S&VJET
Voorzitter legt tijdbom onder Industriebond
Regering Botha trekt zich van niemand iets aan
strologj
;ÉP
Nederland kan Sovjet
media nu zelf volgen
leuador
SHITTEK(
kritiek op
Het beste uit de
Sovjet-media
11
BÉ VAN DER WEG: 'EEN TUSSENPAUS KUN JE MIJ NIET NOEMEN'
ZUIDAFRIKANEN EN BUITENWERELD AFGESNEDEN VAN INFORMATIE
ra
SOVJET MONITOR: MAANDELIJKS OVERZICHT
DE STEM EXTRA ACHTERGROND VRIJDAG 6 ME11988
)ESTEM BUITENI)
,ONDEN (RTR) - Frai
lom in de wereld door
chuldigd de vrijheid de t
rij gekocht van hun 01
waardoor het er voor an
tiaar somberder is gaan 1
'ANCY REAGANl
Ap/ll 988 le Jaargang nr. 3 Onafhankelijk maandblad 7,50 Blr 135
-SBfiSi
SSBiS
((■'.wt
-
In dit nummer onder meer:
Chroesjtsjov is terug
Steeds meer moeders staan hun kind af
Beroep van hoer in aanzien bij jongeren
Hebben joint-ventures nut voor de westerse partner?
Lof voor Zamjatins anti-utopische roman Wij
Door Hans Rooseboom
DE stroomversnelling
waarin de Sovjet-maat
schappij (perestroika) en
haar satellietstaten (Po
len!) zijn terechtgekomen
blijkt het duidelijkst uit de
ongekend felle openbare
discussie in de publiciteits
media aldaar.
Elke dag krijgen wij via de
persbureaus te horen hoe
voor- en tegenstanders van
het hervormingsbeleid van
Michaïl Gorbatsjov elkaar de
oren wassen in de rijk gescha
keerde pers van de Sovjet
unie.
We horen dat witte plekken
in de geschiedenis voor het
eerst worden ingevuld, we ho
ren van de rehabilitatie van
slachtoffers van Stalin, yan
de herontdekking van Nikita
Chroetsjov die tijdens de
Brezjnev-jaren werd doodge
zwegen. We horen vooral dat
er allerlei sociale, economi
sche en politieke misstanden
aan de kaak worden gesteld.
Maar we horen ook dat ér ge
duchte tegenkrachten tegen
het perestroika-beleid werk
zaam zijn.
Veranderingen in de Sov
jetunie, en in het communisti
sche kamp in het algemeen,
zijn ook voor ons in het Wes
ten van ver-reikend belang.
Een koerswijziging in het
Kremlin, een andere blik op
de wereld, kunnen aanleiding
geven tot een verandering
van het beleid van het Wes
ten, voorzover dat een reactie
is op het Sovjet-beleid.
Helaas zijn de meesten van
ons niet in staat die ingrij
pende veranderingen in de
Sovjetunie met eigen ogen te
lezen. We kennen geen Rus
sisch, en bovendien zijn de pe
riodieken waarin 'het gebeurt'
voor ons niet verkrijgbaar.
Daarin is nu verandering
gekomen. Elke maand op de
hoogte blijven van de stand
van zaken in de Sovjetunie,
door middel van wat er in de
dag- en weekbladpers ver
schijnt: dat is sinds kort mo
gelijk. Het nieuwe tijdschrift
Sovjet Monitor verschijnt
maandelijks met in het Ne
derlands vertaalde recente
artikelen uit een veelheid van
Russische publicaties, (bij
voorbeeld Pravda, Ogonjok,
Sovjetskaja Koeltoera, Argoe-
menty i fakty, Nedelja, Izves-
tia, Literatoernaja Gazeta,
Krokodil, Moskovskië Novos-
ti).
De Sovjet Monitor komt als
geroepen. Sinds februari zijn
inmiddels drie nummers ver
schenen, en die bevatten ver
plichte kost voor iedereen die
belangstelt in het wel en wee
van de Sovjet-wereld (en dus
ook ons eigen wel en wee).
