DE STEM VOORVECHTER VAN LINKS IS NU HET OOMPJE VAN IEDERE FRANSMAN IESTE ROEI KANKE DE UNIEI THERAI VAN DR. BI ZATERDAG 16 APRIL 1988 e vele biografen van Frangois Mit terrand zijn er nog niet uit. Hoeveel gedaanteverwisse lingen heeft de Franse president het bijna afgelopen 'septennat' - de zevenjarige ambtstermijn - nu eigen lijk ondergaan? Twee, drie, of wellicht zeven, zoals de kritische journaliste Catherine Nay betoogt in haar boek 'Les sept Mitterrand'. Op de getekende omslag ervan voert het staatshoofd een ingewikkelde goo cheltruc uit met de maskers van ondermeer Léon Blum (de man van de Volksfront-regering in 1936), Charles de Gaulle en Ronald Reagan. Volgens Nay is Mitterrand steeds rechtser geworden en eindigt hij zijn regering als absolute monarch met de lauwerkrans van keizer Augustus. Francois II Grote zaak Boekenkast Schandalen Europa Racisme je de enige bent die operatie. Je voelt je operatie liepen de besmettelijke ziekte van kankerpatiënten artsen en ook niet dc Je bent toch beter! (35) uit Bergen op ze vindt dat er vani moet woorden aan patiënten, vooral vé kanker. Emen D Door Bob van Huët Gezien de voorkeur van mevrouw Nay voor de rechtse presidentskandidaten Jacques Chiracs en Raymond Barre lijkt dat getal zeven wat overtrokken. Maar een feit is wel dat de socialist Francois Mitterrand de afgelopen jaren een aantal spectaculaire bochten heeft genomen. De man die, pas gekozen, op 21 mei 1981 in het Panthéon nog rozen legde op de grafstenen van Jean Jaures, Victor Schoelcher (schafte de slavernij af in de Franse koloniën) en verzetsheld Jean Moulin, wil nu, tijdens de campagne voor een mogelijk tweede ambtstermijn, toch liever niet meer met die 'socialisti sche' bloem worden vereenzelvigd. Geen rozen-in-vuisten dus achter het spreekgestoelte. De eens zo onverzoen lijke vertegenwoordiger van het 'peuple de gauche' (het linkse volk) is immers 'Tonton' geworden, het oompje van alle Fransen. Die metamorfose heeft hem voor 24 april en 8 mei, respectievelijk de eerste en tweede ronde van de presi dentsverkiezingen, verreweg de beste pa pieren verschaft voor prolongatie van zijn verblijf in het Elysée, het presiden tiële paleis in Parijs. Aan 37 miljoen kiesgerechtigde Fransen straks de kwaliteit van de cirkel te beoor delen, maar de eindjes zitten in ieder ge val aan elkaar. Als hij volgende maand inderdaad herkozen wordt (alle peilingen wijzen daarop) zal Francois de Tweede ongeveer net zo populair zijn als voor ganger Francois de Eerste, zeven jaar ge leden. Een hele prestatie, want halver wege zijn termijn brak Mitterrand nog het record van Giscard als impopulairste president van de Vijfde Republiek. De boei die redding bracht heette 'cohabita tion' ofwel het politieke voordeur delen van een linkse president met een rechtse premier. Veel meer dan zijn concurrenten Barre en Chirac profiteerde Fran?ois Mitter rand van deze unieke figuur in de Franse politiek. Twee hanen kraaiden op één hok; de regering regeerde, de president arbitreerde. De dankbare rol van waak zame hoeder van de grondwet en de 'de sociale verworvenheden' bleek de socia listische monarch op het lijf geschreven. De vroegere Mitterrand met een rode roos op het spreekgestoelte. De eens zo onverzoenlijke vertegenwoordiger van links Is 'Tonton'geworden, het oompje van alle Fransen en heeft daardoor de beste papleren voor de komende presidentsverkiezingen. - foto epa De metamorfose van Frangois Mitterrand Hij kon standjes uitdelen wanneer de re gering naar zijn mening doordraafde met 'reaganistische hervormingen', die ook in de publieke opinie slecht vielen. Zijn po pulariteit groeide en de eerste 'Tonton maniakken' werden gesignaleerd. Vol gens de temperamentvolle Catherine Nay ontstond een persoonsverheerlijking die niet ver af lag van die rond Kim II Sung in Noord-Korea. Zeven jaar Mitterrand hebben Frankrijk niet onberoerd gelaten. Wat betreft de binnenlandse politiek beschouwt de pre sident de decentralisatiewet van zijn wij len vriend en minister Gaston Deferre als 'de grote zaak' van zijn ambtstermijn. Voor het eerst kregen de rechtstreeks ge kozen regionale- en departementale be sturen daadwerkelijk enige invloed. De prefecten (de door Parijs aangewezen 'departement-commissarisen') zagen hun gezag verminderen. De 'lokalen' bleken zelf hun zaakjes te kunnen runnen, al vielen de kosten veel hoger uit dan aanvankelijk begroot. 