Afghanistan straks allesbehalve neutraal
Front National' van Le Pen gokt op Marseille
'ALLAH IS GROOT EN DE RUSSEN HOREN ONDER DE GROND'
EXTREEM-RECHTSE PARTIJ REKENT OP KWART VAN ALLE STEMMEN
is om tot de
an.
est u name
's waar u, in
hoeveel een
)pleveren.
'RA'S.
lellen u ook
pleet uitge-
allesbehalve
lesse-pakket
ast. Dan ziet
levert. Bij de
zien van het
té,-.
op de Sierra
10,- verdient.
euwe Ford u
een 1.6-die-
beelde auto's
1.6-diesels in
i een 1.6-die-
1.6-benzine-
lespariiïg van
met wat deze
oosten.
/OORDEEL.
kt minder aan-
ve Ford door
rt u van een
;eld f 14.000,-
nt dat op een
g bedraagt nu
ïdingspercen-
ïg bespaart u
Dok nogal wat
nieuwe Ford
essanter wor-
zier een Ford
m daar achter
it.
it Ford rijden
g geeft.
WATER 64
!NS
I72-3230
Stichtelijk
Niet-gebonden
Remigratie
Kwaad bloed
_A53 inflSTEM EXTRA ACHTERGROND DONDERDAG 21 APRIL 1988
'K'ASJMlf)
AFGHAN ISTAN/ordes'
iKondohar
>S|amolon
OUS.SR
Roedbor Bodorzai
STEN
STEEN
5TRAAT 20
140-13041
poor Paul Koopman
IN het schoolklasje in Pes-
I haWar zingen de kleu
tertjes met schelle stern
en. De tekst is zo goed in
gestudeerd dat juf niet
gens hoeft te begeleiden.
Allah is groot", klinkt het
uit 20 jonge keeltjes, en de
vingertjes wijzen naar
omhoog. Dan krijgen de
donkere ogen van het
1 kroost plotseling iets boos
aardigs: „De Russen horen
onder de grond", zo ver
volgt het liedje. Er wordt
nu naar de voetjes geke-
ken: „Wij vechten tot de
laatste druppel bloed".
Ruim acht jaar nadat het
j 40ste Russische leger zijn ka-
nieraden in Kaboel te hulp
schoot, is de nederlaag van de
Russische 'vriendschapspoli-
tiek' in Afghanistan compleet.
Door de bloedige oorlog die na
de invasie volgde is de com
munistische grootmacht zelfs
bij de kleuters in de vluchte-
lingenkampen in ongenade
I gevallen.
De Sovjetunie, zo houdt juf
1 hen voor, vertegenwoordigt
zo'n beetje het allergrootste
kwaad dat je maar kunt be
denken. Een lering die met
harde cijfers gestaafd wordt:
1 miljoen burgers gedood, 50
procent van alle huizen op het
I platteland verwoest, het
meeste bouwland vernietigd.
I Als de 115.000 Russische mili
tairen Afghanistan verlaten,
I dan blijft een failliete boedel
achter.
„De Russen beloofden voedsel,
onderdak, onderwijs. Maar ze
gaven bommen, kogels en ra
ketten", meldt een poster op
gang. „Dood aan het Rus-
i sisch imperialisme" staat op
een ander stichtelijk plakkaat
boven de kapstok waaraan
kinderjasjes bungelen. De
boodschap is duidelijk; Ame
rika mag dan de grote 'Satan'
zijn voor Iran, de Sovjetunie
heeft die titel met stip overge
nomen bij de Afghaanse Ji
had (heilige oorlog), als ware
het een estafettestokje.
In het vredesakkoord dat
vorige week werd onderte
kend, hebben de regering van
president Najibullah in Kabul
en generaal Zia UI Haq in het
Pakistaanse Islamabad als
mede de VS en Sovjetunie af
gesproken dat Afghanistan
een neutraal en vreedzaam
land zal wordea Verder zou-
I den de ruim drie miljoen
vluchtelingen in Pakistan en
twee miljoen vluchtelingen in
Iran eervol en veilig naar hun
moederland moeten kunnen
terugkeren. Hoe nobel en be
grijpelijk dat streven ook mag
zijn, het ziet er niet naar uit
dat beide doelen op korte ter
mijn verwezenlijkt kunnen
I worden.