„De Sovjet Monitor geeft
vertalingen van artikelen uit
Sovjet-kranten, radio en tele
visieprogramma's. De verta
lingen zijn letterlijk en on
geïnterpreteerd", aldus de
Sovjet Monitor in een redac
tioneel kadertje.
„De Sovjet Monitor beoogt
een Nederlandstalig publiek
in staat te stellen mee te lezen
met de Sovjet-lezer over zo
veel mogelijk aspecten van
het maatschappelijk leven in
de Sovjet-Unie. Ook de pu
blieke opinie in de Sovjet-
Unie en de mentaliteit van de
bevolking aldaar vormen een
onderwerp waaraan de Sovjet
Monitor veel aandacht wil be
steden".
Het aprilnummer van Sov
jet Monitor (SovMon) brengt
een verhaal uit de Pravda
over het dagelijks leven van
mensen met een laag inko
men. In de vorm van inter
views met mensen die hard
werken maar onderbetaald
worden, en daarover klagen
tegenover de Pravda-verslag-
gever. „Ons inkomen is dus
laag en er is niemand die ons
helpt". „Het dagelijks leven is
een zootje". De Pravda geeft
op deze klaagzangen het vol
gende commentaar: „De kriti
sche opmerkingen van de
mensen uit Saratov zijn te
recht. De mensen worden ge
dwongen hun zuurverdiende
geld uit te geven aan slechte
producten".
Veel meer misstanden wor
den aangeklaagd, blijkens
deze aflevering van de Sovjet
monitor. Bittere armoede van
alleenstaande ongehuwde
moeders, vaak meisjes van 16,
17: alleen al in de Russische
Republiek (dat is de Sovjet
republiek waarin Moskou
ligt) zijn dat er één miljoen.
Die krijgen bijna geen geld.
Heel veel kinderen worden te
vondeling gelegd in treinen,
parken en vuilcontainers.
Een andere misstand, de
prostitutie, komt aan de orde
in het tijdschrift Argumenty i
Fakty. „Een enquête onder
leerlingen van tien Moskouse
middelbare scholen. De jonge
lui moesten een vraag beant
woorden over beroepen en ac
tiviteiten die een hoog inko
men opleverden. Uit de ant
woorden die het meest voor
kwamen werd een top twintig
samengesteld. Op die lijst
deelt prostitutie samen met de
functies van winkelchef en
verkoopster de 9e tot en met
de 11e plaats. Dit beroep ein
digde boven zulke traditioneel
als lucratief bekend staande
beroepen als diplomaat, do
cent, taxi-chauffeur, machi
nebankwerker en slager".
In de Izvestia een ingezon
den brief van een zwerver:
„Als je onze kranten leest, zou
je haast tot de conclusie ko
men dat er alleen maar in het
buitenland daklozen zijn.
Maar die heb je bij ons ook
genoeg".
De beste tennisser van de
Sovjetunie, Andrej Tjesnokov
(hij versloeg o.a. John McEn
roe), vertelt tegen de Izvestia
dat hij gekleed wordt door de
firma Nike. De tienduizenden
dollars die hij per toernooi
verdient ziet hij nooit. „Ik
krijg alleen maar een zakgeld
van 25 dollar per dag". Hij be
klaagt zich erover dat al het
geld dat hij bij elkaar slaat in
de Sovjetunie zelf helemaal
niet aan de tennissport wordt
besteed. Er gebeurt op tennis
gebied niets, aldus een open
hartige Tjesnokov.
Een fraai staaltje van 'glas
nost' vinden we in de ingezon
den brief van meneer A. Pe-
trov in het weekblad 'Kroko
dil'. „Ik dank God dat Ame
rika er is om ervoor te zorgen
dat de pest niet voortkruipt
over onze planeet. Die pest is
het socialisme".
Wat zou er met meneer A.
Petrov gebeurd zijn na publi
catie van deze brief. Zou de
KGB nog langs gekomen zijn?
