Oude afspraken met specialisten spelen kabinet parten
Onzekerheid over bezuinigingen op de Antillen
Herkansen nog maar in 1 vak
examens
PARTIJEN
even._
UITBLAZEN
Moed der war
Franse
tante
DE STEM CO]
DE STEM achtergrond woensdag 11 me11988
WIMKOCK
_DESTEM_
JURIDISCHE STAPPEN BIEDEN LSV MEER KANS VAN SLAGEN DAN ACTIES
VERTREKKENDE PREMIER MARTINA BEZORGD OVER GELOOFWAARDIGHEID POLITIEK
VOOR EERST MAATSCHAPPIJLEER BIJ HAVO EN VWO
IIESTEM binnen
DEN HAAG - WD-Kair
voorzitter van de Kamt
derzoek gaat houden na
invoering van het fraude
Streep door
koppeling
lonen en
uitkeringen
VOOR het allerlaatst
- zo beloof ik u, ten
zij er iets heel bijzon
ders gebeurt- de perre-
weps, terreweps of sperre-
weps. De lezers die mij
wezen op de Westbra
bantse uitspraak sperre-
weps hebben nog recht op
een reactie. Gelukkig is de Rije-
naar Bertus de Vree weer zo
vriendelijk geweest zijn licht
over het woord te laten schij
nen, maar deze keer is het een
flakkerende vlam. „Al wat ik
hierover heb geschreven zijn
enkel vermoedens", schrijft hij
zelf. De Vree veronderstelt, vol
gens mij terecht, dat sperre-
weps ook een lokaal gebonden
afwijking is van het veel alge
mener perreweps, evenals terre
weps, waarvan deskundigen
hebben vastgesteld dat het ge
zegd wordt „in een enkele Mid
den-Brabantse enclave". Via
deze rubriek is inmiddels vast
gesteld dat in elk geval Dongen
en Oosterhout deel uitmaken
van die enclave.
De meldingen, een stuk of
twaalf in totaal, over sperre-
weps komen zonder uitzonde
ring uit westeüjk West-Bra
bant. Dat is op zich al een
sterke aanwijzing dat het
woord exclusief behoort tot de
taal van een streek waar ze ook
Nipsen zeggen tegen Nispen.
Een mogelijke verklaring voor
de 's' is dat deze letter Afkom
stig is van een aan perreweps
voorafgaand woord, eindigend
op een 's' en veelvuldig voorko
mend in combinatie met perre
weps. In het dagelijks spraak
gebruik kan die 's' aan het
zwerven gegaan zijn om op de
duur bij het volgende woord te
recht te komen. Als mogelijk
voorbeeld geeft De Vree de vol
gende combinatie:
Dees (deze) perrewepsen steken
Deesperrewepsen steken
Deesperrewepsen steken.
Bij de spreker kan de indruk
zijn ontstaan dat hij twee 's'-en
uitspreekt. Die van dees en die
van sperreweps.
Een aansprekend voorbeeld
van zo'n letterverhuizing biedt
het Franse woord tante. In
1066, toen Willem van Nor-
mandië Engeland veroverde en
daar een schat aan Franse
woorden importeerde, had dat
woord in het Frans nog geen 't'.
Tante was ante. In het Engels,
dat ante overnam, is in het mo
derne woord aunt de klinker
aan het begin bewaard geble
ven. In het Frans kwam er later
een 't' voor. Die zou afkomstig
zijn van de combinatie ta ante
(je tante). De beide 'a's vloei
den ineen. Waarom het uitgere
kend tante werd en bijvoor
beeld niet mante (van mijn tan
te) zou ik ook niet kunnen zeg
gen.
„Kijk ook eens", schrijft De
Vree, „naar het woord trans
port. In de uitspraak hoor je
duidelijk tran-sport terwijl het
is samengesteld uit de delen
trans en port. Trans-port dus."
