UITBLAZEN
'Een fenomenale prestatie die blijft boeien'
Bestaat fraudebestendig paspoort wel?
Israël ontstaan via aankoop Arabische grond
even.
POSITIE V,
Scheuren in 01
Systeem
Slagter
HISTORICUS PROF.DR.BLOM OVER GESCHIEDSCHRIJVING DE JONG
DE STEM COB
DE STEM ACHTERGROND WOENSDAG 27 APRIL 1988
DE STEM
pflSTEM BINNENL
DEN HAAG - Er komt eet
derzoek naar de probier
van het nieuwe fraudebesf
Van den Broek
Een privózwembad
is vakantie thuis
WIMKOCK
EEN mooie zonnige
dag in het jaar 2001.
Het Nederlandse
autowegennet ligt erbij als
op een autoloze zondag in
de jaren zeventig. Tussen
de rolschaatsers op de
A 12 door rept zien een
stoet oranjekleurige auto's
voort. De koningin, de minister
van Verkeer en Waterstaat, de
hoofddirecteur infrastructuur
en verkeer van de Rijkswater
staat, de president-commissaris
van de staalconstructie-multi
national Nedbridge en de di
recteur van de Rijksvoorlich
tingsdienst. Ieder in de eigen
auto met chauffeur. Politiebe
scherming is er niet. Het ver
keerssysteem-Slagter, sinds vo
rig jaar effectief, voorziet niet
in een speciale kleur voor poli
tieauto's. De Tweede Kamer is
er mee bezig.
Aanvankelijk had het brein-
Slagter de politie ook oranje
auto's willen geven, maar van
de zijde van de Sociëteit van
Departementale Directeuren-
Generaal was daartegen gepro
testeerd. De eerste de beste bri
gadier in een oranje auto was in
strijd met het principe van het
systeem-Slagter vonden ze. De
commissie-Slagter had als com
promis voorgesteld om briga
diers tijdens patrouilleritten de
tijdelijke rang van hoofdcom
missaris te verlenen, met bij
passende uitmonstering, maar
daar hadden de politiebonden
een stokje voor gestoken door
ook een bijpassend salaris te
eisen.
Wel rijdt er, op eerbiedige
afstand, een paarse auto achter
het stoetje aan. De verslaggever
van de Nergenshuizense He
raut zit zelf achter het stuur.
Hij is al een dagje ouder en
denkt met enige weemoed aan
de gemoedelijke files die twee
jaar geleden nog op deze weg
stonden. Liever de file van toen
dan de permanente kans dat
zo'n idiote rolschaatser door de
voorruit naar binnen komt,
denkt hij, terwijl hij met een
ruk aan het stuur twee trimfiet-
sers het leven redt.
De koningin heeft drin
gende bezigheden, dat is te zien
aan de snelheid waarmee de
oranjekleurige stoet over de
weg slalomt. Opzij stuivende
weggebruikers zonder wielen
vloeken haar achterna. Zij wel!
Uiterlijk 31 december 1999
hadden ze allemaal hun auto's
moeten inleveren. Een oude
man, die de tweede wereldoor
log nog had meegemaakt, had
gehuild. Er had een foto van
hem in de krant gestaan. Be
halve de auto had hij ook zijn
radio en koperen vazen meege
bracht. „Hierzo, dan hoef ik
maar één keer te komen", had
hij gezegd. De krant die de foto
had gepubliceerd kreeg al de
volgende dag een verschijnings
verbod opgelegd. De hoofdre
dacteur was weggevoerd en op
transport gesteld naar een her
oriënteringskamp op Vlieland.
De verslaggever vloekt. De
woede die de oranje stoet van
de koningin bij de joggers en
rolschaatsers heeft opgeroepen
krijgt hij uitgekeerd in de vorm
van naar zijn auto geworpen
kluiten en stenen. Hoe kort is
het nog maar geleden dat dit E
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiii
boze volk tevreden rondtoerde
in autootjes in een kleur van
eigen keuze, af en toe een half- 1
uurtje opgehouden door een fï-
le? Wie had haast gehad in die 1
dagen? Alleen misschien de
zich van het ene door te knip-
pen lint naar het andere voor-
treppende koningin en haar ge-
volg van ministers, hoge ambte-
naren en groot-industriëlen.