Zo niet, dan kunnen we mis
schien toch eens gaan geloven
dat er werkelijk iets veran
dert in het land van Gorbats
jov.
Sovjet Monitor, onafhankelijk
maandblad, kost ƒ70,- per jaar.
Losse nummers 7,50. Te bestel
len bij ui tg. Sun Nijmegen. Tele
foon 080-221700.
MAANDAG 16 mei kiest de bondsraad van de Indus
triebond FNV een nieuw bestuur. Er is keus uit elf
kandidaten voor zeven bestuursfuncties. De strijd zal
vooral gaan om de 'gewone' posten. Het voorzitter
schap is al beslist. Dat gaat naar Bé van der Weg. Hij
staat als enige op de voordracht en er zijn geen tegen
kandidaten. Een gesprek met een onbekende over een
'nieuwe' bond.
Door Thom Meens
HIJ vindt zich geen tweede
keus en gaat ervan uit dat
de bondsraad van de In
dustriebond FNV dat ook
niet vindt. „Ik krijg voor
drie jaar mandaat. Na die
drie j aar kan de bondsraad
beoordelen of ik mijn op
dracht heb uitgevoerd.
Dan zien we wel verder.
Een tussenpaus kun je mij
niet noemen".
Bé van der Weg (45) wordt
maandag 16 mei voorzitter
van de Industriebond FNV.
Met zijn ruim 200.000 leden is
dat de tweede bond binnen de
vakcentrale FNV. Alleen de
ambtenarenbond ACOP (Ab
vaKabo en andere) is groter.
Van der Weg is door het zit
tende bestuur eerste op de
voordracht geplaatst, er zijn
geen tegenkandidaten. De
keus voor Van der Weg (sinds
1985 algemeen secretaris van
de Industriebond) is opval
lend. Hij hoort niet tot de be
kende gezichten in de bond.
Nadat hij op de voordracht
kwam, schreef de afdeling
Oosterbroek van de Indus
triebond hem zelfs een brief
met de vraag 'Wie is Bé van
der Weg?'.
„Wij als bestuur hadden
aanvankelijk een voorkeur
voor Johan Stekelenburg als
voorzitter, maar die wilde
niet. Dan sta je voor de keus.
Als je dan geen voordracht
doet, beschouw ik dat als een
vorm van machteloosheid, ar
moede. Toen is mijn naam ge
vallen. En dat was echt niet
alleen in het bestuur, het
kwam ook van buiten".
Van der Weg neemt het
voorzitterschap over van Dick
Visser. Visser vertrekt nood
gedwongen maar blijft wel
beschikbaar voor een andere
functie binnen de bond. Wat
dat wordt, weet ook Van der
Weg nog niet. „Dat zullen we
moeten beoordelen na de zes
tiende."
Visser moet het veld ruimen
na een periode van fikse ru
zies in het bestuur. Die leid
den uiteindelijk tot het ver
trek van de vroegere cao
coördinator Schermer en pen
ningmeester Van der Veen.
Voorzitter Visser hoefde van
de bondsraad niet weg, maar
omdat bijna de helft van de
bondsraad had laten weten
geen vertrouwen meer te heb
ben in hem, koos hij eieren
voor zijn geld en besloot snel
op te stappen. Naar buiten toe
zei Visser dat er zoveel nega
tieve publiciteit over de bond
kwam, dat het de bond schade
zou berokkenen als hij zou
blijven.
Van der Weg: „Dat boek is
nu gesloten. We beginnen met
een schone lei. Ik wil alleen
nog even zeggen dat het niet
waar is dat we als bestuur
niet eens meer met elkaar
spraken in die tijd. We heb
ben elkaar nog nooit zo vaak
en zo diep in de ogen gekeken
als toen. Het heeft alleen niet
geleid tot resultaten, we zijn
er niet uitgekomen. Dat is
triest. Maar Visser zit er nog
steeds en Schermer en Van
der Veen komen hier nog heel
geregeld binnen. Hen is niet
de deur gewezen."
