DE STEM
Frank Zappa heeft
jnergens spijt van
'Professional wrestling' goudmijn
'HET ENIGE DAT ME ERGENS VAN KAN WEERHOUDEN IS MUN BUDGET'
NOS: minder eigen
werk, meer aankoop
Rotterdam krijgt na
80 jaar weer complete
Ring des Nibelungen
3
tbby
animo
Jetraind
Beethoven
Onbetaalbaar
Geen spijt
Veel lof
Amsterdam
AMERIKAANS SPEKTAKEL VANAVOND WEER OP SKY
Niets anders
ZATERDAGI A
7 ME11988IT-
est voor de tweede keer
lonzoon op de loop. Nu
■Frankrijk, waar Lodewijk
eende. Na de slag bij de
1690) werden zijn landgoe-
|d verdeeld onder Willems
Het gebied rond Du-
I - verengelste volledig en
/Schotse protestanten kre-
lerland grond toegewezen,
nolieke kolonisten noem-
ook nu nog gebeurd, met
angisten'.
chotse Hooglanden beging
prgissing, die in 1745 nog
Dt gevolg zou hebben. De
In) in de Hooglanden wa-
pm voor 1 januari 1692 de
te zweren aan de nieuwe
lacDonalds van Glencoe
het slechte weer niet tijdig
doen. Op 6 januari van dat
het stamhoofd in Invera-
I alsnog in naam van zijn
legde. De bevestiging hier-
pas in Londen, toen een
i koning voor de liquidatie
ndige clan' al was uitge-
(in februari werden enkele
lacDonalds dan ook bij
leien bloede vermoord.
'Tk zou serieuze dingen willen doen
die tegelijkertijd heel leuk
zijn.
David Byrne, leider van Talking Heads
ZATERDAG 7 MEI 1988
G1
Willem niet boeien. Net
j begaan met het lot van de
her hij niet op oorlogspad
Je hij zijn tijd aan het ma
nen voor paleizen en tuinen,
rby die hij deelde met zijn
jfaamde Engelse bouwmees-
er Wren zorgde voor de uit-
- de veelal bijgestelde -
her Wren werd het Notting-
door de astmatische Willem
I omdat hij weigerde om in
paleis aan Whitehall te wo-
verd in het Kensington Pa-
Court, buiten Londen,
Is zich eveneens dikwijls op-
aanzienlijk uitgebreid en in
iet hij Paleis 't Loo bouwen,
'aat, dat destijds in Engeland
vervolgt Van Caenegem,
tolerant. Willem had de
Ichappen van de Republiek,
nheid en handelszin, geïn-
in Engeland. In een derge-
vergelijkbaar met hetgeen
hu in de Sovjetunie tracht te
Iden ideeën zonder proble-
kng komen. De wetgeving in
Inwikkelde zich en werd een
andere democratisch gere-
Jën. Bovendien kreeg de eco-
Ins om volledig tot ontwikke
len. Dat de Industriële Revo-
Engeland voltrok en niet in
Frankrijk, waar de econo-
Itandigheden zeker zo goed
wat een intolerante samen-
I is een direct gevolg geweest
prieuze Revolutie. Dat Enge-
de ondergang van deRepu-
polg had, is niet direct te wij-
t aan Willem. De Republiek
belangrijke basisvoorwaarden
.•onomische omwenteling. Te
isen en geen grondstoffen,'
ofessor.
n staan amper stil bij wat
luwen geleden voltrok. Dat de
'oor de Engelse hegemonie in
en van de wereld door een
orst gelegd werd, klinkt hen
ardigin de oren. Voor Jeff,
in de koninklijke vertrekken
on Court bij Londen, is Wil-
van de vele koningen uit het
ërwijl hij een rubberen bal-
Ider het zes meter hoge hemel-
[illem III vandaan haalt, grapt
e lachen: „Als je zoals ik hele
>r de vertrekken van koning
ingin zo rondloopt en de toe-
s gaten moet houden, dan sta
ij stil wat die figuren allemaal
tgehaald. Voor mij is dit een
at betekent heel wat in het ko-
in Maggie Thatcher",
se televisie besteedt deze we-
aandacht aan de 'sociale revo-
iremier Thatcher op het gebied
itkeringen doorgevoerd heeft,
de ommezwaai van 1688. In
in Hungerford, zo laat de re-
van het hotel weten, is er
Hollandse gasten belangstel
de William en Mary-kamer in
errenhotel.