Een verandering van een
woord kan ook ontstaan door
de zogenaamde équation perso-
nelle, schrijft De Vree. „Het
komt erop neer dat iemand een
woord met bepaalde klanken
waarneemt. Hij denkt bij het
op zijn beurt uitspreken van
het woord dat hij zijn waarne
ming juist weergeeft, maar in
feite is dat niet het geval. In je
eigen omgeving merkje dit ver
schijnsel als je iemands uit
spraak verbetert en als reactie
te horen krijgt: 'dat zei ik toch'.
Als het nu gaat om iemand met
gezag dan kan de 'nieuwe' uit
sprak heel snel navolging vin
den."
Tot slot is er nog een meer
spraaktechnische mogelijkheid.
Die onstaat wanneer een woord
met een 'p' moet worden uitge
sproken. De betrokkene brengt
zijn spraakorganen in de 'p'-
positie, passeert daarbij de 's'-
positie en laat te vlug lucht ont
snappen, mogelijk om de uit
spraak van de 'p' te vergemak
kelijken. Daarmee ontstaat de
's', eerst zachtjes en ten slotte
een volwaardige 's'. Aangezien
dit proces zich sneller afspeelt
dan de beste computer werkt, is
het moeilijk na te spelen. Ook
hier geldt dat als de 'sp'-vormer
gezag heeft hij nagevolgd zal
worden. Dat wat betreft de
sperreweps. „Je weet wel waar je
begint, maar niet waar je ein
digt", schrijft De Vree, „er
komt volgens mij nooit een
eind aan." Toch wel. En wel
hier en nu!
In de vorige aflevering had
den we de Oosterhoutse .uit
drukking: hij 'eet'er gin daoi
van. Men zei dat over iemand
die goed at en er desondanks
slecht uitzag. De vraag was:
wat kan dat woordje daoi bete
kenen? Het antwoord komt,
denk ik, uit Zeeuwsch-Vlaande
ren. Ed Steijns uit Klooster-
zande citeert de waarschuwing
aan het adres van de snelle
eter: Ge moet nie' zóó schielk
eten want dan 'ij je d'r gêen ge-
daaien van.. Steijns vertaalt
'geen gedaaien' met 'er niets
aan hebben, geen smaak, geen
aardigheid'. Ik denk dat we hier
gewoon te maken hebben met
het Nederlandse gedijen. Dat
spreekt nog sterker uit een an
der voorbeeld dat Steijns geeft.
Van iets dat slecht groeit, zegt
men: Da gedaai daor nie. Hij
'eet'er gin daoi van betekent
waarschijnlijk: hij gedijt er niet
van. Het lijkt me een logische
verklaring.
Dat in deze aflevering geen
nieuwe vragen zijn opgeworpen
betekent niet dat die er niet
(meer) zijn. Er wachten nog
brieven op behandeling. Intus
sen: wie mee wil doen, kan
zijn/haar brieven richten naar:
Even Uitblazen, Postbus 3229,
4800 MB Breda. (Wordt ver
volgd).
(Dit is de twintigste aflevering
van een serie waarvan de voor
gaande afleveringen in de krant
stonden op 27 jan.; 4, 5, 10, 12,
13 en 26 febr.; op 2, 10, 15, 22,
25 en 30 mrt en op 8, 13, 16, 20,
26 en 30 apr.)
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiic
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, «01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, «01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9,01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. J 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, f 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. tlm zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
NAUWGEZET werd het
woord 'actie' vermeden. De
medische specialisten -
eerder in hun conflicten
met de overheid niet te be
roerd om harde acties te
voeren - lijken het geloof
in de botte bijl wat verlo
ren en zijn terug bij het
fijne ontleedmes van ge
sprek en juridisch gevecht.
De voorzitter van de Lande
lijke Specialisten Vereniging
(LSV), dr. C. Piasmans, ver
wierp zelfs de gedachte aan
harde acties alsof het iets vies
was. „We proberen met argu
menten te komen en de an
dere partij te overtuigen.