Van der Weg laat in het
midden of dat ook betekent
dat de cao-deskundige Scher-
Toekomstig Industriebond-voorzitter Bé van der Weg:
Wij komen uit een diep dal.- foto anp
mer op termijn weer bij de
bond kan beginnen. „Die
vraag is nu niet aan de orde."
De perikelen in de top heb
ben de bond ogenschijnlijk
geen windeieren gelegd.
„Sinds januari groeien we
weer in ledental. Februari
bleef nog even achter, maar
vanaf dat moment zitten we
echt in de lift. Er zijn ook geen
leden weggelopen als gevolg
van de conflicten. We hebben
meer last gehad van de over
stap van Hans Pont van de
FNV naar het ministerie van
Binnenlandse Zaken, dan van
het vertrek van Visser."
De ledenwinst („meer dan
ik had durven dromen") be
schouwt Van der Weg als een
teken dat de Industriebond
weer op het goede spoor zit.
„We komen uit een diep dal.
We hebben een tijd gekampt
met de beeldvorming van de
periode Groenevelt. (In die
tijd voerde de Industriebond
een strijdbaar beleid. Koos
snel voor het conflictmodel,
t.m.). Dat 'fijn is anders-be-
leid' heeft ons lang achter
volgd. Je moet dan uitkijken
dat je niet doorslaat naar de
andere kant. Dat je niet tot in
alle uitersten wil overleggen.
Ik geloof dat we nu aan een
goede mix kunnen werken.
Onderhandelen als het kan,
hard opstellen als het moet.
En met veel bondswerk in de
bedrijven. Dan krijgen we een
evenwichtige bond."
Van der Weg kiest daarmee
voor een weg waarvan hij zelf
erkent dat die binnen de bond
tot heel wat discussie zal lei
den. „Maar daar ben ik niet
ongelukkig mee. Wij kunnen
intern veel hebben."
In de nieuwe lijn zullen de
negentig betaalde bestuur
ders van de bond meer moe
ten overlaten aan de kaderle
den. „Dat leidt tot andere ver
houdingen. De bestuurder
moet bestuurder-af worden.
Het apparaat moet meer
dienstverlenend worden. Ik
vind het niet goed dat een be
stuurder even alles regelt
zonder zijn kaderleden. Zoiets
verander je natuurlijk niet
van vandaag op morgen. Je
vraagt van je mensen iets heel
anders dan waarvoor ze in
dienst zijn genomen. Dat ver
eist scholing, vorming en be
geleiding. Als ze daarna nog
niet willen, ja, dan leg je een
tijdbom onder je eigen orga
nisatie. Dan krijg je alles als
een boomerang terug. Maar ik
denk dat het lukt."
Het ideaalbeeld van Van
der Weg houdt ook in dat de
kaderleden namens de bond
zullen kunnen onderhandelen
met directies van bedrijven.
„Ook cao-onderhandelingen.
Daar ben ik niet tegen. Vroe
ger bepaalden wij als bond de
richting en dan moest ieder
een zich daaraan houden. Aan
het eind van de rit zag je dan
dat de ene er net boven zat en
de ander er net onder. Dat
was dan mooi voor de bond.
Maar de cao was nog niet af
gesloten of de kaderleden in
de bedrijven stapten naar hun
bestuurders met de vraag of
er niet wat meer kon. Zo'n be
stuurder ging dan met de di
rectie in de slag voor winstde-
lingsregelingen, toeslagen on
regelmatige dienst of wat dan
ook. Dat gebeurt nu ook nog.
Daaraan zie je dat kaderleden
heel goed weten wat er kan in
een bedrijf. Dan moet je die
kracht ook gebruiken."
Van der Weg erkent dat dat
kan leiden tot grote verschil
len in bepaalde bedrijfstak
ken, gewoon omdat kaderle
den bij de een meer uit het
vuur slepen dan bij de ander.
„Dat hou je, dat heeft ook te
maken met solidariteit. De
grenzen daarvan zijn ongrijp.
baar. Ik zeg daarom ook niet
dat ze hun gang maar moeten
gaan zonder begeleiding. Van
mij mag een bestuurder
bij de onderhandelingen zit
ten. Als hij maar niet meer dj.
reet het woord voert. En je
zult zien, er blijven altijd be-
drijfsledengroepen die hun
bestuurder wel alles
doen."