'Kinderziektes', zegt men op het Elysée, waar erop wordt gewezen dat zonder het eeuwige wachten op groen licht uit de hoofdstad nu veel minder tijd verloren gaat. De meeste regiobesturen zijn overi gens in handen gekomen van gaullisten en liberalen, zodat de decentralisatie ook in die kringen positief wordt beoordeeld. Mitterrands verkiezingsbelofte 'één groot, verenigd en openbaar onderwijs systeem' in te voeren was aanleiding voor een van de grootste demonstraties ooit in Frankrijk gehouden. Naar schat ting 2 miljoen Fransen gingen op 24 juni 1984 in Parijs de straat op voor voor de 'ecole libre', het vrije, katholieke onder wijs. Tot ergernis van zijn eigen, socialis tische, achterban moest de president de omstreden hervorming tenslotte intrek ken. De verbazing was groot toen een volgende socialistische onderwijsminis ter brak met opvattingen van de mach tige onderwijzersbond FEN en 'ouder wetse' taal- en rekenlessen verlangde. Afgezien van enkele grote manifestaties als het studentenprotest, eind 1986 (te gen het universiteitenplan van de rechtse minister Devaquet) werd er dit septennat beduidend minder gedemonstreerd en gestaakt dan daarvoor. Sommige poli tieke waarnemers noemen dat de echte grote verdienste van het socialistische staatshoofd. De bonden bleken veel meer van de linkse president te pikken dan zijn rechtse voorgangers. Onder Mitterrand maakten de Fransen kennis met de gaatjes in de broekriem. De verwachtingen waren toch hoog ge spannen toen 'de sfinx' na twee mislukte pogingen dan toch in het Elysée kwam. Meer dan eens afgeschreven als politicus maakte Mitterrand een verbazingwek kende come-back. Het linkse volk danste uitgelaten op de Place de la Bastille; dat van rechts probeerde zijn kapitaal in vei ligheid te brengen. Zwitserse banken de den gouden zaken. „Sommigen zagen het rode leger al over de Place de la Con corde marcheren", typeert een Franse journalist de stemming onder de verlie zers. Een maand later vreesde men voor het einde van de wereld toen socialisten en communisten ook de parlementsver kiezingen wonnen en samen gingen rege ren. 110, niet kinderachtige, verkiezings beloften waren door Mitterrand gedaan. Als eerste liet hij in het parlement de doodstraf afschaffen. Bang voor een re volutie als in 1789 hoefde dus niemand te zijn. Achteraf heeft men de president verwe ten dat zijn boekenkast destijds nauwe lijks economische werken bevatte. Oner varen adviseurs mochten hun leuke plan netjes in praktijk brengen. De Franse economie werd op de proef gesteld: de laagste salarissen gingen plot seling omhoog (het minimumloon met tien procent), uitkeringen stegen zelfs met 20 procent, de werkweek zonder loonverlies verkort en er kwam een vijfde betaalde vakantieweek. Het kunstmatig opkrikken van de koopkracht leidde wel iswaar tot de beoogde, grotere consump tie, alleen kochten de Fransen buiten landse in plaats van de eigen produkten. In die „enigszins dwaze jaren", zoals de historicus Emanuel Le Roy Ladurie ze later noemde leerden Mitterrand en de socialisten tot hun schade en schande dat Frankrijk geen eiland was, maar af hankelijk van bewegingen in de wereld economie. Het experiment socialisme-k-la-fra- n^aise liep uit op een fiasco. De werk loosheid was toegenomen en minister van financiën Jacques Delors, de huidige EG- commissievoorzitter zat met in de begroting voor 1982 met een gat van liefst 95 miljard francs. Een record. Het roer moest om wilde Frankrijk niet on der curatele gesteld worden. Devaluaties waren onvermijdelijk en 'soberheid' werd het nieuwe devies. De inflatie kon worden beteugeld. Van nieuwe nationali saties was uiteraard geen sprake meer. „Dode industrie-takken kunnen het beste worden afgezaagd", liet Mitterrand zijn nieuwe premier Fabius zeggen. De socialisten gingen moderniseren. Uit onvrede over de 'ruk naar rechts' verlieten de vier communistische minis ters een jaar later de regering. De mis lukte samenwerking met de socialisten zou de PC veel leden kostten. Francois Mitterrand heeft er nooit een geheim van gemaakt de invloed van de