Daar passen geen harde acties
bij", aldus Piasmans deze
week tijdens een persconfe
rentie na afloop van een ac
tievergadering van de 3.000
specialisten in Utrecht.
Diezelfde Piasmans was
twee jaar geleden overigens
'actieleider' in alweer een
conflict met de overheid over
inkomens en toen organi
seerde hij wel harde acties. De
specialisten voelen zich 'ge
prangd' nu het kabinet flink
dreigt te gaan snijden in hun
inkomens en vergoedingen.
Minister De Koning (So
ciale Zaken) wil uiterlijk eind
volgende maand de normin
komens voor de medische'spe-
cialisten drastisch verlagen
van 180.000 gulden per jaar
naar 150.000 gulden. Dat
norminkomen is het inkomen
dat een gemiddelde specialist
kan verdienen als hij 38 uur
werkt. Een specialist die meer
werkt verdient dus meer en
dat geldt voor de meesten. De
specialisten vinden dat het
norminkomen juist zou moe
ten worden verhoogd en op
iets meer dan twee ton moet
worden gesteld.
De specialisten baseren dat
hogere bedrag op enkele ad
viezen over de gewenste
hoogte van het inkomen. Die
adviezen stelden de specialis
ten in het gelijk. De minister
Staatssecretaris Dees van Welzijn, Volksgezondheid en
Cultuur. - FOTO'S DE STEM/JOHAN VAN GURP
probeerde begin dit jaar via
een kort onderzoek door de
Economische Controle Dienst-
alsnog nieuwe cijfers te be
machtigen, die zijn stelling
moeten onderbouwen dat de
specialisten kunnen inleve
ren. De president van de
rechtbank in Den Haag ver
bood het onderzoek eerder dit
jaar, omdat de minister eer
der gemaakte afspraken met
de specialisten schond.
In 1984 sloten LSV en de
toenmalige staatssecretaris
Van der Reijden een 'Gene
raal Akkoord'. Daarin was
ook onderzoek afgesproken
over de inkomenspositie van
de specialisten, maar dat on
derzoek zou met wederzijdse
instemming moeten worden
gehouden. Daarvan was nu
geen sprake, zo oordeelde de
rechter en dus moest de en
quête worden gestaakt.
De specialisten hopen nu de
aanstaande verlaging van de
norminkomens op dezelfde
wijze te kunnen bestrijden.
Immers ook hier geldt dat de
maatregel eenzijdig wordt op
gelegd. De juristen van de
LSV denken een goede kans te
maken, getuige de opmerke
lijke gematigdheid in de toon
van de LSV deze week.
Piasmans noemde minister
De Koning een man met wie
altijd wel te praten is en die
hij hoopte met argumenten te
kunnen overtuigen. Iets min
der diplomatiek: de LSV zal
De Koning er informeel van
proberen te doordringen dat
de minister opnieuw voor de
rechter op de knieën moet, als
hij zijn plannen doorzet.
De Koning lijkt er overi
gens ook zelf van overtuigd
dat zijn papieren niet al te
sterk zijn, want in de Tweede
Kamer probeerde hij verleden
maand extra tijd te winnen.
Hij kon toen nog niet echt
zeggen wanneer hij het norm
inkomen zou vaststellen.
Maar de getergde kamerleden
van alle grote partijen, be
halve de WD, wilden vóór de
zomer het nieuwe norminko
men. En dus zegde De Koning
het toe, zij het zonder veel ge
loof.
Mét staatssecretaris Dees
(Volksgezondheid) krijgt de
LSV veel meer problemen. Hij
moet in de zomermaanden een
beslissing nemen over de ver
goeding die specialisten krij
gen voor hun praktij kkosten.
Dat zijn de kosten die de spe
cialisten moeten maken voor
het uitvoeren van hun prak
tijk, dus voor een secretaresse
en een telefoon en dat soort
zaken.