Voor uitbuiting en intimi,
datie van kaderleden door
werkgevers is Van der Weg
niet bang. „Als wij voldoende
deskundigheid leveren, zor
gen dat ze goed zijn geschoold,
is de zelfbewustheid zo groot
dat dat niet gebeurt. Komt het
dan toch voor dat een be.
drijf sledengroep zegt „vu
hebben loonmatiging afge
sproken dus kiezen wij voor
het inleveren van vijf pro.
cent" dan ga ik met die jon
gens om de tafel zitten. Da
voel je dat er iets niet klopt."
De ondernemingsraad ma.
van Van der Weg een grotë
rol spelen in dit overleg tus
sen directie en vakbond. „De
beste krachten in de OR zijn
vaak toch al vakbondsmen
sen. Samenwerking tussen
kaderleden en OR kan heel
goed werken. Ze hebben ook
nu al terreinen waar ze elkaar
overlappen. Een OR heeft ook
een taak binnen de arbeids
voorwaarden."
Van der Weg ziet de 0B
echter niet als volwaardig
cao-onderhandelingspartner
in bedrijven. „Het komt nogtr
vaak voor dat ondernemings
raden hun tanden stukbijten
op een gebrek aan deskundig
heid. Alleen al daarom zie ik
niet in hoe de OR ooit de posi
tie van de vakbond zal kun
nen innemen. Werkgevers
hebben er ook geen behoefte
aan om ons buitenspel te zet
ten, ze willen ons hooguit wat
plooibaarder maken, maar
daar zijn we zelf bij."
,EN HAAG (ANP/RTR) -
leuador kan zondag kiezen
en een alcoholist of een
[itler-adept als president.
hthans dat is wat de twee pre-
Identskandidaten, die uit de
'rste verkiezingsronde van
nd januari zijn overgebleven,
lyer elkaar zeggen. Abdala
ucaram en Rodrigo Borja
reken alle records van beledi-
ingen, vuilspuiterijen en
■hennende taal in een land
Fran
judere commentatoren leg
weede ronde van de Franse
ag as., waarin premier Jac
igois Mitterrand wil wippen.
arijs ontkende overigens te
ien male een losgeld te heb-
;n betaald voor de gijzelaars,
e werden vastgehouden door 1
in pro-Iraanse Libanese
•oep van shi'itische moslems.
Door Anthony Heard (The Times)
DE ooit zo strijdvaardige pers bijna de
mond gesnoerd, de buiten-parlementaire
oppositie gekneveld, gedempte stemmen,
niet uitgesproken denkbeelden en grote
verwarring; in deze staat trof ik Zuid-
af rika aan bij terugkeer van een verblijf
van zes maanden in het buitenland.
Veel van wat in de overbevolkte zwarte woon
wijken en gebieden gebeurt is slechts bekend
bij de mensen die er wonen. Wat de Zuidafri-
kaanse regering trachtte te bereiken met het
uitroepen van de noodtoestand is in zoverre
geslaagd, dat zowel de Zuidafrikanen als de
buitenwereld volledig zijn afgesneden van alle
onafhankelijke informatiebronnen.
Van de officiële statistieken word je in elk
geval niets wijzer. Zo nu en dan wordt een
sterfgeval gemeld, maar details ontbreken
veelal.
De Zuidafrikaanse regering wil zo min mo
gelijk ruchtbaarheid geven aan haar strategie
in de strijd tegen de sancties. Vandaar dat
steeds minder informatie wordt verstrekt over
de zakelijke betrekkingen tussen Zuidafrika
en de rest van de wereld. Zo worden zelfs de
cijfers over het buitenlandse toerisme in Zuid
afrika niet meer bekend gemaakt.
Onder de oppervlakte heerst echter een
enorme spanning en beroering. De gevangenis
sen zijn overbezet. In Pretoria wacht een re
cord aantal mensen de galg, van wie sommigen
veroordeeld zijn wegens politieke vergrijpen.
