste, uit
het literair supplement van
The Times, ging over het te
ruggeven van kunstschatten
aan de landen van herkomst
en de laatste tekst (uit 'The
Listener' van mei 1986) ging
over de 'intelligentie' bij die
ren.
De tweede tekst over de
werkloosheid en de doelma
tige bestrijding daarvan was
een interessante, mede gezien
in het licht van de 'kies
exact'-campagne. Deze tekst
was al een stuk moeilijker.
Maar echt moeilijk waren
tekst drie en vier.
De derde tekst ging over
het bestrijden van het terro
risme en de uit moreel oog
punt toegstane middelen
daarbij. De andere betrof
Zuid-Afrika. Een einde ma
ken aan de apartheid bete
kent daar nog niet automa
tisch het begin van de demo
cratie.
Zowel Peter als Rienk wa
ren het hartgrondig eens dat
die twee teksten in moeilijk
heidsgraad ver boven de an
dere uitstaken.
Rienk vond wiskunde niet
moeilijk. Hij noemde het
standaardwerk. Maar Peter
vond het toch behoorlijk
moeilijk. Met name opgave
vier over ruimtemeetkunde
was niet gemakkelijk.
De wiskunde-docent was
van mening dat ook niet bril
jante leerlingen dit examen
tot een goed einde moesten
kunnen brengen.
Het wiskunde-examen bij
havo bestond uit zestien vra
gen verdeeld over vijf opga
ven. Vergeleken met het vorig
jaar was dit examen goed te
maken. De vragen waren dui
delijk en er zat een goede op
bouw in. Opgave vier over go
niometrie en opgave vijf over
logaritmen werden door de
meeste kandidaten moeilijk
gevonden.
In vergelijking met voor
gaande jaren viel op dat er
geen opgave bij was, waarbij
een functie moest worden on
derzocht.
In tegenstelling tot vwo, lbo
en mavo had havo gistermid
dag geen Engels maar Frans.
In de eerste tekst - 'Asie-sur-
Seine' - betoogt de schrijfster
aan de hand van een 16-jarige
Cambodjaanse scholiere hoe
zeer de taal nodig is voor de
meer dan 100.000 Zuidoost-
Aziaten in Frankrijk. Dit om
hun tradities, hun cultuur,
hun identiteit en hun familie
banden te behouden. Volgens
de Franse docent van het St.
Ludgercollege in Doetinchem
was deze tekst goed te maken.
Tekst twee liet een blik
achter de schermen zien wat
betreft de figuur Eve Ruggie-
ri, een populair vertelster bij
de franse radio. Ook deze
tekst was niet moeilijk. Niet
gemakkelijk was een tekst
('Une entreprise originate')
over een expeditie naar Mali,
opgezet en uit te voeren door
studenten van een hogere
commerciële opleiding, die het
op school geleerde op humani
taire gronden in praktijk kon
den brengen.
De twee laatste teksten -
over de drugsproblematiek en
over een vulkaanuitbarsting
op Martinique - waren goed te
maken. De kandidaten waren
in het algemeen wel tevreden
met deze vijf lange Franse
teksten op niveau.
Het is ontzettend meegevallen
met de zwaarte van het wis
kunde-examen, aldus een
mavo-leraar. De onderwer
pen bij het D-examen, dat be
stond uit dertig meerkeuze
vragen en drie open vragen,
waren naar verwachting en
leverden een aardige doorsnee
van de stof, zoals die moest
worden geleerd. Wel lag bij de
opgaven een accent op kubus
sen en balken. Ook de kandi
daten waren het erover eens
dat het wiskunde-examen
niet zo moeilijk was.
Het examen op C-niveau
bestond uit 34 vragen, waar
van vier open vragen. Die
laatste vereisten niet echt een
wiskundig inzicht. Toch ble
ken de kandidaten moeite te
hebben met het maken van
een cirkeldiagram van de
fruitbomen in de Betuwe. De
docent vond dat de vraagstel
ling ook wel wat duidelijker
had gekund.
Toch was het niveau van
dit wiskunde-examen in zijn
totaliteit, volgens de docent
wel redelijk. Maar de meest
kandidaten hadden de be
schikbare tijd van twee uur
wel nodig.
In de middaguren haddef
lbo en mavo Engels. De opga
ven, met name de eerste he®
van het examenwerk, zage"
er leuk uit: veel plaatjese
tadvertentietekstjes uit En
gelse kranten. Ook waren e'
enkele verhaten waarove'
vragen werden gesteld. Voor
het C-niveau waren dat d'
teksten 'Secrets of a happï
complainer' (uit 'Seventeen
van september 1986), die als
lastig werd ervaren. "J
tweede tekst ging over W
werk van een politie-agentnfl
een kleine gemeenschap, te' I
wijl de derde en vierde telt'
manieren om aan de kost Jf
komen als gemeenschappen
onderwerp hadden.