andere kant van de Noordzee
ook bepaald geen herdenkings-
Hellevoetssluis is 1,5 miljoen
ijeengesprokkeld om de vloot
n ongehinderd naar Engeland
Het bedrijfsleven zorgde voor
:n, de industriëlen zelf beman-
:hten.
lefhebbers kunnen met Open-
stbezit op reis. Een tocht langs
en kastelen waar het illustere
aar 300 jaar geleden een poos
Kosten van de trip; een maand-
van een modale werknemer,
ditionele taptoe in Breda staat
geheel in het teken van Willem
zodat ook muziekliefhebbers
leel in de herdenking hebben,
van de bevolking moet maar ge-
tchten op de speciale herden-
tzegel.
egde literatuur Willem Mary- Henri en
der Zee. H.J. Paris, 1975.
history of England- A.L. Norton. Law-
shart LTD, London 1976.
is van Engeland- R.C. van Caenegem.
ijhoir. Den Haag 1982.
Geschiedenis deel I- A. van Hulzen-
arrdhoff, Groningen 1970.
der Mythe- Anton Constandse. Stichting
asterdam 1980.
iDoorWim van Leest
■ALS ER tijdens de concer-
[ten nog iets bleek dan was
■het wel dat Frank Zappa
look nog steeds gerekend
■kan worden tot de beste gi-
■taristen ter wereld.
lover die hoedanigheid was de
laatste nogal wat twijfel ont-
I staan, omdat Frank Zappa zijn
I laatste reguliere elpee, 'Jazz
Ifrom heil', nagenoeg in zijn ge-
[heel speelde op de syncla-
I vier,een computer die in staat
[is om het even welk gepro
grammeerd instrument vlek-
Ikeloos te reproduceren.
De synclavier maakt muzikan-
|ten min of meer overbodig en
voor Frank Zappa die voor zijn
Igecompliceerde muziek het
uiterste van zijn muzikanten
vergt, leek de synclavier dé uit-
Ikomst. De vrees bestond dan
lok dat Zappa's huidige con-
lerttoernee 'Broadway the hard
jay 'gedomineerd zou worden
Idoor de wondercomputer. Niets
bleek echter minder waar. Een
[enkel nummertje werd met de
Jsynclavier ten gehore gebracht
en tegen de verwachtingen in
speelde hij juist erg veel gitaar.
Frank Zappa: „Waarom ik
op deze toernee zo weinig op de
[synclavier speel? Ik denk niet
dat de mensen daar naar willen
ikomen kijken. Ik denk niet dat
e willen betalen om mij op het
[rode knopje 'start' te zien druk
ken en vervolgens muziek uit
ien machine te horen. Daarmee
s niet gezegd dat ik het appa-
•aat weer heb afgezworen. Ik
al het zeker voor het compo-
|iëren nog gebruiken."
Wat maakt het voor Zappa nog
(nteressant om met een band op
lee te gaan?
Frank Zappa: „Ik ben ge
traind voor dit werk. Ik heb er
3 jaar voor geoefend. Ik weet
hu hoe het moet. Ik maak nog
jaltijd 'ugly music', maar niet
[louter voor 'ugly people' maar
voor iedereen die het wil ho
ren."
Het repertoire van 'Broadway
hard way' omvat naast een
ti wang rijke selectie uit Zap-
ra's oeuvre ook werk van Ravel,
ftrawinsky, Led Zeppelin en
telfi The Beatles. Waarom die
■es?
