Zestien, en een roman
'Zeepbellen zoals
nooit eerder werden
bij eengeblazen'
Nieuw dagboek
Toon Hermans
Historica: "Willeml
Mengelberg wilde
enkel dirigeren'
W eerkundecur sui
van Vroege
Vogels als boek
'LE COEUR EN POCHE' VAN CHRISTINE
AVENTIN BINNENKORT IN HET NEDERLANDS
Culturen
in Contact
Monsieur le p)
Jir
DE STEM BOEKENGIDS ZATERDAG 7 ME11988
G2
BRUSSEL/ KEMEXHE
- „Het spannende van
schrijven vind ik dat je
ermee kunt ontsnappen
aan je eigen omgeving;
dat je andere werelden
kunt ontdekken, an
dere mensen ontmoe
ten."
Structuur
Zoektocht
Fantasie
Ideale familie
'YERZAMELDE GEDICHTEN' VAN PÉ HAWINKELS
Uitleg
Monologen
Gevreesd
Vertaler
)ESTEM GIDS 3 Z
Zorgen
De Schooltas
)uske en Wiske: „L
fHambone-
honden
5 how
Door Frans Boogaard
Een schaterlach: „Boven
dien lieg ik graag, en een
roman schrijven is de enige
manier om dat te doen zon
der dat iemand je dat kan
verwijten."
Christine Aventin - spijker
broek, overhemdje, stropdas -
zit ontspannen op haar bed.
Met haar broer en ouders
woont ze in Kemexhe, een ge
huchtje tien kilometer boven
Luik, waar de vlot-babbelende
Waalse nu zeker de bekendste
inwoner is.
Een paar weken geleden
maakte ze, op haar zestiende,
haar debuut als romanschrijf
ster. Inmiddels, zo meldde vo
rige week Le Soir, is 'Le coeur
en poche' (oplage: 63.000 exem
plaren) in franstalig België het
best-verkochte boek; in Frank
rijk het op vijf na best-ver
kochte.
Er zijn schrijvers die een
minder flitsende start maken.
Christine: „Ik ben al op mijn
twaalfde met schrijven begon
nen. Met mijn roman op mijn
veertiende. Daar heb ik dus
twee jaar over gedaan. Eerst
was hij driehonderd kantjes,
die heb ik in één ruk zó uitge
typt. Maar daarna vond ik toch
dat ik er wat structuur in
moest brengen. Ik heb toen een
indeling gemaakt, en alles wat
overbodig was, wat niet écht
met het verhaal te maken had,
heb ik weggehaald. Toen wa
ren er nog 170 kantjes tekst
over, en dat is het uiteindelijke
manuscript geworden: in het
boek een goeie 240 pagina's."
Aan die 240 pagina's, 'in één
ruk zó uitgetypt', hebben in
middels literatuurcritici van
gerenommeerde bladen als Le
Monde en Le Figaro lovende
beschouwingen gewijd.
Haar Franse uitgever onder-
Kort geleden mocht zij de twintigste boekenbeurs van Brussel
openen. Radio en tv staan in de rij voor interviews, en de
plakboeken waarin haar vader knipsels verzamelt, worden
met de dag dikker. Haar eerste roman is een kassucces, maar
Christine Aventin (16) blijft er gewoon onder: „Het is heel gek
dat nu leraren mij om een handtekening komen vragen."
handelt zich blauw over de
vertalingen (die in het Neder
lands komt binnenkort; over
een Finse, Hongaarse, Japanse
en Italiaanse versie wordt nog
gepraat) en Christine zelf kan
de fanmail niet meer aan:
„Jong en oud, iedereen schrijft.
Ik ben van plan op alle brieven
te antwoorden, maar mijn
huiswerk gaat voor."
In haar roman heeft Christine,
zelf een spontane lachebek die
geen minuut haar mond kan
houden, als hoofdpersoon Ale
xandra genomen, een leeftijd
genootje, dat mét haar moeder
in de rosse buurt van Parijs
woont. Véronique, Alexandra's
moeder, wordt na een paar
hoofdstukken vermoord, en
Alexandra zelf, die door de
kinderrechter aan een haar on
bekende opa en tante wordt
toegewezen, begint een ver
twijfelde zoektocht naar haar
vader, die ze nooit heeft gezien.
Hem vindt ze uiteindelijk in
een Parijse gevangenis, waar
hij een straf wegens moord op
een politie-agent uitzit.
