DE STEM DE AFGHAANSE VLUCHTELINGEN ZITTEN NIET BIJ DE PAKKEN NEER donesië BEVRIJDINGS- WEEK IN TEKEN VAN AFGHANISTAN ZATERDAGA 30 APRIL 19881H ie/rekreatie tamse Koenei ikker Slagwerk 895,- 1995,- lekker Slagwerk 1102-41000 Unitravel lurs Solmar Tours Benidorm Solmar Tours Gardameerrf e Pakistaanse president generaal Zia ul Haq had er vorige week de mond al van vol: de ruim drie miljoen Afghaanse vluchtelingen in zijn land zouden binnenkort „vrijwillig en waardig" kunnen te rugkeren. Zijn Afghaanse collega Najibullah deed er nog een schepje bovenop. Volgens hem zijn al deze burgers „van harte welkom en vrij zich overal te vesti gen". Het Afghaanse vluchtelingenprobleem is diplo matiek opgelost, maar zijn deze optimistische verkla ringen niet wat voorbarig? Onze verslaggever Paul Koopman peilde de stemming in vluchtelingenkampen in het Kohat-district in Pakistan en bezocht enkele hulpprojecten die de Afghaanse vluchtelingen wat meer perspectief kunnen bieden in een onzekere toe komst. Hoop Grens Initiatief Opleidingen Jihad Wat straks? dealer. Daarom aanbiedingen: m 6550,- nu4495,- 295,-nu1995,- icomputer van 895,- nu 825,- ale reverb van 1195,- nu... 1075,- xofoon van 2450,- nu2195;- n 495,- nu445- ir van 490,-nu440,- an 695,- nu625,- I van 895,- nu795,- I T 495,- nu445,- 70,- nu695,- ayboard van 4495,- nu3995,- an 4095,- nu3695,- 3395,-nu2995,- no digit, van 6995,- nu6195,- 7395,-nu6595,- :ombo 60W van 1250,- nu 1095,- gitaar-combo van 765,- nu 685,- ombo 75W van 1395,- nu1250,- W git.-combo van 495,- nu 445,- 90W van 1295,- nu1150;- git.-combo van 1295,-nu 1150,- ombo £,-nu1295,- ;ombo van 425,- nu395,- rd-combo van 570,- nu495,- ombo van 570,- nu495,- -combo van 675,- nu595,- -combo van 1657,- nu1495;- s15Wvan 145,-nu125,- nu149;- 5,- nu245,- gitaren o.a. Ibanez, Wasburn, Wes- ïtc., electr. vanaf 249,-. Basgita- k. vanaf 99,-. an 5-delig incl. bekkens: nog 10 an neel afgesteld en thuisbezorgd. C-BLX-International-WX-DLX-Export aid ranstar International Rocker II met extra diepe ketels prijs van ipeelklaar in de winkel, et kopen uit de folder, aanbiedingen: Besson, Yamaha, Symph. dwarsfluiten, 2e hands ofoons keuze uit 10 verschillende r, Yamaha, King Dixon, New York er ze eerst voor u koopt vanaf cofoon. nstrumenten. Biezelingsestraat 24, 1 kiest u voor kwaliteit en betrouw- maar eens: 18-daagse volledig ver oor Java en Bali voor 3.675.- p.p. grootste organisatie op het gebied naar Indonesië, Thailand, Maleisië, Kong. Of vraag uw ANVR-reisbu- ünitravel reisprogramma. 99. Lid ANVR-SGR-IATA-RCH. H. irhuisje, 5,- p.w., 20/8, el. 020- ge hou- 4 slpl ping en dennen, ixe. Tel. roken/ ilaatsen, opsta- oordelig se ver oord. in 10 dgn >ret juni 549,- lia mei Maigrat nieuw 419,-. mei 'm juni inz. (ook t luxFbü3 naar camping in Salou, mei/juni f 199,-; juli/aug. 249,-. 040-551166 klein leuk hotel in oude centrum, l.o., kamers met ligb./balkon, 200 m van zee, incl. Royal Class-reis, vertr. 30/, 6, 13 en 20/6, 10 dgn 299,-; 17 dgn 399,- of b.v. hotel Presi dent volp. mei f 495,-; juni 524,-; juli/aug 680,-. 040-551166 ZUID-Frankrijk te huur, vak.h. op Ned. park m. zwembad tennisb.nvrjj tot 9-7 en na 6-8, tel. 01184-70183. 10 dagen Riva Italië v.a. 745,- p.p. Verblijf in hotel o.b.v. halfpenslon. Bei voor meer informatie Maaskant Reizen, tel. 04128-1370/1392. ,ti D Door Paul Koopman De uitlopers van het Hindoekoesj-ge- bergte zijn kaalgeslagen en weggevreten door de moessonregens. In de Kohat- vallei is het, zelfs zo kort na de regentijd, stoffig. De zon kan zich nauwelijks spie gelen in de okergele riviertjes. Het ver blijf van ruim 180.000 Afghaanse vluch telingen heeft zijn stempel gedrukt op dit noordwestelijke stukje Pakistan. Ontbos sing op de berghellingen en overbegra- zing hebben de erosie letterlijk in een stroomversnelling gebracht. De water valletjes, die vroeger kristalhelder waren, voeren nu elke dag duizenden tonnen slib af. Kohat is het territorium van een van de vele Pathanen-stammen in Pakistan. Toen in 1979 de eerste Afghaanse vluch telingen zich