De kritiek van de
natuurwerkgroep
'KI
HET A
'HET WORDT EEN NATUURGEBIED OF HET WORDT EEN EFTELING'
Veel kappen moet
de bossen redden
Het bos en
het
alternatief
pESTEM EXTRA Gjl|
DE STEM EXTRA WOENSDAG 11 ME11988
Hollandse stadhoude
Een groep invloedrij
Noordzee over te st€
van de tirannieke vo
Na rijp beraad ging
november 1688 zett<
Hollandse schepen I
later ging de Prins v<
bij het plaatsje Brixhi
niets voor een gewa
kop naar Frankrijk. E
lem en zijn gemali
nieuwe heersers vai
rieuze Revolutie was
oorzaken en gevolge
zonder bloedvergiete
HET IS maar goed, schrijft de bioloog en publi
cist Midas Dekkers, dat al die malle kerstbomen-
bossen uit Nederland verdwijnen. Die horen hier
niet. Nederland is loofbomenland.
Militairen
David-gevoel
TEKST CEES MAAS FOTO'S BEN STEFFEN
De standpunten:
Gewantrouwd
Paniek
STRIJD TEGEN DE ZURE REGEN
DE natuurwerkgroep
Rucphen werkt aan een
alternatief reddings
plan voor de bossen.
Bestem een klein stuk
voor wat meer recrea
tie, zodat het in de rest
van het bos rustiger
wordt, is de kern.
In de ogen van Mans de
Jong en Carlo Braat
van de natuurwerk-
groep leent het stuk
tussen de Pierestraat
en de Kerkstraat zich
uitstekend voor meer
recreanten. Het is de
noordoostelijke punt
van het bos. „Je moet
iets opofferen om er
iets moois voor in de
plaats te kunnen krij
gen," motiveert De
Jong het plan. De be
doeling is dat het tezij-
nertijd uitgewerkt
aangeboden wordt aan
de gemeente.
De gemeente Rucphen is te laks waar het om na
tuurbescherming gaat, stellen de natuurbeschermers
van de Natuurwerkgroep Rucphen. Hieronder pun
ten van kritiek die niet elders op deze pagina zijn
vermeld en op gevoelens en feiten berusten. Bij wijze
van weerwoord verwijst de gemeente naar het beleid
dat de afgelopen jaren is gevoerd.
De kritiek:
De gemeente heeft, in tegenstelling tot Roosendaal, nog
nooit een gulden uitgegeven voor herstel van de heide. Wel
twintig mille voor een fietspad door die heide.
Toen de provincie de gemeenten in Noord-Brabant vroeg
stiltegebieden aan te wijzen, namen B en W dit voor ken
nisgeving aan terwijl andere gemeenten hun waardevolle
natuurgebieden wel aanmeldden.
Rucphen helpt de campinghouders in de bossen waar ze
maar kan, ook als die campingbazen regels die gemaakt
zijn om het milieu te beschermen zoals randbeplantingen
rond de terreinen, overschrijden.
Er worden veel te veel vergunningen voor massale trim-
lopen e.d. in het bos uitgeschreven.
Toen het drinkwaterbedrijf vergunning vroeg om meer
water te mogen oppompen uit het bos, waardoor de grond
waterstand wordt verlaagd, maakte Rucphen geen be
zwaar bij de provincie; de gemeente Roosendaal bezit
stukken van de Rucphense Bosschen en deed dat wel.
HET GAAT helemaal niet goed met de Rucphense
Bosschen. Staatsbosbeheer heeft de patiënt op de
snijtafel gelegd, maar de romp weer heel snel
dichtgenaaid. Het stonk naar zure rot. De diagno
se: weinig of geheel niet vitaal. Uit de mond van
een bosbouwer is dat een doodverklaring. Het slo
pend werk van de zure regen wordt overschaduwd
door de eeuwig durende strijd tussen natuurlief
hebbers en overheid over de toekomstige status
van het bos. Wordt het natuurgebied of een Efte
ling? Dat lijkt de hamvraag. Twaalf ronden bok
sen over regeltjes, terwijl de zure dood geniepig
lacht en een volgende boomtop ontbladert. Een
verhaal over wat er zoal te doen kan zijn over een
doodziek bos...
zingen de bossen niet...
De ruiterpaden in het bos zijn meestal te smal voor groe
pen ruiters.
D
Door Conny van Grembergh
Eeuwig
De zure regen doet goed werk. Dekkers zal voor deze
stelling nooit de gemeentemedaille van Rucphen krijgen.
Want in Rucphen heeft men het kerstbomenbos zeer lief.
Alleen dreigt het liefje te bezwijken onder de harstocht
van de vele minnaars.