»We spelen gewoon waar we
i in hebben. Of het nou Stra-
isky is of Bartok. Deze band
;an alles spelen. Waarom we
leatles doen? Waarom niet
[ebt/ shouldn't anybody piss on
beir shoes?"
rank Zappa staat er om be-
i dat hij zo'n beetje per zaal
n ander concert brengt. De af-
jfeiopen week presteerde hij het
yijvoorbeeld om op twee ach-
"yenvolgende dagen twee to-
De afgelopen week was Frank Zappa na een jaar of drie
afwezigheid terug op een Nederlands podium. Met twee
fantastische concerten toonde hij aan dat hij nog immer
tot de absolute top behoort. Frank Zappa die al vaker ge
zegd heeft met concerten te willen stoppen, bleek zelfs
bereid de Nederlandse pers te woord te staan. Dat ge
beurde op een persconferentie die vooral fanatieke Zap-
pa-aanhangers bleek te hebben getrokken en die daar
door iets van een gewijde sfeer kreeg. De meester kwam
uitleg geven en zijn volgelingen hingen aan zijn lippen.
Tegen de verwachtingen in speelt Frank Zappa tijdens
zijn huidige toernee juist erg veel gitaar.
taal verschillende concerten
bracht. Houdt hij rekening met
bijvoorbeeld de smaak van het
Nederlandse publiek?
„Je moet het soort amuse
ment brengen, waarvan het
publiek denkt dat het het leuk
vindt. Ik ben hier niet om toe
schouwers op te voeden, maar
om ze aangenaam te onderhou
den. Als ze serieus willen zijn
dan zijn wij met de band se
rieus. Als ze belachelijk willen
zijn dan kunnen we als band
belachelijk zijn. We zijn heel
flexibel. Het hangt er vanaf
waar we spelen, hoe de akoes
tiek in die zaal is. We bekijken
het op de middag van het con
cert na de soundcheck. We
gaan na hoe de songs dan klin
ken en ik probeer me te herin
neren wat ik speelde toen ik de
vorige keer in die zaal stond. Al
die factoren samen maken uit
eindelijk samen het lijstje van
de die avond te spelen num
mers".
Is Frank Zappa nu een moderne
componist of is hij een rockar
tiest?
„Ik ben een serieus compo
nist, maar ik zit in de rock
roll-business. Dit is een roek-
toer, met roek-instrumenten en
we spelen in gebouwen waar
vrijwel dagelijks rockmuziek
te horen valt. Rock roll is de
wereld, waar ik mijn werk in
doe".
Zou iemand als Beethoven net
zo zijn als jij als hij nu zou le
ven?
„Ik denk niet dat die jongens
van toen hetzelfde zouden doen
als ik als ze nu zouden leven. Ik
denk niet dat ze nummers als
"Titties and beer'(Tietjes en bier
-red.) of 'Why does it hurt when
i pee'(Waarom doet het pijn als
ik plas -red.) zouden durven
maken. Ik beleef net zoveel ple
zier aan het schrijven van iets
schunnigs als 'Titties and beer'
of 'Dinah moe humm' als aan
iets gecompliceerd als 'Du-
pree's paradise'".
Wat maakt Frank Zappa anders
dan andere moderne componis
ten?
„Wat mij anders maakt dan
anderen is dat ik in zoveel ver
schillende stijlen werk. Er zijn
veel mensen die muziek schrij
ven, maar die angstvallig ver
mijden om iets frivools te
schrijven, want dat zou scha
delijk zijn voor hun carriere.
mij interesseert dat geen zak".
Is dat niet de taak van een com
ponist, zich nergens iets van
aan te trekken en zijn eigen
gang te gaan?
„Ideaal gesproken is het in
derdaad goed dat een compo
nist zich geen zak aantrekt van
de gevestigde orde, maar dit
zijn de jaren '80 en veel mensen
zijn bezorgd over hun carrière.
Ik ben hooguit bezorgd over de
zakelijke kant. Ik heb in 23 jaar
het recht behouden om elke
soort song in elk genre te
schrijven dat ik schrijven wil".
Wanneer gaan orkesten werk
van jou doen?
„Ik denk niet dat de kans
groot is dat dat zal gebeuren,
want goede orkesten zijn ver
schrikkelijk duur. Het repete
ren is onbetaalbaar en het
loont niet om met onbekend
werk en weinig repetities een
zaal in te gaan. Goede orkesten
klinken uiteindelijk goed, om
dat ze met het oog op de finan
ciële overlevingskansen steeds
weer dezelfde stukken spelen.
Dirigenten en orkesten maken
zich waar door het spelen van
overbekende dingen. Splinter
nieuwe muziek kost tijd om te
leren spelen en te leren begrij
pen. Zeker in de VS en mis
schien ook wel hier in Europa
is dat financieel niet haalbaar.