Voor hem komt de stoet
oranje auto's midden op de weg
tot stilstand. In de berm ziet hij
de rode auto van de burgemees-
ter van Nergenshuizen staan in
wiens ambtsgebied de nieuwe
brug gelegen is. Van wie zou de 1
tweede rode auto zijn? vraagt
hij zich af. Maar dan ziet hij de 1
vermoedelijke eigenaar al
staan: Bevers, onderhoudsmon-
teur bij gemeentewerken. Die is
er natuurlijk bijgehaald om de 1
schaar te oliën waarmee hare j=
majesteit het rood-wit-blauwe
lint, dat de weg overspant,
moet doorknippen. Bevers
heeft inderdaad een oliespuit in
de hand.
Hier is wel politie aanwezig
ziet de verslaggever terwijl hij 1
zijn paarse auto achter de rode
van Bevers parkeert. Drommen 2
mensen in kleurig vrijetijds-
goed proberen op te dringen in s
de richting van de bevoorrech- 2
ten die nu in de ganzenpas,
achter de koningin aan, in de
richting van het lint lopen. De
schaar op het kussentje in de
handen van de burgemeester 2
fonkelt in de zon. Nog enkele 5
stappen en de koningin staat
voor me, denkt de burgemees-
ter. Dan struikelt de koningin 2
over een bananeschil die door E
de Rijkswaterstaat over het E
hoofd is gezien en ook niet is
opgemerkt door de anders zo
wakkere Bevers.
Hare majesteit heeft zich le- 2
lijk bezeerd, constateert de
Nedbridge-topman. „Is er een
dokter in de buurt?" roept de 2
hoofddirecteur infrastructuur
en verkeer. De menigte zwijgt. E
„Waarom is er geen dokter?"
sist de woedend geworden di- 1
recteur van de RVD de onthut- j§
ste burgemeester in het oor.
„De dokter", zo tikt de ver-
laggever later in zijn tekstver- E
werker, „was wel gevraagd te 2
komen, maar niemand had er
bij stilgestaan dat hij slechts
een groene auto had. Boven- 2
dien was het een even dag en
had hij alleen rijvergunning E
voor oneven dagen. E
1
Veel mensen willen het land 2
ontvluchten. Naar een auto-
vriendelijker klimaat. Maar E
niemand kan weg want er is E
nog steeds geen nieuw pas-
poort. Het jongste model, ont- E
wikkeld bij Vendex, is zojuist 2
door de hondenbewakings-
dienst van de Koninklijke
Luchtmacht beproefd en afge-
keurd.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: *076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Door Rinze Brandsma
„MET De Jongs werk is de
geschiedschrijving van
Nederland in oorlogstijd
niet af. Voor mij zou dat
geweldige werk juist een
uitdaging zijn om verder
te gaan, extra inzichten te
verwerven."
Hoogleraar Nederlandse ge
schiedenis prof. dr. J. Blom
(Universiteit van Amster
dam) verpakt zijn kritische
meningen over De Jongs do
zijn delen in veel lof.
„Een fenomenale prestatie,
een gigantische werkkracht,
hij heeft het meeste zélf ge
daan, zélf geordend, zijn werk
blijft boeien, hoewel hij na
deel 7,8 wel wat wijdlopiger
wordt. Het is fascinerend en
heeft structuur. En het staat
er allemaal ia Jazeker, het is
heel goed dat hij dat alles op
papier heeft gezet. Nu komen
de invuloefeningen."
Prof. Blom heeft, zoals hij
zegt, de handen vrij om kri
tisch naar De Jongs oorlogse
pos te kijken. Hij heeft nooit
in de begeleidingscommissies
gezeten en is niet betrokken
bij het afsluitend deel 14 met
de wetenschappelijke contra
expertise.
