DE STEM
LE PEN DOET NEDERLANDSE TEKENAAR PROCES AAN
De sombere wereld van Willem
jgiggBZEHE
i; (""H»»™-» ■««•»-
Geruchten over fusie
tussen Super en Sky
P
ürJ
Derde wereldfestival op Kasteel Gemert
Integer werkstuk over Anne Frank
Paul McCartney
'Back in the USSR'
Intrekken subsidie Globe
en Theater "onbehoorlijk
DINSDAG 3 MEI
PARIJS - „Het enge
van Le Pen is dat hij
alle andere partijpro
gramma's beïnvloedt.
Rechts en links vind je
zijn ideeën terug.
Opschudding
V,H
Zweten
Zero
'DE LAATSTE ZEVEN MAANDEN' VANAVOND OP TROS-TV
Le STEM GIDS 2 Dl
NEDERLAND 2
NEDERLAND 3
Van onze verslaggever
GEMERT - Tien muziek- en
dansgroepen, dertig gasten
uit de derde wereld, drie
theatervoorstellingen, een
hindoe-tempelfeest, diverse
tentoonstellingen. Dit is
slechts een greep uit pro
gramma van Nederlands
eerste 'Derde wereldfestival
voor Jongeren' dat in het
Pinksterweekeinde op en
rond het Kasteel van Ge-
mert (Oost-Brabant) plaats
heeft.
Dit tweedaagse festival, dat za
terdag 21 mei om twee uur 's
middags begint en bijna non
stop doorgaat tot vier uur zon
dagmiddag 22 mei, wordt zo
goed als zeker geopend door de
Chileense Carmen Gloria
Quintana. Deze vrouw is be
kend geworden doordat ze sa
men met haar Amerikaanse
vriend tijdens een demonstra
tie in Chili tegen dictator Pino
chet door militairen met ben
zine werd overgoten en in
brand gestoken. Zij overleefde
het, zij het ernstig verminkt
Nog steeds moeten haar brand
wonden in Canada worden be
handeld. Tijdens het laatste be
zoek van de paus aan Chili
speelde zij een prominente rol.
Tussen de behandelingen in
Canada door houdt ze haar
kruistocht tegen de dictatuur
en de onderdrukking in Chili.
Overal ter wereld roept ze
vooral jongeren zich te blijven
verzetten tegen uitbuiting en
onrecht.
De komst van Carmen Glo
ria Quintana weerspiegelt op
zet en bedoeling van de com
missie SAMEN (Salesiaanse
Missie en Nederland), die dit
festival organiseert in samen
werking met 'Missie en Jonge
ren' uit Boxmeer en nog een
aantal missionaire groepen en
organisaties. Die opzet is om
jongeren, vooral in de leeftijd
van 16 tot 26 jaar, een brede in
druk te geven van de culturele
rijkdom van de derde wereld
en om ze kennis te laten maken
met de missionaire beweging.
Want derde wereld is niet uit
sluitend en alleen ellende. De
organisatoren verwachten de
grootste toeloop uit de driehoek
Nijmegen, Den Bosch, Venlo.
Behalve voor de derde we
reld is er ook aandacht voor de
vierde wereld in eigen land.
Overigens is ook een speciaal
kinderprogramma voorzien. De
activiteiten spelen zich onder
het motto 'Laat de aarde draai
en' af in vier tenten (Afrika,
Azië, Latijns-Amerika, Neder
land) en op een groot podium.
Behalve afro-disco, cabaret, in
formatiestands, werkwinkels,
T2
video's en een dertigtal gasten
uit de derde wereld, die op in
formele wijze informatie zullen
geven, treden vocalisten op uit
Indonesië, Chili en Bolivia (In-
ca-muziek). Het speciale
nachtprogramma bestaat on
der meer uit videobanden uit
en over de derde wereld. Voor
liefhebbers is een speciaal
kampeerterrein voorzien om
een tentje op te zetten. Aan
deelname zijn kosten verbon
den.