Het verhaaltje lijkt dun,
maar taalgrapjes ('Waar zou ik
vannacht eens van gaan dro
men? Even in mijn droom-o-
theek kijken') en de mix van
een vaak nog kinderlijke bele
vingswereld met verrassend
volwassen dialogen, zorgen
voor voldoende aankleding.
Bovendien zit er van de eerste
tot en met de laatste bladzijde
een ongekende vaart in het
boek, dankzij de buitengewoon
directe stijl: korte zinnen, geen
woord teveel, flitsende gedach-
tensprongetjes.
Op haar jonge-meisjes-slaap-
kamer vol foto's en posters legt
Christine, blij met alle plotse
belangstelling, enthousiast uit
hoe ze op Parijs en het Parijse
hoerenmilieu is gekomen als
decor voor haar debuutroman.
Niet alleen het wereldje van
de prostitutie was haar immers
volslagen onbekend, ook in Pa
rijs was ze - vóór haar boek
werd gepubliceerd - nooit ge
weest.
Christine: „Wéér je een ver
haal laat spelen, heeft volgens
mij geen enkel belang. Het had
ook Hongkong of willekeurig
welke andere stad kunnen zijn.
Maar Parijs leek me leuk om
dat iedereen die stad kent. Be
halve ik dan, tot voor kort.
Maar ik had een kaart van de
stad met een stratenplan, en de
rest heb ik opgezocht in de en
cyclopedie.
Het hoerenmilieu heb ik heel
bewust gekozen. Aan de ene
kant omdat het me fascineert;
aan de andere kant omdat er zo
ongelooflijk veel in gebeurt,
ook dingen die je normaal voor
onmogelijk houdt. Ik kon daar
door mijn fantasie de vrije loop
laten, zonder dat het verhaal
ongeloofwaardig werd."
Inspiratiebronnen voor
Christine waren de film 'Chris-
tiane F.', over een Westduits
héroïnehoerije, een paar boe
ken en tv-programma's en een
handvol brochures van Info-
Jeune, een Waalse jongerenor
ganisatie.
Een schaterlach op de vraag
of haar vader haar veel heeft
verteld: Hij is daar vast nooit
geweest - le pauvre!"
En dan, serieuzer: „Sommige
kranten hebben geschreven dat
ik te jong was voor dit boek,
dat ik had moeten wachten.
Anderen vonden weer van niet.
Daar kan ik dus niet zoveel
mee. Belangrijk is dat ik weet
dat het verhaal geloofwaardig
is. Ik heb net een brief gekre
gen van een jongen van een
jaar of dertig. Hij schreef dat
zijn zusje hetzelfde had meege
maakt als Alexandra in mijn
boek."
Christine zegt in haar romanfi
guur veel van zichzelf te her-
Christine Aventin: „Het spannende van schrijven vind ik dat je ermee kunt ontsnappen
aan je eigen omgeving; datje andere werelden kunt ontdekken, andere mensen ontmoeten."
FOTODANN
kennen, maar de ouders van
Alexandra lijken in niets op die
van haar: „Ik heb een ideale
familie, maar Véronique is
vooral een ideale moeder voor
een roman. Alleen moest ze al
heel vroeg dood, want anders
was het een boek geworden
over een dochter van een pros
tituee, zoals er al zoveel zijn.
Bovendien had ik door haar
dood de kans allerlei andere fi
guren in te voeren: de opa en
tante van Alexandra, de vrouw
en de mannen met wie ze mee
lift als ze haar opa en tante laat
zitten en terug naar Parijs
gaat, en de vriendin van haar
moeder, die haar uiteindelijk
op het spoor van haar vader
zet."
De intense liefde voor die on
bekende vader verklaart ze
heel makkelijk: „Véronique
had nooit tijd voor Alexandra.
Iedere keer dat ze behoefte aan
affectie had, dacht ze dus aan
haar vader. En daardoor vloei
den die twee ineen."
Op school, vertelt Christine,
is door haar verrassende ro
mandebuut maar weinig ver
anderd. Haar vrienden en
vriendinnen zijn al gewend aan
de roem die zij oogst. Vreemd is
alleen nog dat leraren nu haar
om een handtekening vragen.
„Mijn lerares Frans was in de
zevende hemel. En ook de di
recteur was heel blij. Ik ben bij
hem geweest, en nu aanstaande
vrijdag krijg ik een dag vrij.