Als een componist onvoorzich
tig is en zich niet om het resul
taat bekommert dan laat hij
een orkest spelen na een of
twee repetities. Hij zal dan wel
zijn handen voor zijn oren
moeten houden. Het publiek zal
dan net doen of het klapt en de
muzikanten zullen dan net
doen alsof ze het goed deden,
maar het lijkt dus nergens op".
De Zappa-fans kopen zich de
laatste paar jaar arm aan de
enorme hoeveelheden Zappa-
materiaal die per elpee, ceedee
of video verschijnen. Via de
'Past Masters'-serie bijvoorbeeld
brengt hij al zijn elpee-mate
riaal in vaak opnieuw gemixte
versies uit op ceedee. Onlangs
Frank Zappa: „Goede orkesten klinken uiteindelijk goed,
omdat ze met het oog op de financiële overlevingskansen
steeds weer dezelfde stukken spelen. Dirigenten en orkesten
maken zich waar door het spelen van overbekende dingen.
- foto's roy tee
verschenen nog twee opmerke
lijke projecten: 'Frank Zappa:
guitar' en 'You can't do that on
stage anymore vol. I'. Wat valt
er in de toekomst nog te ver
wachten?
„'You can't do that on stage
anymore' is een serie van zes
delen van telkens twee ceedees.
Er zal steeds iets meer dan
twee uur muziek te horen zijn.
Het loopt tot 1986. Op video kun
verwachten 'The true story of
200 motels', daarna 'Uncle
Meat', daarna 'The amazing
mr. Pickford' en daarna 'Bun
ny, bunny, bunny. De elpee '200
Motels' maakte ik destijds voor
United Artists, ik heb daar de
rechten niet van. Die berusten
tegenwoordig bij MCA en het is
van die maatschappij afhanke
lijk of er van '200 Motels' een
ceedee verschijnt."
Frank Zappa heeft inmiddels
een kleine 50 elpees het licht
doen zien, maakte films en
scheidt nu aan de lopende band
ceedees af. Heeft hij spijt van
sommige dingen die hij uitge
bracht heeft?
„Nee abdoluut niet. Ik luister
er nooit meer naar, maar ik be
treur niets. Ik heb geen tijd om
te luisteren. Op het moment dat
ik ermee klaar ben, begin ik
aan een nieuw project. Al dat
materiaal is er voor andere
mensen. Ik vind het okay, dus
het zal voor die mensen ook wel
okay zijn".
Waar gaat Zappa's voorkeur
naar uit, naar instrumentale
muziek of naar rock?
„Ik ben begonnen toen ik 14
was begonnen met het compo
neren van kamermuziek en or
kestmuziek. Ik heb geen rock
roll-song geschreven eer ik de
20 was gepasseer. Daarom is
voor mij normaler om instru
mentaal te spelen".
Het je het idee dat je met al die
jaren muziek en platen maken
iets hebt kunnen veranderen?
„Als ik iets gedaan heb dan
is het dat ik via platen heb la
ten zien dat technieken die
moeilijk waren of waarvan ge
dacht werd dat ze onmogelijk
door ongeschoolde muzikanten
te doen waren, wel gedaan
konden worden. Dat is voor
veel jonge muzikanten het be
wijs geweest dat je ook buiten
conservatorium om iets kunt
bereiken. De impact van het
geen ik gedaan heb, heeft dus
meer invloed op de muzikanten
dan op het grote publiek, want
het grote publiek heeft dank zij
de geringe aandacht op radio
en televisie nauwelijks iets van
mij te horen of te zien gekre
gen".
Hou je je als componist en mu
sicus soms in om te wachten tot
men je bijgebeend heeft?
„Het enige dat ergens van
kan weerhouden is mijn budget
of de beschikbaarheid van de
mensen die bepaalde dingen
moeten doen. Je kunt niet altijd
de mensen hebben die je nodig
hebt, omdat schema's nu een
maal niet op elkaar af te stem
men zijn. Onze groep heeft de
zelfde problemen als een klas
siek orkest, je kunt niet repete
ren als je er niet voor betaalt.