Nu is het zo dat veel specia
listen aan een ziekenhuis
werken en daar - meestal ge
zamenlijk - gebruik maken
van faciliteiten. De vergoe
ding is niet afgestemd op die
praktijk. De ziekenfondsen
vroegen ruim een jaar gele
den aan het COTG (het or
gaan dat de tarieven vaststelt)
een uitspraak over die onkos
tenvergoeding.
Het COTG is al maanden
Minister De Koning van
Sociale Zaken.
bezig met studies over het
vraagstuk en zal volgende
maand een definitief advies
opstellen. Dees moet dat ver
volgens goedkeuren. Het ad
vies van de COTG zal de spe
cialisten flink gaan opbreken.
Het college wil de onkosten
vergoeding drastisch terug
brengen en voor het grootste
deel uitkeren aan het zieken
huis. Dat moet daarna de spe
cialist een vergoeding geven
van de werkelijk gemaakte
kosten. Deskundigen hebben
al uitgerekend dat het advies
een verlaging van de tarieven
met 30 procent kan betekenen.
Vooral de 'dure' specialisten
als hartchirurgen moeten
flink inleveren.
De LSV is bang dat Dees dit
vergaande advies zal overne
men. In kringen van de spe
cialisten verluidt zelfs dat
Dees het COTG heeft aange
spoeld om haast te maken
met het advies.
De specialisten hopen Dees
alsnog af te brengen van jjj,
plannen, maar de bewind;,
man heeft zich laten kenner
als een vasthoudende baas
Hij is - zo bleek eerder
jaar - het getraineer van
specialisten spuugzat. En js
de Tweede Kamer zegt te
keer op keer het geld van t
bezuinigingen nodig te hek.
ben om er andere zaken n^
te kunnen betalen, zoals 4
aanpak van het Aids-pro.
bleem, de zorg van geestelij)
gehandicapten en de topkhrii,
sche zorg in ziekenhuizen.
De LSV heeft zijn kaart op.
nieuw gezet op het Genera;:
Akkoord van enkele jaren te.
rug. Daarin staat alweer da;
overleg over inkomensbe.
standdelen vereist is.
daarvan is, zo vinden de
cialisfen, geen sprake
weest. Dus zal ook Dees vij
de zomer, of kort daarna weer
eens voor de rechter word®
gesleept.
Het juridische gevecht lijfc
de LSV voorlopig de meesit
kans op succes te geven. Dat is
ook de reden waarom harde
acties in de kast blijven lig.
gen. Daar komt natuurlij)
nog bij dat de specialisten op
niet al te veel mededogen
het grote publiek kunnen re
kenen. En bovendien: de rech
ter bond bij de vorige gele-
genheid het houden van zon
dagsdiensten op doorde
weekse dagen aan zeer strikte
regels. Dat middel is nogal boi
geworden. De specialist®
resten weinig andere actie-
middelen, behalve dan de ju
ridische. Het wrange is dal
uitgerekend de overheid zulte
ruimhartige afspraken in het
verleden heeft gemaakt met
de specialisten, dat die nu
de rechter met succes kunnen
aankloppen. LSV-voorzitte
Piasmans gaf dat met zoveel
woorden ook toe deze week
Het lijkt erop dat het PvdA-
kamerlid Ina Müller-Van Ast
toch nog gelijk krijgt,
heeft het steeds over het gene
reus akkoord, ais ze de oude
afspraken in herinnering
roept.
NORMAAL gesproken is
het bureau van minister
president Don Martina - in
tegenstelling van veel van
zijn voorgangers en colle
ga's - een toonbeeld van
orde. Dezer dagen is zijn
bureau echter nog schoner
dan gewoonlijk: de pre
mier ruimt op en alle dos
siers worden opgeborgen
en gereed gemaakt voor
zijn toekomstige opvolger.