Dan moet ik naar Parijs voor
Door Mathieu Kothuis
MET de boekenreeks
'Utrechtse bijdragen tot de
mediëvistiek', (inmiddels
een achttal deeltjes), heeft
de Letterenfaculteit van de
Rijksuniversiteit Utrecht
getracht een graantje mee
te pikken van de publieke
belangstelling voor alles
wat allang en ver achter ons
ligt.
De stroom publicaties over his
torische onderwerpen, zeker
ook op het terrein van de me
diëvistiek (de Middeleeuwen),
lijkt nog steeds niet te stuiten.
De eerste deeltjes uit de reeks
('Hoofse cultuur' en 'andere
structuren en heiligen') zullen
misschien niet veel lezers trek
ken; de deeltjes 'Middeleeu
wers en vrouwen', 'gewone
mensen in de Middeleeuwen'
en 'Culturen in Contact' zullen
dat wellicht wel.
'Culturen in Contact' behan
delt de meest wezenlijke con
flicten in de Middeleeuwen
tussen het christendom met de
andere godstdiensten en cultu
ren in Europa. In Noord-
Europa ging het vooral tussen
het christendom en de heidense
cultuur, in Spanje tussen het
christendom en de islam. Ove
rigens moet dan niet alleen ge
dacht worden aan tegenstellin
gen op religieus terrein, maar
ook aan de consequenties voor
de rechtspraak, de literatuur,
muziek, architectuur en weten
schap.
Botsingen van culturen, op
vele plaatsen in Europa, kwa
men in verschillende hevigheid
voor. In Spanje waar christe
nen, joden en moslims al eeu
wen samenleefden, werkte die
botsing bijvoorbeeld heel an
ders uit dan in Ierland waar
een confrontatie ontstond tus
sen het oude Keltische erfgoed
en de nieuwe christelijke
ideeën. Interessant is in ieder
geval te zien hoe culturen soms
vrij gemakkelijk integreren
terwijl in andere gevallen hef
tige botsingen ontstaan voor
dat een voor beide culturen
aanvaardbare middenweg kan
worden gevonden.
'Culturen in Contact'. Citg. HES,
prijs 37,50
Door Harry Janssen
'Overdadig' en 'overvloe
dig'. 'Woordenstroom' en
'beeldenrijkdom'. Dat zijn
termen die in de benade
ring van de kritiek vrijwel
algemeen voorkomen als
het gaat om de poëzie van
de jong gestorven Pé Ha-
winkels (1942-1977).
Die poëzie is nu, elf jaar na
zijn dood, bijeengebracht in
de 'Verzamelde gedichten',
een kloek boek dat morgen
officieel gepresenteerd zal
worden tijdens een uitbun
dige Hawinkels-manifestatie
in 042 in Nijmegen.
Hawinkels ontleende niet
zijn grootste bekendheid of
betekenis aan zijn poëzie. De
samenstellers van de 'Verza
melde gedichten' wijzen daar
terecht op in hun inleiding:
„Het lijdt geen twijfel dat Pé
Hawinkels niet bij de grote
denkers van deze eeuw ge
schaard behoeft te worden.
Daarvan getuigt eveneens
zijn poëzie. Wie er ook zijn
bewondering over uitspreekt,
tot een overduidelijke vast
stelling van het verwoorde
gedachtengoed komt men
nooit. 'Verbale virtuositeit'
lijkt de meest gekozen om
schrijving voor de inhoud van
zijn gedichten. Hij had iets te
vertellen als het over concrete
situaties ging, zoals de Nij
meegse universitaire ge
meenschap die hij in zijn co
lumns onherstelbaar verbe
terd heeft. Daarbij vergele
ken zijn de verzen van Ha
winkels ongelooflijke zeep
bellen, van een rijkdom aan
kleurschakeringen en van
een grootsheid zoals ze nooit
tevoren bijeen werden gebla-
Het feit dat elf jaar na zijn
dood de 'Verzamelde gedich
ten' van Pé Hawinkels wor
den uitgegeven vraagt om
uitleg, om een verantwoor
ding. De samenstellers van
het zorgvuldig uitgegeven
boek - Cees van der Pluijm,
Anneke van der Putte, Paul
Sars en Rob van de Schoor -
geven die verklaring. Aan de
ene kant gaat het om poëzie,
die voor een hele generatie
Nijmeegse intellectuelen wel
Pé Hawinkels.
degelijk betekenis heeft ge
had en die in de loop der j aren
onbereikbaar was geworden.