Wijdlopige rechtszaken over verraad en terro
risme gaan soms al hun tweede of derde jaar in
en kosten de bevolking vele miljoenen Zuid
afrikaanse rands.
Het komt regelmatig voor dat aangeklaag
den van politieke overtredingen de rechterlijke
macht openlijk uitdagen en rechtszittingen
verstoren door slogans te roepen of strijdlied-
jes te zingen. Sommigen worden dan onverbid
delijk veroordeeld tot een gevangenisstraf we
gens minachting van de rechtbank.
Openlijk verzet vindt ook een uitweg in het
verven van leuzen op muren. Zo werd Kaap
stad onlangs overspoelt door een golf van slo
gans waarin de vrijlating werd geëist van de
Sharpville Six; zes zwarten die ter dood waren
veroordeeld voor hun betrokkenheid bij het
plegen van een politieke moord. Er wordt ech
ter ook tegengas gegeven. In de buurt van mijn
huis trof ik een paar dagen geleden de vol
gende demonische kreet aan, die in rode verf
op een muur was gekalkt: „Albie Sachs: éénar-
mige bandiet van het ANC". Dit is een toespe
ling op een in Kaapstad wonende voormalige
advocaat en ANC theoreticus, die nog niet zo
lang geleden slachtoffer werd van een auto
bom in Maputo, Mocambique, waarbij hij zijn
arm verloor.
Sommige linkse muurkladderaars worden
opgepakt en gevangen gezet. De autoriteiten
laten de rechtse leuzenkalkers daarentegen
ongestoord hun gang gaan, zo lijkt het. Intus
sen worden ook andere schilderaars ingezet in
de bonte strijd om de verfkwast. Dat zijn
plaatselijke ambtenaars die de politieke leuzen
met witte of roze verf moeten overschilderen.
Berichten over onlusten zijn schaars. Zo
weet het publiek bij voorbeeld alleen dat ge
kleurde schoolkinderen lessen boycotten op het
Kaap-schiereiland en dat de politie daartegen
actie onderneemt. De oostelijke provincie Na-
tal is met z'n warme klimaat een geliefd va
kantie-oord voor de blanken. Maar door de on
geregeldheden onder de zwarten, die gemid-
Vorige week bleven 60.000 scholieren in Zuidafrika weg van school. In Kaapstad wer
den uit protest tegen de arrestatie van een aantal scholieren op straat banden in brand
gestoken. - fotoap
deld één dode per dag eisen, is het land op het
moment een gesloten boek voor de rest van het
land.
Vakbonden roepen nog steeds op tot stakin
gen, vieren 1 mei, zetten werkgevers onder
druk en bestrijden de blanke macht. Hun lei
ders zitten echter in de gevangenis en de rege
ring heeft wetten in de maak die de macht van
de vakbonden zoveel mogelijk moet inperken.
Massabijeenkomsten zijn ook niet meer moge
lijk omdat er een absoluut verbod is op samen
scholingen.
De massale onlusten die het land gedurende
drie jaar, sedert 1984, teisterden zijn kennelijk
verleden tijd. Dat betekent niet dat er einde is
gekomen aan de noodtoestand. En de intense
verbittering onder de Zuidafrikanen en de
guerilla-activiteiten zijn evenmin afgenomen.
Het immer toenemende aantal slachtoffers on
der burgers en activisten als gevolg van bom
aanslagen, zowel in Zuidafrika als de aangren
zende landen, is het overtuigende bewijs dat
het conflict tussen de blanke en de zwarte
macht nog niet is opgelost. Nu massale acties
bij de wet zijn verboden en in de wet is vastge
legd welke vormen van protest legaal zijn,
dreigt het gevaar dat stompzinnige terroristi
sche eenmansacties toenemen. De autobom die
Albie Sachs trof in Maputo is immers een te
ken aan de wand. En het schrikbeeld doemt op
van Zuidafrikaanse doodseskaders die er tot
ver buiten de Zuidafrikaanse grenzen een
puinhoop van maken.