Uit de verklaringen van de
verzetscoalitie in Peshawar
valt op te maken dat de Sov
jetunie de vrome wens van
een vreedzame zuiderbuur die
bovendien een communisti-
sche partij in de regering toe-
1 staat, wel op zijn buik kan
schrijven. Bij herhaling heb
ben woordvoerders van de
coalitie duidelijk gemaakt dat
van samenwerking met de
communistische partij van
Afghanistan, de PDPA, geen
1 sprake kan zijn. En warme
betrekkingen met de Sovjet-
I ®ie liggen zeker niet in het
verschiet als de Miqaheddin
|in Kabpl aan de macht ko-
Imen.
Commandant Haqani Jala-
fjluddin, een van de sleutelfi-
vj guren in het verzet, kijkt al
I even gemeen als de zingende
kleutertjes als hem gevraagd
«wordt hoe vriendschappelijk
PAKISTAN
V»
de betrekkingen tussen de
Sovjetunie en een wellicht Is
lamitisch Afghanistan in de
toekomst kunnen zijn. Haqa
ni: „Wij zullen ons opstellen
als niet-gebonden land. Maar
wat met Najibullah de Sovjets
in Afghanistan hebben aan
gericht zullen wij hen nooit
vergeven. We zullen de Sov
jets dwingen terug te keren
naar Afghanistan en op te
bouwen wat ze vernietigd
hebben. Najibullah moet be
recht worden voor zijn misda
den en de Afghaanse partijle
den moeten tegenover Allah
zweren dat zij geen commu
nist meer zija Pas dan is er
vergiffenis".
In Peshawar begint het be
sef door te dringen dat het
vertrek van de Sovjet-solda
ten uit Afghanistan een
nieuwe nachtmerrie inluidt.
Zo zal vrijwel zeker een
nieuwe oorlog in Afghanistan
uitbreken. Alleen durft nog
niemand met stelligheid te
zeggen wie tegen wie zal
vechten.
Er zijn veel scenario's voor
de nabije toekomst van Af
ghanistan en aan de ontbijt-
lunch-diner tafels van de
honderden Westerse vluchte
lingenwerkers in Peshawar is
het spelen met die scenario's
een geliefde bezigheid gewor
den.
„Als Najibullah verstandig
is pakt hij zijn koffers en emi
greert zo snel mogelijk naar
de Sovjetunie. Maar het is ook
mogelijk dat hij, gesteund
door de Russen, zich terug
trekt in de noordelijke pro
vincies van Afghanistan",
zegt Susan Yates, een van de
stafmedewerkers van de
Amerikaanse 'International
Rescue Committee' (IRC).
Margaret Sagal, als docente
werkzaam bij een onderwij
sproject van IRC werpt tegen:
„De Afghanen zullen zich niet
laten beduvelen en Najibullah
geeft zijn machtspositie niet
zo gemakkelijk op. De oorlog
gaat gewoon door". De om
standigheid dat zowel de VS
als de Sovjetunie het recht be
houden om hun 'favoriet' in
het conflict te blijven steunen,
belooft in dat geval weinig
goeds.
Een scenario waar de
vluchtelingen zelf zeker niet
over willen praten is de voor
spelling dat de onderling ern
stig verdeelde verzetsorgani
saties elkaar af zullen slach
ten zodra het Russische ge
vaar eenmaal geweken is.
Als gevolg van verschil
lende aanslagen in de afgelo
pen maanden op Afghaanse
intellectuelen die zich 'onaf
hankelijk' opstelden, is al een
sfeer ontstaan waarbij nog
maar weinig vluchtelingen
vrijuit durven te spreken uit
angst voor repercussies. „Er
moet een neutrale president
komen", is zo'n beetje de
„In Peshawar dringt het besef door dat het vertrek van de Russen een nieuwe nachtmerrie inluidt".
meest gewaagde uitspraak die
in het politieke mijnenveld
van fundamentalistische en
gematigde Afghanen en de ri
valiserende stamverbanden te
beluisteren valt.