Als de oudere historici
(Klein, Schöffer, Von der
Dunk) op htm collega De Jong
inhakken ('een weergaloze
prestatie, maar een groot his
toricus is hij niet') en stellen
dat hij met zijn 26 banden
oorlogsgeschiedenis voor nu
en altijd de 'pruimen uit de
pap' heeft gehaald voor alle
geschiedkundigen, riekt dat
niet naar jalousie de métier,
naar beroepsnijd? „Voor mij
speelt geen kinnesinne."
Zien collega-historici De
Jong niet nog steeds als een
omhoog gevallen socialisti
sche journalist?
Blom: „Ik zou dat nooit
zeggen. Hij is historicus,
nou en of. Hij heeft weten
schappelijk werk gedaan
waar je U tegen zegt. Maar
hij is vooral een verhalend
historicus. Een knap ge-
schiedschrij ver."
In zijn oratie bij het aan
vaarden van zijn hoogle
raarschap ('In de ban van
goed en fout') uitte Blom in
1983 zijn kritiek op De
Jongs aanpak. „Hij denkt
teveel in termen van wat of
wie was goed of fout."
Blom vindt dat nog
steeds een groot manco.
„Een te sterke morele la
ding. Zoals bij zijn tekst
over de Nederlandse Unie.
Je kimt dat uit meer per
spectieven bekijken dan
alleen dat ene van verzet
(goed) óf collaboratie
(fout). Je moet het in zijn
tijd zien. En inzicht krijgen
in de vraag: hoe heeft dat
Prof. dr. J. Blom: 'Door
alle delen loopt een rode
draad, een visie'. - fotoanp
kunnen ontstaan."
Collega's missen ook
vooral de analyse, de ver
klaring. Dr. Blom deelt die
kritiek. „Het perspectief
waarmee naar de gebeur
tenissen gekeken wordt is
zó gebonden aan het mo
rele kader van De Jong
zelf, dat zou los van elkaar
moeten komen."
Wat de Leids/ Amster
damse hoogleraar mist in
Lou de Jongs levenswerk is
bijvoorbeeld de stemming
onder de gewone Neder
lander. „De geschiedenis
van het dagelijks leven.
Hoe dacht de bevolking
over de oorlog, hoe beleefde
zij die? Hoe was de menta
liteit onder het volk, vooral
in het begin van de bezet
tingstijd? Het vollopen van
de kerken."
Het probleem is, dat het
moeilijk is, aan betrouw
baar bronnenmateriaal
daarover te komen. Opi
niepeilingen uit die tijd
zijn er niet. De pers als
bron is onbetrouwbaar: óf
gecensureerd, óf verzets
bladen waarin wel actieve
tegenstanders van de be
zetter in aan het woord
kwamen, maar ook niet de
gemiddelde burger.
Fotoalbums, brieven,
dagboeken en vooral on
dervraging van tijdgeno
ten - nu het nog kan - die
nu eens geen bijzondere rol
in de oorlog gespeeld heb
ben, dót kan een interes
sante aanvullende ge
schiedschrijving opleveren.
Prof. Blom: „Wat deden
de mensen na mei 1940? Ze
gingen gewoon weer aan
het werk. Dat vond men
belangrijk. De eerste stap
op weg naar ambtelijke
collaboratie, zo ziet De
Jong dat min of meer. Col-
lSboratie of verzet, voor
hem is dat de rode draad.
„Maar voor de meeste
mensen was dat toen geen
vraag van betekenis. Na-
tüürlijk gingen ze aan het
werk. Wat moesten ze an
ders? Iedereen zei het. Ge
neraal Winkelman, Londen
ook. De wens om de dage
lijkse routine weer op te
pakken. Voor sommigen
ook krampachtig proberen
zo gewoon mogelijk te
doen. Denk aan de burge
meesters in oorlogstijd."