Voor de Salesiaanse Missie is
dit festival een van de activi
teiten in het kader van de her
denking dat 100 jaar geleden de
stichter van de paters Salesia-
nen, Don Bosco, stierf.
Door Bob van Huët
Ik vond het heel moedig
van Mitterrand dat hij
bleef praten over stem
recht voor buitenlanders.
Dat heeft hem veel stem
men gekost. De meeste
Fransen zijn daar tegen."
De in Parijs werkzame teke
naar Bernard 'Willem' Holtrop
(47) volgt de Franse verkiezin
gen met speciale belangstel
ling. Twee keer in de week ver
schijnt van zijn hand een rake
illustratie in de linkse krant
'Liberation'. De 'overwinning'
van Le Pen en het dilemma van
Jacques Chirac (die alle ex
treem-rechtse stemmen nodig
heeft om Francois Mitterrand
te kunnen verslaan) schetste
hij in een paar pennestreken.
Le Pen in de mond van Chirac.
Uniform en FN-band spraken
voor zich.
„Ik heb op deze tekening nog
geen reactie gehad", lacht de in
Ermelo geboren tekenaar, die
20 jaar geleden (mei 1968) naar
Frankrijk verkaste. „Met Le
Pen moet je erg oppassen, want
iedereen die zegt of suggereert
dat hij een nazi is doet hij een
proces aan. En de meeste pro
cessen wint hij nog ook. Het is
zonde aan zo'n vent te moeten
betalen".
Niettemin kreeg Willem toch
een proces aan zijn broek. „Ja
heel gek eigenlijk. Ik had een
tekening gemaakt waarop Le
Pen een wind door zijn mond
liet. Eromheen lopen mensen
die hun neus dicht knijpen. Een
onschuldige grap. Pas twee
maanden later reageerde hij.
Toen ik bij de instructierechter
moest voorkomen, dacht ik
eerst dat het om een andere te
kening ging. De advocaat van
Liberation heeft de zaak nu in
handen. Volgens hem heeft Le
Pen geen kans. Je mag best van
iemand zeggen dat hij stinkt.
Maar als hij het proces toch
wint zou dat me spijten omdat
ik voor hetzelfde geld veel ver
der had kunnen gaan".
Willems heel eigen en vaak
sombere visie op de wereld
heeft meermaals voor opschud
ding gezorgd. Niet alleen in
Frankrijk. Bij ons werd hij
twintig jaar geleden veroor
deeld wegens 'majesteitsschen
nis en belediging van het open
baar gezag'. Nog steeds vinden
veel mensen dat zijn tekenin
gen niet door de beugel kun
nen. Koningin Juliana op de
Wallen of, recenter, het album
'Lust en Strijd', waarin de laat
ste wereldoorlog wordt opge
voerd als een pervers copuleren
tussen beulen en slachtoffers.
Weinig boekhandels durfden
„Als ik iets vriendelijks moet
tekenen zit ik daar uren op te
zweten", zegt hij. We zitten aan
de pastis in een van zijn stam
kroegen nabij het atelier op Pi-
galle.
„Het kwaadaardige gaat veel
lekkerder. Le Pen, dat is een
vette kop en een plak haar. In
elke tekening moet iets ergs
zitten anders kijkt er geen
hond. Met het slechte bereik je
de mensen eerder dan met het
goede. De nazi's zijn voor mij
het absolute kwaad. Die teken
ik dus, net als het geweld en het
racisme van alle dagen. Dat
het provocerende werk op hun
toonbank te leggen. Vorig jaar
verscheen 'Per Abuis', een ty
pisch 'Willemijnse' ode aan ge
weld, seks en dood.
Een journalist schreef eens
dat de tekenaar bij voorkeur
een wereld schept „waarin
goed en kwaad hun vertrouwde
glans hebben verloren; een we
reld die de enkeling fascineert,
maar die de massa doet gru-
Ü-AYMONP BA**£ HiTHgQ
wen". Willem is het daar wel
mee eens.
moet je laten zien. Niets is ver
velender dan gelukkige men
sen, zonder problemen. De
schilderijen van Hitier zijn
heel lief en aardig".
