even
UITBLAZEN
Hechte samenhang kenmerkt Pax Christi
De haat van een Noordierse dominee
Bredaas
detam bi
Irma de
nymfomane
Bedenkelijk
HET PROTESTANTSE TERREUR-ANTWOORD OP DE IRA
Groei grafh
niet zo sterU
DE STEM C(
DE STEM ACHTERGROND VRIJDAG 6 ME11988
-DESTEM-
EUROPA-NOTA JUBILEUMGESCHENK 40-JARIGE RK VREDESBEWEGING
pffftTEM BINNEN
den haag - Vrouwen
geschikt werden maar
omdat ze geen kostwin
de bedrijfsvereniging
ambachten) alsnog rechi
WIM KOCK
HET moeten voor de
oude garde van de
bank moeilijke jaren
zijn geweest. Op hun
facade van half-koloniale-,
half-hollandse deftigheid
werd de ene aanslag na de
andere gepleegd. De grof-
besnaarde, sjekkies draai
ende Van Est was een regel
rechte inbreuk op de kalme he
renorde die er vanaf het begin
der tijden leek te hebben ge
heerst. Een nieuwe generatie
klopte aan de deur. Er kwam
een jongmens met rood haar,
een steile en wat puntig toelo
pende kuif. Een punkkapsel
avant la lellre. Hij liet de meis
jes lachen, veegde de vloer aan
met de deftigheid en vertelde
schuine moppen. Een volksjon
gen, keurig in het pak overi
gens, een broek van het model
kachelpijpen, puntige schoenen
uit Italië. Meneer Snouck
gruwde van de nozem.
Het verval begon in de zo
mer van 1956 toen de corres
pondent en ik via meneer Berk
hout wisten te bewerkstelligen
dat de heren op warme dagen
hun colbertjasjes mochten uit
trekken. Meneer Snouck had
zoiets wellicht zien aankomen
want vanaf het moment dat de
nieuwe correspondent ter ken
nismaking een paar grapjes
over Arabieren aan ons bureau-
blok had gedebiteerd, had hij
geprobeerd mij tegen de nieuw
komer op te zetten. De corres
pondent had voor een handels
onderneming een paar jaar in
het midden-oosten gezeten en
daar kwam, volgens meneer
Snouck, niets goeds vandaan.
Een louche kerel.
Meneer Snouck zat vol van
zulke snel gevormde vooroor
delen. Hij baseerde die op de
eigenaardigheden en spreek
trant van de betrokkenen. Ver
volgens bracht hij die, met het
gezag dat hem als hoofdboek
houder en procuratiehouder
toekwam, over op mij en waar
achtig: tot mijn verbazing
merkte ik dan dat zo'n pas ver
worven vooroordeel werd 'be
vestigd' door de eigenaardighe
den en spreektrant van de be
trokkene. Bij de correspondent
had dat niet lang geduurd. Wij
hadden allebei wat van de we
reld gezien en daardoor klikte
het tussen ons. Meneer Snouck
begon terrein te verhezen. De
colbertjasjes gingen uit, die zo
mer.
-i
Er werkten op de bank ook
enkele meisjes, die allemaal
met juffrouw werden aange
sproken, behalve door de jon
gere collega's. Verreweg de vro
lijkste, maar niet de mooiste
was de assistente van de kas
sier. Ze had een gestalte die aan
het vriendinnetje van Popeye
deed denken. Wapperende be
nen. De onvermijdelijke grijze
muis was er ook. Een hef meisje
met onhandelbaar haar en een
droge huid. Zij was de eerste
die ik de toen net in de mode
rakende zakjurk zag dragen.
Dan was er de assistente van
meneer Sanger. Een bits meisje
met vierkante kaken en een
strenge bril. Ze was zeer katho
liek, net als haar baas, meneer
Sanger, aan wiens gewetens
volle worsteling met het Vati-
caan het te danken was dat me-
lilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli.
neer Snouck, weliswaar ietwat
neerbuigend, met sympathie
over katholieken sprak. Op de
strijd van meneer Sanger met
het Vaticaan kom ik nog terug.
Zijn assistente moest niets van
mij hebben. Voor haar was ik
een dagelijkse verwijzing naar
haar beneden de rivieren wo
nende, losbandige geloofsgeno
ten, die carnaval vierden en
hun kroegen tegenover de kerk
hadden gebouwd.