Blom spreekt liever van
'accomodatie' dan van 'col
laboratie'. Uit ons land
kwam driekwart van de
Joden om, uit België en
Noorwegen 40 procent, uit
Frankrijk 20 procent, uit
Italië 15 procent, in Dene
marken bijna niemand. Die
internationale vergelijking
vindt hij bij De Jong niet.
Hij is het niet eens met
de kritiek, dat de lezer van
De Jongs geschiedeniswerk
verzuipt in de feiten. „Ik
heb daar geen last van, al
kon het hier en daar wel
eens wat minder. Hij be
schrijft het militaire ver
loop van de oorlog bijvoor
beeld wel erg in detail."
En de oude kritiek dat
De Jong als Jood, zelf ge
troffen door de oorlog, niet
voldoende afstand kan ne
men? „Voor mij is hij
daarom als historicus be
slist niet minder gekwalifi
ceerd. Daar zitten elemen
ten van kracht en zwak
heid in. Hij is een gedreve
ne. Dat is zijn kracht.
Daarom werd ziin werk
ook zo verschrikkelijk om
vangrijk.
„Maar door al die delen
heen loopt een rode draad.
Een visie. Een duidelijk
beeld, waardoor de puzzel-1
stukjes in elkaar vallen en
het verhaal blijft lopen.
Dat is een van zijn grote
krachten."
„De Jong heeft wel
neiging om graag met ver
oordelingen voor de dag te i
komen. Een verhalende
krijgt de voorkeur boven
de analytische beschou
wing. In een echte analyse
van de maatschappij ligt
zijn kracht niet.
„Er moet ook vrijwel al-1
tijd een slotsom bij. Hij is
geen man van wikken en
wegen. Het is vaak van 'het
is zo'. Dat sluit niet aan bij
het oogpunt van weten
schappelijke distantie. Wat
niet wil zeggen dat zijn
aanpak onwetenschappe
lijk is."
Maar Lou de Jongs lei-1
draad van 'goed/fout' in de
oorlog, mag dat dan niet?
Die sluit toch ook aan
wat massa's Nederlanders
denken?
Prof. dr. Blom: „Jawel, I
maar alles moet dan naad
loos bij die vraag aanslui
ten. Een ander perspectief
past dan niet. En dat is
jammer."
Door Cees Manders
HET ene paspoort is frau
debestendiger dan het an
dere. Maar paspoorten die
absoluut fraudebestendig
zijn, bestaan niet: je kunt
nu eenmaal niet uitsluiten
dat paspoorten (en andere
papieren en documenten
van waarde) worden nage
maakt. Je kunt wel probe
ren het de aspirant-ver
valsers zo lastig mogelijk
te maken.
Om deze zo goed mogelijke
fraudebestendigheid gaat het
in het paspoortdrama dat de
Nederlandse politiek de laat
ste maanden schijnt te be
heersen. Wat had de Kenmerk
en Personificatie BV (KEP)
aan de Staat moeten 'leveren':
een relatief of een absoluut
fraudebestendig paspoort?
„KEP is op een essentieel
onderdeel ons contract niet
nagekomen", zei premier
Lubbers, nadat TNO-proeven
de vervalsbaarheid van ook
de laatste versie van het
KEP-product hadden aange
toond. KEP is niet in staat ge
bleken een paspoort te maken
dat zo fraudebestendig is als
de regering wil of zoals haar
in elk geval voor ogen stond
toen zij Kep de opdracht gaf.
KEP vindt daarentegen dat
zij een uitstekend paspoort
heeft gemaakt. Volgens haar
is het paspoort dat nu van
haar persen rolt het fraude
bestendigste paspoort dat met
de huidige stand van de tech
niek gemaakt kan wordea
„Er is geen betere. Daarom
zijn wij onze contracts ver
plichtingen nagekomen", zegt
KEP die niets liever wil dan
met de regelmatige productie
starten.
