even..L UITBLAZEN CDA studeert op 'echte' overheidstaken Affaire Barschel grotendeels vergeten Zevende pausbezoek heeft een nieuwe sociale boodschap! HOOGLERi d Meneer Berkhout TWAALFDAAGSE RONDREIS PAUS DOOR VIER LATIJNSAMERIKAANSE LANDEN DE STEM COM 'Minimale overh DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 7 ME11988 DE STEM BINNENLAN -DESTEM- DISCUSSIENOTA STELT VERVIERVOUDIGING KINDERBIJSLAG VOOR SPANNING TERUG IN VERKIEZINGSSTRIJD SCHLESWIG- HOLSTEIN den HAAG (ANP) - De ui tingwetgeving kan aanzie voudigd door gebruik te werkte opgaven, waarbij vens automatisch, via com den aangeleverd. China: directe lijnvlucht naar Nederland 1 WIM KOCK BIJ DE bank wist men veel van eikaars pri- vé-omstandigheden. Zo werd bijvoorbeeld me neer Vertind, chef van de wisselafdeling, getrouwd en vader van twee al schoolgaande kinderen, door iedereen uitbundig gefeüciteerd toen hij, na een blij gesprek met meneer Berk hout, de magische salarisdrem pel van drieduizend gulden per jaar bleek te hebben overschre den. Meneer Verlind kon het goed gebruiken wist men en misschien, zo opperde meneer Snouck vriendelijk, zou zijn vu rige, al jaren gekoesterde wens sneller in vervulling kunnen gaan: een grotere sterrekijker onder het dakraam thuis. De meest besproken privé- zaak was de al eerder aange haalde strijd die meneer Sanger had gevoerd met de 'roomse kerk' en die in de verhalen er over van meneer Snouck soms heroïsche proporties aannam. Meneer Sanger had zelf zijn collega's de brieven getoond, die hij naar allerlei instanties had geschreven, in het Frans of Latijn, al naar verlangd werd. Het was meneer Sanger overko men dat zijn jonge bruid hem had verlaten, de eerste nacht de beste na het huwelijk. Meneer Sanger had op het standpunt gestaan dat hij zijn huwelijk niet had geconsumeerd en dat het derhalve ook door de kerk ontbonden diende te worden. Ik kan me niet meer herinneren hoeveel jaren meneer Sanger heeft moeten procederen. De affaire was voor de oorlog be gonnen en de ontknoping had plaatsgehad, niet lang voor ik m 1956 bij de bank kwam. Meneer Snouck legde me gewillig en vertrouwelijk fluis terend uit dat de kerk natuur lijk niet voetstoots had aange nomen dat er van consumptie van het huwelijk geen sprake was geweest. Pastoor, bisschop en kardinaal, om nog maar te zwijgen van de paus zelf, had den waarschijnlijk ook de mo gelijkheid overwogen dat de bruid pas was weggelopen toen meneer Sanger was begonnen met de consumptie of zelfs er na. Meneer Snouck keek me veelbetekenend aan. Het was duidelijk dat, ware hij bisschop geweest, hij met deze mogelijk heid degelijk rekening zou heb ben gehouden. Maar, zei hij er direct overheen op een toon van diepe bewondering: me neer Sanger had de hele reeks processen persoonlijk gevoerd, (ie Franse en Latijnse brieven zelf geschreven, slechts geadvi seerd door een gewijde kennis. Ja, die roomse kerk ging niet over één nacht ijs. Geluk kig had meneer Sanger al die jaren van strijd steun en toewij ding genoten van een huis houdster. Met haar was hij ge huwd zodra het eerste kerkelijk huwelijk eindelijk ontbonden was. Als het aan meneer Snouck lag zouden ze nog lang en gelukkig leven. Ik moest me bovendien niet vergissen in de 'huishoudster'. De nieuwe me- vrouw Sanger was echt wel een dame, in elk geval een vrouw van meneer Sangers stand. 