Noordieren snakken naar vrede
Deetman straft studenten in plaats van universiteiten
lubbers t
Brits historicus
voorspelt neergang
grootmacht van VS
Nalatigheid
NA TWINTIG JAAR VAN SEKTARISCH GEWELD
OVERSCHRIJDING STUDIEDUUR VOORAL GEVOLG SLECHT BELEID INSTELLINGEN
DE STEM C<
-DESTEM-
DE STEM
pE STEM BINNE
VELDHOVEN (ANP)
gisteravond op een CDj(
ven begrip getoond voc
minister Deetman ovei
pensatie van overschri
groting en het strakke
akkoord. Maar volgent
man wel een beetje ovei
Nederland krijgt
140 miljoen van E(
Door PAUL SEELEN
Grootmachten komen op,
maken een bloeiperiode
door en raken vervolgens
in verval. Dat gebeurde
met de Egyptische, de
Griekse en de Romeinse
beschaving. Met het
Spaanse wereldrijk 'waar
de zon niet kon ondergaan'
en met de Republiek der
Verenigde Nederlanden.
Datzelfde lot wacht de Ver
enigde Staten, waarschuwt de
Britse historicus Paul Kenne
dy. Zijn boek 'The Rise and
Fall of the Great Powers'
heeft in het land van Uncle
Sam enorme beroering ge
wekt. Kennedy is zelfs voor
parlementscommissies ontbo
den om de vraag te beant
woorden of het verval echt
onvermijdelijk is.
In geen enkel land lopen zo
veel toekomstvoorspellers en
sterrewichelaars rond als in
de VS. Hun profetieën maken
nog maar weinig indruk. Een
uitstekend onderbouwde
voorspelling van de militaire
historicus, Paul Kennedy ech
ter des te meer.
'The Rise and Fall of the
Great powers' beschrijft de
economische veranderingen
en militaire conflicten in de
jaren tussen 1500 en 2000. In
grote lijnen een gedegen ge
schiedkundige beschouwing.
Voor het grote publiek wordt
het eigenlijk pas echt interes
sant in het slothoofdstuk - 'to
the 20th Century' - waarin
Kennedy over de toekomst
speculeert. Hij beantwoordt
dan de vraag welke naties in
de toekomst zullen bloeien en
welke in verval zullen raken.
Volgens de hoogleraar in
ternationale strategische be
trekkingen aan de Yale-uni-
versiteit bestaat er een duide
lijk verband tussen de econo
mische positie van een land en
de opkomst en ondergang als
grootmacht.
Grote mogendheden heb
ben - zo leerde Kennedy uit
zijn studie van het verleden -
de neiging om militair en po
litiek méér verplichtingen
aan te gaan dan ze zich vanuit
hun economische positie kun
nen permiteren. Om de wel
vaart te beschermen, is een
grote militaire macht noodza
kelijk. De daarvoor benodigde
uitgaven kunnen echter niet
door de economie worden ge
dragen: de grootmacht komt
in een vicieuze, neerwaarts
gerichte cirkel, terecht.
De VS zijn op dit moment
de belangrijkste economische
macht ter wereld. Kennedy
waarschuwt de VS echter, dat
zij vanwege hun schuldenlast
en internationale verplichtin
gen door snel opkomende
Oosterse naties voorbijge
streefd zullen worden. Ken
nedy is eigenlijk de eerste die
deze machtsverschuiving zo
gedocumenteerd in beeld
brengt. De rol van de Ver
enigde Staten als absolute
wereldmacht zal rond de
eeuwwisseling uitgespeeld
zijn, zo voorspelt hij.
Kennedy's theorie heeft in
de VS een enorme respons ge
kregen. 'The Rise and Fall'
staat met een kwart miljoen
verkochte exemplaren hoog
op de Amerikaanse bestsel
lerlijsten. Voor een aantal
vertalingen zijn al contracten
getekend.
Newsweek zette - naar
aanleiding van 'The Rise and
Fall' - die feiten op een rij.
Het gaat niet goed met de
Amerikaanse economie, con
cludeerde het opinieblad. Dat
blijkt uit de beurskrach van
oktober j.l., de gestage daling
van de dollarkoers, de nega
tieve Amerikaanse handels
balans, de almaar groeiende
begrotingstekorten. De roep
om isolationisme wordt steeds
groter, op economisch maar
ook op militair gebied.