Er moet dus een budget zijn om
alles goed in te studeren en op
poten te zetten. Pas dan kun je
misschien iets terug gaan ver
dienen via een toernee, platen
of video's".
Van onze rtv-redactie
HILVERSUM - De NOS moet drastisch bezuini
gen op haar programma's. Slachtoffer worden
onder meer Studio Sport, Panorama en Van Ge
west tot Gewest. Minder eigen werk en meer
goedkope aankopen, is de voorlopige oplossing
van de NOS.
De problemen komen niet onverwacht. In januari is
de voormalige NOS gesplitst in NOS en NOB. De NOB
is het voormalige facilitaire bedrijf van de omroepen
dat zorgt voor studio's, gebouwen, transport, verzor
ging enzovoort. Nu dit bedrijf onder de noemer NOB
zelfstandig is geworden, moet het ondermeer BTW be
rekenen en hogere tarieven. In feite is de NOB voor de
omroepen veel duurder geworden. Zeker 20 procent te
duur, meent de NOS. De hoge tarieven komen onder
meer voort uit een duur machinepark en hoge, vaste
lasten.
De NOS kan nu minder zorg aan de programma's
besteden. Een eigen reportage maken met ingrijpend
montagewerk is te duur. Reizen naar het buitenland
wordt onbetaalbaar. De NOS zal daarom meer ge
bruik gaan maken van aankopen. De omroep kan niet
bij derden terecdht, omdat zij vijf jaar verplicht is mi
nimaal 75 procent van de techhnische diensten bij de
NOB af te nemen. In de gehele wereld wordt tv-ma-
ken trouwens veel duurder.
ROTTERDAM (ANP) - Het Staatstheater van het West-
duitse Kassei voert deze maand de complete Ring des Nibe
lungen van Richard Wagner uit in Rotterdam, de stad die
tachtig jaar geleden vooral operaliefhebbers, voor het
laatst liet genieten van de marathonvoorstelling die zestien
uur muziekdrama omvat.
In Rotterdam worden de vier
delen uitgevoerd op achtge-
reenvolgens 12,15,25 en 28 mei.
Het evenement heeft plaats in
het kader van de opening van
de nieuwe Schouwburg en de
culturele manifestatie 'Rotter
dam '88, de stad als podium'.
De vier delen zijn: Das
Rheingold, Die Walkure, Sieg
fried en Götterdammerung.
Zoals de namen doen veronder
stellen putte Wagner voor zijn
levenswerk uit Germaanse en
Noordeuropese sagen. Hij liet
er in Bayreuth speciaal het
roemruchte Festspielhaus voor
bouwen. Hij had er 25 jaar aan
gewerkt voor de Ring in 1876
zijn wereldpremière beleefde.
Met de produktie van de ope
rareus is een fors bedrag en
veel organisatietalent gemoeid.
De uitvoering in Rotterdam
vergt eveneens handen vol
geld. Alle transport van men
sen en goederen kost bijna een
half miljoen gulden en verder
moeten betrokkenen in het ge
heel 25.000 overnachtingen ma
ken in Rotterdam en omgeving.
Daarmee is de zaak financieel
nog niet gergeld. De stad Kas
sei en de deelstaat Hessen ne
men de overige kosten, 250,000
gulden, voor hun rekening.
Het Staatstheater van Kassei
behoort tot de tien hoogstge-
klasseerde in West-Duitsland.
Het geniet veel meer belang
stelling dan de aantallen inwo
ners van de stad (200.000) en de
deelstaat doen veronderstellen.
Behalve een opera-afdeling
met koor en orkest kent deze
instelling een toneelgroep en
een balletgezelschap. Met de
produktie van de Kasseier Ring
hebben dirigent Woldemar
Nelsson, regisseur Siegfried
Schönbohm en ontwerper
Wolfgang Reuter al de lof van
velen geoogst.