1 Het kantoortje van Laura, de telefoniste, lag een halve IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIll verdieping hoger. Je kwam er langs als je naar de garderobe en de toiletten ging. Laura was een gulhartige Rotterdamse die verkering had met een zeeman, die ze zelden zag. Ze had echter ook een oom met een Merce des. Met oom bezocht ze elke thuiswedstrijd van Feyenoord. Bij Laura kon het er vrolijk toe gaan. Als de rode nozem, de correspondent - die al gauw mijn mederedacteur van het personeelsblad was geworden en vervolgartikelen schreef over de woestijn - en ikzelf er waren en ook Irma nog kwam binnen lopen, werd er soms zo hard ge lachen dat het vooraan bene den te horen was. Ik wist dat de kans dan groot was dat meneer Snouck even langs het verderop staande bureau van meneer Berkhout zou drentelen om kwasie-terloops iets te zeggen over de vrolijke geneugten van het jong zijn. Ik had hem dat dikwijls genoeg zien doen. Meneer Berkhout was er echter de man niet naar om bij Laura binnen te stormen en de bijeenkomst op te breken. Me neer Berkhout ging gewoon kalmpjes naar de wc. Als hij dan langs Lauras kantoortje kwam, wierp hij een neutrale blik door de glazen deur naar binnen. Desnoods passeerde hij op die manier vier keer de deur, maar het signaal werd uiteinde lijk altijd begrepen. Ik schreef al dat meneer Berkhout een aardige man was. Dat is te weinig gezegd. Hij was voor ons jongeren een ware mentor. Hij bleef ervan over- uigd dat ik geen zitvlees had en toen ik na een paar jaar avond studie voor de keuze stond me verder te specialiseren in bank zaken of een meer algemene economische studierichting in te slaan, adviseerde hij me met klem dat laatste te doen. Goed twee jaar later zat ik bij de krant. Meneer Berkhout was meer dan personeelschef. Hij was chef de bureau, de plaatsbekle der 'beneden' van de directeur, die eenzaam in zijn mausoleum op de eerste verdieping zat. Als chef zou je hem misschien een zacht ei kunnen noemen, maar iedereen erkende als vanzelf sprekend zijn gezag. Meneer Snouck is de enige die ik in vier jaar met stemverheffing tegen meneer Berkhout heb horen spreken. Meneer Van Est niet, de correspondent niet en zelfs de roodgekuifde nozem niet. Alleen meneer Snouck en het hoorde bij het karakter van me neer Berkhout dat hij ten on rechte het onderspit leek te del ven, althans dat hij meneer Snouck het laatste woord liet. (Slot volgt). Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur. A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405. Centrale redactie Breda: Nieuwsdienst 076-236452. Sportredactie 076-236236. Telefax redactie 076-236309. Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850. Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom. Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 101100-28030. Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751 Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst. Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957. Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150. Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920. Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910. Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen: 24,90 per maand; J 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar. Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand, f 1.90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W. Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. j 1,25. Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur. Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Lezersservice: Centrale reclame-afdeling 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738. Door Jan Greyn DE TOP van het Christen Democratisch Appèl en zijn achterban zijn het niet eens over de toekomstige taken van de overheid. De leden in het land willen drastisch te werk gaan bij het verminderen van de bemoeienis van het Rijk met tal van kwesties. De leiding van het CDA is een stuk voorzichtiger. Dat blijkt uit de tussentijdse rapportage over de discussie nota die moet uitmonden in wat het CDA vindt van een 'verantwoordelijke samenle ving'. De CDA-afdelingen in den lande bogen zich het afge lopen jaar over de standpun ten van de CDA-top - en ze kerfden enkele littekens in het werkstuk. In die discussienota (eerst 'Zorgsame Samenleving' ge heten) over het Nederland van na 1990 stond aanvanke lijk dat er nagedacht zou moeten worden over een af nemende rol van Rijk en overheid en een toenemende taak voor de burger zelf. Dat nadenken is wat de CDA-top betreft iets te ver doorschoten en nu moet het wetenschap pelijk instituut van het CDA dat dunnetjes overdoen. Dat instituut moet uitsluitsel ge ven op een punt waar leiding en achterban elkaar niet echt kunnen vinden. De 'verantwoordelijke sa menleving' van het CDA is een poging de overheid te schonen. Het dor ambtelijk- administratief hout moet worden gekapt en tegelijker tijd moet de burger meer gaan beseffen dat zij het is waar al les om draait. Wat de burger zelf kan (betalen), moet hij vooral zelf doen. En dat brengt uiteindelijke tevens de kosten van de overheid - de collectieve lasten - omlaag, wat vervolgens weer lastige bezuinigingsrondes in de toe komst kan voorkomen. De hogere CDA-bestuur- ders hadden het zo mooi uit gedacht. De overheid een beetje terug, de burger wat meer naar voren. Maar de le den in het land willen verder: de overheid zou op het vlak van de sociale zekerheid al leen moeten functioneren als vangnet voor de minima, niet voor iedereen die even niet in staat is voor zichzelf te zor gen. Aldus ongeveer de filoso- fie-aan-de-basis. In politieke termen is dat een stapje naar rechts, rich ting WD, al vindt partijvoor zitter Van Velzen dat hele maal niet. Van Velzen stapte snel over de opmerking heen dat een terugtredende over heid in veel gevallen betekent dat de burger zelf recht streeks opdraait voor be paalde verzekeringen; de overheid geeft het geld dan niet meer namens de burger uit, de burger dokt zelf. De partijvoorzitter bleef halstarrig, hij constateert zelfs nauwelijks een verschil O. Ruding, minister van Financiën en lid van het CDA. - FOTO DE STEM/ J0HAN VAN GURP tussen de leiding en de gelei den over de vraag hoeveel overheid er moet blijven. Maar de CDA-leden in negen tien regio's en in vijfhonderd afdelingen lijken zich meer meester te hebben gemaakt van de discussie dan de top lief is. Ondanks het gebrek aan eensgezindheid over de mate van aanpak - en dus afslan king - van de overheid zijn top en basis van het CDA het wel roerend eens over één be- langrijke taak van de over heid: het verstrekken van kinderbijslag en tegemoetko- W. v. Velzen, partijvoor zitter van het CDA. - FOTO ANP. mingen voor kinderopvang. Dat hoeft vanuit de historie van de christen-democraten niet te verbazen, maar wel de kracht waarmee het pleidooi ditmaal wordt gevoerd. CDA-voorzitter Van Velzen moet zelf een beetje zijn ge schrokken van de aandacht die de pers direct na het pu bliceren van de tussentijdse raportage over de 'verant woordelijke samenleving' wijdde aan het onderwerp kindvriendelijkheid. Onder dat motto staan in de nota de maatregelen ter bescherming van het kind opgesomd. „De kinderbijslag moet een sub stantiële bijdrage vormen in de kosten van levensonder houd van kinderen," staat er. Maar wat betekent dat pre cies? Moet de kinderbijslag kostendekkend zijn? „Ja, zo ongeveer wel," mompelde Van Velzen die het ook niet exact wist. Dus tweemaal het huidige bedrag aan kinderbij slag, probeerde een