De rol van de VS zal in eer
ste instantie overgenomen
worden door Japan, in een la
ter stadium terzijde gestaan
door China, Zuidkorea, Tai
wan, Singapore en Hongkong.
Newsweek voert staatjes op
waaruit de - in vergelijking
tot de VS - formidabele eco
nomische groei van deze lan
den zichtbaar wordt. De ge
zaghebbende hoogleraar Ri
chard Consecrance spreekt in
dat zelfde artikel de verwach
ting uit, dat de rol van de VS
in 2010 uitgespeeld zal zijn.
Dat de waarschuwing van
Kennedy serieus genomen
wordt, blijkt ook uit het feit,
dat de defensiecommissie van
de Senaat en de begrotings
commissie van het Huis van
Afgevaardigden, in speciale
zitting bijeen, Kennedy vroe
gen of het verval niet wellicht
nog af te wenden zou zijn.
Hoewel Kennedy tot het ge
zelschap invloedrijke ge
schiedkundige cultuurpessi
misten gerekend mag worden,
bestaat er toch een belangrijk
verschil met de theorieën van
zijn voorgangers: Kennedy
ziet voor de VS nog wel dege
lijk een uitweg uit de drei
gende impasse. Hij schreef
onlangs in de The New York
Times: „Grote mogendheden
hebben hun macht ...verlo
ren. .als gevolg van culturele
en ideologische vooroordelen
en door hun onwil om het geld
nu uit te geven aan consump
tie en defensie in plaats van
het in de toekomst te investe
ren".
Een les uit het verleden, die
de VS zich ter harte moeten
nemen, willen zij zich als
vooraanstaande economische
en militaire macht kunnen
handhaven. Onvermijdelijk is
het verval van de VS dus niet.
Wel is een belangrijke koers
wijziging noodzakelijk. Veel
Amerikanen lijken zich - ge
tuige de overstelpende be
langstelling voor 'The Rise
and Fall' - de waarschuwing
van Kennedy ter harte te ne
men.
P. Kennedy, The Rise and Fall of
the great powers, New York, Ran
dom house 1988.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
j 24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Sen/ice-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. 1/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
De afschuwelijke moorden van het afgelopen weekeinde in Limburg, opgeëist
door het verboden Ierse Revolutionaire Leger (IRA), werpen opnieuw een
schril licht op de Noordierse kwestie.
Na twintig jaar geweld en duizenden doden leeft Noord-lerland nog steeds in
de greep van angst, haat en terreur. Vanaf de eerste rellen in Londonderry (in
het najaar van 1968) tot op de dag van vandaag bestoken unionisten en na
tionalisten, protestanten en katholieken, leger, politie en rebellen elkaar met
verbaal geweld en met wapengeweld in de niet aflatende strijd om de toe
komst van Ulster: Brits of Iers, katholiek of protestant.
Verslaggever Ed van de Kerkhof zwierf twee weken lang door Noord-lerland.
Over wat hij zag en hoorde bericht hij in de serie 'Twintig jaar Iers drama',
waarvan vandaag de eerste aflevering.
Door Ed van de Kerkhof
Alles went. Zelfs Belfast. De eer
ste keer breekt het zweet me uit
als een in gevechtskleding gesto
ken soldaat achteloos zijn ultra
modern machinegeweer op m'n
maag richt.
De man - wat man, een jongen nog,
jeugdpuistjes heeft ie - controleerde
even of zijn vizier schoon was. Een
dag later al schiet ik in een - welis
waar nog enigszins nerveuze - lach
als ik zie hoe zo'n zwaarbewapende
jongen lustig fluitend zijn pas ver
volgt nadat hij een onverholen be
wonderende blik heeft geworpen op
een paar melkwitte Ierse kuiten.
Lente in Belfast, de zon speelt duizen
den spelletjes in duizenden rollen
prikkeldraad.
Het is vreemd gesteld met deze
stad. Tot de tanden gewapende mili
tairen en politie-agenten patrouille
ren over de straten, steeds weer op
nieuw duiken traag rijdende lood
grijze pantserwagens op met op het
dak schietklaar wapentuig, en daar
tussendoor laveren moeders met kin
derwagens, sloffen oude baasjes naar
hun stamcafé, stallen groenteboeren
hun kistjes sinaasappelen op de stoep
en doet iedereen zijn uiterste best om
net te doen of het leven in een politie
staat geheel en al normaal is.