Algemeen wordt aangenomen
dat Martina midden volgende
week de macht zal overdra
gen aan mevrouw Maria Li-
beria-Peters, de huidige op
positieleider, die momenteel
de laatste hand legt aan de
vorming van een nieuw kabi
net.
Gelaten laat Martina de
ontwikkelingen van de laatste
weken nog even de revue pas
seren. Wat hem het meest
steekt is het 'gedraai' van zijn
tegenstanders die zijn kabinet
ten val hebben gebracht op
het moment dat een omvang
rijk saneringsproces in wer
king begonnen te treden. „De
geloofwaardigheid van de po
litiek en de politici zal dras
tisch afnemen. Daarover
maak ik me inderdaad zéér
grote zorgen".
Na jaren van politiek ge
krakeel was op Curagao het
besef gegroeid dat drastische
maatregelen onontkoombaar
zijn. Bedrijfsleven, handel en
vakbeweging hadden zich na
jaren van morren en discussie
eindelijk geschikt in de maat
regelen van het kabinet. ,„Ik
ben niet alleen bang, maar
maak me ook grote zorgen dat
wat wij de afgelopen jaren
twéé jaar en vier maanden
hebben opgebouwd de kans
loopt teniet te worden gedaan.
Opnieuw beginnen betekent
niet alleen dat het sanerings
proces langer zal gaan duren,
maar ook dat de aanvaard
baarheid bij de bevolking
vermindert", aldus Martina.
Een van de grootste zorgen
van Martina is de verstand
houding met Nederland en de
discussie met Den Haag over
het verlenen van extra finan
ciële steun om het sanerings
proces te ondersteunen.
Slechts enkele dagen voor het
kabinet naar Den Haag zou
afreizen om te praten over
een ingediend verzoek om
steun ter hoogte van 285 mil
joen Antiliaanse guldens,
bracht de Frente Obrero van
Papa Godett de regering ten
val.
In het verzoek om 285 mil
joen gulden begrotingssteun
geeft het kabinet Martina aan
dat zij van plan is tot 1992 en-
De vertrekkende Antil
liaanse premier Don Marti
na. - F0T0ANF
kele verregaande bezuinigin
gen door te voeren. In totaal
zal 25 procent van de arbeids
plaatsen bij de overheid ver
loren gaan. In 1988 zullen
circa 1.400 ambtenaren hun
baan verliezen, waarvan
bijna 400 man in het onder
wijs.
In de afgelopen twee jaar
hebben al ongeveer 1.500 men
sen de overheidsdiensten ver
laten via een wachtgeldrege
ling of via natuurlijk verloop.
Verder wilde het kabinet in
zes jaar tijd 10.000 nieuwe ba
nen scheppen door onder
meer te werken aan de uit
breiding van de toeristensec
tor en verbetering van de in
frastructuur voor overslag en
doorvoer via de Curagaose
haven en zeehavens.
De besprekingen met Den
Haag zijn als gevolg van de
kabinetscrisis in Willemstad
verschoven naar de laatste
week van mei, maar Martina
is er niet van overtuigd dat de
nieuwe regering in staat zal
zijn voor die tijd een urgen
tieprogramma op te stellen
dat net zo doorwrocht is als
dat van zijn kabinet. „De tijd
is zéér krap. Er bestaat weer
de mogelijkheid van uitstel,
maar dan loop je het gevaar
dat je Den Haag gaat irrite
ren".
De enige reëele kans om be
grotingssteun van Nederland
te krijgen is volgens Martina
een voortzetting van zijn ka
binetsbeleid. „De documenten
zijn klaar en als men het be
leid volgt zoals wij dat hebben
uitgestippeld dan is de kans
op steun uit Nederland groot.