journalist voorzichtig te vragen. „Ja," zei Van Velzen ferm, als van de man die ergens van af wil zijn. Maar meer nauwkeurige becijferingen wezen later uit dat voor een volledig kosten dekkende kinderbijslag het huidige bedrag zelfs vijfmaal verhoogd zou moeten worden; de tegenwoordige bedragen zijn goed voor eenvijfde deel van de kosten van levenson derhoud. Van Velzen was er niet ge lukkig mee. Zijn voorzichtige bevestiging dat het tweemaal zou kunnen zijn, leverde al rekensommen op met miljar denbedragen extra. Maar in bedragen wil hij zich niet storten. Begrijpelijk, want als hij dat wel had gedaan en als hjj echt had gezegd wat het plan betekent - namelijk ver drie- of verviervoudiging van de kinderbijslag, zoals ook het bevriende christelijke vak verbond al eerder riep - zou dat een regelrechte oorlogs verklaring aan minister Ru, ding (ook CDA, Financiën, .zijn geweest. Want waar moet die me. neer Ruding al strevend naai een miniem financieringste. kort ƒ20 miljard (het jaar. lijkse bedrag na verviervoij. diging van de kinderbijslag vandaan halen? Het is nog geen tijd voorre- kensommeljes, onderbrak Van Velzen menig vragen, steller over de kosten. Dat re kenen gebeurt pas bij de vast- stelling van het verkiezings- programma. Gelijk heeft-it Maar in de meeste gezinnen, dat beeld moet het CDA aan- spreken - is pas de aanschaf van een duur apparaat aan orde als er enig zicht is op «n goede betalingsregeling of eet plotseling opduikende spaan pot? „Maar er staat nog zoveel meer in de rapportage over verantwoordelijke samenle- ving," probeerde de CDA- voorzitter nog eens. Ook dat klopt. Maar weinig onderwer- pen zij n zo keurig omschreven en spreken zo aan. Er bestaat een grote kaas dat tegen de tijd dat het we tenschappelijk instituut van het CDA heeft uitgevlooid welke rijkstaken er nog mo gen zijn, een enkel belangrijk CDA-lid (Ruding?) duidelijk zal hebben gemaakt dat ver hoging van de kinderbijslag wel zou kunnen, maar dar, wel voorzichtigjes er kalmpjes. Want een verant woordelijke samenleving let ook op of de kas klopt. Door Rink Drost DE INWONERS van Duitslands noordelijkste deelstaat Schleswig-Hol- stein kan het zondagavond weinig schelen wie presi dent van Frankrijk wordt. Voor hen is veel belangrij ker wie hun eigen minis ter-president wordt: de christendemocraat Heiko Hoffmann of de sociaalde mocraat Björn Engholm. Voor de tweede keer bin nen acht maanden is zon dag in deze deelstaat het woord aan de kiezers. Nog maar enkele maanden geleden hadden de kiezers nauwelijks lust opnieuw naar de stembus te tijgen. Voor veruit de meesten was poli tiek een besmet woord. Ver wonderlijk was dat aller minst. Te zeer zat de zoge naamde Kieler affaire, ook wel het Barschel-schandaal, hun in de botten. Inmiddels zijn de gemoede ren wat gekalmeerd. De tijd heeft de herinnering aan het politieke schandaal - het grootste dat de Bondsrepu bliek ooit heeft beleefd - een beetje doen verbleken. Met zijn activiteiten, zijn leugens en zijn zelfmoord had Barschel de populariteit van zijn partij in Schleswig-Hol- stein naar een absoluut diep tepunt gejaagd. Menige CDU- stemmer had spijt als haar op zijn hoofd zijn stem aan die partij te hebben gegeven. Nieuwe verkiezingen tussen oktober en januari zouden de SPD onder Björn Engholm een zeer riante absolute meer derheid hebben opgeleverd. En dat in een sterk agrarische deelstaat, waarin de CDU sinds de oprichting in 1949, al dan niet samen met de libera- len, aan de macht was ge weest. Twee machtsblokken hou den elkaar in de landdag exact in de wurggreep en ma ken zowel de vorming van een meerderheidsregering als de