's Avonds puilen de honderden eet
huizen van Belfasts centrum uit. Wel
iswaar weten de Angelsaksische koks
nog steeds niet goed hoe ze zout en pe
per en andere kruiderijen moeten ge
bruiken en laten ze dat spul dus door
gaans maar achterwege, maar toch:
het ziet er allemaal smakelijk uit in
een bistro als 'Chez Delbarte' op
Shaftsbury Square of bij de Italiaan
die in Great Victoriastreet het restau
rant 'Ciros' uitbaat. In snel driedelig
gestoken jonge zakenmannen nutti
gen opgeruimd hun aperitiefjes in de
pompeuze 'Crownbar' en in rijen
schuiven de hongerigen voorbij het
uitgestalde lekkers in het chique
'Barclay'.
Maar als de taxi me dan 's avonds
naar het hotel rijdt, worden we on
veranderlijk aangehouden bij de ge
sloten massieve poort voor de par
keerplaats van het hotel. De inhoud
van de kofferbak van elke auto wordt
hier gecontroleerd. Het hotel is nog
herstellende van de laatste bomaan
slag. Verderop in de straat staan de
geblakerde resten van een ander ho
tel. Ook getroffen door een IRA-bom.
Na twintig jaar sektarisch geweld
en enkele duizenden doden snakt het
gros van de inwoners van Belfast
naar vrede en rust en vooral naar een
normaal leven. Neem Moya O'Hara.
Moya is lid van een darts-club, een
keer per week komt ze met haar
vriendinnen bijeen om pijltjes te
gooien, 's Zondags gaat ze trouw naar
de kerk. Ze heeft een baantje van
twee uur per dag als poetsvrouw, en
dat is al heel wat voor een vrouw die
in een katholieke wijk woont waar
het werkloosheidspercentage tussen
de zestig en de tachtig schommelt.
Moya woont in Seaforde Street in
de wijk Short Strand, een katholieke
werkmansbuurt in het protestantse
Oost-Belfast. De huizen staan er saai
in rijtjes, de overheersende geur is die
van steenkoolrook en boven de daken
torenen de gele kranen van de
scheepswerf Harland Wolff. De
wijk is een ghetto, afgegrensd door
een 1J- lutoweg aan de ene kant en
door een hoge muur aan de andere
kant. Peacewall, zo noemen ze die
muur. Vredesmuur. Zoals ze al die
golfplaten afscheidingen, bakstenen
muren, prikkeldraadversperringen
en slagbomen die kriskras door de ar
beiderswijken van Belfast lopen pea
cewall noemen. Met aan de ene kant
katholieken en aan de andere kant
protestanten.
Moya is geboren in Short Strand.
Al haar familie woont daar. En Moya
weet zich nog de tijd te herinneren
van voor 1968, toen ze nog protes
tantse vriendjes en vriendinnetjes
had, toen er nog geen muur was opge
trokken om de wijk en toen de katho
lieke school en de katholieke kerk nog
niet beschermd werden door een haag
van prikkeldraad.
Toen Moya vijftien werd ging ze uit
werken in een confectie-atelier en
's zaterdags ging ze uit dansen. En
zoals dat gaat met zo'n meid: ze werd
smoorverliefd. En zoals dat ging met
smoorverliefde meiden uit een werk
mansbuurt in de jaren zestig: Moya
werd zwanger en moest trouwen. Met
Tom Berry, zeventien was hij. En
protestant.
Daarmee begonnen de moeilijkhe
den. De ouders van Moya wilden niks
van Tom weten, want Tom was pro
testant. De ouders van Tom wilden
niks van Moya weten, want Moya
was katholiek. Dus kochten de twee
een goedkoop huisje in een gemengde
buurt, waarin beide geloofssoorten in
pais en vree bijeen woonden. Toen
nog wel, in 1968 kon dat nog in Bel
fast.
Het jaar daarop brak de hel los in
Belfast. Protestanten en katholieken
bestookten elkaar met brandbommen
en kogelregens, barricades werden
opgericht en het leven in een ge
mengde wijk was niet meer mogelijk.