Als de nieuwe regering een
nieuw beleid gaat uitstippelen
dat niet te verdedigen is en
aan geloofwaardigheid in
boet, dan zie ik de situatie
ernstig in". De kabinetscrisis
en onzekerheid die dat met
zich meebrengt heeft ook zijn
invloed gehad op investeer
ders, aldus Martina. „We ho
pen dat het van voorbij
gaande aard is, omdat nieuwe
investeringen nodig zijn om
weer economische groei te
krijgen. Veel zal afhangen
van de slagvaardigheid,
daadkracht en geloofwaar
digheid van het nieuwe
team".
Indirect beaamt Martina
dat de val van zijn kabinet
voornamelijk is ingegeven
door politieke onvolwassen
heid van zijn tegenstanders
en door wraakacties van de
PNP van Maria Liberia-Pe
ters, die na de verkiezingen
van 1985 buiten de regering is
gehouden. Officieel heeft de
Frente Obrero gezegd dat zij
het kabinet niet meer wilde
steunen, omdat zij zich niet
meer kon vinden in het 'on
menselijke' beleid van de re
gering Martina, die 'vele va
ders van gezinnen op straat
zet'.
„De reden die zij (Frente
Obrero-red) hebben opgege
ven is zonder meer een smoes
je. En als je het verloop van de
formatie analyseert, dan moet
je tot de conclusie komen dat
dit een afgesproken zaak is
van de Frente en de PNP en
misschien andere groepen.
Dat maakt de marges alleen
maar kleiner, niet alleen so
ciaal-economisch, maar ook
in de verstandhouding en
menwerking tussen de p
tieke partijen", aldus Marti
na.
De vertrekkende premie:
maakt zich ook zorgen over de
rol die de Democratische Par
tij Sint Maarten van Claude
Wathey in de nieuwe regerin;
Liberia-Peters zal gaan spe
len. „Feit is dat Wathey in de
nieuwe regering een sleutel
positie zal innemen. En ik bei
bezorgd dat voor het behoud
van de vrede in de coalitie
PNP een gevangene is en
moeten doen wat de heer Wa
they voorschrijft".
Ook het behoud van de An
tillen als één staat is een pun!
dat Martina bezig houdt. „In
de nieuwe regering zijn ii
ieder geval twee partijen dii
zich recentelijk sterk hebber
gemaakt voor een uiteenval
len van de Antillen: de PNF
en de pertij van Wathey. Li-
ten we hopen dat zij de wen
sen van de overgrote meer
derheid van de bevolking zul
len respecteren". Martini
verwijst daarbij naar een re
cent onderzoek van de Uni
versiteit van de Nederlands
Antillen, waarbij naar vorei
kwam dat een overgroli
meerderheid van de bevol
king voorstander is van tó
bijeen blijven van de vijf An
tilliaanse eilanden.(ANP)
Van onze onderwijsredactie
VEEL LATER dan de laat
ste jaren het geval was be
ginnen maandag 16 mei de
eindexamens voor zo'n
220.000 leerlingen van lbo,
mavo, havo en vwo. Het
gaat om 130.000 lbo/mavo
leerlingen, 50.000 havo'ers
en ongeveer 40.000 vwo'ers.
De aanmerkelijk kortere exe-
menperiode heeft te maken
met het feit dat de kandidaten
nog maar in één vak in plaats
van in twee vakken kunnen
herkansen. Daardoor kan de
hele herkansing op één dag
plaatsvinden.
Een andere opvallende ver
andering is dat de meeste be
roepsgerichte vakken dit jaar
uit het examenpakket zijn
verdwenen.
Verder gaan docenten meer
examenwerk zelf nakijken.
Dat betreft zowel de helemaal
uit open vragen bestaande
examens als de examens die
een combinatie zijn van open
en gesloten vragen. Het Cito
verwerkt alleen nog de exa
mens die helemaal uit meer
keuzevragen bestaan.
Net als vorig jaar maakt
het Cito op de eerste werkdag
na het examen 's avonds om
zeven uur via Teletekst de
goede antwoorden op de
meerkeuzevragen bekend.