Juristen van buitenlandse
zaken bestuderen op het
ogenblik de samenwerkings
overeenkomst met KEP om te
kijken in hoeverre de pas
poortfabrikant van contract
breuk en wanprestatie be
schuldigd kan worden en of
•die een opzegging van het
contract door het ministerie
rechtvaardigt.
Zoals bij elk contract waar
onenigheid over ontstaat is
het ook hierweer een kwestie
van: wat staat er precies in,
hoe leg ik de voorwaarden uit
en hoe hebben de partijen die
bedoeld toen zij de overeen
komst aangingea Juristen
kunnen daar nog zo lang over
studeren, altijd zullen ze van
mening blijven verschillen en
dan zal toch de rechter het
laatste woord moeten spre
ken. Zeker in een geval zoals
dit waar het gaat om investe
ringen van tientallen miljoe
nen guldens en een schat aan
politiek prestige.
De KEP heeft zich ertoe
verplicht een fraudebestendig
paspoort te maken overeen
komstig de richtlijnen van de
Europese Gemeenschap.
Want het gaat per slot van re
kening om een Europees Pas
poort, of paspoort 'naar Euro
pees model'. Overigens be
staat tussen de Staat en KEP
Staatssecretaris Van der Linden, vorig jaar nog vol
trots met het nieuwe paspoort. FOTO ANP
geen verschil van mening
over het paspoortboekje zelf,
maar alleen over de geplasti
ficeerde identiteitskaart die
erin thuis hoort.
In het Europees kaderbe
sluit wordt verwezen naar in
ternationale regels en aanbe
velingen, met name die van de
Internationale Organisatie
voor Burgerluchtvaart
(ICAO). Die raden de landen
aan te werken met paspoort-
kaarten waarop geen enkele
wijziging kan worden aange
bracht zonder dat die te zien
of te merken is. Om de kaart
na te maken zou de crimineel
over productietechnieken en
materiaal moeten beschikken
die er voor hem niet of nog
niet zijn.
De ICAO-regels houden re
kening met verschillende
frauderingsmethoden: de
paspoortkaart wordt nage
maakt op de wijze die precies
gelijk is aan de legale metho
de. Je krijgt dan een vol
maakte vervalsing, die waar
schijnlijk alleen met compu
tercontrole is te ontdekken.
Maar er zijn ook onvolmaakte
vervalsingen, doordat de le
gale kaart of delen ervan ge
kopieerd, nagebootst of ver
anderd zijn.
Om al die verschillende
vormen van fraude te voorko
men of te bemoeilijken heeft
de ICAO een dozijn techni
sche normen opgesteld. Deze
zijn ook genoemd in de bij
voegsels bij het contract dat
de Staat en de KEP hebben
getekend. De KEP heeft zich
er dus toe verplicht ook aan
die technische normen te vol-
doea
Aan de meeste normen van
fraudebestendigheid voldoet
de KEP ook wel, maar op drie,
vier punten niet of is er in elk
geval geen zekerheid. Met
name de laag van doorzich
tige plastic waarachter de ge
gevens en depasfoto van de
pasporthouder worden 'opge
borgen', zou gemakkelijk te
verwijderen zij a
De KEP ontkent niet dat
dat kaa Dat komt door het
materiaal (polyester) waar
van de kaart op uitdrukkelijk
verzoek van de regering is ge
maakt. Maar de KEP voegt
daar wel aan toe dat verval
sers nooit de bestaande plastic
laag zullen kunnen verwijde
ren en een nieuwe aanbren
gen, zonder de kaart onher
stelbaar te beschadigen. En
kaarten waarmee geknoeid is,
lopen in de gaten, tenminste
als er genoeg controle is.
De KEP vindt dat zij zoals
afgesproken het beste pas
poort kan maken dat op het
ogenblik gemaakt kan wor
den. En ze eist dan ook dat de
staat zich aan die afspraak
houdt en haar, de KEP, de op
dracht geeft met de productie
van de nieuwe paspoorten te
beginnen.