in deze vallei meldden, wer den ze door hun Pakistaanse moslim broeders gastvrij en hartelijk ontvangen. De stam, die al sinds mensenheugenis zijn eigen zaakjes in de vallei regelt en zich zelfs niet door de Britten liet onder werpen, stond gemeenschappelijk land, 'shamelat', aan de vluchtelingen af. De tenten van de Verenigde Naties mochten tussen de heuvels en de korenvelden in de vallei worden opgezet. De Afghaanse vluchtelingen zijn ge bleven; niet omdat het zo goed beviel, maar omdat er maar geen eind wilde ko men aan de oorlog in hun moederland. Na elk Russisch offensief (waarbij zelfs het gebruik van exploderend speelgoed niet werd geschuwd) groeide de gemeen schap aan met duizenden nieuwe ont heemden. Ironisch genoeg was de exodus het grootst in het eerste regeringsjaar van 'vredesduif Gorbatsjov. Onder zijn bezielende leiding immers werden de halsstarrige Afghaanse Mujaheddin aan vankelijk harder dan ooit bestreden. De levensgeschiedenis van vluchtelingen is altijd een aaneenschakeling van ver wachtingen en desillusies, dromen en nachtmerries, hoop en diepgewortelde vrees. Zo duurde het tot 1983 vooraleer de vluchtelingen in het Kohat-district zich gingen realiseren dat hun verblijf in Pakistan niet zo tijdelijk was als het zich De nationale bevrijdingsweek staat dit jaar in het teken van het Afghaanse vluchtelingenprobleem. De Nederlandse Stichting Vluch teling (Giro 999) - een organisatie die zich het lot van de vluchtelin gen in de Derde Wereld aantrekt - wil de fondsen vooral bestemmen voor de Afghaanse jeugd in de vluchtelingenkampen in Pakistan. Tijdens de bevrijdingsweek (2 tot 8 mei) wordt een algemene inza melingsactie gehouden voor Af ghaanse vluchtelingen in Pakistan. eerst liet aanzien. De khaki-legertenten maakten allengs plaats voor constructies van leem en hout, met rieten daken. Primitief en krapbemeten huizen, maar niet afwijkend van de traditionele bouw in Afghanistan. In die tijd waren er ook conflicten met de plaatselijke be volking over de houtkap in de heuvels rond het Kohat-district. Maar nu de meeste hutten al lang klaar zijn en de Verenigde Naties ook de brandstof voor de vluchtelingen leveren, behoren die ru zies tot het verleden. Zoals het idee van een tijdelijk verblijf in Pakistan een illusie bleek, zo is ook de hoop op een spoedig einde aan de oorlog bij veel vluchtelingen de afgelopen maanden vervlogen. Nog geen dag na de ondertekening van de vredesregeling in Genève landden zware Russische trans porttoestellen met nieuwe munitie voor het bevriende regime Najibullah. Terwijl de Mujaheddin Kabul be stookten met mortiervuur werden hun in de bergen ingegraven munitiedepots aan de grens met Pakistan bevoorraad met een nieuwe generatie Amerikaanse wa pentuig. Je hoeft geen briljant strateeg te zijn om te begrijpen dat deze leveranties de opmaat zijn voor een gewapende één vakje benutten, advertentie wordt in een groter larom de advertentie met het belangrijkste kort en bondig. ifoonnummer in de advertentie op. nen gemakkelijk en snel. De Afghaanse president Najibullah (midden) tijdens de parade deze week ter ere van de tiende verjaardag van de revolutie. - fotoap Afghaanse Jongens In Pakistaanse kampen. De heilige oorlog In hun vaderland houdt hen voortdurend bezig. - fotoarchief de stem Klem tussen twee landen N DE ZIJKANT HET BEDRAG stalen. Voor toezending van brieven f 3,50 extra te betalen. Als u een groene betaalcheque ol een géén giro- of bankoverschrijving) nte betaling ontvangt u een oor wij u echter f 4,- rekening moeten brengen. j aan Dagblad De Stem, Breda. ities, of inleveren op onze kantoren. Prijs incl. 6% BTW j-f 6,07 f 8,09 f 10,11 f 12,13 f 14,15 f 16,17 Vrouwen en kinderen wachten at. strijd die vermoedelijk heviger zal zijn dan ooit. De oorlog in Afghanistan heeft zich de afgelopen jaren laten voelen tot in de kleinste woongemeenschappen van vluchtelingen in Pakistan. Daar staan houten krukken tegen een nieuw ge bouwde latrine. Daar wordt de pijn van verloren familieleden weggeslikt, bittere haat