De Rucphense Bosschen, zoals
het woud officieel heet, is een
van de grootste naaldwouden
van West-Brabant met een op
pervlakte van ruim 1600 hecta
re. In het centrum ligt als een
grote gele vlek de Rucphense
heide. Bedreigd door vergras-
sing en andere kwaden.
In vroeger tijden, toen de
mijnen in Limburg nog om stu-
thout schreeuwden, is het bos
aangepland. Later, toen de
handel inzakte, is de houtfa-
briek gewoon blijven staan en
zeer in trek geraakt bij bezit
ters van tweede woningen,
campingbazen, sporters, re
creantenjagers dierenhouders,
natuurbeschermers, te veel om
op te noemen.
Het is dus zeer druk in het
bos, iedereen zoekt zijn of haar
plekje natuur en elke groepe
ring of individu heeft er zijn
eigen belangen, en is bereid
daarvoor te vechten. Ziehier
het probleem in een notedop.
Nu het hout doodziek is ver
klaard en de gemeente er niet
aan ontkomt om maatregelen
aan te kondigen, is het even
stil. Bestrijding van zure regen
is immers heel wat anders dan
waar het partijen al jarenlang
om gaat. Massa-recreatie is
zichtbaar, zure regen alleen
maar nat met een smaakje.
Behalve wildschade door loslo
pende honden, vervuilde flora
en verschrikte fauna door de
overvloed aan recreanten, zijn
er twee andere factoren van
belang die de kwaliteit van het
bos in voorname mate bepalen:
de militairen die er onverdro
ten oefenen, en het drinkwa
terbedrijf dat grondwater op
pompt en vergunning heeft
aangevraagd om de grondwa
terstand nog meer te mogen
verlagen. Alles bij elkaar is er
in West-Brabant geen ander
stuk van vergelijkbare grootte
natuur te vinden dat zo inten
sief wordt benut door zoveel
verschillende belanghebben-
'den.
Grote delen van het gebied
zijn in eigendom bij de ge
meente Roosendaal en particu
lieren. De gemeente Rucphen
beheert het meeste woud,
houdt toezicht en heeft een be
stemmingsplan gemaakt
waarin is vastgelegd wat wel
en wat niet mag in het bos. En
daar beginnen de problemen.
Grofweg zijn er drie partijen
die elkaar regelmatig in de ha
ren vliegen als het woord bos
valt: de gemeente Rucphen, de
Natuurwerkgroep Rucphen en
de Rucphenaar Ad van der
Woude die aan de rand van het
lover woont en bijzonder han
dig is geworden in bezwaar
schriften. Van die drie zitten de
natuurwerkgroep en Van der
Woude het meest op één lijn,
hoewel de motieven elkaar niet
altijd overlappen. Alle drie
zeggen ze het beste met het bos
voor te hebben.
Een greep uit de dossiers: De
gemeenteraad stemde in 1980 in
met een bestemmingsplan voor
de Rucphense bossen. Een dik
boek vol regels met wat wel en
wat niet mag. En wat soms
mag. Op 21 mei 1986 na een
hoop gekissebis over de inhoud,
kreeg het plan door de Kroon
wetskracht. In het bestem
mingsplan wordt grote waarde
gehecht aan natuurbescher
ming. De Natuurwerkgroep
sprak van een mijlpaal toen het
er eindelijk door was. Overtre
dingen zouden nu eindelijk met
de wet in de hand kunnen wor
den bestreden.
Naarmate echter meer men
sen in hun vrije uren de bossen
opzochten om er prettig te ver
toeven met fietsen, hardloop
schoenen, paarden, honden en
picknickmanden, kreeg de ge
meente behoefte ook die ont
wikkeling in regels vast te leg
gen. Dat werd het recreatie
plan. Zaken als recreatieve
verharde fietspaden worden in
dat plan in banen geleid. Sa
men hebben de plannen veel
meer dan een half mij oen gul
den aan maakloon gekost.
Regels kunnen echter op
verschillende wijze worden
geïnterpreteerd en daar zijn
partijen al ettelijke jaren on
verdroten mee bezig. De inzet
is groot en het gaat hard om
hard, tot aan de Raad van State
toe. Elke partij schrijft de be
palingen in het bestemmings
plan vrolijk naar het eigen be
lang toe.
Allen winnen en verliezen
procedures of onderdelen daar
van. Van der Woude heeft de
gemeente Rucphen al een stuk
of vijfmaal voor het hekje in
Den Haag gedaagd en wordt
daarom op het gemeentehuis
afgeschilderd als een lastige
querulant. Ten onrechte wel
licht, want de man doet niets
anders dan de gemeente con
fronteren met de eigen regels.
Hij betaalt alle zaken uit eigen
zak, hetgeen al duizenden gul
dens heeft gekost.