„In Nederland zijn mijn
laatste albums geflopt. Ik heb
mijn voorschot er nog niet eens
uit. Uitgevers zijn bang gewor
den met mij in zee te gaan.
Maar wat maakt het uit. Ik ben
best tevreden dat ik voor een
bekende krant kan werken.
Vorig jaar had ik een tekening
op de voorpagina. Alleen Libe
ration durft zoiets. Beetje jam
mer is wel dat de lezers nauwe
lijks reageren. Ze weten wat
voor krant ze kopen. Misschien
zou ik de Figaro eens moeten
proberen". Bij de gedachte de
keurige lezers van deze oer
conservatieve krant op stang te
jagen moet hij lachen. Willem
lacht veel. „Ik stel me meteen
van alles voor", zegt hij.
Tot een paar maanden geleden
behoorde de Nederlandse teke
naar tot de vaste ploeg van het
satirische maandblad 'Zero'.
Daarin publiceerden vrijwel
alle grote namen uit de Franse
teken wereld: Roland Topor
(„een genie, die man"), Wolins-
ky, Vuillemin, Cabu en ande
ren.
„Dat is een beetje mijn fami
lie. Ik vond het jammer dat het
blad over de kop ging. Geen le
zers, heel simpel. Toch geloofde
ik wel in de opzet. Er stond veel
roddel in en we waren een stel
grapjassen bij elkaar".
Die roddel en provocerende
tekeningen leverden natuurlijk
Bernard Willem Holtrop: „Als ik iets vriendelijks moet tekenen zit ik daar uren op te zwe-
ten.Het kwaadaardige gaat veel lekkerder."
weer processen op. Van Jean-
Paul Belmondo en Yves Mon-
tand deze keer. De eerste van-
weg een gedetailleerd verhaal
over een incestueuze verhou
ding die hij met zijn dochter
zou hebben, de tweede vanwe
ge, zo vertelt Willem, „een te
kening van Vuillemin van het
lijk van Simone Signoret.
Daar
kwamen twee wormen uit die
wat tegen elkaar zeiden. Dat
laatste proces gaat waarschijn
lijk een hoop geld kosten. Ge
lukkig is Zero failliet. Maar als
Vuillemin moet betalen zullen
we de boete wel delen".
Wat er in Nederland gebeurt
volgt hij nauwelijks. „Vroeger
had ik nog wat abonnementen
op kranten. Nu niet meer. Zo
eens per jaar ga ik op familie
bezoek. Er zijn een paar goede
tekenaars in Nederland. Yrrah,
bijvoorbeeld, dat is echte klas
se. Opland? Weet ik niet. Ik
vind het bedenkelijk als politici
een voorwoord in je album
schrijven. Maar het is natuur
lijk allemaal wel heel erg ver
anderd. Van tekeningen die in
1968 niet mochten ligt nou toch
niemand meer wakker. Toen
mocht er echt helemaal niets.
Zelfs als je blanco papiertjes
uitdeelde werd je opgepakt. Ik
ben net naar een expositie ge
weest met affiches van de mei
maand in Parijs. Daar moest ik
wel erg om lachen. Hoe on
schuldig waren die tekeningen
wel niet. Wat me opviel was
dat er zoveel van die serieuze
mannen rondliepen, allemaal
van die keurige types..."
Door Boet Kokke
„De meisjes zagen er spor
tief uit, alsof ze op winter
sportvakantie gingen." Dat
is geen schokkende medede
ling. Maar als die meisjes
Anne Frank en haar zusje
zijn, en de beschrijving
geldt hun verschijnen op
het perron van het Amster-
daamse Centraal Station,
voor die laatste reis via
Westerbork en Auschwitz
naar Bergen Belsen, dan
wordt het heel anders.
Anne Frank is slechts een van
de zes miljoen joden die het
slachtoffer werden van de
nazi-vernietigingsmachine,
maar ze is, door het tienerdag-
boek dat ze schreef tijdens de
onderduikperiode in Het Ach
terhuis, het symbool bij uitstek
geworden van de Holocaust
Er zijn boekenkasten vol ge
schreven over Anne Frank -
maar al die publikaties drogen
op op het moment dat de laat
ste verschrikkelijke akte be
gint: als de familie Frank
wordt opgepakt en via Wester
bork de ondergang tegemoet
gaat.