Dan had je nog het meisje
Janny, een hbs- en hockeytype
dat verkering had met meneer
Hoogendijk, de tweede man
van de valuta-afdeling, een
veelbelovende jongeling met
een zwaar omrande oudeman-
nenbril en die üd was geworden
van de pas opgerichte Klub
voor Lange Mensen. Die verke
ring leverde meneer Snouck
veel stof op voor beschouwin
gen over het gemengde huwe
lijk, want Janny was katholiek
en de veelbelovende valuta
handelaar niet. Meneer Snouck
prees de ernst waarmee het
jonge stel, met hulp van pas
toor en dominé, het probleem
had aangepakt. De roomse
autoriteit was akkoord gegaan
met een gemengd huwelijk op
voorwaarde dat de kinderen
katholiek gedoopt zouden wor
den. Meneer Snouck was het
daar niet helemaal mee eens,
maar aan de andere kant vond
hij het van de bisschop schap-
pelijker nog ongeboren kinde
ren op te eisen dan de aan
staande bruidegom te pressen
zijn geloof af te vallen en ka
tholiek te worden, een ver
schijnsel dat volgens meneer
Snouck schering en inslag was.
Het aantrekkelijkste meisje
was Irma. Zeer sexy al noem
den we dat toen nog niet zo.
Wij spraken van sex appeal. Ze
had een knap en lief gezicht,
prachtige bruine ogen en een
waterval van krullend blond
haar. Ze was te mollig, maar al
les zat op de goede plaats en de
verhoudingen waren perfect.
Meneer Snouck vertrouwde
haar niet. Misschien zag ze hem
er te smakelijk uit of bracht ze
hem op gedachten die hij zich
zelf had verboden. Ik weet het
niet, zó diep heb ik nooit in het
gemoed van meneer Snouck
kunnen doordringen.
Toen Irma een beetje aan de
scharrel raakte met de corres
pondent en af en toe openlijk
blijkgaf van haar genegenheid,
fluisterde meneer Snouck mij
vertrouwelijk toe dat Irma een
nymfomane was. Uit de manier
waarop hij dat zei en de blik in
zijn ogen, meende ik wel te
kunnen opmaken wat hij onge
veer bedoelde, maar ik moest
het 's avonds thuis toch even
opzoeken. 'Nou, nou meneer
Snouck', dacht ik toen ik in het
woordenboek de precieze ver
klaring vond voor zijn woord.
(Wordt vervolgd).
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jan Bouwmans
DE voorbije veertig jaar
mogen een periode zijn ge
weest van grote verande
ringen en verschuivingen
op alle gebied, de katho
lieke vredesbeweging Pax
Christi Nederland is steeds
zichzelf gebleven. In te
genstelling tot alle andere
katholieke organisaties
heeft Pax Christi niet te
kampen gehad met verlies
van identiteit.
Onderzoekers van het Studie
centrum voor Vredesvraag
stukken in Nijmegen hebben
de katholieke vredesorgani
satie doorgelicht bij gelegen
heid van haar 40-jarig be
staan, dat zondag 8 mei in
Amersfoort wordt gevierd.
Hun slotsom is dat de 40-ja-
rige heel gezond is. Hechte sa
menhang kenmerkt Pax
Christi. Er is bijvoorbeeld
geen sprake van een kloof
tussen de top van de beweging
en de basis. De stellingnamen
van Pax Christi worden door
de ruim 20.000 leden gedeeld.
Dit is zowel bij veiligheid en
ontspanning tussen oost en
west het geval als bij andere
conflicten in de wereld, waar
de organisatie zich mee bezig
houdt. Deze hechtheid is op
merkelijk in het licht van
haar pluriforme samenstel
ling: 38 procent van de leden
in 1986 CDA stemde, 28 pro
cent PvdA en 19 procent PPR.
Pax Christi is een interna
tionale katholieke beweging.
Het begon in Frankrijk met
mevr. Dortel-Claudot, lerares
aan het lyceum in Agen. Zij
opperde in de winter van
1944/1945 het plan om een
'kruistocht van gebed' te or
ganiseren voor verzoening
tussen Frankrijk en Duits
land. Vrede door verzoening,
te bereiken door gebed en het
aangaan van vriendschappen
tussen vroegere vijanden. In
de bedevaartsplaatsen Lour-
des en Kevelaer beleefden
voormalige vijanden in 1947
en 1948 broederschap met elk
aar. Aanwezige Nederlanders
waren zo onder de indruk, dat
enkelen van hen op 5 mei 1948
in de derde klas wachtkamer
van het station in Utrecht een
Nederlandse Pax Christi-af-
deling oprichtten.