Deze krant geeft de uitslag op
de ochtend daarop volgend.
Er is een hele waslijst van
examenvakken, waarbij Rus
sisch, Fries en filosofie tot de
meest bijzondere mogen gere
kend, al was het alleen al
vanwege het kleine aantal
kandidaten.
Bijzonder is ook dat dit jaar
voor het eerst het vak maat
schappijleer op het examen
lijstje bij havo en vwo staat.
Het vorig jaar was dat al het
geval bij lbo en mavo. Het
examen heeft nog een experi
menteel karakter.
In 1990 zal worden bekeken
of het experiment met de exa
mens maatschappijleer is ge
slaagd. Liefst zes zogenaamde
themavelden staan bij maat
schappijleer centraal: opvoe
ding en vorming; woon- en
leefmilieu; arbeid en vrije
tijd; technologie en samenle
ving; staat en maatschappij;
internationale verhoudingen.
Het examenrooster ziet er
als volgt uit;
maandag 16 mei: VWO:
9.00-12.00 Nederlands (samen
vatting), 13.30-16.30 Latijn;
HAVO: 9.00-12.00 handelswe
tenschappen en recht, 13.30-
15.30 Nederlands (tekst);
MAVO en LBO: 9.00-11.00 Ne
derlands (tekst), 13.30-15.30
handelskennis II, 13.30-15.30
expressievakken.
dinsdag 17 mei: VWO: 9.00-
11.30 economische weten
schappen I en recht, 13.30-
16.00 Duits; HAVO: 9.00-12.00
Nederlands (stelopdracht),
13.30-16.00 Duits; MAVO en
LBO: 9.00-11.00 handelskennis
en handelskennis 1,13.30-15.30
Duits.
woensdag 18 mei: VWO:
9.00-12.00 Nederlands (stelop
dracht), 13.30-16.00 geschiede
nis; HAVO: 9.00-11.30 econo
mie, 13.30-16.00 geschiedenis;
MAVO en LBO: 9.00-11.00 Ne
derlands (stelopdracht), 13.30-
15.30 geschiedenis.
donderdag 19 mei: VWO:
9.00-12.00 wiskunde B/I, 13.30-
16.00 Engels; HAVO: 9.00-12.00
wiskunde, 13.30-16.00 Frans;
MAVO en LBO: 9.00-11.00
wiskunde, 13.30-15.30 Engels.
vrijdag 20 mei: VWO: 9.00-
12.00 natuurkunde, 13.30-16.00
Frans; HAVO; 9.00-11.00 na
tuurkunde, 13.30-16.00 Engels;
MAVO en LBO: 9.00-11.00 na
tuurkunde, 13.30-15.30 Frans.
woensdag 25 mei: VWO:
9.00-12.00 scheikunde, 13.30-
16.00 biologie; HAVO: 9.00-
12.00 scheikunde, 13.30-16.00
bilogie; MAVO en LBO: 9.00-
11.00 scheikunde, 13.30-15.30
biologie.
donderdag 26 mei: VWO:
9.00-12.00 Grieks, 9.00-12.00
economische wetenschappen
II en recht, 13.30-16.00 aard
rijkskunde; HAVO: 9.00-11.30
maatschappijleer, 13.30-16.00
aardrijkskunde; MAVO en
LBO: 9.00-11.00 Spaans, 9.00-
Minister Ruding.
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
11.00 maatschappijleer, 13.30-
15.30 aardrijkskunde.
vrijdag 27 mei: VWO: 9.00-i
12.00 wiskunde A/II, 13.30-
16.00 expressievakken; HA!
VO: 9.06-12.00 Fries (stelop-i
dracht), 9.00-11.30 expressie
vakken, 13.30-15.38 Fries
(tekst), 13.30-16.00 Russisch!