De regering erkent (in een
brief aan de Tweede Kamer)
dat absolute fraudebestendig
heid niet bestaat en dit dus
ook niet van het nieuwe KEP-
paspoort verwacht mag. wor
den. Maar de regering vindt
wel dat KEP een nog beter,
nog fraudebestendiger pas
poort had kunnen en moeten
maken dan ze nu heeft ge-1
daan.
Mede onder druk van de
politieke partijen, die het ge-1
hannes met het nieuwe pas
poort meer dan beu zijn, wil I
de regering de samenwerking
met KEP geheel opzeggen.
De regering kan nu vast
stellen dat KEP op de gestelde
datum niet het paspoort
was overeengekomen heeft I
kunnen maken en dus wan
prestatie pleegt. De overeen
komst kan dan worden opge-1
zegd en de schade verhaald op
KEP die in gebreke is geble-1
ven.
KEP moet dan aantonen
dat zij wel degelijk een
fraudebestendig mogelijk I
paspoort heeft gemaakt en
dus geen wanprestatie pleegt
Dit kan KEP doen bijvoor
beeld door te bewijzen dat I
met de bestaande techniek ge
woon geen fraudebestendiger
paspoort te maken is. En geen
enkele contract kan de par
tijen tot iets verplichten wat
technisch nogonmogelijk is.
Slaagt KEP in dat bewijs
dan kan ze op haar beurt na
koming van de overeenkomst
eisen of ontbinding en scha
devergoeding. Maar als het
zover is, is het nieuwe pi
poort al stevig in handen van I
de rechter. En daar zal het
dan ook wel een hele tijd blij
ven. De burgers moeten zich II
dan voorlopig maar zien te
redden met het vertrouwde en
o zo fraudegevoelige 'zwarte
vod' van nu
Door Caspar Cillekens
en Bart Brouwers
1896. ALFRED Dreyfus,
een joodse kapitein in het
Franse leger, wordt na
twee procesjaren tot le
venslang veroordeeld. We
gens spionage. Maar de
'bewijzen' voor zijn schuld
zijn vervalst.
Theodor Herzl - jood, geboren
in Boedapest en na zijn rech
tenstudie journalist geworden
- woont het proces-Dreyfus
als verslaggever voor zijn
Weense krant bij.
Het onoprechte vonnis
schokt hem, maar hij is vooral
aangeslagen door de golf van
antisemitisme die Frankrijk
overspoelt. Herzl realiseert
zich dat er maar één oplossing
is om aan die groeiende jo
denhaat in Europa te ont
snappen: een eigen joodse
staat stichten. In 1896 publi
ceert hg 'Der Judenstaat': een
pleidooi voor een joodse staat
in Palestina, het land van de
voorvaderea Herzl verenigt
de verspreide Zionistische
poepen in één organisatie en
in 1897 formuleert dat eerste
Zionistische Wereldcongres in
Bazel (Zwitserland) zijn be
langrijkste eis: stichting van
een joods tehuis ('Heimstatte')
in Palestina.
Herzl wordt de eerste voor
zitter van het Wereldcongres
en in die functie onderhandelt
hij met de Turkse sultan, tot
wiens rijk Palestina behoort.
Tevergeefs. Als Herzl in 1904
sterft hebben zich de eerste
Zionisten in Palestina geves
tigd. Op grond die ze op kleine
schaal van Arabische groot
grondbezitters hebben ge
kocht.
Op 2 november 1917 laat de
14 mei 1948. David Ben Goerion (links) tekent het document waarin de nieuwe staat
wordt uitgeroepen. Rechts de eerste minister van buitenlandse zaken, Moshe Shertok.
foto ap
Engelse minister van buiten
landse zaken Balfour weten,
dat de Britse regering graag
'de vestiging in Palestina van
een nationaal tehuis voor het
joodse volk zou zien'. Er wordt
niet van een joodse staat' ge
sproken. Eterder het tegendeel,
want 'niets zal worden ge
daan dat een inbreuk zou ma
ken op de burgerlijke en gods
dienstige rechten van de be
staande niet-joodse gemeen
schappen in Palestina', heet
het in diezelfde verklaring.