Dat levert hem naast een boze
gemeente tal van anonieme
dreigtelefoontjes op. En beden
kelijke ingezonden brieven in
de plaatselijke huis-aan-huis-
blaadjes, waarin ongenuan
ceerde aanvallen op zijn per
soon worden gedaan. Van der
Woude zelf blijft al achttien
jaar correct. Maar vasthou
dend. En veelschrijvend. Zo
zeer zelfs dat B en W eerder dit
jaar afkondigden de man voor
taan geen antwoord meer te
schrijven. Wat Van der Woude
weer zeer on-democratisch
vindt.
De gemeente is machtig en
beschikt over de meeste moge
lijkheden om de regels te inter
preteren (de wet ruimtelijke
ordening bevat 'toverformules'
waarmee het gezag de wet naar
zijn hand kan zetten), maar ook
Hondenclubs krijgen soms toestemming voor hun activiteiten, maar het gebeurt ook vaak illegaal.
Van der Woude is niet vrij te
pleiten van de controverse die
ontstaan is. De eenling put
kracht uit zijn strijd tegen het
omvangrijke overheidsappa
raat en dat 'David-gevoel'
sterkt hem in de opvatting door
te moeten gaan. Echt praten
met elkaar lukt allang niet
meer.
De gemeente: „Wij worden,
vooral uit de hoek van de Na
tuurwerkgroep en Van der
Woude, gezien als de slome bu
reaucraten die maling aan het
milieu hebben en het bos ver
gooien aan de recreatie. Dat in
aantoonbaar onjuist. Alleen, de
belangen verschillen. Een ge
meente moet rekening houden
met iedereen, dus ook de recre-
actie is ons lief. Veel mensen
genieten daar per slot van re
kening van. En nu kun je wel
zeggen dat de Bonte Piere
waaier zo'n zeldzaam vogeltje
is dat daarvoor een gebied van
duizend hectare hermetisch
voor iedereen moet worden af
gesloten, maar dan ben je niet
reëel bezig. Iedereen heeft
recht op het bos. Maar, en daar
ligt onze taak, de gemeente
moet zorgen dat het op de juiste
manier wordt gebruikt. Dat de
regels worden nageleefd, daar
zijn wij voor."
Mans de Jong, Natuurwerk
groep: „Ze zien ons op de ge
meente als een radicale club
die niets liever zou hebben dan
dat er nooit meer een fietser in
het bos zou mogen komen.
Maar wij hebben niets tegen
die mensen die genieten van de
natuur, alleen het wordt te dol.
Het wordt een efteling en de
gemeente laat het uit de hand
lopen. Vijftig tot honderd loslo
pende honden op een zondag
morgen is geen uitzondering,
ook niet in het broedseizoen.
Op dezelfde ochtend zie je rui
ters overal rijden, behalve op
de ruiterpaden, en tientallen
trimmers over de heide stegge
len. Dit alles bezorgt de vogel
stand en de flora een enorme
schade en wij zeggen: De men
sen spelen de hoofdrol in de
dorpen, laat in een natuurge
bied de natuur de baas zijn. Er
ligt een schitterend bestem
mingsplan voor een nog mooier
gebied en dat gebied moet je
verdedigen. De rol van de mens
is daaraan ondergeschikt.
Leidt hen er door, maar laat ze
geen schade aanrichten. En
daarin schiet de gemeente te
kort."
Van der Woude: „Ik word
door de gemeente gezien als
een opstandeling, een lastige
bezwaarmaker die tegen alles
tekeer gaat, maar ze kunnen er
nooit omheen dat het bos op
papier beschermd gebied is,
terwijl het dat in de praktijk al
lang niet meer is. Wie er woont
is de beste waarnemer. De ge
meente wint zaken met tover
formules en trucendozen, ik
heb ze zelfs betrapt op leugens
over het bestemmingsplan. Ze
noemen het nu al gewoon een
recreatiegebied. Wat mij stoort
is dat het volk van al die din
gen niets weet. Dat komt omdat
het zo ingewikkeld is, al die re
geltjes. Maar dat moet de ge
meente juist hebben. Zo kweek
je volgzame en kneedbare bur
gers die bovenop iemand sprin
gen die wel het lef heeft voor
zijn belangen op te komen. Dit
natuurgebied gaat kapot aan
de massarecreatie en ik denk
soms wel eens: waar doe ik het
nog voor. Als ik een zaak ver
lies, lachen velen zich een on
geluk en rijden luid toeterend
tot diep in de nacht voorbij
mijn huis. Maar het is kort
zichtig. Niet ik verlies een zaak,
het bos verliest."
Torquay, een subtropische verras
een land van regenpakken en pa
wordt op deze zonnige zaterda;
spoeld door vakantie vierende 1
Het parkeerterrein aan de jachth
vol. Automobilisten zoeken in de
nabijheid van het plein een plaa
de Princess Garden genieten bej
tussen bloeiende narcissen van de
voorjaarszon.