gekoesterd en de „martelaren van het volk" worden er geëerd. Soms ook vinden hier bomaanslagen plaats, waar van de Afghaanse geheime dienst KHAD de schuld krijgt. In het kamp Lakhti Bonda zijn we op de thee bij dorpsoudste Wakil Ghani, een witgebaarde man met Willy-Walde- noogjes, die naar eigen zeggen „zeker tachtig" is - „maar ik weet het niet pre cies". Acht jaar geleden verliet Wakil Ghani zijn dorp samen met bijna honderd fami lies, enkele duizenden stuks vee en het handgeknoopte tapijt dat zijn boerenwo ning enige status gaf. Het duurde niet lang of het Afghaanse leger maakte het dorp met de grond gelijk. Blijkens be richten die later in het Pakistaanse vluchtelingenkamp doordrongen werden zelfs de fruitbomen op Ghanis erf ont worteld. De ironie wil dat Ghani president Na jibullah - vóór 1986 directeur van de ge vreesde en gehate geheime dienst KHAD- persoonlijk heeft gekend. Hij vertelt: „De ouders van Najib woonden in Melan, een dorp vijftien kilometer verderop. Ik was bevriend met zijn va der. Najib groeide bijna in mijn handen op. Maar toen hij zich tot het commu nisme bekeerde, heb ik alle banden ver broken. De meeste mensen in het dorp trouwens". Rondom het meegenomen bordeaux rode tapijt heeft Ghani in Kohat inmid dels een nieuwe lemen woning laten op trekken. De muren sluiten naadloos aan op de randen van de vloerbedekking; Af ghaan kamerbreed. In de raamopening staat een verzilverd lijstje met een foto van twee van zijn zoons: trotse verzets strijder met de op de Russen buitge maakte mitrailleurs vast in de hand. Aan het plafond hangt een uit de Sovjetunie gesmokkelde ventilator, maar omdat er geen stroom is, dient hij meer als trofee dan als nuttig huisraad. Ghani vertelt dat hij voorlopig nie mand van zijn stam naar zijn dorp in Af ghanistan ziet terugkeren. Er is trouwens ook weinig om naar terug te gaan. Zon der een droevig gezicht op te zetten somt hij op: „De moskee en mijn huis zijn platgebombardeerd. De meeste bomen uit de grond getrokken. Het bos is in brand gestoken, de irrigatiesystemen zijn vernield. Ook de opslagplaatsen voor de oogst zijn stuk. Er gaan jaren overheen voor dat weer in orde is". Hoe somber de situatie in Afghanistan zélf ook mag zijn, het is voor de vluchte lingen in Kohat geen aanleiding geweest bij de pakken neer te gaan zitten. Vooral sedert de Pakistaanse regering vier jaar geleden de buitenlandse hulporganisaties toestond ook onderwijsprojecten te star ten, zijn talloze initiatieven van de grond gekomen. En meestal worden de projec ten geleid door vluchtelingen zélf. Ir. Abdul Saboor is zo'n onderne mende vluchteling, die inmiddels tiental len bouwprojecten leidt en dit jaar een budget van niet minder dan een miljoen dollar ontwikkelingsgeld tot zijn be schikking heeft. Daarvoor worden dan scholen, ziekenhuizen en werkplaatsen gebouwd, sanitaire voorzieningen ge maakt en wegen van en naar de twaalf kampen in de vallei verbeterd. Zelfs de architect is een Afghaanse vluchteling, vertelt Saboor trots. Zijn bouwteams slagen er in een school of ziekenhuis vanaf het eerste grondwerk binnen niet meer dan één maand op te leveren. „Voor elke honderd banen heb ik zeker duizend sollicitanten. De moti- - foto archief de stem vatie onder de vluchtelingen om aan te pakken en iets bij te verdienen is enorm groot. Het probleem is alleen het tekort aan vakmensen. Die proberen we nu zo veel als mogelijk is zelf op te leiden". Van acute noodhulp heeft het vluchtelin genwerk zich de afgelopen jaren meer en meer verlegd naar opleidingen, training en - op medisch gebied - het voorkomen van ziektes. Zo leidt de Amerikaanse In ternational Rescue Organisation (in Ko hat partner van de Nederlandse Stich ting Vluchteling) onder meer Afghaanse gezondheidswerkers op, coördineert drinkwaterprojecten en organiseert vak cursussen. In totaal twaalf basisscholen kunnen de jongeren uit de kampen hun kennis bijspijkeren. Officieel heeft de humanitaire hulp verlening in de Afghaanse vluchtelingen kampen niets te maken met het verzet of de oorlog, maar