communisten te willen beteugelen. Als het de bedoe ling was de PC te breken dan is dat zeker gelukt. De president wenst nu - en werkt ook in die rechting - een brede, centrum linkse coalitie. Met spectaculaire bouwwerken in Parijs heeft Mitterrand (net als zijn voorgan gers) aan zijn onsterfelijkheid en imago willen werken. Ook de socialistische pre sident heeft zich gedragen als een mo narch, zoals de Fransen hun staatshoofd nu eenmaal graag zien. Maar de smet van een aantal flinke schandalen bleef hem evenmin bespaard. Zijn rol in de zaak van het door de Franse geheime agenten opgeblazen Greenpeace-schip 'Rainbow Warrior' - waarbij een Neder landse fotograaf om het leven kwam - is nog altijd niet opgehelderd. Uiterst vaag zijn de bemoeienissen van de president met de illegale wapen- verkopen aan Iran. Volgens Mitterrand is in beide zaken zonder zijn medeweten gehandeld. Maar zowel 'Greenpeace' als het Franse 'Irangate' vielen onder defen sie, een terrein dat Mitterrand net als de buitenlandse politiek voor zichzelf reser veerde. De Fransen zelf lagen van beide 'affaires' overigens niet echt wakker. De amnestie die hij in 1981 aan een aantal linkse extremisten verleende kwam hem duur te staan toen Action Di recte een bloedig spoor door Frankrijk trok. Hoewel tien jaar geleden nog een uit gesproken tegenstander van kernwapens werd de 'force de frappe' juist onder Mitterrand uitgebreid en gemoderni seerd. Een fraaie leuze uit 1981 „de ka nonnen om te smeden tot ploegijzers" en het voorstel de dienstplicht te verkorten tot zes maanden zijn allang vergeten. Mitterrand heeft het belang van de Franse wapenindustrie voor de nationale economie erkend. En met een kortere dienstplicht riskeert hij alleen meer werklozen. Weg dus deze idealen. De president werd adept van Charles de Gaulle. Het 'niet vergelijkbare' Franse nucleaire arsenaal kan volgens hem niet ter discussie worden gesteld bij ontwape ningsgesprekken tussen oost en west. Een van de hoofdthema's uit Mitter rands huidige verkiezingscampagne is Europa, het presidentiële stokpaardje. Volgens Tonton moeten zijn landgeno ten alles op alles zetten om op 31 decem ber 1992 klaar te zijn voor de interne Europese markt. Het enthousiame van de president wordt weliswaar niet door alle Fransen gedeeld, maar een meerder heid ziet toch heil in het verenigd Europa waarvoor hij reclame maakt. Het hand-in-hand van de kleine Mitterrand en de grote Helmut Kohl in Verdun, symbolisch voor de Frans-Duitse toena dering, was voor de Fransen een van de ontroerende momenten van het septen nat. Terecht wordt het 'Eureka'-initiatief (dat de technologische ontwikkeling in Europa moet stimuleren) op het actief van de president geschreven. Zal Frankrijk daarom aan de hand van Koning Tonton de 21 eeuw binnen stappen? Zo zeker is de president-kandi daat van zijn herverkiezing dat het ver kiezingsprogramma deze keer de kerk in het midden laat. Hoogst zelden valt Mit terrand nog uit zijn rol van de man die alle Fransen wil verenigen. Zo hoopt hij ook de geschiedenis in te gaan. Jammer. Met uitzonde ring van de Vlamingen spreekt bijna niemand onze taal. De Afrikaners, de zo nen en dochters van Paul Kru- ger, kunnen het een beetje le zen. Het gevolg hiervan is dat alleen wij en de Afrikaners uit het geslacht van Bobbejaan en Sarie Marijs weten dat wij, middels de Haarlemmer Lau rens Janszoon Coster, de boek drukkunst hebben uitgevonden. De Vlamingen doen gewoonlijk net alsof ze dat zijn vergeten, wellicht om te voorkomen dat wij door eigen glans worden /erblind. De rest van de wereld weet, uit twijfelachtige bron, dat het Gutenberg is geweest. Ik vroeg, om het leed nog eens te peilen, aan een mij bekende Amerikaanse: Who invented the art of printing? Het ant woord kwam snel en meedo genloos: Gotenburg. Diefstal, neen roof, van zulk een voornaam stuk uit ons cul turele erfgoed, met de zwij gende instemming van de rest van de wereld, maakt me ra zend. Een niet minder ernstig geval van culturele plunder is thans, blijkens een bericht in The Sunday Times, in gang gezet door een achtergestelde zwarte vrouw, Diane Abbott, die na haar studies aan de Universiteit van Cambridge - waar de ver worpenen der aarde sa menklonteren - lid is gewor den van