De teksten waren van i
redelijk gehalte en dat kon
ook van de vragen worden ge'
zegd.
nEN HAAG (ANP) - Op dit mo
^ent zitten 452 Nederlanders ii
huitenlandse gevangenissen,
ne meesten zitten vast wegens he
in bezit hebben van verdovend
Middelen. Eén Nederlander i
Hiervoor in Sri Lanka ter doo
veroordeeld.
Hst ministerie van Buitenlandse Za
Zn heeft met het oog op het vakan
Seizoen een speciale folder uitge
hracht, 'Wijs op reis'. De landen waa
He meeste Nederlanders gevangen zit
Oni
Van onze verslaggever
DEN HAAG - In de verzekt
gelopen dagen onrust ontst
rucht dat de fiscale voordeli
en met hypotheken gemeng
verhoeds worden geschrap
Financiën ontkent.
In het kader van de Brede Her
vattend pakket belastingmaatre
van Financiën, heeft staatssec;
meimaanden van vorig jaar
om een eind te maken aan het b
paalde vormen van levensverze
De levensverzekeraars hebben
toen aangedrongen op een
overgangsregeling. Het minis
terie heeft toen de verzekering
gegeven dat de maatregelen
geen betrekking zulten hebben
op contracten die tot 1 januari
1989 worden afgesloten.
Volgens de geruchten staat
die toezegging nu op losse
schroeven en zou rond het
Pinksterweekeinde zonder
meer een streep door deze fis
caal vriendelijke verzekerings-
produkten worden gehaald.
Voorzitter Fruitema van de
Nederlandse Vereniging van
Levensverzekeraars heeft deze
week naar aanleiding van de
geruchten nog gesproken met
staatssecretaris Koning. Bij die
gelegenheid heeft de laatste
volgens de NVL niet getornd
aan de eerder gedane toezeg
ging.
Directeur Scheffers van de
Nederlandse Vereniging van
Assurantietussenpersonen zegt
niettemin met de nodige arg-
Wi
ar
te
af
ril
Li
or
H
lij
zo
vi
di
ze
vt
v<
te
de
st
sp
be
h:
be
ee
er
Ir
h<
te
ZOETERMEER (ANP) - Het ka
tingstelsel te vereenvoudigen, vi
missie-Oort, kan op chaos uitdrs
gerechtigden de dupe worden. In
korte termijn kan rampzalig uitp
Aldus mr. Th. Snelders, vertegenwcx
organisatie VNO in de Sociale Verze
schuwt voor de gevolgen van een s
netsplannen. Niet alleen mensen me
pe, ook de werkgevers, de bedrijfsve
zekeringsbank komen in de problem
De Raad besprak donderdag een
voudiging dat in korte tijd door ei
voorbereid. Staatssecretaris De
daarom gevraagd. De SVR vindt de
gen onaanvaardbaar.
DE RIJKE INDUSTRIELANDEN stik
Nationale overheden beginnen zich
- ongerust te maken over deze als
bergen. Dat heeft hier en daar tot
teid, maar tot een grootschalige aai
bleem is het nog niet gekomen,
vooral West-Europa zit met zijn gif ii
de grootste producenten - de chem
ken daarom naar allerlei wegen om
Dat ze daarbij zonder scrupules te
zarre oplossing die een aantal V
voor hun probleem heeft gevonden
sloten met enkele Afrikaanse lander
Jen miljoenen tonnen moeilijk verwe
volgens de letter van de wet klopp
slotte maken de regeringen van de
aan wie of waarvoor ze vergunning:
verstrekken. De ware reden is echt
sau zitten te springen om harde va
20 slecht dat ze tot bijna alles bere
v^n troep die de westerse landen ze
um in de afval - en gifsfeer te blijv
het Europees Parlement en onze ei
d'e mening ook toegedaan. Het Eur
snel mogelijk een verbod komt voc
djyal in ontwikkelingslanden te storf
rimpels zich in voor de totstandkorr
f®9genschap geeft over transpsorte
[jet is te waarderen dat Nijpels zich
Brh?nd de Sltuatie enigszins onder
achter duidelijk zijn dat al zijn maati
wanneer de meeste van zijn Eur
aoorgaan met het vrijwel negeren 1
jvalproblematiek is internationaal
oor landsgrenzen. Het is de hoogs
eumaatregeien in EG-verband. In
naer dwang - ook de fabrikanten t
Da 'JJs,anc!houding van een gezc
aarbij kunnen we (nog niet z<
ma. vervL|ilers worden aange
wo beseffen dat we niet einde!
mietigen van ons milieu.