Het Nederlandse Pax
Christi heeft als sociale bewe
ging altijd een katholieke be
weging willen zijn en blijven,
met duidelijke banden met de
katholieke kerk. Want het
kerkvolk werd gezien als de
eerste en eigenlijke achter
ban. Vandaar een bisschop als
voorzitter. Het is ook nog niet
zo lang, dat Pax Christi een
vereniging met leden is. Ook
in dit opzicht is er anno 1988
geen kloof tussen de top van
de organisatie en de leden. De
band van de achterban met de
katholieke kerk is in het alge
meen nog altijd sterk. 83 Pro
cent van de leden beschouwt
zich als lid van de R.KKerk, 9
procent rekent zich tot lid van
enige andere kerk/geloofsge
meenschap en slechts 8 pro
cent zegt bij geen enkele kerk
of geloofsgemeenschap thuis
te horen. Bij de 83 procent ka
tholieken beperkt de band
met de kerk zich niet alleen
tot een passief lidmaatschap.
Meer dan de helft van de le
den is door een pastorale
functie actief in de kerk. Bo
vendien beschouwt 88 procent
van de leden zich als zeer of
tamelijk godsdienstig. 68 Pro
cent gaat minstens een keer
per week naar een kerkdienst.
Driekwart van de leden ty
peert zichzelf als kerkelijk
progressief, een kwart als
kerkelijk conservatief.
De Pax Christi-leden zijn
in meerderheid hoger opgelei-
De delegatie van Pax Christi tijdens de vredesdemonstratie in Den Haag in 1983
- FOTO ELLY VOS
den. Tweederde heeft ten
minste een hogere beroepsop
leiding. Vrouwen zijn naar
verhouding ondervertegen
woordigd. En jongeren zijn er
helemaal te weinig. Slechts 1
procent van de ondezochte le
den bleek jonger dan 25 jaar
te zijn. Niet een gegeven waar
secretaris Jan ter Laak zich
erg grote zorgen over blijkt te
maken. Pax Christi is nog be
zig over te schakelen. Vroeger
kende de beweging een na
tuurlijke aanwas vanuit de
bekende jongerenvoettochten
van Pax Christi. Nadat die
verdwenen waren, heeft de
beweging geen andere wegen
bewandeld om jongeren aan
te trekken. Daar wordt in
middels wel werk van ge
maakt.
Dat de Pax-Christi aan
hangers politiek betrokken
zijn, kan niet verbazen. 25
Procent is daadwerkelijk lid
van een politieke partij. Wat
de Pax Christi-leden aan de
beweging en aan elkaar bindt,
zijn de opvattingen over poli
tieke kwesties die in het pro
gramma een niet onbelang
rijke plaats innemen. De band
wordt versterkt doordat er
een grote gelijkgezindheid in
opvattingen is over vrede en
veiligheid, de derde wereld en
regionale conflicten in de we
reld. Negen van de tien leden
vinden kernwapens voor de
vrede niet nodig. 48 Procent
vindt de Verenigde Staten een
grotere bedreiging voor onze
veiligheid dan de Sowj et-
Unie. Toch pleit maar 15 pro
cent ervoor dat Nederland de
NAVO verlaat. De meerder
heid wil wel verandering in
de relatie van Nederland met
de NAVO: men wil een gro
tere zelfstandigheid van
West-Europa op militair ter
rein.
Pax Christi is onder de Ne
derlandse vredesorganisaties
de grootste. In de strijd tegen
de plaatsing van kruisraket
ten groeide de hele vredesbe
weging uit tot een massa-be
weging. Dat is echter niet het
echte gezicht van Pax Christi,
hoewel het uitoefenen van po
litieke beïnvloeding en pressie
een van de pijlers onder de
beweging is. De stut onder
Pax Christi is echter het edu-
catiewerk, allereerst onder
het katholieke kerkvolk en
zijn leiders. Dit stille werk
heeft volgens de Nijmeegse
onderzoekers aan de basis ge
legen van het succes van de
grote betogingen tegen de
kruiswapens.