in de praktijk pakken de 'neutrale' doelstellingen anders uit. Vol gens Tom Yates, directeur van de Inter national Rescue Organisation (IRC), wordt bij de medische zorg, de werkgele genheidsprojecten en het onderwijs geen enkel onderscheid gemaakt naar poli tieke voorkeur of militair activisme. Me dewerkers van IRC erkennen echter ronduit dat sommige scholen het niet zonder de ondersteuning van bepaalde verzetsgroeperingen kunnen stellen. Zo staat de Hazrat-Alischool in Kohat onder de bescherming van het Nationaal Islamitisch Front, dat geleid wordt door Sayed Ahmed Gailani. Achthonderd jongens, in leeftijd variërend van vijf tot ruim twintig jaar, kunnen hier de hele basis- en middelbare opleiding doorlo pen. De laagste klassen studeren in op het terrein opgezette tenten, de gevor derde studenten hebben eigen schoollo- kaaltjes. „Wij laten studenten van alle politieke partijen toe, maar de heilige oorlog, de jihad, is een belangrijk thema hier op school", zegt hoofdonderwijzer Abdul Rahman Qaderi. „Door de oorlog is het onderwijs in de eerste plaats al veel reli gieuzer geworden. Er is meer nadruk ko men te liggen op de koranlessen. Verder ontkomen we er tijdens de gymles niet aan om ook instructies te geven voor het gebruik van mitrailleurs en raketwer pers". Volgens Qaderi zijn de instructies lou ter theoretisch en is het lesmateriaal di rect afkomstig van het slagveld in Afgha nistan: er wordt gewerkt met lesbriefjes van de commandanten van het Natio naal Islamitisch Front. Ook bij meer 'neutrale' lessen, zoals wiskunde, komt de oorlog en de strijd tegen het commu nisme aan de orde. In de eerste klassen van de lagere school krijgen de kinderen sommetjes als deze: „Er is een patrouille van tien Russische soldaten. De Muja heddin schieten er vier dood. Hoeveel Russen zijn er dan nog over?". „De oorlog ligt erg dicht bij de bele vingswereld van deze jongens", verklaart Qaderi. „Dat stelt ook bepaalde eisen aan de schoolreglementen. Vooral tij dens de zomervakantie vertrekken oudere jongens naar Afghanistan om deel te nemen aan de oorlog. Blijven ze langer weg, dan wordt dat niet gezien als verzuim. In feite is iedereen op school reuze trots op deze jongens. Als één van de verzetscommandanten ons vraagt een bepaalde scholier „uit te lenen", dan wordt dat nooit geweigerd". De ontwikkelingsorganisaties breken zich intussen het hoofd over de vraag op welke manier de hulp aan de Afghanen kan worden voortgezet als de eerste grote groepen naar het land zouden te rugkeren. Hulpverlening via het wanke lende en door veel vluchtelingen ver foeide communistische regime in Kabul lijkt een heikele onderneming. En wat zal er met de Afghaanse com munisten in Afghanistan gebeuren als de vluchtelingen zouden terugkeren en de verwoestingen aantreffen die de partij met hulp van vrienden van het Rode Le ger heeft aangericht? Zal de eventuele re migratie van miljoenen Afghaanse vluch telingen misschien een nieuwe vluchte lingenstroom op gang brengen, maar dan richting Sovjetunie? Dat scenario is zo vreemd nog niet, als je luistert naar de retoriek van de meeste islamitische verzetsbewegingen in Pakis tan die hel en verdoemenis afroepen over de communistische partij. Ook onze dorpsoudste Wakil Ghani uit het kamp Lakhti Bonda wil van geen genade weten. Hij valt bijna van zijn kleed van het lachen als hem gevraagd wordt hoe vergevingsgezind zijn dorp kan zijn tegenover de 'collaborateurs' die in het dorp waren achtergebleven. „Wat wij met hen doen?", vraagt de oude man grinnikend. Zijn ogen glinste ren: „Ze moeten zich bekeren tot de is lam. Alleen dan is er vergeving". De volgende vraag komt voor Ghani als een volslagen verrassing. Wat zal er gebeuren ingeval de communistische broeders onverhoopt niet van hun geloof wensen te vallen? Die mogelijkheid gaat Ghani's voor stellingsvermogen bijna te boven. Maar dan slaat hij zich op de benige knieën van de pret. Antwoordt, nu in het En gels: „I will cut them, of course!".

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 31