Twee jaar geleden nam de
tv-producent Willy Lindwer
het initiatief om 'de rest van
het verhaal te vertellen', het
geen niet eenvoudig bleek. Er
wéren wel getuigen die de
Franks in de kampen hadden
gekend en meegemaakt, maar
nooit hadden ze het kunnen op
brengen om daarover in het
openbaar te spreken.
Er zijn talloze gesprekken
nodig geweest om zes vrouwen
zover te krijgen dat ze - 44 jaar
later - wilden vertellen over de
laatste zeven maanden in het
leven van Anne Frank.
Die verhalen roepen samen
een huiveringwekkend beeld
op van de kampen, waarbij op
nieuw blijkt dat het onbegrij
pelijke verhaal-van-toen al
leen te bevatten valt via de
tails.
Opmerkingen over het ver
blijf in Westerbork: 'Er werd
gepraat en gelachen, maar je
verdriet hield je binnenska
mers' en, dubbel wrang, 'we
hadden gehóórd dat Parijs ge
vallen was, dus we dachten, ons
krij gen ze niet meer weg
Hartverscheurend zijn de
verhalen over de aankomst in
Auschwitz, waar het monster
Mengele staat te 'selecteren',
zonder dat de slachtoffers ook
maar enig idee hebben van wat
die selectie inhoudt: 'ik dacht,
die zien we straks wel weer'.
Een van de vrouwen zegt: 'Ik
ben blij dat mijn hele familie
meteen de gaskamer in is ge
duwd. en een ander vertelt
hoe ze, als preuts meisje zich
moet uitkleden in het open
baar, en hoe een Duitser haar
het gordeltje met maandver
band van het lijf rukt.
In al die verhalen duikt de
familie Frank op. Sommige van
de getuigen gingen met haar en
haar zusje naar Bergen Belsen
('O', zeiden we, 'Bergen Belsen,
da's een goed kamp jongens!')
waar Anne tenslotte in maart
'45, net voor de bevrijding, be
zwijkt aan tyfus.
'De laatste zeven maanden'
is een integer werkstuk, dat
wezenlijk bijdraagt aan het be
grijpen van het onbegrijpelij
ke.
'De laatste zeven maanden'
wordt vanavond om 21. 30 uur
door de TROS uitgezonden op
Nederland 2.
MOSKOU (DPA) - De
ex-Beatle Paul
McCartney zal in ok
tober een nieuwe lang
speelplaat uitbrengen.
Fans die de zwarte
schijf in bezit willen
krijgen, moeten er
echter wel een reisje
naar Moskou voor
over hebben. De plaat
is namelijk exclusief
bestemd voor de ver
koop in de Sovjetunie.
Dit heeft het persbu
reau TASS meege
deeld.
Eind jaren zestig hebben
The Beatles een song uit
gebracht met de titel
'Back in the USSR'. Voor
de ex-bassist en zanger
van de Beatles is het nu
dan zo ver. Met zes muzi
kanten zet McCartney in
de Sovjetunie dertien
rock and roll-nummers
op het vinyl. De staats-
platenmaatschappij 'Me-
lodija' zal de plaat persen
en via de staatswinkels
aan de man brengen.
Volgens TASS ziet
McCartney het nieuwe
album als een presentje
aan zijn Sovjet-fans. Ook
Paul
presentje
fans.
McCartney:
aan Sovjet-
- FOTOAW
nostalgische gevoelens
spelen een rol. Om de at
mosfeer van de roemja-
ren van de Beatles weer
te proeven, zocht
McCartney een studio
met een technisch instru
mentarium, dat herin
nert aan de beginperiode
van de groep. In de Sov
jetunie heeft hij dit ge-
vonden. De muziekstu-
dio's in Moskou zijn nog
niet uitgerust met de
westerse geavanceerde
electronische appara
tuur, die er voor zorgt dat
ook een slechte muzikant
nog redelijk klinkt, zo
schreef TASS.