verkiezing van een nieuwe ministerpresident onmogelijk. Aan de ene kant staan de christendemocraten en de li berale FDP, aan de andere kant de sociaaldemocraten en de Deense SSW. Beide blok ken bezetten 37 zetels. Na vrante bijzonderheid: wan neer niet enkele jaren geleden Barschels voorganger Stel tenberg had doorgedreven dat het aantal landdagzetels werd teruggebracht van 75 tot 74 (om te voorkomen dat de een mansfractie van de SSW in pat-situaties de doorslag kon geven) had het blok CDU- FDP een meerderheid van één zetel gehad- Hoe maak je schoon schip, nadat de halve wereld ge schrokken in de richting van Schleswig-Holstein heeft ge keken? Het blijkt in Kiel niet mee te vallen. Enkele leidende ambtenaren uit de directe omgeving van Barschel zijn overgeplaatst of vervroegd met pensioen gestuurd. In de staatskanselarij is verder al les bij het oude gebleven. Me nige trouwe medewerker van Barschel, die niets zei of mee loog toen hun baas notoir stond te liegen, zit nog op zijn post. Zelfs Barschels CDU-re- gering zit, als gevolg van de patsituatie in de landdag, nog in het zadel, zij het demissio nair en zij het onder leiding van de vroegere minister van Binnenlandse Zaken, dr. Hen- ning Schwarz. En hoe zit het in de partij? Partijvoorzitter Steltenberg, politiek verantwoordelijk voor wat Barschel en leidende partij figuren in hun cam pagne hebben uitgevoerd, heeft het volle vertrouwen van het partijcongres gekre gen en is nog steeds voorzit ter. Toen de voorman van de CDU-afvaardiging in de on derzoekscommissie uit de landdag, Trutz Graf Kerssen-' broek, begon de wandaden van zowel Barschel als zijn partijgenoten bekend te ma ken, liet de partij hem vallen. Zo veel openheid was nu ook weer niet gewenst. Hij werd gewipt als voorman in de commissie. Hij werd gewipt als lijstkandidaat voor de nieuwe landdag. De gewiekste Henning Schwarz, die pas na de dood van Uwe Barschel uit diens schaduw kon treden, was vol gens het partijcongres onge schikt om de kar van de CDU voor de komende verkiezing uit de sloot te trekken. Hij kwam te dicht uit de omge ving van Barschel, vonden de afgevaardigden. De tegenstel ling tot Barschel moest groter zijn. Heiko Hoffmann werd de nieuwe hoop van de partij. Goed, helemaal nieuw was dit gezicht niet, want Hoffmann was minister van Justitie in het kabinet-Barschel, maar voor de partij was het ver schil met de vorige lijsttrek ker groot genoeg. Inderdaad, de CDU had buiten Heiko Hoffmann stel lig geen grotere tegenstelling tot de ij dele, dynamische, slagvaardige en welbe spraakte Uwe Barschel kun nen vinden. IJdelheid is Hoff mann vreemd. Hij lijkt eerder in zijn kostuum te wonen dan het te dragen. En ook de an dere kwaliteiten van Barschel zoekt men bij hem vergeefs. Redevoeringen houden kan hij niet. Doet hij ook niet. Op de talloze verkiezingsavonden die hij bezoekt voert hij ge sprekken met de aanwezigen. Hij blijft tegen de klippen op vriendelijk, spreekt zacht, schijnt voortdurend naar de juiste woorden te zoeken. Hoffmann windt er geen doekjes om dat hij liever geen lijsttrekker was geworden. „Ik ben niet de persoon voor felle polemiek", zegt hij. „Het partijcongres heeft mij geko zen, wetend van mijn per soonlijkheid. Ik heb me niet opgedrongen, maar ik aan vaard na de keus van het con gres de volle verantwoorde lijkheid." De nieuwe lijsttrekker schat de kansen voor zijn par tij om - samen met de FDP, dat wel - aan het bewind te blijven optimistisch in. Hem is niet ontgaan dat de tijd vele wonden heelt en dat het bloed nu eenmaal kruipt waar het niet gaan kan. „Onze kansen nemen sterk toe" meent hij. „In december en januari