Als gevolg van de politiek
en onzekere toekomst van Af
ghanistan, maar ook vanwege
de grote ontreddering waarin
het land zich bevindt, staan
maar weinig Afghanen te
trappelen om terug te keren.
Tijdens een door IRC georga
niseerde cursus Journalistiek
wordt die vraag aan 18 jonge
Afghanen gesteld. Het ant
woord luidt onveranderlijk:
„Ik wil teruggaan voor 2
maanden om te schrijven over
de verschrikkelijke waarheid.
De misdaden die door de Rus
sen en Najibullah zijn be
gaan". Daarna gaan alle 18
aspirant-reporters weer re
tour vluchtelingenkamp. Le
raar Gordon Bonin conclu
deert syriisch: „Dat heb ik
meer meegemaakt. Zodra ze
een goed antwoord horen,
praten ze elkaar na. Maar ik
denk dat ze het wel menen. De
bereidheid om definitief terug
te gaan is nu eenmaal niet erg
groot".
De hulporganisaties in Pesha
war bereiden zich niettemin
al voor op de mogelijke aan
staande remigratie van
vluchtelingen. En dat wordt
geen geringe klus. Mocht het
immers zo ver komen, dan
wordt de wereld getuige van
de grootste volksverhuizing
„We zullen de Sovjets dwingen terug te keren naar
Afghanistan en op te bouwen wat ze hebben vernietigd".
FOTO AP
sedert de deling van het In
diase subcontinent in 1947.
Mogelijk ook, zal de ellende in
Afghanistan zelf niet te over
zien zijn, hetgeen weer hele
nieuwe opbouwprogramma's
nodig maakt.
Tom Yates, leider van het
IRC-programa in Peshawar,
houdt rekening met langdu
rige hongersnood als de
vluchtelingen massaal zouden
terugkeren. Yates: „Het plat
teland is nu al overbelast om
dat veel irrigatiesystemen en
andere infrastructuren ver
nietigd zijn en de veestapel
gedecimeerd is. Miljoenen Af
ghanen zijn naar de grote ste
den gevlucht omdat ze daar
relatief veilig kunnen wonen.
Kabul is met drie miljoen in
woners ruim drie keer zo
groot als 1979! Om het platte
land weer te kunnen ontwik
kelen is nog vele jaren hulp
nodig. Misschien wel veel
meer dan nu aan vluchtelin
genhulp wordt gegeven".
Het zal voor de vluchtelin
genorganisaties nog een hele
toer worden om in het Westen
en Midden-Oosten de nodige
fondsen aan te boren om de
terugkeer van de vluchtelin
gen goed te kunnen begelei
den. Yates: „Het risico is le
vensgroot aanwezig dat de
aandacht voor het Afghaanse
probleem verslapt zodra de
supermachten er zich niet
meer mee bezig houden". Pa
kistan, dat tot dusverre een
ongekende gastvrijheid aan
de dag heeft gelegd voor de
Moslimbroeders uit het Noor
den, heeft intussen duidelijk
gemaakt dat de lasten van 3
miljoen vluchtelingen zwaar
begint te wegen.
Sedert Pakistan indirect
partij is in het Afghaanse
conflict, wordt ook Pakis-
taans grondgebied niet met
rust gelaten. Zo raakten het
Afghaanse en Pakistaanse le
ger het afgelopen jaar meer
dere malen slaags. De ge
heime dienst van Afghani
stan, KHAD, wordt er verder
van beschuldigd tal van sabo-
tage-acties te hebben ge
pleegd. Pakistaanse kranten
schreven deze week ook de
ramp bij het munitiedepót in
Islamabad toe aan de KHAD.
„Je zou denken dat al die
bomaanslagen te maken heb
ben met de Afghanen. Zodra
zij vertrokken zijn wordt het
misschien weer rustig in ons
land", speculeert Mian Mo
hammed Siddiq hoopvol. Sid-
diq is onlangs uit Engeland
naar Pakistan teruggekeerd
om een eigen bedrijfje te be
ginnen, maar wordt daarbij
danig voor de voeten gelopen
door eveneens ondernemende
Afghanen. Waarmee een
tweede aspect van de 'Af
ghaanse last' voor het voet
licht komt.