15.30
Overwinnaars
ne
nder de noemer 'Overwin-
-aars' presenteert de NRCV
komende twee weken een
erje films over mensen in
lijzondere omstandigheden.
)e hoofdpersonen zijn allen
pensen, die een crisissituatie
boven komen. Vanmiddag
allereerst 'A long way ho-
te zien en later op de
vond 'A time to live'. De
ijim van vanmiddag gaat
ver een jongen, die er zich
jet bij neerlegt, dat hij, zijn
us en zijn broer ieder apart
een pleeggezin opgroeien
elkaar nooit zien. Het te
ugvinden van zijn familie
yordt voor hem een ware ob-
essie. De rol van de jongen
vordt gespeeld door Timothy
lutton, bekend uit 'Ordinary
eople'. Als tweede film in de
erie 'Overwinnaars' brengt
NCRV om 19.45 uur de
rare geschiedenis 'A time to
ive'. Liza Minnelli is hierin
zien als de schrijfster van
jet verhaal. Zij is de moeder,
rier zoontje aan een onge-
eeslijke spierziekte lijdt.
Medisch Centruir
West
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Minister Brinkman (WVC) moeide toneel
gezelschappen Theater (Arnhem) en Globe
blijven subsidiëren.
Voorlopig sluit Medisch Cen-
rum West zijn poorten. Van-
vond is het laatste deel te
len, maar er staat reeds een
ieuwe serie verhalen op sta-
el. In de slotaflevering
rordt een aantal zaken afge-
ond. Paul van der Voort kan
tjn beslissing wie hoofd van
e
Zijn eerdere besluit de subsidie
vanaf augustus van dit jaar te
staken is door de Afdeling
rechtspraak van de Raad van
State gisteren vernietigd.
De Raad van State veroor
deelt de wijze waarop Brink
man het besluit had genomen
in krachtige taal en spreekt
van 'onbehoorlijk bestuur'.De
toneelvoorzieningen die inmid
dels in Arnhem en Eindhoven
in de plaats van de gezelschap
pen zijn gekomen zullen nu de
komende jaren subsidie krij
gen.
Het Brabantse toneel mag
rekenen op een bedrag van vier
miljoen gulden. Dat is het be
drag dat de Tweede Kamer
verleden jaar voor de toneel
voorziening in Brabant wilde
hebben. Met het voormalige
Theater-bestuur moet het
overleg nog beginnen. Dat liet
Brinkman gisteren als reactie
op de uitspraak weten. De mi
nister wil nu 'voor 1 augustus
nieuwe afspraken maken, die
de positie van de voorzieningen
voor langere tijd duidelijk ma
ken'.
Brinkman vindt overigens
niet dat de uitspraak de Raad
van State de situatie zoals die
nu is ontstaan weer moet wor
den gewijzigd. In feite zijn
Theater en Globe al ontbonden
en worden de nieuwe toneel
voorzieningen al opgezet.
De raad hekelt Brinkman
vooral omdat hij het besluit om
de subsidies in te trekken wel
iswaar heeft gebaseerd op een
advies van de Raad voor de
afdeling Interne wordt
liet langer uitstellen. Wordt
(Eindhovflfan van der Wouden of Eric
loning zijn opvolger? Nie-
land heeft er het flauwste
Kunst, maar dat hij de best ermoeden van, dat zijn
ren van de toneel gezelschap? mgdliefde Merel Besselink
van dat besluit te laat in kern ij deze beslissing een rol
teelt
gesteld. Brinkman besloot op
oktober tot beëindiging vam
subsidie, terwijl de procedi
voorschreven dat er tussen® 21.35
sluit en daadwerkelijk ét
van de subsidie een jaar
meer tijd zou zitten.