Na de Eerste Wereldoorlog
valt het Turkse rijk uiteen.
Palestina wordt mandaatge
bied van de Volkenbond die
het bestuur over het gebied
toevertrouwt aan de Britten.
Na de machtsovername van
de nazi's in Duitsland in 1933
neemt het aantal joden in Pa
lestina snel toe. Eind jaren '30
is al 12 procent van de Pales
tijnse grond in joodse handeu
Om een echte joodse staat
in dit Arabische gebied te
kunnen krijgen, was het zaak
snel zo veel mogelijk grond in
bezit te krijgen. Want alleen
de lijflijke aanwezigheid van
de joden op 'hun' grond ga
randeerde het slagen van het
ideaal, zo vond de Zionistische
organisatie voor de landaan
koop, de Keren Kayemeth
Leisrael (KKL).
De joden kochten op grote
schaal grond, teneinde een
staat te kunnen vormen die -
in de woorden van de latere
president Chaim Weitzmann -
'zo joods moest worden als
Engeland Engels is'. De aan
gekochte lappen grond be
stonden voor een groot deel
uit stukken woestijn, waar
pas na jaren van noeste ar
beid iets op wilde groeien.
De KKL verbood nadruk
kelijk om eenmaal verworven
gebied aan de Arabische be
volking terug te verkopen.
Vanaf de aankoop was het als
het ware staatseigendom ge
worden. Het was zelfs niet
toegestaan om (Arabische)
loonarbeiders in te huren; wie
zijn land immers helemaal
zelf bewerkt, zal zich er meer
mee verbonden voelen en
minder snel van zins zijn de
boel in de steek te laten.
De reactie van de Arabie
ren blijft niet uit. De Britten
(het officiële gezag) komen in
de knel en voeren noodge
dwongen een tweeslachtige
politiek. Enerzijds willen ze
hun beloften aan de Zionisten
nakomen, maar tegelijkertijd
willen ze de Arabieren te
vriend houdea De Britten
hebben immers te grote be
langen in de Arabische we
reld: militaire bases en olie
voorraden. In mei 1939 be
perkt de Britse regering
daarom de joodse landaan
koop en immigratie in Pales
tina.
Na 1945 neemt de illegale
immigratie naar het beloofde
land massale vormen aan. De
Britten sluiten alle nieuwko
mers op; eerst in kampen in
Palestina, later op Cyprus.
Maar de ontwikkeling is niet
meer te stuiten. In 1942 al j
heeft de zionistische beweging
in New York al haar eis van
een joods 'tehuis' gewijzigd:
er moet zo snel mogelijk een
eigen joodse staat komen.
In Palestina barst de joodse j
guerilla tegen de Britten
Het King David Hotel in Je-1
ruzalem, het hoofdkwartier
van de Britten, wordt opgbla-
zen. Eten van de meest mili
tante 'terroristen' is Mena-
chem Begin, de latere premier
van Israël.
De situatie wordt voor de i
Engelsen onhoudbaar. In de
zomer van 1947 geven zij hun
mandaat terug aan de Ver
enigde Naties, de opvolger
van de Volkenbond. De VN
besluit in november van dat
jaar Palestina op te delen in
een joodse en een Arabische
staat. Prompt breken gevech-
ten uit tussen joden en Pales
tij nen, die de steun krijgen
van de Arabische staten.