Siddiq verzucht: De Afgha
nen hebben vrijwel de hele
transportsector overgenomen.
Zij hoeven geen wegenbelas
ting te betalen en rekenen
voor transport in oude afge-
ragde bussen en vrachtwa
gens veel minder dan de Pa-
kistanen. Afghaanse tapijt-
knopers zijn een concurren
tieslag aangegaan met onze
eigen tapijtfabrikanten. Ik
moet zeggen dat veel Afgha
nen succesvol in zaken zijn,
maar dat zet in een arm land
als Pakistan met een zeer
hoge werkloosheid soms
kwaad bloed".
In Peshawar wordt het ru
moer van de marktplaatsen,
waar knetterende scooterta
xi's rijden, kooplieden ge
hurkt hun waar aanprijzen en
waar het geurt naar de ko
riander en versgebakken So-
mosa's bij tijd en wijle over
stemd door anti-Afghanistan
demonstraties. Een enkele
keer is de negotie van een Af
ghaanse markthandelaar tij
dens zo'n demonstratie door
woedende Pakistani in brand
gestoken. Een triest diepte
punt van een nieuwe, econo
mische, strijd.
Susan Yates na drie jaar
werk voor de IRC langzamer
hand 'veteraan' in het inter
nationale ons-kent-ons we
reldje van vluchtelingenwer
kers maakt zich ernstige zor
gen over deze ontwikkelingen.
„Misschien zijn de Afghanen
er nu nog wel slechter aan toe
dan jaren geleden, hoewel het
vluchtelingenprogramma vrij
ver is uitgebouwd. De Afgha
nen zelf zijn lang zo enthou
siast niet meer als je een
eventuele terugkeer met hen
bespreekt. Ze zijn zich gaan
afvragen: terugkeren, maar
waar naar toe?
Terwijl de druk steeds gro
ter wordt om het boeltje te
pakken, staan zij voor het feit
dat soms hele dorpen en land
bouwgebieden praktisch ver
woest zijn. Wat je vaak ziet
bij vluchtelingen is dat ze het
oude moederland idealiseren.
Dat paradijs is verloren ge
gaan. Helaas is dat wat Af
ghanistan betreft letterlijk
het geval".
boor Bob van Huët
DE verkiezingscampagne van
rtreem-rechts loopt ten einde,
.^kleine 20.000 Marseillanen
Rebben het afgelopen weekeinde
ph presidentskandidaat beju
beld in het Stade Velodrome.
Plonst was minder dan ver
acht. Bij het Nationale Front had
l'Z °P minstens 30.000 man gere-
l PMarseille met zijn werkloos-
ikvT S1 émigranten stemt immers
por 25 procent op Le Pen.
o® mcidenten waarvoor sommi-
vreesden zijn uitgebleven. Op
K naar achtenswaardigheid en
weet een ministerspost in een
m Komatige rechtse regering durfde
^treden kandidaat-demagoog
eiutten n de menigte al te zeer op
->j,aar geleden deed Le Pen dat
1 ieinpo'ó - ket schuim op de mond
I en hi a.Jn aanhangers de straat op
erH 66 ^ahieren die toevallig pas-
Best pn^erden in elkaar geslagen",
Irar, k a, e Lacoste, woordvoerder
t locale SOS-Racismecomité.
Maar deze keer verliep alles heel
kalm. Volgens Lacoste had Le Pens
ordedienst opdracht elke confronta
tie tussen de militanten en buiten
landers te vermijden. „Het Front
National wil volgend jaar een gooi
doen naar het burgemeesterschap",
zegt hij. „Ze moeten zich dus van
hun goede kant laten zien."
Marseille en zijn immigranten,
een aloud probleem. De gespannen
situatie in de oude havenstad inspi
reerde journaliste Anne Tristan tot
haar boek 'Aan het Front' waarvan
onlangs een Nederlandse vertaling is
uitgekomen.