Aan de andere kant kan
moeilijk ontkend worden dat
Hawinkels' poëzie met zijn
barokke woordenvloed een
heel apart geluid vertegen
woordigt in de vaderlandse
letteren van zijn tijd. Niet
zelden werd hij geïnspireerd
door kunstwerken uit de
schilderkunst ('Bosch
Bruegel') of muziek ('Het
uiterlijk van de Rolling Sto
nes' met daarin 'De Haydnge-
dichten').
Hawinkels verwerkte die in
drukken in soms overdadig
aandoende volzinnen, in een
overvloed aan woorden, ver
rassend. en van een onge
dwongen welsprekendheid
getuigend. De verzen komen
vaak op de lezer af als lange,
vindingrijke monologen met
een exuberante rijkdom aan
beelden. Was het niet Hawin
kels zelf, die in een interview
met Ben Bos liet weten: „Ik
maak grote, brede verzen; dat
mag kennelijk niet; wij leven
nog altijd in de zuinigheid
van domineesland; je moet
als dichter veel zeggen in
weinig woorden. Ik houd niet
van die flauwe kul. Bij mij
moet poëzie cadans en door
stroom hebben; poëzie is net
een zee met golven, dan kijk
je niet op een woord of twee;
weg met de zuinigheid van de
taal!"
Hawinkels publiceerde veel
van zijn gedichten, prozatek
sten en kritieken in het voor
malige Nijmeegs Universi-
teits Blad. In dat blad, waar
van hij een tijdlang rédactie-
secretaris was, ontpopte hij
zich ook als een gevreesd co
lumnist. In zijn 'Ulcusjes'
(zweertjes) legde hij genade
loos de vinger op zere plekken
in stedelijke en universitaire
samenleving van het Nijme
gen in het begin van de jaren
zestig.
In hun inleiding noteren de
samenstellers van de 'Verza
melde gedichten' in dit ver
band een uitspraak van car
toontekenaar Kees Willemen:
„De mensen die voorheen met
grote passen en met veel
ruimte om zich heen door de
straten liepen en ons bena
derden in de trant van 'kom
jij eens hier want jij hebt
geen das om!', die mensen
werden door Pé kapot ge
schreven, onthoofd. Zijn in
vloed in Nijmegen was zo
groot als de invloed van G.K.
van het Reve, zij het op ander
terrein."
In de laatste jaren van zijn le
ven verwierf de literaire dui
zendpoot Hawinkels zich een
naam als vertaler. Naar de
mening van velen werd hem
ten onrechte de Nijhoff-ver
taalprijs onthouden voor zijn
bewerking van Thomas
Manns 'De Toverberg'. Op dat
moment - begin 1976 - had
hij al meer dan vijftig boeken
van auteurs van wereldfaam
vertaald.
De samenstellers van de
vanaf morgen verkrijgbare
'Verzamelde gedichten' ver
dienen een pluim voor de
zorgvuldige manier waarop
zij hun werk hebben gedaan.
Hun inleiding getuigt van een
afstandelijke benadering, een
relativering die in de reacties
op de plotselinge dood van
Hawinkels node gemist werd.
De verschillende onderdelen
van het boek kregen een hel
dere wegwijzer mee. Buiten
de door Hawinkels als zelf
standige bundels gepubli
ceerde poëzie werden in de
'Verzamelde gedichten' zijn
elders verschenen verspreide
gedichten, zijn kerkelijke
poëzie, vertaalde gedichten en
songteksten opgenomen.
Met de uitgave van de 'Ver
zamelde gedichten' van Pé
Hawinkels is geen daad ge
steld die als een mijlpaal in de
geschiedenis van de Neder
landse letterkunde kan wor
den aangemerkt. Maar wél
staat vast dat een groot aan
tal mensen een groot plezier
is gedaan met het weer be
reikbaar maken van deze
toch heel bijzondere poëzie.
Pé Hawinkels -'Verzamelde ge
dichten'. Uitgeverij De Stiel,
prijs f 45.
Door Jos Stijfs
„ER IS geen tweede ap
paraat op deze wereld
dat zo de leegte en de
verwording van de men
selijke cultuur weerspie
gelt, als de TV. Ik noem
het al jaren Kaslje On
benul."
Hoewel hij er „slechts
mondjesmaat" aan toegeeft,
doet Toon Hermans in het
deze week verschenen
boekje „Een mooie dag -
dagboek" soms een uit
spraak die harder over
komt dan zijn (woordgrap
jes, moppen en type-spel
letjes. Meteen voegt hij er
aan toe: „Ik ben bang dat ik
met zulke radicale uitlatin
gen de mensen kwets die
mooi werk doen op de
beeldbuis."