Bij mijn wandelingen door Kaapstad stuit ik
vaak op plaatsen waar bomauto's of andere
guerilla-methodes hun sporen hebben achter
gelaten. Op één dag liep ik langs drie van der
gelijke plekken; een politiekeet in district zes,
het D.F. Malan vliegveld en het politiebureau
van Mowbray. Dat zet je toch wel aan het den
ken.
Er zijn nog altijd geen vorderingen gemaakt
in het weliswaar niet geringe karwei een so
ciale overeenkomst te ontwerpen voor alle ras
sen, binnen aanvaardbare grondwettelijke
grenzen. De regering stelt zich uiterst voor
zichtig op en voert eindeloze discussies over
een nieuw stelsel. Het enige verworven aspect
is dat zwarten, die voorheen geen toegang had
den tot het centrale politieke gezag, nu in be
perkte mate bevoegdheden hebben op een uit
voerend niveau. Ze zullen evenwel niet in staat
zijn iets aan de feitelijke situatie te verande
ren.
Gezaghebbende zwarte leiders staan scep
tisch of zelfs ronduit vijandig tegenover de
plannen. Aartsbisschop Desmond Tutu zegt
dat ze bedoeld zijn om „de wereld te laten gelo
ven dat de situatie in Zuidafrika echt veran
derd." President Botha wijt de onbereidwillige
houding van de zwarten aan de invloed van
niet met name genoemde landen, in plaats van
dat hij de oorzaak zoekt in zijn eigen beleid.
Hij is stellig van mening dat hij de zwarten een
heel eind tegemoet komt. Daar heeft hij mis
schien wel gelijk in, als je het puur vanuit de
Nasionale Party bekijkt. Maar niet wanneer je
het vergelijkt met het zwarte streven.
Stappen om apartheid te hervormen worden
omgeven door wijzigingen, beperkingen en
vooral verwarring. De pasjeswetten, waardoor
wekelijks enkele duizenden zwarten in de ge
vangenis terecht kwamen omdat ze zich on
geoorloofd in 'blanke' gebieden hadden ge
waagd, zijn afgeschaft. Opgelapte anti-kraak-
wetten daarentegen drukken zwaar op zwar
ten die vanaf het platteland naar de stad stro
men. Sommige woonwijken zijn toegankelijk
voor alle rassen, in andere wordt de rassen
scheiding strenger dan ooit toegepast. Het is
zelfs zo dat zwarten die de wet op de geschei
den woonwijken hebben genegeerd en zich ge
vestigd hebben in een blank gebied de kans lo
pen gerechtelijk vervolgd te worden.
De chaos rond het beleid heeft een tweeledig
effect. Op grond van bepaalde aanwijzingen
meent de buitenwereld dat Zuidafrika belang
rijke veranderingen in positieve zin door
maakt. De negatieve maatregelen zijn bestenis
voor eigen consumptie - voornamelijk bedoeld
om de aanvallen af te zwakken van hel
groeiend aantal conservatieven in de Zuidafri
kaanse politiek, die de regering beschuldigen
van verraad aan de zwarten. De rechtervleugel
is de afgelopen paar maanden inderdaad
schrikbarend toegenomen. Voor het eerst ziet
het er werkelijk naar uit dat een groepering
die nog conservatiever is dan de Nasionale
Party de macht opeist bij toekomstige verkie
zingen.
De Zuidafrikaanse economie heeft zich al
tijd staande weten te houden dankzij de goud
voorraden, maar begint nu toch tekenen van
metaalmoeheid te vertonen. Geldverslindende
ideologische systemen, desinvesteringen, sanc
ties, ruim tien jaar van hoge inflatie, een luie
wereld-goudmarkt en een peperduur leger van
burgerambtenaren die zich uit de naad werken
voor president Botha's gecompliceerde rassen-
stelsel; al deze factoren hakken keihard in op
de Zuidafrikaanse economie.