De officiële cijfers wijzen uit dat
er in Marseille niet meer buitenlan
ders wonen dan in andere Franse
steden. Negen procent van de 800.000
inwoners is van niet-Franse origine.
„De situatie hier is daarom niet dra
matischer dan elders. Het probleem
is dat alle buitenlanders bij elkaar in
getto's zitten en dan ook nog eens in
het centrum. Zo hebben niet weinig
Marseillanen het gevoel vreemdeling
te zijn in hun eigen stad", zegt Pa
trice Laconte.
Bij 'Le Yacht Club' weet men dat
wel zeker. De bezoekers van de bar
van Dédé Lambert aan de Vieux
Port staan bekend als 'Lepennisten'.
Velen van hen zijn oud-Algerijegan-
gers. Huis en haard moesten ze ach-,
terlaten toen de overzeese provincie
in 1962 onafhankelijk werd. De bit
tere nasmaak daarvan hebben velen
nog in de mond. „Wij moesten er bij
hun uit, dus moeten zij nu ook uit
ons land verdwijnen", vat een stam
gast de algemeen heersende ge
dachte samen. Noordafrikanen kun
nen hun gezicht hier maar beter niet
laten zien, want dat wordt be
schouwd als provocatie.
Dédé zit momenteel dan ook in
voorarrest omdat hij 'een commu
nist, die de affiches van Le Pen be
spotte' een schot hagel in het gezicht
joeg. Het slachtoffer, een Fransman
was met Noordafrikaanse vrienden
langs geweest. Op zijn beurt zou de
bareigenaar in de gevangenis te gra
zen zijn genomen 'door dertig bui
tenlanders'. Of we een petitie voor
zijn vrijlating willen tekenen.
Een belangrijk deel van het elec
toraat van het Nationale Front
stemde nog niet zo lang geleden
communistisch. Havenarbeider Gil
bert Albano stelt het zo. „Vroeger
vochten we met de CGT (de commu
nistische vakbond) voor banen en nu
vechten we met Le Pen voor behoud
van onze identiteit. We willen Frans
blijven en de banen die nu door de
buitenlanders worden ingenomen."
De CGT heeft veel invloed verlo
ren omdat de arbeiders van Mar
seille al jaren niets meer geboden
kan worden. De haven is veel activi
teiten kwijtgeraakt aan Barcelona
en Nice. Het oude centrum van de
stad ontvolkte toen ook de midden
stand eieren voor zijn geld koos. Bui
tenlanders betrokken de vervallen
panden en de Marseillanen durfen
niet meer naar het centrum van hun
eigen stad. Volgens de locale traditie
doen allerlei sterke verhalen de
ronde over moordenaars en dieven.
Patrice Lacoste verwijt het socia
listische stadsbestuur de kop in het
zand te steken. „Niemand durft ook
maar enig initiatief te nemen uit
vrees dat daarvoor bij de aanstaande
gemeenteraadsverkiezingen moet
worden betaald. Men laat feitelijk
alle ruimte aan het Nationale Front
dat wel heel actief is en tal van so
ciale activiteiten ontplooit. Natuur
lijk met de achterliggende gedachte
om straks het stadhuis te verove
ren."
Zou dat gebeuren (Jean-Marie Le
Pen maakt nauwelijks een geheim
van zijn ambities) dan dreigt het
volgens SOS-Racisme pas echt uit de
hand te kunnen lopen. „Le Pen zal
proberen zijn ideeën in praktijk te
brengen en de buitenlanders dus
willen verjagen. Dan wordt het hier
een tweede Liverpool", voorspelt Pa
trice Lacoste. „De beurs, de tweede
en derde generatie buitenlanders
zijn het al lang zat. Ook dat zijn
Fransen, maar ze kunnen geen werk
vinden. Omdat het er niet is of om
dat hun ouders uit Algerije of Ma
rokko komen. Dat soort discrimina
tie kom je steeds vaker tegen. Na de
schietpartij bij Dédé wilde een
groepje zijn café in brand steken.
Gelukkig hebben we dat kunnen
voorkomen."
Le Pen ambities