MAVO en LBO: 9.00-11#
Fries (stelopdracht), 9.00-11#
warenkennis, 13.30-15.30 Fries
(tekst)
maandag 30 mei: VWöl
9.00-12.00 Fries (stelopdracht)]
9.00-11.30 Spaans, 9.00-11#!
maatschappij leer, 13.30-16# i
Fries (tekst), 13.30-18.00 Rus-3
sisch; HAVO: 9.00-U#|
Spaans, 13.30-16.00 Russisch.
dinsdag 31 mei: VWO: 9.00-
12.00 filosofie.
Akk
Van onze Haagse redactie
Hermans is door zijn parti;
PvdA hebben geen bezwarei
DEN HAAG - Het kabinet
komt binnenkort met een
nieuwe wet die de koppe
ling van uitkeringen aan de
ontwikkelingen in de lonen
moet regelen. De oude rege
ling, die een automatische
koppeling voorstond, wordt
ingetrokken.
Minister De Koning (Sociale
Zaken) kondigt dat aan in een
interview met het blad 'Onder
neming' van de ondernemers
organisatie VNO. De oude re
geling werd in 1979 ingevoerd,
maar is slechts éénmaal toege
past, Het kabinet wil van de re
geling af, omdat de recht
streekse koppeling veel te duur
is. Uitkeringen zouden auto
matisch meestijgen met de lo
nen in het bedrijfsleven.
De Koning wil nu een koppe
ling die is gebaseerd op alge
mene uitgangspunten als de
staat van de overheidsfinan
ciën, de loonontwikkeling en de
werkgelegenheid. Het moet een
evenwichtige ontwikkeling van
de economie niet belemmeren.
In de toekomst worden de uit
keringen alleen nog verhoogd
als de schatkist en de sociale
fondsen de extra lasten kunnen
dragen.
DE ARBEIDERS in Polen hebbe
ven. Met gekwelde en wanhopi
stakers de scheepswerf in Gdai
vakbond Solidariteit, verlaten,
geen glimp van hoop op betere
ding over een socialisme waarbi
de mogelijkheden kan gaan behc
De staking in Polen mag geëin
voor de arbeiders, zij heeft tege
baarheid van het Poolse leidersc
gebracht.
De Poolse leider Jaruzelski rii
ten op in 'sociaal pluralisme' de
gen. Hij zei erbij dat een 'koppel
tieke hervormingen' onvermijdel
maar toen de Poolse leider zijn
regelen aankondigde om de eet
doen aan de schuldenlast van
nieuwe kredieten van het Weste
snel een dialoog der doven, tuss.
ders. De arbeiders begrepen dat
zich onder Jaruzelski nauweli
krampachtig wenst vast te hout
beginsel dat de partij niet alleen
zit, maar ook het monopolie van
hoekstenen valt niet te tornen, i
maatschappijvisie niet de beste
Jogische en sociale verandering
'och lijkt Jaruzelski iets geleerc
dagen in 1980 - 1981. Hij heel
beeindigen zonder noemenswaï
eerste dagen van het stakingsc
gestuurd, die nieuwe vormen
beerd. Zij hebben weliswaar noj
net zou een aanwijzing kunnen
vormen van overleg tussen maa
zouden willen, mits de hegemo
zou weliswaar een schamel resu
net is hoe dan ook een stapje vo
Peking heeft Jaruzelski o
Als hi' ze9t 'sociaal plural
wegen naar het socialisme' moe
an erkenning moeten uitdokte
staat1863*inspirerende maatsch
Die kansen op erkenning moe
ingeslagen ondanks alle verw
k Het Probleem in Poler
ctoo!!' waer d'b grotere vrijhe
Icr-h P,s pez'en als kansen voor g
-nikking, kortom bevrijding v
Mi A bntwikkeling zou de macl
biiP ropa (en dus in Euro
i nrL-ll nationale machtspositie
oit toestaan en dus zullen de
[blijven strijden.