Pax Christi blijft ook in dit
opzicht zichzelf door bij wijze
van jubileumgeschenk de
goegemeente een discussiebij.
drage aan te bieden over de
toekomst van Europa na het
INF-akkoord over de middel
lange afstandraketten. Ont
spanning als vredespolitiek,
dat is het dragende thema. En
natuurlijk presenteert Pa*
Christi concrete voorstellen
Ontspanning is uitstekend te
bevorderen door onderlinge
contacten op alle niveaus tus-
sen oost en west te bevorde
ren. Tal van individuen, groe
pen en instellingen zijn con
tacten gaan onderhouden. De
overheden, ook de Nederland
se, blijven in gebreke door bei
lemmeringen niet of in ge-
ringe mate uit de weg te rui
men. Het visumbeleid van de
Nederlandse overheid is zo'n
belemmering, die moet wor
den opgeruimd.
Het feest zondag in Amers
foort begint om elf uur 's mor
gens uiteraard met een
eucharistieviering in de kerk
van de omroepparochie aan 't
Zand, waarin bisschop Ernst
van Breda en, als speciale
gast, bisschop Haushiku uit
Namibië voorgaan Een an
dere speciale gast is Russisch
orthodoxe bisschop Kyrill van
Smolensk. De overige festivi
teiten hebben plaats in de
Aegtenkapel aan 't Zand. Om
kwart voor twee begint daar
ook de jubileumbijeekomst
met als feestredenaar de Nij
meegse historicus prof. A
Manning. Ter gelegenheid
van het jubileum heeft Pax
Christi tenslotten een viertal
nieuwe publikaües uitge
bracht. Onder andere het
boek 'In beweging voor de
vrede' over 40 jaar Pax Chris
ti, de informatieve krant voor
jongeren 'Oost-Europa per
rugzak' en een informatie
krant over dienstplicht en
dienstweigeren.
WAAR de IRA de ter
reurorganisatie is die het
(katholieke) streven naar
één Ierland zegt te verte
genwoordigen, vecht aan
de andere kant de Ulster Volunteer Force (UVF), een
verboden protestantse terreur-organisatie. „Voor God
en Ulster", zo luidt de wapenspreuk van deze onder
grondse groepering die in 1965 werd opgericht in Bel
fast. Doel van de UVF is het bestrijden van alles en
iedereen die een 'inlijving' van Ulster bij de Republiek
voorstaat. Een gesprek met de voormalige comman
dant van een UVF-eenheid, Gustie Spence.
Door Ed van de Kerkhof
„Ik heb die moord niet ge
pleegd. Ik was wel de com
mandant van de UVF-een-
heid die verantwoordelijk
was voor die moord". De
man heeft een blauwe ta
toeage op zijn linkerpols
en de vierkante kaken van
een beroeps.
Gustie Spence, achttien en een
half jaar zat hij in de be
ruchte Long Kesh gevangenis
voor de moord op de jonge Pe
ter Ward, een katholieke ober.
Die moord wordt in Noord-
Ierland alom beschouwd als
de bloedige prelude op de
twintig jaar geweld die
daarop zouden volgen.
Het huurhuis van Spence
ligt in de Shankill-buurt, het
protestantse getto in West-
Belfast. De stoepranden zijn
er rood-wit-blauw geschil
derd, ergens wappert de
Union Jack en vanaf de
blinde muren turen meer dan
levensgrote schilderingen van
gemaskerde protestantse
para-militairen dreigend
naar de aanpalende Falls
Road, waar de stoepranden
groen-wit-oranje zijn ge
schilderd, waar de driekleur
van de Ierse Republiek uitda
gend wappert bovenop de
flats en waar treurende Ma
donna's zich op blinde muren
troostend buigen over ster
vende IRA-hongerstakers.
Gustie Spence: „Ik maakte
onderdeel uit van een samen
zwering om de Noordierse re
gering omver te werpen. En ik
wist dat niet. Pas in de gevan
genis plakte ik de stukjes van
de puzzel bijeen. En kwam ik
tot de ontdekking hoe ik mis
bruikt was".
Om de moord op Peter
Ward te kunnen begrijpen,
moeten we terug naar het
midden van de jaren '60. In
Noord-Ierland heerste een
sfeer van ontspanning. De
laatste IRA-campagne was
doodgebloed en de organisatie
was op sterven na dood. De
Noordierse minister-presi
dent, Terence O'Neill, deed
toenaderingspogingen rich
ting Ierland. De Ierse premier
Sean Lemass bracht zelfs een
historisch bezoek aan Belfast.