zat onze partij nog diep in de kel der. Nu zien we een sterk groeiende belangstelling om naar de stembus te gaan. Een hoge opkomst is gunstig voor ons, want Schleswig-Holstein is niet een traditioneel SPD- land. Zo lang deze deelstaat als politieke eenheid bestaat, heeft de CDU alleen gere geerd of als de grootste partij mee geregeerd." Zo optimistisch als Hoff mann, ziet diens beoogde FDP-coalitiegenoot Wolf- Dieter Zumpfort de nabije toekomst niet. In zijn ogen is Hoffmann een volstrekt onge schikte lijsttrekker voor de CDU. Hij zegt dat natuurlijk tactischer, door op te merken dat het nu toch wel hoog tijd wordt dat Hoffmann gaat vechten voor de overwinning in plaats van voor een plaatsje op de oppositieban- ken. Zumpfort beweert bij hoog en laag dat zijn partij oprecht opnieuw een coalitie met de CDU nastreeft. Maar hij houdt nu wel een achter deurtje open: wanneer met de CDU geen meerderheid valt te behalen, dan behoudt de FDP zich het recht voor, met de SPD in zee te gaan. Had de FDP dat vorig jaar in september of oktobber niet kunnen doen, zodat de ko mende verkiezing helemaal niet nodig was geweest? Zumpfort: „Nee. Voor die ver kiezing hadden we de kiezers keihard beloofd, dat we in geen geval een coalitie zouden aangaan met de SPD. Het zou kiezersbedrog zijn geweest wanneer we het dan toch had den gedaan. Nu houden we de mogelijkheid van samenwer king met de SPD bij voorbaat open. De kiezers kunnen daar in hun stemgedrag nu ri ning mee houden." Volgens Zumpfort moet een nieuwe patsituatie na zondag wel degelijk tot de mogelijk heden worden gerekend. Zijn voorspelling: „Of de SPD den dert door en haalt de absolute meerderheid, öf er ontstaat opnieuw een patsituatie, ft kans op een meerderheid van CDU en FDP acht ik nog steeds klein." SPD-lijsttrekker Björn Engholm is dat laatste roe rend eens met Zumpfort. Hj| ruikt de overwinning, en dal doet het boven verwachting talrijk toestromende publiek op de verkiezingsbijeenkom sten ook. Aan de FDP heeft de SPD geen boodschap. „Het mooiste resultaat voor de FDP zou een stemmenpercen tage van 4,999 zijn", roept Engholm onder luid applaus van zijn toehoorders. „Net on der de kiesdrempel van 5 pro cent, dat is de beste kans voor deze partij om zich te ver nieuwen zoals ze zegt te wil len." Volgens Engholm is de FDP op dit moment de minst ge liefde partij in de deelstaat „Eigen schuld. Bij de vorige verkiezing kwamen ze, naja ren absentie in de landdag maar juist boven de kies drempel van 5 procent uit. Ei prompt meenden ze de andere partijen van advies te moeto dienen en eisten ze in de land dag met vier zetels even vijl topposities op. Ze hebben wei nig geleerd uit het gebruik van macht." Engholms uitspraak over net geen 5 procent voor 4 FDP is niet alleen maar een vrome wens. De opiniepeilin gen geven geen uitsluitsel over de kansen voor de FDP; de aanhang ligt net onder cl net op 5 procent. Paus Johannes Paulus eerdere Zuidamerika reis. tijdens een - FOTOAFP. VANDAAG begint paus Johannes Pau lus II een nieuwe rondreis in vier La- tij nsamerikaanse landen. In 46 toespra ken zal de rooms-katholieke leider in twaalf dagen een nieuwe sociale bood schap uitdragen die de diepe sociaal- economische en politieke problemen in de regio aanroert. De paus begint zijn zevende bezoek aan het continent in Uruguay en gaat via Bolivia naar Peru om op de terugweg Paraguay aan te doen. In het laatste land, de oudste dicta tuur van Latijns-Amerika, zal hij, evenals in de drie jonge democratieën, afgevaardigden ontmoeten van uiteenlopende sociale groe pen, waaronder kerkelijke leiders, de jeugd en intellectuelen. In Peru ontmoet