Moya, toen zeventien, moeder van
Deborah en opnieuw zwanger herin
nert zich hoe drie gemaskerde en ge
wapende mannen het huis binnen
drongen en hoe scheldende buurtbe
woners het gezinnetje voor 'katholiek
tuig' uitmaakten. Ze herinnert zich
hoe - onder politiebescherming -
haar spulletjes op een vrachtwagen
werden gekwakt en hoe ze onder ge
joel en gejauw haar huis moest verla
ten. Ze hadden al 300 Engelse ponden
afbetaald op het huisje en ze kregen
er nog 100 voor terug en 'daar waren
we toen blij mee, de meesten kregen
helemaal niets.'
Het gezinnetje verhuisde naar een
flat in Belfast en daar werd Thomas
geboren in 1970, een barricade-kid,
zoals alle kinderen die dat jaar wer
den geboren barrikade-kinderen
werden genoemd. Maar ook de flat
bleek uiteindelijk taboe voor Moya,
Tom en de kinderen. De ruiten wer
den herhaaldelijk aan diggelen ge
gooid, er werd gedreigd met brand
bommen: geen katholieke vrouw in
een protestantse wijk!
En weer moest er verhuisd worden.
Uiteindelijk werd Moya ziek, ze
moest opgenomen worden in een
rusthuis op het platteland. Tom ver
trok naar Schotland, op zoek naar een
baantje.
In 1975 is het gezin herenigd. En
leeft in de Short Strand. De weerzin
van Moya's ouders en buren tegen
'Kinderen uit de buurt kennen alle merken pistolen, alle merken ge
weren, alle geluiden van projectielen, zoals bij ons de automerken'.
- foto anp
Tom is geluwd en Moya is vastbeslo
ten om zich nooit meer te laten verja
gen uit de buurt. Het is per slot van
rekening ook haar geboortegrond. En
Tom is geaccepteerd door de buurt,
hij is rustig en vriendelijk, hij komt in
de buurtkroeg, hij is zelfs lid gewor
den van de Officiële IRA, een club die
geen heil meer ziet in geweerlopen,
maar des te meer in het bedrijven van
politiek. Socialistische politiek, ge
richt op de belangen van zowel pro
testantse als katholieke arbeiders. De
wijk Short Strand vormt een van de
bolwerken van de partij (die zich in
middels de naam Workers Party
heeft aangemeten).
De Provisionele IRA - tuk op de
absolute alleenheerschappij in de ka
tholieke ghetto's - acht in oktober
1975 de tijd rijp voor een bloedige af
rekening met de concurrerende offi
cials. Op de avond van 29 oktober
worden in Belfast 60 aanslagen ge
pleegd op leden van de Officiële IRA.
De volgende twee avonden leveren
opnieuw een golf van aanslagen op.
'Tot de tanden bewapende Britse
soldaten bewaken de straten in
Belfast'. - fotoap
Tom Berry verlaat op de avond van
31 oktober het café waar hij heeft zit
ten drinken met een paar vrienden.
Op straat ziet hij enkele mannen met
geweren. Tom snelt terug naar de in
gang van het café. Een ingang die hij
niet meer haalt. Hij wordt geveld
door vijf schoten in de rug, afkomstig
uit twee verschillende geweerlopen.
Moya O'Hara was 21 jaar toen ze
weduwe werd. De kleren van Tom
Berry heeft ze verbrand. Met bitter
heid in haar stem zegt: „Het waren
mensen uit de buurt. Het waren mijn
eigen mensen die Tom vermoordden."
Moya is intussen hertrouwd. Ze is
(een van de stamgasten in 'The Rose
bud', een besloten club van de Wor
kers Party, gehuisvest in een krot
zonder ramen aan de Seaforde Street.
De club dient als buurtcafé, de ach
terdeur is altijd open, zelfs op tijden
dat dat niet mag. De kinderen uit de
buurt kennen alle merken pistolen,
alle merken geweren, alle geluiden
van projectielen, zoals ze bij ons de
merken kennen van auto's. Die kinde
ren bekogelen iedere dag weer op
nieuw de stalen voordeur van 'The
Rosebud', terwijl daarbinnen de
Guinness-kraan voortdurend open
staat.