De produktie is, sedert de
eerste opvoering vorig jaar in
het kader van de tentoonstel
ling Dokumenta, bejubeld en
aangemerkt als behorend tot de
belangrijkste uit de geschiede
nis. De producenten hebben
van de mythologische karak
ters in het oerverhaal mensen
gemaakt met fraaie en minder
fraaie eigenschappen, met
goede en slechte kanten. Ze
konden daarbij beschikken
over veel meer mogelijkheden
dan die waarover het theater in
1876 beschikte. In stand gehou
den is wat Wagner voor ogen
stond: een kunstwerk waarin
alles ten dienste is van het dra
matische gegeven. De muziek is
ingegeven door de tekst en alle
tekst krijgt weerklank in de
muziek.
De Ring werd in januari 1883
voor het eerst in ons land ge
speeld in het Paleis voor Volks
vlijt in Amsterdam door een
reizend Wagnergezelschap. De
opvoering van de tatralogie
werd nogeen keer herhaald.
Ook werden toen in steden in
Zuid-Holland, waaronder Rot
terdam, enkele concerten gege
ven met delen uit de Ring.
In 1907 werd de Ring in ons
land uitgevoerd in de Groote
Schouwburg tijdens de Rotter
damse Meifeesten. Het succes
in Rotterdam was zo groot, dat
plannen werden opgesteld voor
een herhaling in 1908. Deze
voorstelling werd door een an
der gezelschap verzorgd, was
niet volledig, en ging behalve
in Rotterdam ook in Amster
dam. Van de vier delen werd
toen Das Rheingold vervangen
door losse voorstellingen van
Tristan und Isolde. Er is se
dertdien veel veranderd, maar
niet dat 'Der Ring des Nibelun
gen, ein Bühnenfestspiel für
drei Tage und ein Vorabend' in
ons land in Rotterdam wordt
opgevoerd.
»r Joyce Venezia,
ssociated Press
ATLANTIC CITY, (AP) -
tot Amerikaans beroeps-
worstelen, een soort ballet
v°or zwaargewichten, ver-
EeuSt zich in een toenemen-
Pe. maar twijfelachtige po
pulariteit aan beide zijden
pm de Atlantische oceaan,
«aar waar het spektakel
pan.de spierbundels op po
len in Europa alleen nog via
•atellietzenders wordt ge-
[™gd, betalen steeds meer
merikanen grif 150 dollar
baartje om de
strijden' bij te wonen.
JW'noemen sommigen de
te w ,gen van de hotsende
is.w a k°Pen protoplasma
I-de touwen. Anderen
Ld- ket met gevechten
ilnm gladiatoren, die
tenLorden beschouwd als
Kn, n de symptomen van een
Ervende cultuur.
«ifs de trouwste fans geven
terw er zekere mate van
Baar,Kle, tn de manier
tieh r f „e geoliede dikbuiken
aar l laten klotsen en
iver a ring werken. En
lolitiou meer dan primitieve
telri a sent'menten die gere
ten r,i^r de Worstelaars wor-
'orden Weept kan het best
orden gezwegea
De kijk- en bezoekerscijfers
wijzen uit dat het geweld van
de superstars van de World
Wrestling Federation in Ame
rika een nationale rage gewor
den is. In februari zond de om
roep NBC het worstelen zelfs
live uit in 'prime time', de
meest bekeken uurtjes televisie
met de hoogste advertentieta
rieven. In de Silverdome in
Pontiac (Michigan) kwamen
vorig jaar 93.173 toeschouwers
kijken. Het was de grootste in-
door-menigte die ooit bij elk
aar was geweest.
Professional Wrestling is
'big money' en 'serious dollars'
geworden en dus werd Wrest-
lemania IV georganiseerd in de
Convention Hall van gokstad
Atlantic City. Meer dan 19.000
krijsende fans wachtten op de
titanenstrijd tussen Hulk Ho-
gan en André the Giant, terwijl
nog eens duizenden genoegen
moesten nemen met een
plaatsje bij het gesloten televi
siecircuit.
De twee superstars werden
echter gediskwalificeerd omdat
er op de een of andere manier
een klapstoeltje in de ring te
rechtkwam. Uiteindelijk ver
sloeg Randy 'Macho Man' Sa-
vage zijn tegenstander Ted
'Million Dollar Man' DiBiase
om naar huis te gaan met de
reusachtige kampioenengordel.