Op religieus terrein begon de
oecumenische beweging een
brug te bouwen tussen de pro
testantse en katholieke kerk
genootschappen. En in de ka
tholieke en - in mindere mate
- protestantse werkmansget
to's kwam langzaam de Civil
Rights Movement op gang die
zich met haar eisen zou gaan
richten op betere huisvesting,
eerlijker verdeling van werk
en meer stemrecht. Kortom:
Noord-Ierland dreigde nor-
maalte worden.
Deze ontwikkeling werd -
hoe gek dat ook klinkt - niet
overal met gejuich ontvangen.
Integendeel, met name uit ex-
treem-protestantse hoek
werd elke toenadering met
knarsende tanden bekeken.
Het protestantse protest zou
uiteindelijk samengebald
worden in één persoon: domi
nee Ian Paisley. De man
richtte niet alleen zijn eigen
fundamentalistische kerkge
nootschap op - de Free Pres
byterians -maar ook de De
mocratisch Unionistische
Partij. Waarbij men zich niet
moet laten bedotten door de
naam: in zowel kerk als partij
is Paisley de absolute alleen
heerser.
Paisley is de uitgesproken
voorstander van de Noord
ierse variant van Apartheid:
een bevoorrechte protestantse
meerderheid die in alle op
zichten heerst over een min
derwaardig geachte katho
lieke minderheid, 's Mans
haat ten opzichte van de paus
is grondeloos diep. „De gods-
lasterende vrijgezel aan de
Tiber" is slechts een van de
vele benamingen.
De troefkaart die door Pais
ley steeds weer opnieuw
wordt uitgespeeld heet 'angst'.
Hij toont zich met name een
meester in het manipuleren
van de gevoelens van de wer
kende stand. Als Paisley don
dert dat de katholieken op de
loer liggen om de baantjes in
te pikken van de protestantse
arbeiders dan wordt dat uit
eindelijk door iedereen ge
loofd en schaart de meute zich
achter Paisley's kreet: „Not
an inch": geen centimeter op
schuiven voor de katholieken.
Het complot dat in 1965
werd uitgedacht in de 'Stan
dard Bar' aan de Shankill
Road was geheel doordrenkt
van Paisley's geest. De domi
nee zorgde er echter wel voor
- zoals steeds bij dit soort za
ken - niet direct betrokken te
zijn bij de samenzwering. Het
plan bestond uit het in het ge
heim heroprichten van de Ul
ster Volunteer Force (UVF).
De naam was overladen met
heroïek: in de Eerse Wereld
oorlog stierven de Ulster Vo
lunteers massaal in de loop
graven aan de Somme. Nu zou
de UVF opnieuw in het krijt
treden voor het 'vaderland'.
De organisatie zou zich
gaan bezighouden met aan
slagen in eigen huis: aansla-
Gustie Spence toont zijn militaire insignes
Ian Paisley:
absolute alleenheerser
gen op protestantse doelwit
ten die vervolgens in de
schoenen zouden worden ge
schoven van de IRA. Vrees
voor de IRA zou de protestan
ten daarop massaal terug
drijven in de armen van alles
wat tegen elke poging tot ver
zoening was. En zou - zo
hoopte men - ook tot de val
van de liberale O'Neill leiden.
Aldus geschiedde. Het
hoofdkwartier van de protes
tantse meerderheidspartij, de
Unionisten, werd bedacht met
een bomaanslag en de voor
deur van een Unionistisch
parlementslid werd - met
diens medeweten - doorzeefd.
De UVF-gevechtseenheid
kreeg echter zodanig de
smaak te pakken dat ze - te
gen de bedoeling in - binnen
de kortste keren ook de echte
vijand te lijf ging. Op 7 mei
werd er een brandbom in de
richting van een katholiek
cafe aan de Shankill gegooid.
Het ding miste z'n doel en
vloog door de ruit van het
huis van een protestantse
vrouw die in het vuur om het
leven kwam. Op 27 mei ging
de UVF op pad om een promi
nente IRA-leider, Leo Martin,
om zeep te helpen. Martin
bleek echter nergens te vin
den en in plaats daarvan
werd een willekeurige katho
lieke dronkelap neergescho
ten.
Het hoogtepunt van de uit
de hand gelopen UVF-acties
vond plaats om twee uur in de
morgen van zondag 26 juni.
Op dat moment stepten vier
obers na een avondje door
zakken uit de 'Malvern Arms',
een katholiek cafe. Gusty
Spence en de zijnen openden
het vuur op hen. Drie obers
raakten gewond. De vierde,
Peter Ward, werd door het
hart geschoten en stierf op
straat.