Niemand van de stamgasten van
'The Rosebud' die geen verhaal van
bloed of dood of brandbommen weet
te vertellen. Neem Peter Steele. Gebo
gen en met schuwe blik in de ogen
zwabbert Peetsy (zoals hij genoemd
wordt) iedere morgen de vloer van
The Rosebud. Na elke twee halen met
de zwabber wordt hij overvallen door
een rochelende hoestbui en zoekt hij
verlichting in een teug bier. Peter is
'fourty-focking-seven', 47 jaar, maar
ziet er eeuwen ouder uit. Ooit had hij
een bloeiend glazenwassersbedrijf,
maar zijn protestantse vrouw hield
het niet meer uit in het katholieke
ghetto en nam de benen. En Peters
broer blies zichzelf op met een zelfge
maakte bom. Diens foto prijkt tussen
honderden andere foto's in 'The Bel
fast Graves', het officiële Boek der
Martelaren dat uitgegeven werd door
de Provisionals. De foto van Tom
Berry staat niet in dat boek.
Aan een van de muren van 'The
Rosebud' hangt een affiche dat een
feestje aankondigt voor de bejaarden
in de buurt. Aanleiding voor het feest:
de eenentwintigste verjaardag van
het feit dat Celtic de Europa-cup won.
Maar Celtic is toch een Schotse club?
Jawel, maar Celtic is ook katholiek,
en dat vieren ze hier: de triomf van
een katholieke voetbalclub.
Er moeten op een spectaculaire ma
nier doden vallen wil het Noordierse
geweld nog de Nederlandse kranten
halen. Voor Ierse kranten is dat an
ders. Een greep uit de kranten van zo
maar een dag:
Dessie O'Hare veroordeeld tot
veertig jaar voor de ontvoering van
een tandarts uit Dublin. O'Hare sneed
twee pinken van de tandarts af. De
ontvoering was bedoeld om geld bij
een te krijgen voor de financiering
van de 'Irish Revolutiary Brigade',
een splintergroepje dat een 'bloedige
oorlog met de Britten' wil.
Twee politie-agenten lopen in een
hinderlaag in de buurt van Armagh.
Ze worden beschoten vanuit twee
woonhuizen die door terroristen 'be
zet' zijn. Een van de huiseigenaren
wordt gewapenderhand gedwongen
de vluchtauto te besturen. Geen do
den.
In West-Belfast wordt een legerpa
trouille onder vuur genomen. Geen
doden.
In een park in Londonderry wordt
een op scherp gestelde bom gevonden
en onklaar gemaakt. Geen doden.
In een lege bunker worden tien
Tsjechische granaten gevonden.
De weduwe van een protestantse
politie-agent krijgt - een week na de
moord op haar man - een scheldbrief,
ondertekend door de IRA. Tekst: „Die
vuile smeerlap Willy is netjes opge
ruimd. De duivel hale jullie alle
maal."
Door Frans van Mourik
'DEETMAN verhaalt het
falen van het studiesys
teem nu op de studenten in
plaats van op de universi
teiten. Hij probeert de stu
denten aan te sporen snel
ler te studeren door ze
meer te laten betalen als ze
over de maximale studie
duur van zes jaar heen
gaan. Hij zou echter de
universiteiten moeten
aanpakken. Die hebben in
veel gevallen de studielast
te zwaar gemaakt door het
studieprogram verkeerd in
te korten".
Dat zegt Riekele Bijleveld,
onderwijsonderzoeker van de
Universiteit Twente over de
aanpak van het 'probleem'
van de 'eeuwige student',
waarover de minister op dit
moment tamelijk diepgaand
van mening verschilt met de
Kamer. Hij vindt dat minister
Deetman (Onderwijs) te wei
nig naar de universiteiten en
teveel naar de studenten heeft
gekeken in zijn streven om -
uit puur financiële redenen -
een einde' te maken aan het
verschijnsel van 'de eeuwige
student'.
Nu is dat toevoegsel 'eeuwi
ge' al zeer betrekkelijk. Sinds
in Nederland de twee-fasen-
structuur is ingevoerd, be
staat de eerste fase, de nor
male universitaire studieduur
dus, nog slechts uit zes jaar.