de paus vertegenwoordigers uit het zakenleven, in Paraguay indianen, in Bolivia vakbondslei ders, mijnwerkers en journalisten en ten slotte in Uruguay boeren. In Bolivia en Paraguay komt de rooms- katholieke leider voor de eerste keer, in Peru was hij al eerder. Uruguay deed hij vorig jaar 19 uur aan na zijn bezoek aan Argenti nië en Chili. De resultaten van deze reis zijn het Vaticaan tegengevallen. De Chileense bisschop Carlos Gonzalez weet waarom: de pauselijke boodschap „is niet voldoende doorgedrongen in de structuren van de sa menleving, noch heeft zij de gang van zaken beïnvloed". Dat moet dit keer anders. Vol gens kerkelijke leiders in de vier landen zal de paus nu proberen de gelóvigen beter van zijn boodschap te doen doordringen. De geestelijkheid in de landen moet ervoor zorg dragen dat deze ook langer blijft hangen. Woordvoerders van de organisatiecom missie in Uruguay voorspellen dat de paus een eenvoudig thema zal hebben: „De men senrechten, het leven - vooral abortus - de vrede en de dialoog". In Paraguay is de meeste beroering ontstaan rond het hoog be zoek uit Rome. Vanaf de aankondiging heb ben kerk en staat ruzie gemaakt over het programma, waardoor bestaande spannin gen tussen de twee hoog opliepen. „We geven geen cent om de mening van de kerk", ver klaarde minister Sabino Montero van Bin nenlandse Zaken in maart. Dit was een ant woord op de kritiek van de kerk die de ver kiezingen van februari een 'farce' noemde. „Als ze zich niets aan onze mening gelegen laten liggen, dan is die van de paus evenmin in tel", zei Ismael Rolon, aartsbisschop van Asuncion. De regering dwong de organisa- tiecomissie de stad Concepcion op te nemen in het schema. En nu is er ruzie over de tele visie-reportages van het bezoek. De kerk verdenkt de regering ervan de uitzendingen te willen manipuleren en steekt dit niet on der stoelen of banken. Volgens kerkelijke zegslieden in Asuncion zal de paus verzoening prediken en herstel van morele waarden bepleiten. Zij verwach ten zware kritiek op de corruptie in open bare ambten. Smokkel is de voornaamste bron van inkomsten in Paraguay. In Peru zal Johannes Paulus II het congres van Boliviaanse religieuze ordes sluiten, dat wordt bijgewoond door priesters en monni ken uit Peru, Bolivia, Colombia, Ecuador, Panama en Venezuela. Verwacht wordt dat de paus van deze gelegenheid gebruikt maakt om een van zijn belangrijkste toe spraken te houden, maar de organisatoren in I Lima, noch het Vaticaan wilden iets los laten over de inhoud van zijn boodschap in dit An des-land. Peru wordt geteisterd door een guerrilla oorlog van twee bewegingen: Lichtend Pad en Tupac Amaru. Verwacht wordt dat de kerkleider hier zijn boodschap van sociale vrede zal onderstrepen. De sociaaldemocra tisch getinte regering van Alan Garcia kan kritiek verwachten omdat zij onlangs besloot geboortenbeperking en vrijwillige sterilisa tie te propageren onder de bevolking. In Uruguay, het minst kerkelijke van1 vier landen, zijn de verwachtingen het laagst gespannen, omdat na vorig jaar het nieuwe eraf is. De paus zal vooral oude waarden i tradities in dit kleine land naar voren will® halen. De Boliviaanse bevolking, die kampt niet een enorme economische crisis kan een boodschap over hoop verwachten. Meer dan de helft van de Boliviaanse arbeiders ver dient minder dan nodig is om te overleven De paus zal de in meerderheid indiaanse be volking vragen moed te houden. Een ander onderwerp dat aan de orde I komt, is de buitenlandse schuld van Latijns- Amerika, die al de 400 miljard dollar over schreed. Miljoenen verarmde gelovigen on dervinden dagelijks de gevolgen van $1 drukkende last en de paus kan dit politiek gevoelige thema niet negeren. Als hij zijn bezoek op 19 mei besluit, Johannes Paulus II alle landen in Noord-. Midden- en Zuid-Amerika hebben bezoebt met uitzondering van de meeste Caribische landen en Suriname.