Ondanks het feit dat de twee
grootsten werden gediskwalifi
ceerd, was er voor de fans nog
genoeg te genieten. Zo was
daar 'Ravishin' Rick Rude, die
een strak 'broekje' draagt met
een vrouwengezicht op zijn bil
len. En One Man Gang, een
twee meter lange reus die het
leuk vindt scheidsrechters in
het gevecht te betrekken.
Een 17-jarige meisje, Michelle
Jennings, vertelde dat zij spe
ciaal voor Macho Man naar At
lantic City was gekomen, om
dat „ik helemaal weg ben van
zijn lijf". „Ik woon op een boer
derij aan een landweggelje en
daar is op zaterdag niks anders
te doen dan van 10 uur 's mor
gens tot drie uur 's middags
naar worstelen kijken".
Gebleken is intussen dat ge
wone tieners uit het midden
van de Verenigde Staten, de
landbouwgebieden, de grootste
fans zijn van de mastodonten.
Psychiater Lee Salk van de
Cornell Universiteit over het
verschijnsel: „De opwinding
richt zich op mensen die gevaar
trotseren. Er zit ook wat ero
tiek in; geoliede lichamen,
strakke broekjes. Dat prikkelt
de verbeelding".
„Mensen die een spannend
bestaan leiden die veel dingen
doen en reizen, zijn minder
geintereseerd in zoiets als wor
stelen dan mensen met een rus
tig, routinematig bestaan. Wie
een baantje van negen tot vijf
heeft zal aan het eind van de
dag eerder met een pilsje voor
de televisie zakken", zo stelt de
psychiater.
Maar niet iedereen past in dat
beeld, zoals neurochirurg Peter
Massari die zich prima amu
seerde op de tribunes bij
Wrestlemania. Hij noemde het
„escapisme op zijn best".
Ook op kinderen schijnt het
worstelen veel indruk te ma
ken. De 8-jarige Jason Kozak
vertelde opgewonden: „Ieder
een dreunt iedereen in elkaar
en ze knallen hun koppen open
en ze gooien ze uit de ring en ze
doen hun rug pijn. Ik vind het
leuk omdat het 'bad' is en ge
vaarlijk".
Die jeugdige motivatie is
precies datgene waar Gerald
Morton zich ernstig zorgen
over maakt. Morton is hoogle
raar aan de universiteit van
Auburn. „Ik maak me zorgen
om veel van de boodschappen
die worden doorgegeven. Er
worden gevaarlijke signalen
gegeven die een 10-jarige niet
in perspectief kan zien; de no
tie dat alle buitenlanders slecht
zijn, het gelijkstellen van ge
weld met sexualiteit, zelfs de
rol waar vrouwen in worden
gedrongen".
Als voorbeeld noemt hij Lo
vely Elizabeth, de als een Bar-
bie-pop opgedirkte vrouwe
lijke manager van Randy Sa-
vage. „Zij verschrompelt hele
maal in de aanwezigheid van
Macho Man. Als je dat ziet lij
ken we weinig te hebben opge
stoken van wat vrouwen ons
geprobeerd hebben duidelijk te
maken".
Bij de World Wrestling Fede
ration wordt niet met zoveel
woorden toegegeven dat de
'vechtpartijen' doorgestoken
kaart zijn. Daar wordt bena
drukt dat de worstelaars echte
atleten zijn die „sportief enter
tainment" brengen.
„Die kerels vermaken men
sen met atletische bewegin
gen", aldus woordvoerder Mi
chael Weber. „Is het acteren?
Neen. Maar die kerels zijn heel
charismatisch".
Eten ding is zeker: in Wrest
lemania kan meer dan in de
meeste andere Amerikaanse
televisieprogramma's. Zo ver
scheen de razend populaire
Vanna White, assistente in een
dagelijks spellet]esprogramma,
in tijgervellelje in de ring om
de rondes aan te geven. Het is
ook zonder twijfel het enige
programma waarvan de pre
sentator teksten kan spuien
als: „Moet dat in vorm heten?
Voor mij lijkt-ie nog het meest
op een groot, dik, vet zwijn".
De Europese liefhebbers
kunnen vanavond weer hun
hart ophalen. Sky Channel
zendt namelijk weer een afle
vering uit.
Hulk Hogan, de grote ster van Wrestlemania. - foto sky channel