Dat is de optelsom van vier
jaar studieduur plus twee
jaar overschrijding. Dat is
niet zo erg 'eeuwig'. Vroeger
was die studieduur vijf jaar
met de mogelijkheid tot een
aanzienlijk langere over
schrijding. De tweede fase is
gereserveerd voor een relatief
beperkt aantal gelukkigen,
dat na zijn doctoraal verder
wil studeren.
Vorig jaar werden de resul
taten van een onderzoek naar
die twee-fasenstructuur ge
presenteerd. Dat werd in op
dracht van de onderwijsmi
nister verricht door het Cen
trum voor Studies van het
Hoger Onderwijs Beleid van
de Universiteit Twente (met
Bijleveld als hoofdonderzoe
ker) en de Stichting Centrum
voor Onderwijsonderzoek
(SCO) van de Universiteit van
Amsterdam. De conclusies
waren vernietigend en kwa
men er samengevat op neer
dat de invoering van de twee
fasen in het hoger onderwijs
tot nu toe een flop is.
Minister Deetman en zijn
topambtenaren probeerden de
uitkomsten weg te poetsen.
Bijleveld: „Er ontstond nogal
wat geharrewar. Wij zouden
in onze becijferingen en prog
noses niet realistisch genoeg
zijn geweest". Hij en de an
dere onderzoekers rekenden
voor dat niet 70 procent van
de studenten het doctoraal
zou halen zoals het ministerie
'Minister Deetman (Onderwijs) zou universiteiten
moeten aanpakken, niet de studenten. - fotoanp
meende, maar minimaal 3 tot
4 en maximaal 7 procent min
der. Het SCO heeft nu in een
nader onderzoek vastgesteld
dat van de studenten die zes
jaar geleden begonnen er in
september 8700 ofwel 37 pro
cent uit de boot zullen vallen,
diezelfde 63 procent dus.
Bijleveld wordt van dat ge
lijk krijgen op termijn aller
minst vrolijk. „De minister
wist natuurlijk zelf ook wel,
dat studenten niet zomaar op
een nieuw studiesysteem zou
den overschakelen. Dat zat
niet in de studiecultuur. Stu
denten waren gewend om af
te studeren op het moment
dat ze daar zin in hadden en
op het moment dat ze daar
kans toe zagen. De overstap
naar een beperkte studieduur
in het twee-fasensysteem was
dan ook te groot. Tenminste
dat denk ik, maar dat zou na
tuurlijk onderzocht moeten
worden."
Een belangrijkere oorzaak
voor de studie-ellende noemt
hij de krakkemikkige wijze
waarop de universiteiten hun
studieprogramma's hebben
ingericht toen ze gedwongen
werden de officiële studie
duur van vijf naar vier jaar
terug te brengen.
Bijleveld: „De universitei
ten hebben de studieduur wel
bekort, maar op niet zo'n
nette wijze. Stond in de oude
structuur bijvoorbeeld 100
uur studie voor 300 bladzijden
lesstof, dan werd dat in de
nieuwe simpel veranderd in
80 uur. Dan heb je er wel 20
uur van afgehaald, maar de
studielast is natuurlijk even
groot gebleven. En bovendien
is die studiebelasting omdat
er meer in minder minder tijd
moet gebeuren ook zwaarder
geworden. Het was zot om te
veronderstellen dat de stu
dent in de nieuwe structuur
ineens zoveel meer zou kun
nen doen. Het probleem is in
feite terug te voeren tot de
autonomie van de vakgroepen
en hoogleraren. Je hebt geen
enkele middel om hen te
dwingen het studiepro
gramma te beperken en af te
stemmen op de kortere stu
dieduur. Want iedere vak
groep en hoogleraar vindt zijn
vak o zo belangrijk".
Geen mogelij kheid tot cor
rectie dus? Bijleveld: „Zeker
wel, maar dan zou de minister
de instellingen moeten aan
pakken op de manier waarop
hij nu - ten onrechte - de stu
denten aanpakt, in de geld
buidel dus. Hij zou een sys
teem moeten hanteren waar
bij hij de universiteit extra
beloont als alle studenten op
tijd afstuderen en hij zou
moeten korten als er over
schrijdingen plaats vinden.
Een soort prestatiebeloning
dus."
„Aan zo'n systeem wordt op
dit moment wel gewerkt,
maar het grote probleem is
een manier te vinden om de
prestaties te meten. Datzelfde
geldt in feite voor het meten
van het studierendement. Als
je dat probeert, slaagt na
tuurlijk plotseling iedere stu
dent met een acht in plaats
van een zes. En over de kwali
teit van de afgestudeerde
weet je dan nog niets."