Zijn intrede in de UVF moet
volgens Gustie Spence ver
klaard worden uit zijn ach
tergrond. Niet alleen de ka
tholieke Falls Road, ook het
gebied rond de protestantse
Shankill Road is altijd werk-
mansbuurt geweest. En nu
nog. „Zestig tot zeventig pro
cent van de mensen hier is
werkloos", aldus Gustie. Het
eerste wat hij zich van zijn le
ven kan herinneren is honger.
Spence: „De Shankill was
toen achterbuurt. Geen geld,
slechte huisvesting, dat soort
dingen. We werkten hard
voor weinig loon. Elk baantje
dat we konden krijgen, pak
ten we aan. Op mijn veer
tiende ging ik werken, in een
textielfabriek. Dat was de
eerste keer dat ik in kontakt
kwam met katholieken".
Het was met name de angst
voor al dan niet bestaande
katholieke terreur die Spence
zich uit de jaren vijftig en
zestig kan herinneren. ,„De
vrees voor de IRA werd steeds
weer opnieuw in ons aange
wakkerd - met name door de
politici. Die hielden ons altijd
in een toestand van angst.
Vlak voor elke verkiezing
werd er altijd wel weer een
samenzwering van de IRA
ontdekt om de regering omver
te werpen of om enkele minis
ters te vermoorden of zoiets.
Dat gebeurde natuurlijk en
kel en alleen om de vrees on
der de protestanten aan te
wakkeren, die dan vervolgens
massaal op de Unionisten
stemden".
Hoe Spence werd ingezwo
ren in de geheime Ulster Vo
lunteer Force wil hij nog
steeds niet kwijt, wel dat hij
onmiddellijk werd benoemd
tot commandant van een ge
vechtseenheid. Want Gustie
was inmiddels een ervaren
ijzervreter, een Korea- en Cy-
prus-veteraan. „I've seen
some action", zegt hij kort en
droog over zijn aandeel in het
oorlogsgeweld. Zijn motivatie
om bij de UVF te gaan was
doordrenkt van Brits patriot
tisme: „In het Britse leger had
ik de eed afgelegd om Hare
Majesteit te verdedigen tegen
elke vijand. Ik zag mijn dienst
bij de UVF als een voortzet
ting van mijn soldatenleven,
maar nu in het binnenland. Ik
heb daar geen excuus voor, ik
wist gewoon niet beter".
In 1970 zitten Spence en de
zijnen al enkele jaren achter
de tralies. Dan druppelen in
de Long Kesh gevangenis ook
de eerste IRA-gevangenen -
zowel Provo's als Officials -
binnen. Spence beschrijft zijn
verbazing: „Ze zagen er niet
anders uit dan wij. En ze wa
ren stuk voor stuk afkomstig
uit de arme arbeiderswijken,
net als wij".
Van lieverlede ontstond er
binnen de gevangenismuren-
met name tussen de Official
IRA en de UVF - een wapen
stilstand. Spence: „Als de elk
aar bestrijdende partijen
konden samenwerken in de
gevangenis, wat zou ér dan
niet bereikt kunnen worden
^buiten de muren? Dus pro
beerden we vanuit Long Kesh
de wapenstilstand naar bui
ten te exporteren. Maar bui
ten de muren waren ze har
der, het was niet in hun be
lang om vrede tot stand te
brengen. Kijk, als de onlusten
in Noord-Ierland morgen
zouden ophouden, zouden een
stel van de big shots aan beide
kanten kleine visjes wor
den.
Anno 1988 is Spence realis
tisch genoeg om te beseffen
dat hij zichzelf nog steeds niet
kan vertonen op de Falls
Road, een straat verder dan
de Shankill. „Ze zouden me
lynchen", merkt hij koeltjes
op. Toch zegt hij inmiddels
democraat te zijn geworden.
„In deze oorlog - en dat is het
- zijn geen winnaars. Er blijft
maar een ding over in Noord-
Ierland en dat is verzoening."
Waaraan hij toevoegt: „Ik ge
loofde eerst in het geweer. Nu
geloof ik in dialoog. Wat de
partijen in Noord-Ierland
moeten leren is dat het woord
compromis geen vies woord is.