het Britse Lagerhuis. Zij verklaarde in Philadelphia dat de Britten het racisme heb ben uitgevonden. Wij dienen krachtig tegen deze uitspraak te protesteren. Opnieuw dreigen we het slacht offer te worden van ons kleine taalgebied en lopen we het ri sico dat alleen wij, en de Afri kaners, de waarheid kennen. Want wij zijn het, die het ra cisme hebben uitgevonden. Dat de Britten met behulp van het racisme een groter koloniaal wereldrijk konden bouwen is mogelijkerwijs te danken aan het feit dat hun koloniale doel stellingen minder verheven wa ren dan die van ons. Ik wil hier slechts wijzen op de aanleg van de grote Postweg op Java, waar de Indonesiërs veel aan hebben gehad. Maar de uitvinders van het racisme, dat zijn wij. Wij hebben er zelfs een evangelische onderbouw aan gegeven, een bijbelse ge loofwaardigheid. Het waren ook onze voorouders die de eerste zwarte slaven naar Ame rika hebben gebracht. Dat was een moment van grote histori sche betekenis. We moeten voorkomen dat straks een arrogante Engels man of een boetvaardige Portu gees die eer voor zijn land op eist. Wij en de Afrikaners, de afgedwaalde broeders die wij als mede-uitvinders erkennen, weten meer van het racisme dan de Britten, die tijdens het roven de tijd niet hadden om er behoorlijk over na te denken. Van alle volkeren op aarde houden wij (en Bobbejaan cs) ons het intensiefst met het ra cisme bezig. We zitten er het langste in. Wij hebben een enorme expertise terzake. Wij kunnen zelfs ruiken waar een racist een uur geleden heeft ge lopen. Het was een wijs man, die in de lelieblanke jaren vijf tig - toen we ons exclusief met het racisme in Amerika bezig hielden - kon zeggen: „Neder land heeft geen rassenvraagstuk bij gebrek aan negers". Wij dachten toen vrij algemeen dat het pure deugdzaamheid was, die ons behoédde tegen zulk een onmenselijke aandoening. Wij hebben een diep inzicht in de materie. Als geen and» proeven wij dan ook de trieste verlatenheid in het verhaal vac een vroegere zwarte presidents kandidaat in de Verenigde SU- ten, Dick Gregory. Deze astro naut, die tijdens zijn explora ties een kwijlend groen go drocht ontmoette dat iets weg had van een monsterlijke vlieg Het sprak aldus: Ik wil niet dat je met mijn dochter trouwt. Door Monique Bakker Vorig jaar werd bij Jannie kanke baarmoeder geconstateerd. In werd zij voor de eerste keer gec en daarna nog een keer in april, haar baarmoeder werd weggeha „Ik wilde precies weten wat e. ging gebeuren. Ik heb om duidei leg gevraagd. De gyneacoloog recht in mijn gezicht dat hij geen om mij het allemaal te gaan u Zelfs mijn huisarts belde die ma vragen of hij aan mij uitleg wild Ook daarop ging de gyneacoh in." Nadat de arts het kwaadaardig bij Jannie geconstateerd had,zei haar dat ze toch wel veel wi sexuele contacten moet hebbeq ook gezien het feit dat ze ge was. „Het was alsof ik een klap in zicht kreeg. Ik ben inderdaad den, maar ik heb helemaal gee lende sexuele contacten. En dt Leiden waar ik nu onder beh ben, heeft mij verzekerd dat w. contacten niet de oorzaak zijn neacologisch kerker. Dit voc moet maar eens uit de wereld wq holpen." Vrouwenartsen zouden volge Jen op de dr wen raakt geestelijk zeer ei de problemen, nadat ze aar. aan de baarmoeder of eier [s geopereerd. De psychisc blemen komen meestal pas negen maanden nadat de v| net ziekenhuis is ontslagen" Door Monique Bakker Dr. Gerianne Bos-Branolte, i chologe en psycho-therapeute Academisch Ziekenhuis in Leii moveerde op 3 december 198 psychische gevolgen bij vrouwei neacologisch kanker en de result psycho-therapie bij die vrou- helpt vrouwen die na een operat baarmoeder of eierstokken psy he problemen zijn geraakt. I vorm van hulpverlening verrich Nederlandse begrippen uniek w Dr. Bos meent dat de problem operatie voor een deel veroor den door onbegrip in de naa^ wng van de patiënte. „Zo'n vro vaak te horen: Je moet blij zijn nezen bent. De vrouw wil p, aar verdriet te verwerken, n omgeving wil niet met haar pr verdriet wordt dus een stil verdl ulp kunnen ze nergens naar huisarts kan ze niet helpen. Die vrouwen vaak door naar het waar M er ook geen raad mee i met kan het eng. Net als u e omgeving van de vrouwen'

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 28