Dat betekent concreet, dat
is Bijleveld zich ook bewust,
dat als de Kamer Deetman
niet stopt, de minister rustig
door kan gaan met het straf
fen van studenten voor mana-
gementsfouten van de univer
siteiten. Dat die fouten ge
maakt worden, bleek nog eens
uit enig zelfonderzoek aan de
Erasmus Universiteit in Rot
terdam. Een interfacultaire
werkgroep stelde daar vast
dat het aan de economische
faculteit ontbreekt aan 'ade
quaat onderwijsmanage
ment'. Reactie van een be
stuurder van de faculteit:
„Ons grootste probleem is dat
we zoveel problemen hebben".
En van dit soort dooddoeners
wordt je evenmin vrolijk Alle
reden voor minister Deetman
om z n huiswerk nog eens
over te doen.
4Dee
Deetman beklaagde zich zater
dag in het dagblad Trouw
waarna zowel Kok (Pvda) al
Voorhoeve (WD) daar een po
litiek staartje aan wilden ver
binden. „Kennelijk sprak ee
geprangde minister met zor
over de hem toevertrouwd
zaak", aldus Lubbers. Maa
uitspraken van Deetman kun
nen misverstanden wekken, z
waarschuwde de premier.
Dat geldt met name voor d
indruk die gewekt is dat Deet
man in hoge mate het slachtof
fer is van compenserende be
zuinigingen. Lubbers signa
leerde dat het kabinet in he
zogenoemde 'paaspakket' ht
departement van onderwi;
'bewust heeft ontzien'. Uitzor
dering daarop vormt de studie
finaciering, zo erkende Lub
bers. Het gaat hier om ee
groep mensen die relatief ster
staat, zo poneerde de premier.
Bovendien is de regel d;
overschrijdingen op de eige
begrotingspost moeten worde
gecompenseerd geen ij zere
harnas. Bij basiswetten e
daar gaat het in het onderwi;
vaak om, wordt steeds afgewr
gen of dat wel kan. Eventue
BRUSSEL (ANP) - Neder
land krijgt dit jaar bijna 1'
miljoen gulden uit h<
Europees Sociaal Fonds. D
heeft de Europese Commis
sie gisteren bekendgt
maakt.
Een woordvoerder kon nog ni
zeggen welke werkgelegei
heids- en scholingsprojecten
Nederland in aanmerking k
men voor EG-financiering.
totaal zal de EG dit jaar in ti
taal ruim zeven miljard guide
uitgeven aan sociale projecte
Dat is ongeveer zeven procei
van de Europese uitgave
Meer dan de helft van het ge
komt terecht in slechts dr
landen: Italië, Groot-Brittai
nië en Spanje.
DE ONDERZOEKSCOMMISS
van 177 vrouwen met hepatit
kenhuis heeft onderzocht, is t
men. De regeling voor reac,
geen kanten. De uitslagen va
zochte donorbloed werden w
doorgegeven aan de menser
Deze namen op hun beurt ni<
matie te verkrijgen. De gevo
waren desastreus.
Het is nauwelijks voor te s
land dat wereldwijd om de
wordt geroemd - heeft kunne
van de volksgezondheid al ge
heid dat het met de reageerb
lopen. Deze instantie vreest
steeds verdergaande vereen
heeft geleid dat er onvoldoe
rijkste aspect; dat van de vei
ratoriumpersoneel in het Dijt
van de universiteit en niet var
patïentenzorgers. Hun eerst*
van het wetenschappelijk exp
Het werken met reageerbu
m een experimentele fase. N;
overal worden toegepast. O
slaat, bereidt minister Brinknr
gels voor. De grove nalatigh
ziekenhuis werden geconste
geving geen overbodige luxe
Opmerkelijk is echter dat
voelt om in de resterende
strakker aan te halen. Het Dij
spraken al ruim twee jaar nie
wanneer weer wordt begon
De werkwijze in de vijf ande
nader onderzoek onden
maakte fouten in Rotterdam
Slechts de ziekenhuizen die
procedures te beschikken, i
om verder te gaan met reage
voorwaarde kunnen veilighei