De dagboek-notities zijn
een vervolg op „Tussen mei
en september" uit 1976 dat
elf drukken haalde. Voor
het eerst noemt hij nu na
men. De aantekeningen -
schrijft Hermans - zijn
niet „verzonnen, heel
iets anders dan v e r r eg e -
nen." Behalve Rietje, kin
deren en kleinkinderen
draven veel mensen op: zo
als Tony Bennett, Pim Ja
cobs, Bert Haanstra, Pierre
Kartner, Leo Hom, een uit
gever, een tennisster, een
cardioloog, een geriater. De
bezochte én genoemde res
taurants zullen over Toon
Hermans in hun nopjes
zijn.
Interviews met foto's
waarop hij „de oudste man
ter wereld" lijkt, maken
Hermans niet vrolijk. Ook
Toon Hermans: meer
afstand van de grollig-
heid. - foto anp
slaapt hij niet meer zo best
De zonen, Maurice en Gaby,
hebben het nog altijd niet I
gemaakt: „Schuilen onder
het applaus van vader
moeder verzwakt het ini-1
tiatief, en de zelfwaarde",
verzucht de theaterman, I
Hij neemt meer afstand
van de grolligheid, over
stelpt de lezer niet meer
met grappen. Depressies
heten „sombere influiste
ringen". Toon Hermans
neemt de tijd voor een
Goede Vrijdag-ritueel
waarover hij met grote
vroomheid vertelt.
Het dagboek is een ver-1
gaarbak van huiselijkhe-1
den, met veel ernst en onge
mak. De pret en levenslust I
zijn er nog wel. De malle
molen van de oudere ko-1
miek draait steeds langza
mer.
Toon Hermans - Een mooie
dag - dagboek, Ultg. De Fon
tein, Baarn. 260 blz. prijs
f 19,90.
tv-opnamen."
Het leven van Christine
wordt een tikkeltje intenser ge
volgd, maar daar heeft de
spontane Waalse geen moeite
mee. Sommige interviewers
wel. Zondag, op de boeken
beurs, antwoordde ze volmon
dig 'ja' op de vraag of ze zelf al
eens verliefd was geweest. De
interviewer, zichtbaar ver
baasd: „Maar een maand gele
den hebt u op de Franse tv op
dezelfde vraag nog 'nee' ge
zegd..."
Christine, stralend: „Jawel,
maar dat is alweer vier weken
geleden."
'Le coeur en poche' door Christine
Aventin; uitgeverij Mercure de
France, ISBN 2-7152-1522-3. Prijs:
69 FF.
Door Henk Egbers
DE CIJFERS wijzen uit dat
iedere zondagmorgen een
miljoen luisteraars, al of
niet in bed, luisteren naar
het radioprgramma 'Vroege
Vogels'. De olijke en ern
stige praatjes van Ivo de
Wijs en Letty Kosterman
over al wat leeft, groeit en
bloeit zijn sedert kort uitge
breid met een cursus in 52
weken over 'Weerkunde in
de Praktijk'. Dat is ook de
titel van het fraai uitgege
ven cursusboek, dat nu in de
boekhandel ligt.
Het weer is momenteel een po
pulair artikel in de media ge
worden. Het aantal min of
meer deskundigen op dat ge
bied is de laatste jaren in de
publiciteit schrikbarend ge
groeid. Dit cursusboek meldt
een twintigtal medewerkers,
waaronder Henk van Dorp en
Erwin Krol, die in zo'n boek in
ieder geval niet met hun han
den in de knoei komen. De re
dactie zegt geruststellend dat
het niet in de bedoeling ligt om
nu ook de luisteraars tot ama
teur-voorspellers op te leiden.
Het is een heel aangenaam
boek voor allen die niet alleen
geïnteresseerd zijn in 'Koud
hè', maar ook iets willen weten
hoe het weer op de seizoenen
inwerkt, mens en dier parten
speelt. Ook als je geen zin hebt
om op zondagmorgen 52 weken
lang via de radio, na het ANP-
nieuws van acht uur, al een
cursus te volgen kun je het
boek prima gebruiken.
AMSTERDAM (ANP) -
Willem Mengelberg, tien
tallen jaren de vaste diri
gent van het Concertge
bouworkest, streefde tijdens
de oorlogsjaren „geen ander
persoonlijk voordeel na dan
dat hem de gelegenheid
werd gegeven te dirigeren.
Hij gaf toe aan een levens
behoefte, waarvoor alles
moest wijken".