Ken Owen, hoofdredacteur van de krant Bu
siness Day in Johnannesburg, stelde in zijn co
lumn van deze week Botha's overlevingspoli-
tiek aan de kaak. Botha's plannen, zo schreel
hij, missen elke strategische samenhang, logies
en beleid. Ten grondslag aan het regeringsbe
leid ligt „slechts een omvangrijke, zich steeds
uitbreidende bureaucratische varkenstrog,
waar duizenden gulzige kleine snotapen om
heen hangen die allemaal proberen er mid
denin te belanden."
Hoe spitsvondig die kritiek ook is, de rege
ring Botha heeft de vijandige blikken van de
wereld gesust, evenals de onlusten in het land
en stampt achteloos voort - ongevoelig voor
pressie. De autoriteiten gaan door met mensen
achter de tralies zetten, kranten monddood
maken en verrassingsaanvallen uitvoeren in
buurlanden. Andersdenkende Zuidafrikanen
noch de wereld kunnen hier iets aan doen. Er is
waarschijnlijk een economische ramp voor no
dig - of nóg grotere zwarte onverschrokken
heid - om iets te veranderen aan de huidige
realiteit in Zuidafrika. Dat is in elk geval
dat in zes maanden tijd niet veranderd is.
rel wordt een nog uitstaande
•aanse lening afgelost, zeiden
ageringsgunctionarissen. En
hirac verklaarde dat de be
dekkingen tussen Parijs en
'eheran nu kunnen worden
irsteld.
De regeringen van de VS en
Groot-Brittannië, waarvan ook
urgers worden vastgehouden
Libanon, hebben steeds met
adruk verklaard tegen elke
igeling met ontvoerders te
jn.
„Elk teken dat concessies
jn gedaan zou ons van zorg
irvullen. Wij menen dat con-
issies verdere ontvoeringen in
a hand werken en de gevan-
enschap van andere gijzelaars
erlengen", zo deelde het Ame-
kaanse ministerie van bui-
inlandse zaken mee in een
erklaring die werd uitgegeven
'ERUZALEM (AFP) - De
sraëlische confrontatie met
e pro-Iraanse Hezbollah in
et dorp Majdoun tijdens de
choonmaakactie' in zuide-
jk Libanon, heeft ernstige
•ritiek losgemaakt in de Is-
aëlische publieke opinie en
i de landelijke politiek.
Ie actie heeft aan Israëlische
ij de de zware tol geëist van
rie doden en 17 gewonden. Bo-
endien riskeerde Israël, aldus
e kritiek, een direkte confron-
itie met het Syrische leger in
ibanon. De Israëliërs raakten
'oensdag bij Majdoun in ge-
echt met de pro-Iraanse shi'i-
sche Hezbollah-beweging.
Het Israëlische dagblad
laaretz' schreef dat het doel
an de actie niet is bereikt om
en einde te maken aan de in-
ltraties van Palestijnse com-
land9's vanuit Libanon. Twee
iraëlische legerkapiteins en
en sergeant zijn tijdens de ge-
echten rond Majdoun gedood
n 17 militairen werden ge-
'ond, van wie één ernstig.
De radicale Hezbollah ver-
ir volgens Jeruzalem een
ertigtal strijders. Het besluit
rfidoun met geweld op de
fezbollah te veroveren, was
ersoonlijk genomen door de
'an onze correspondent
WASHINGTON - Het be-
JS™ Ronalds Reagans
chtgenoteNancy bij tijden
vRie een astroloog raad-
eegt en op grond van
n? mededelingen het
esidentiële programma
j^Hstelt, heeft in Ame-
a t°t een reeks van uiter
ste merkwaardige reac
ts geleid.
eriirLas vorig jaar aan
f„k gezette chef van de Wit-
ip i^sstaf' Donald T. Regan,
op k - dat overigens
t f10?! verschijnen - van
Reagans geloof in de
terren mededeling deed.
stortte zich met een
Vver op dat bericht,
tp„„ ,slaand °P het feit dat
'eest £r enneliJk op uit is ge-
1 Nancy een poets te bak-