Op de vijftiende november
jaar 1688 kreeg de eerste offici
Willems vlaggeschip Den Briel,
Janszoon Hartevelt, geen flor
badplaats in het vizier, maar eei
baai waaraan wat vissershutten
Het weer was de protestantse vlo
welgezind. Bijna blies de wind di
pen in de armen van de Engelse
die voor het naburige Plymouth v(
ker lag. De wind draaide bijtijds
gen de middag konden de zeeliede
nog in het zuidelijke deel van de l
ankers uitgooien.
In Brixham, op de plaats waar
voet aan wal zette en verwelkomt
door angstige vissersvrouwen, hei
een marmeren plaquette aan de la
Iets verderop, bij de vissershave
standbeeld van de Prins van Oran
karikatuur in steen, honderd jaai
den door de graaf van Bylandt
plant op de kade.
Willem III, de laatste Oranje - hi_
kinderloos - werd in 1650 onder e
gelukkig gesternte geboren. Acht
nadat zijn vader stadhouder Wil
aan de pokken overleden was, zag
levenslicht. De Staten (de machth
in de zeven provinciën) beslisti
aandringen van raadspensionaris
'Vadertje' Cats, om in de toekom:,
der vorst, voort te gaan. De Rep
werd een echte republiek.
Omdat Willems moeder de zustj
de Engelse koning Karei II was
Repubüek en de Britten elkaar op
reldzeeën bestreden, kon de opgrc
Willem vrijwel onmogelijk in de
van de statenleden komen. Tijd
Tweede Engelse Oorlog (1665-166
de Staat zelfs de opvoeding van di
ter hand. Dit nam echter niet weg
Staten van Holland, die het meest
Repubüek in de melk te brokkelei
den, absoluut geen Oranje meer a
macht wilden hebben. In 1670 stt
de gewesten in met de uitvaardigir
net Eeuwig Edict, een overeenkorr
Je prins uitsloot van de soev
macht.
Terwijl Willem, gewantrouwd dc
Hollanders en Engelsen, zijn dag<
ambteloos burger sleet, ontpopte
wijk XIV, de Franse Zonnekoning
steeds meer als heerszuchtig pote
Die bereid was om heel Europa te
appelen. Hij begon in 1671 met h<
rusten van een enorm leger, dat als
meekreeg 'de kaaskoppen te verde
ets waar ook de Engelsen, die
voor Frankrijk kozen, veel voor voe
ln Repubüek brak paniek uit. j
e Franse soldaten langs de Rijn n,;
waarts trokken, bevorderden precl
en en enkele edelen de prins tot c
evelhebber van de Republikeinse
Pei?' 'n plaats van ten strijde te tre
sta z'jn troepen terug tot
ad Groningen. Hierdoor nam d
st in het land nog meer toe en hl
Ad Van der Woude: '...Niet ik verlies een zaak, het bos ver
liest...'
DE GEMEENTE Rucphen gaat de verwoestende in
vloed van de zure regen in de komende jaren te lijf
door grote vlakten bos te kappen en met jonge ster
kere bomen in te planten. Dat gebeurt op de 94 hec
tare die Rucphen in onderhoud heeft, een klein deel
van de in totaal 1600 hectare. Voor het overgrote deel
van het woud is geen reddingsplan voorhanden.
Het reddingsplan van Rucphen bestaat uit een uitgebrei
der (en duurder) onderhoudsplan dan er nu ligt.
Dit jaar trekt de gemeente 75 mille uit voor het regulier
onderhoud van de houtopstand. Vijftig mille vloeit terug
uit subsidies, opbrengst houthak en huur (van Roosendaal
voor militair oefengebied). Het bos kost de gemeente dus
globaal 25 mille dit jaar. Dit cijfer wijkt niet veel af van de
kosten in andere jaren.
Grofweg kan worden gesteld dat het onderhoud van het
bos elke inwoner een gulden per jaar kost. Het weer ge
zond maken van het verzuurde woud zal volgens een ge
meentewoordvoerder de kostenpost behoorlijk opschroe
ven. Hoeveel, dat is nog niet uitgerekend. De Natuurwerk
groep vindt het kappen en herplanten van grote vlakten
bos het minst slechte medicijn. Overmatige recreatie we
ren zodat het jonge bos kan bekomen, luidt het advies.
Los van de inspanningen van Rucphen is de gemeente
Roosendaal als eigenaresse al enige jaren bezig met het on
derhoud van de Rucphense heide, middenin het bos. Het
plaggen kost Roosendaal vele tienduizenden guldens.
Mans de Jong
ling...'
Het wordt een natuurgebied of een Efti