(IPS) roERMOND (ANP) - Twee ^Hen van het onderzoeks team dat zich bezighoudt met de IRA-aanslagen op Britse militairen in Lim- hure zijn gisteren naar het Westduitse Bielefeld ver trokken. naar is kort na de aanslagen in Roermond en Nieuw-Bergen on een Britse legerplaats een hom onder een auto van een of- L^ier aangetroffen. Nagegaan «ordt of er inderdaad overeen komst bestaat tussen de auto bom in Bielefeld en die in N: ge he zei toi w< vr on pe Vooi De fiscus doet nu dubbel werk tingplichtige zonder fouten de heeft ingevuld. Dat heeft prof. dr. J. Bartel, be- aai. lastingadviseur en hoogleraar Ro dei) PEKING/DEN HAAG (RTR/ANP) - China wil een luchtvaartver drag met Nederland sluiten, dat de natio nale luchtvaartmaat schappijen van beide landen in staat stelt een directe verbinding tussen Amsterdam en Peking te onderhou den. Dit heeft de Nederlandse staatssecretaris voor bui tenlandse handel, Yvonne van Rooy, gisteren in Pe king gezegd. Een woordvoerder van het ministerie van econo mische zaken in Den Haag ,zei desgevraagd hiervan nog niet op de hoogte te zijn. Volgens een zegsman van de Nederlandse am bassade in China moet het verdrag in de plaats komen van een akkoord uit 1979. Dat akkoord werd echter nooit be krachtigd vanwege een geschil over de Neder landse levering van twee duikboten aan China's buurland Taiwan. Dat had een bekoeling in de Nederlands-Chinese re laties tot gevolg. In 1984 zijn de diplo matieke betrekkingen op het hoogste niveau her steld, nadat Nederland Taiwan geen duikboten meer leverde. vai Bei 1 gei hel mr eer de er wo rei gei aai 1 do< coi voi va: dei zalf po; mc[ tis< laif gel gei aa cea bej de st: nia de pli me pr sn wo on del eel nol ge ni» nil m\ nil BEOOGD PREMIER Wilfried Marten neid maandag de samenstelling var Qische kabinet bekend maken. Daarmee is dan een eind gekome durende lijdensweg van mislukte for vasthoudendheid van de christen-d ie danken dat het nieuwe kabinet t< Berde zich neer te leggen bij het pe weer nieuwe verkiezingen omdat de hwin slaa9den om de opdracht va padden zictl duidelijk uitgespoken v hng. Dankzij de taktische en volhar die er uiteindelijk gekomen. Dat wapenfeit mag als een besch, democratie worden beschouwd. Ma [en is er niet. Nu al wordt openlijk j uuur van het nieuwe kabinet. De ka pnkH-ir sneuvelt, is zeer reëel. Wilfried Martens beseft dat ter waarop hij gisteren sprak o\ geerdakkoord zijn ingebouwd. Moe waarschijnlijk ook persoonlijke ek functioneren van Martens. I mil- °9enschijnlijke gemak waan i I t/ruu coa|itiegenoten - heeft inger I °n i nie' is hem ditmaal vergeven. wl„ ofwaardig maken wanneer h iin vaP 2'in achtste kabinet - zou ti |ln zee te gaan. I van de hoofdpunten uit het r emming over het beleid rond de c i„„® ln Vlaanderen gelegen, maar ■onaH?meente za' binnenkort zijn b dero Zien verdwijnen. Het vertrek e malen persoonlijk verantwoord! was een absolute eis van Wilfr; iarH„op re9eren beluste Parti Soc hann VOorwaarde die door een gro maai tnu a' wordt betiteld als 'het ve Piel u onrech'e. Tijdens de laat! pjappart als het levend symbfS vprar,; Qc" lzien"Jke stem: WOnrHW°0rdeliikheid OP- benad|1maar wat de Parti Socialist an7?uw afvoeren van Happart zij I ïviidpri niel de wereld uit. H( Vlartaln9 van dit lastige struikelblok I ens in ieder geval een minimale I 'i

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 2