Want het compromis houdt de
wereld draaiende
Gustie Spence heeft een
taxi besteld om me naar het
katholieke Short Strand te
brengen. De taxichauffeur is
nerveus. Hij is protestant en
protestantse taxichauffeurs
komen niet in katholieke wij
ken. Ik zeg: „Ze kunnen toch
niet aan je neus zien dat je
protestant bent." Hij stroopt
zijn mouw op, laat een ta
toeage zien: een Engelse vlag.
„Als ze me aanhouden kijken
ze hiernaar. Dan weten ze hoe
laat het is."
In de 'Rosebud' willen de
stamgasten weten waar ik ge
weest ben. Als ik naar eer en
geweten antwoord, klinkt er
een luid gesis. „That focking
basterd". Ieren kunnen hun
geschiedenis maar niet verge
ten.
Het weekeinde na mijn be
zoek aan Gustie Spence vindt
er in Belfast een ontmoeting
plaats tussen katholieke en
protestantse jongeren. Een
oecumenische verzoeningsbij
eenkomst, er zijn er zo'n 1500
op komen dagen. Buiten de
monstreert dominee Ian Pais
ley met zijn getrouwen die hij
- zoals gebruikelijk - heeft
aangevoerd met zijn eigen
bussen. Blauwe touringcars
van het wagenpark achter
zijn pompeuze kerk op de Ra-
venhtll die hij de 'Martyrs
Memorial' heeft gedoopt Voor
Paisley zal het nooit vrede
kunnen zijn tussen katholiek
en protestant, Paisley's God
kent het woord 'verzoening'
niet.
Van onze verslaggever
BREDA - De opleving van de
nomie heeft vorig jaar een
merkelijke toename van de
steeg van 13,28 miljoen naar
miljoen, een toename van
procent. Alle records zijn
Vroi
Door onze Haagse redactie
De Detam heeft daartoe bes
nisterie van Sociale Zaken
taal kunnen zo'n 300.000 vr
ging aankloppen, maar de
deel dat niet zal doen.
De maatregel van de Detam is
een gevolg van enkele uitspra
ken van de Centrale Raad van
Beroep. Die liet weten dat ge
huwde vrouwen dezelfde be
handeling moeten krijgen als
mannen. Dat heeft vergaande
consequenties voor uitkerin
gen, want tot voor enkele jaren!
vielen gehuwde vrouwen bijna
overal uit de boot. Maar die
discriminatie is in strijd met
Europese- en VN-verdragen,
zegt de Raad van Beroep.
Die uitspraak heeft niet al
leen gevolgen voor de AAW,
maar ook voor de WWV, de
werkloosheidsuitkering. Pas
sinds december 1984 krijgen
gehuwde vrouwen die geen
kostwinnaar zijn een uitkering
Staatssecretaris De Graaf
FOTO DE STEMU0HAN VAN GUF
DEN HAAG (ANP) - Vc
de grafische industrie i]
1987 een goed jaar gewees'
zij het dat de groei niet z>
sterk was als in 1985 en 1986
Het produktievolume van
grafische bedrijven nam
met drie procent. Ook de on
steeg met drie procent. De
blijkt uit de 32ste halfjaarlijl
economische nota van KVG__
FGEenNDP.
Volgens de nota is de werk
gelegenheid onder met nan
vaklieden met bijna 2,5 proce
DE VRIJLATING van drie Fr;
militante Hezbollah-strijders
vooral in Frankrijk reden vc
want de vrijlating herenigt de
Maar daar houdt de blijdsch; I
franse premier Chirac voor c B
is met gering. Naar verluidt bB
miljard dollar terug van een!
f rankrijk was verstrekt ten b
terugbetaling was opgeschoi^
u2?r ®ya,ol|ah Khomeiny. Bc
n uu- met Teheran we
nekkige geruchten dat Parijs
ie leveren.
Kortom, Chirac heeft opniei
aaarmee wordt in feite het pk
vreesd moet worden dat dez
angen dienen' de vrijlating
iDanon zal bemoeilijken,
handelenttannië0nder98en
Het tijdstip van de vrijlating
(->7,1 een orclinaire verkiezing B
om ziin achterstand
hni het presidentschap in te I
n a'e categorie 'stunts' hoe
n?^armes in Nieuw-Caledc
9 o°t aantal doden is gevalle
k?2u®nl is het overigens niet I
torr^ Libanese terroristen
maa°rnat®n een gevoelige s\\
H»t Chirac koste wat kc
«feïlï;.*1*""