'Kunstenplan
Brabant en
Oost-Nederln
wilde de minister alleen ir nis. Na intensief
een toneelvoorziening, waan
De laatste zeven
maanden
ian de vooravond van 4 mei
resenteert de TROS de do-
Brinkman maakte de plai unentaire 'De laatste zeven
nen die hij heeft bekend in) laanden'. De indringende
verleden jaar versche» lm schetst het leven van
1988-1992'. V« one Frank en haar familie
d de periode na het Achter-
ragde journaliste
zoeken
Renée
gezette tijden van gebruik i anders erin acht vrouwen te
maakt kon worden. Voor ech inden, die samen met de fa-
gezelschappen achtte de t ilie Frank in de concentra-
windsman geen plaats meer. ekampen Westerbork,
uschwitz-Birkenau en Ber-
Volgens zakelijk le» en-Belsen zaten. Hun relaas
is een uniek en tragisch ver-
ig van Anne's laatste zeven
taanden.
Macaroni of
maccheroni?
Kommer 't Mannetje van Gl
wordt het ad hoc-prograi
van het Brabantse toneeli
schap gehandhaafd. De
mende periode zal door I*
gebruikt worden om van Glo
opnieuw een repertoiregi
schap te maken, voor de
riode 1989-1992. Een nieuwe
tistiek leider als opvolger
Ronald Klamer zal woi
aangetrokken. De ontslaga^ ni «„„„wh
vrage voor tien van de nege #ni Italiaans eten? In
draaid. Ook in Arnhem moet
Daar was Agaath Witten '^«lands en Italiaans 'Ita-
inmiddels benoemd tot ar4 "Snseten'.
tiek leidster van een nieuwe!
neelvoorziening voor het
ten van het land.
Van onze RTV-redactie
CANNES - Super Channel
en Sky Channel overwegen
een fusie aan te gaan. Beide
satellietstations lijden
zware verliezen.
Aldus wordt vernomen op de
MIP, de jaarlijkse beurs in
Cannes waar tv-programma's
uit de gehele wereld worden
verhandeld. Super is pas vijf
tien maanden oud en er is al
meer dan veertig miljoen En
gelse pond ingestoken door de
eigenaren.
Vorig jaar besloten de aandeel
houders enkele koppen te laten
rollen en de leiding werd dras
tisch veranderd. Maar ook dit
jaar zullen de verliezen nog ze
ker acht miljoen Engelse pond
bedragen. Ook Sky maakt het
niet best. Dit station, dat eigen
dom is van Rupert Murdoch,
trekt te weinig adverteerders.
Super en Sky maaien elkaar
met ondermijnende adverten
tietarieven het gras voor de
voeten weg. Ook de leiding van
Sky is vervangen.
Als Sky en Super samen
gaan, komt er ruimte op de sa
telliet voor het programma
Eurosport: een nieuw Europees
sportkanaal van Sky Channel
en enkele publieke omroepen in
Europa.
Dat de zaken toch niet zo
goed gaan in de wereld van de
commerciële televisie blijkt uit
de noodkreet, gisteren op,
MIP geslaakt door de Brï
media-baron Robert Marf
Maxwell heeft Europa a
spoord minder Amerika®
programma's te kopen. Hij
niet dat Europa 'gekold
seerd' wordt door Amerik
Maxwell werkt zelf nauw
men met de Italiaanse roe
reus Silvio Berlusconi, hij
dat de vrije uitwisseling
programma's tussen de
enigde Staten en Europa
houdt. Hij wil strikte quota
de groeiende Europrodu
industrie te beschermen,
wil zeggen dat Amerikanen
beperkt aantal programmaal
Europa kunnen afzetten,
heeft de woede van de t
kanen opgewekt omdat
dusver hun produkten
hinderd konden slijten,
well: „Ik ben voor een
systeem om dezelfde reden
tweehonderd jaar geleden
stichters van Amerika
noodzakelijk achtten
zwaardere handelstariefm-
op te richten voor Europa
einde te voorkomen dat
jonge, groeiende natie niet
kon tegen de Europese con'
rentie. Wij moeten ons ooi
gen die Amerikanen ver®'
Europa moet zichzelf en
aanzienlijke talent niet te
doen en als de Amerikanen
niet zien zitten kunnen
mij betreft het dak op."
(o J
,H