„Van de situatie, waarin Ne
derland tijdens de Tweede We
reldoorlog verkeerde, begreep
hij niets", al hadden velen in
zijn omgeving al jaren getracht
hem duidelijk te maken, wat
zich in werkelijkheid afspeel
de.
Met zinsneden als deze e
digt het onlangs versi
deel 1 van het boek 'Historie]
kroniek van het Conff
bouw en het Concertgebouw
kest'. Historica drs. Pa®
Micheels beschrijft in het la
ste hoofdstuk van deze jut®
muitgave uitgebreid de pro
men rond Mengelberg.
Mengelberg, de uit Duits®]
afkomstige dirigent van™
Concertgebouworkest
1895, werd beschuldigd van®
zi-sympathiën. Hij kreeg "*1
oorlog een dirigeerverbod ]T
gelegd van enkele jaren.
stierf in 1951 in Zwitser®
enkele maanden voordat1
verbod zou zijn opgeheven.
Tekening van Michel den Hamer
IN De Schooltas zaten deze
week versjes en stukjes van
basisschool De Elsenhof in
Wagenberg. Annelies van 't
Westeinde en Femke Rethans
maakten deze ballade van
NEELTJE
HET MAKREELTJE
Neeltje het makreeltje had een
pijntje in zijn buik.
Zijn moeder en zijn vader za
ten beiden in een fuik.
Neeltje ging naar doctor Aal
en die hielp hem van zijn
kwaal.
Maar de volgende dag alweer,
deed opnieuw zijn buikje zeer.
Dus ging hij nog eens naar
meneer Aal...
Daar uxis nu ook een zieke
garnaal-
De doctor kreeg steeds meer
klanten met pijn,
wat zou er toch aan de hand
zijn
De doctor kon hen niet hel
pen,
de ziekte kwam zelfs voor bij
schelpen
Neeltje dacht: „Wat is dat
nou
Ik ga naar professor Kabel
jauw."
De professor ging het onder
zoeken
Het is ingedeeld in
(maanden) maal vier hoe
stukken, telkens voorafgej
door een algemene
wing over het maandtl
Het is een seizoen geboni
boek. Voor mei staan de i
ken, juni de zon, augustus^
neeslag, december de snee
februari de vorst etcetera. I
vendien worden de onden
pen vaak toegespeeld naartjj
perende streken in Nederla»
Zeeland wordt in februari ij
dus ingeleid: „Het zeem
kustgebied heeft met de W
deneilanden gemeen dat heil
een groot deel van het jif
vaak heel redelijk weer i
elders in het land niemand rj
een droge draad aan het
heeft". West-Brabant komt|
het boek niet afzonderlijks
de orde. Wel is dat uitere
terug te vinden op de I
die een overzicht geven vanM
paalde weersgesteldheden üf
boek staat ook vol met f
kleurfoto's.
Voor iedere maand
een opdracht gegeven, dies
wat naief lijken. Zo wordtj(|
juli aan de was gezet; nare
aan het meten van de dra
van was in droogautomaatij
tuur. Het boek is popul
maar niet infantiel. Het is f
te lezen en interessant ore]
bekijken. Je zou bijna de»
ker op acht uur zetten zonfl
morgen. Koop eerst het i
handboek en neem dan datlj
sluit maar.
Vara vroege vogels: Weerkuflk]
de praktijk, ultg. Zomer h
ning, prijs J 39.90.
In Frankrijk wordt morgen ee
dat doen ze daar in twee rond
daar dedeti verschillende men:
partij van Le Pen is net zo rech
van Janmaat, waar je gelukkig
Le Pen kreeg zóveel stemmen
luk schrokken. Zijn partij wil
werknemers het land uitgaan, d
ciale uitkeringen stoppen. Toen
hield stonden er rijen kindere
enge partij. Vooral in de buurt r
Pen gestemd. Daar wonen ve
Noord-Afrika die vroeger bij F
enorme werkloosheid.
Vroeger werd in datzelfde g(
gestemd; ze vallen daar dus van
Dat betekent dat die mensen h
ring.
In de tweede ronde doen altij
zijn deze keer Mitterand (links)
rechts). De minister van binner
zijn partij, dat is die van Chin
van Le Pen. Daar zijn veel m
willen niets met Le Pen te make
Le Pen heeft gevraagd of nie
men; maar of zijn aanhangers
gen dus spannend in Frankrijk.
Memxhlif [r storten weerhuiien inj
ffktnije mti boeren
I {'ws vossen, eerst
sponden onder pum
rondeon holen