De burgeroorlog in Pales
tina gaat gepaard met wreed
heden van beide kanten Te|
midden van de chaos van te
rugtrekkende Engelsen en
burgeroorlog roept David Ben
Goerion, de leider van de Zio-I
nisten, op 14 mei 1948 de staat j
Israël uit
Deel 1 verscheen in de krflfl'
van dinsdag 26 april. Morgen]
deel 3: Twee volken strijden]
om hun Beloofde Land'
yan onze Haagse redactie
pEN HAAG - De Zieken
fondsraad vindt dat de
vroedvrouw nog steeds de
belangrijkste hulp is bij
•normale' bevallingen. De
wens van de huisartsen om
zwangerschappen van be
gin
tot het eind door de ei
huisartsen te begeleiden
legt de raad naast zich neer.
pat blijkt uit een advies dat de
raad deze week aan staatsse-
Kam
Van onze Haagse redactie
Staatssecretaris Van der Lind
daarmee op korte termijn uit
Pvda en WD zullen dat van
daag in de Tweede Kamer
voorstellen bij het paspoortde
bat. De WD-fractie wijkt
hiermee af van haar eerdere
standpunt dat een parlemen
tair onderzoek overbodig is.
Het CDA is nog steeds tegen
een dergelijk onderzoek, maar
zal niet gaan dwars liggen
De nieuwe opstelling van de
kleinste regeringspartij houdt
in dat de positie van verant
woordelijk staatssecretaris
Van der Linden (Buitenlandse
Zaken) voorlopig niet in gevaar
is. Eten eventueel besluit over
de politieke toekomst van Van
der Linden zal de Kamer pas
nemen naar aanleiding van de
bevindingen van de onder
zoekscommissie.
De liberalen vinden overigens
dat ook de rol van minister Van
den Broek (Buitenlandse Za
ken) in dat onderzoek nadruk
kelijk aan de orde moet komea
„Van den Broek heeft zich de
laatste maanden zeer intensief
met het paspoort bemoeid. Dat
werpt toch een ander licht op
de politieke verantwoordelijk
heid", zegt een woordvoerder
van de WD.
De WD vindt een parlemen
tair onderzoek verder hard no
dig om een gefundeerd besluit
(ADVERTENTIE)
Bel 077-820642
Somman» van da vinna b.v.
Da zwembadapadalist
GOED, SKY EN SUPER en de rest
I in het Nederlands ondertitelen. O'
het Nederlands tot de consument
Pese Hof bepaald en de uitspraak
de EG is het dienstenverkeer vrij.
Dit alles betekent toch wel een
omroepbestel. Want wat is moderr
snelt met de afstandsbediening lar,
den we drie Nederlandstalige stat'
en die kunnen we volgen. Spreek
net gros van de kijkers al af. Enge
nen die het Frans beheersen vuil
was dat 85% altijd naar Nederlanc
Procent gedeeld moest worden do
„Dat wordt nu anders. Want Sky
zijn Amerikaanse series en Super
der van Willem van Kooten die
gaat draaien, zal zich idem gedra;
dat we er drie min of meer Nederlc
f ^ordt de spoeling wel erg dun vc
koeken krijgen natuurlijk navolg
zware druk te staan. Is het daar te;
Voorlopig wel. Hilversum heef
eigen cultuur en een zekere kwa
t "delend. De satellieten hebben u
roeestal Amerikaanse huize: he
I Maar dat is helaas wel de smaak
wereld kijkt men naar dezelfde sf
verbod van de minister op Nederl
cnmatie, want alleen de minder c
n) wi|de hij het wassende watf
geen op Nederland gerichte reel.
r®n 9raP waar de commerciëlen i
non F?ar 00,<; de minister kan tij
Pe wereld gaat vercomme
n®9' letterlijk in EG-verband, me
ib=t°mst van satellieten met scix
JjrLniet beknotten. De sch<
aikP rotor van de antenne als
een Moonlighting' of 'Miami Vit
die series uitbrengt.
aar!Tlro®Ptrouw zal gaan verdwiji
ardige bestel zich kunnen hanc
Itll ™vereum niet beschoren,
rto scheur te ontwaren. Hilv
tem c?rarnma9e9evens en wil
tiin 90k daar zal de Europt
rón eer] einde aan maken. Dan
ston°n!yallen: de bescherming d
a Ult de gidsen. Hoe het dar
roe net ons niet informeren.