Na 20 jaar 'trouble'
blijft het
nog duister in Belfast
'Overheid kan de kerken niet negeren'
MINISTER
Grote wijz
regering
HET 'BAYRUT VAN EUROPA' LEEFT IN DE GREEP VAN DE ANGST
DE STEM ACHTERGROND. EXTRA DINSDAG 29 MAART 1988
STAATSCOMMISSIE GING TE RADE IN BUITENLAND
nE STEM BUITEN
PARAMARIBO - Het
vredesproces in Suri-
nanE zal volgende
weefc in een stroomver-
sneling terechtkomen.
Het Comité Christelijke
Keiken (CCK) zal dan
'eel belangrijke stap
zetten die dit proces be
slissend kan beïnvloe
den'.
Door Edith Lederer
IN DE roomskatholieke
wijken van west-Belfast
patrouilleren Britse solda
ten met de geweren in de
aanslag door de grimmige
straten. Op de muren de
graffiti van het verboden
Ierse Republikeinse Leger
IRA.
Aan de andere oever van de
Lagan, in het voornamelijk
protestante oost-Belfast, pa
trouilleert de politie in ge
wone wagens door schone
straten met Victoriaanse hui
zen en bomen. De meeste win
kels hebben hier geen rollui
ken.
Een vergelijking met de
verscheurde Libanese hoofd
stad Bayrut dringt zich op,
hoewel Belfast minder na
drukkelijk de voorpagina's
haalt. Er is geen sprake van
internationale inmenging die
vergelijkbaar is met die in
Bayrut en Belfast ligt niet, zo
als Bayrut, in het centrum
van een geopolitiek kruitvat.
Maar zoals Bayrut zijn
Groene Lijn heeft, loopt het
front in west-Belfast langs de
kruispunten waar katholieke
en protestante arbeiderswij
ken elkaar raken.
Het IRA en zijn protestan
te, paramilitaire tegenvoeters,
hebben hun aanslagen en ter
reuracties echter in alle delen
van de stad gepleegd. Overal
heerst angst. De moordpar
tijen van vorige week tijdens
twee IRA-begrafenissen,
waarbij vijf mensen omkwa
men, hebben tot nieuwe span
ningen geleid in de stad die al
bijna 20 jaar gebukt gaat on
der wat men eufemistische de
'troubles' noemt.
Aan beide zijden van de
sectarische scheidslijn heer
sen frustratie, woede en een
verlangen naar vrede. Maar
een politieke oplossing is nog
altijd niet in zicht en steeds
meer mensen willen de stad
nu verlaten.
Ook voor de radikalere la
gen van de bevolking en de
gewapende milities hebben de
Gemaskerde en gewapende leden van de IRA 'bewaken' een straat in Belfast.
Kinderen spelen tissen uitgebrande wrakken van auto's en bussen in de Noord-Ierse
- foto anp
hoofdstad Belfast.
gebeurtenissen van de afgelo
pen weken niets veranderd.
Hun standpunten hebben zich
verder verhard.
Het IRA en zijn legale poli
tieke tak Sinn Fein blijven
streven naar het vertrek van
de Britten en hereniging van
de in meerderheid protestante
provincie met de conservatief
katholieke Ierse Republiek in
het zuiden.
De protestantse milities
zijn onder het motto 'No Sur
render' (Geen overgave), even
vastbesloten deel uit te blij
ven maken van het Verenigd
Koninkrijk.
In de Irish Times verscheen
deze week een spotprent met
de bijbehorende tekst: 'In Ni
caragua hebben ze na zeven
jaar oorlog bijna een bestand.
In Afghanistan praten ze na
acht jaar oorlog over wat ze
moeten doen als de Russen
weg zijn. In Noordierland
praten we na bijna 20 jaar
vechten over politiebewaking
bij toekomstige begrafenis
sen'.
Een hele generatie Noord-
Ieren is intussen opgegroeid
die nooit anders heeft meege
maakt dan burgerkrijg. „Ik
ben de trouble echt zat, van
beide kanten," zei de 23-jarige
studente Gail McCann. „Als
het zo doorgaat denk ik dat ik
na mijn afstuderen maar
wegga om te werken. Er is
hier geen toekomst."
Gail McCann stond vorige
week met een groot aantal
anderen, voornamelijk pro
testantse betogers voor het
stadhuis van Belfast om de
twee Britse soldaten te her
denken die op 19 maart tij
dens een IRA-begrafenis
werden vermoord.
De brute moorden op de
twee korporaals, die met hun
auto in de begrafenisstoet te
recht waren gekomen, waren
het hoogtepunt van twee we
ken van toenemend geweld
nadat Britse commando's drie
IRA-strijders hadden doodge
schoten in Gibraltar.
Tijdens de begrafenis van
de drie, op 16 maart, werd de
rouwende menigte aangeval
len door een protestantse ter
rorist die drie mensen doodde
en 68 mensen verwondde. De
twee soldaten werden ver
moord tijdens de begrafenis
van een van de drie doden die
waren gevallen op 16 maart.
De politie zette direct een
punt achter het nog maar
even eerder ingevoerde de-es-
calatiebeleid om weg te blij
ven bij IRA-begrafenissen.
„Ik wil niet meer Iers ge
noemd worden," zegt een
ambtenaar tijdens de demon
stratie bij het stadhuis. „Het
is waanzinnig, beestachtig. Ik
zie geen toekomst meer. Ik
denk niet dat het kan veran
deren tot onze kinderen sa
men naar school gaan."
Andere protestanten, van
wie sommigen Britse vlaggen
meevoeren, zijn alleen maar
woedend. „Voer de doodstraf
weer in voor beide partijen,"
schreeuwt een man van mid
delbare leeftijd. „Maar begin
met Sinn Fein!" vult een jon
gere aan.
Een paar kilometer verder
op, in het hart van het katho
lieke westen van de stad, staat
een oudere man in de deur
van het buurthuis van Ander-
sonstown, een Iers nationalis
tisch bolwerk met uitzicht op
de vervuilde parkeerplaats
waar de lijken van de twee
Britse korporaals werden ge
dumpt. „Voor ons is het ge
woon een doordeweekse dag,"
zegt hij. „Er is nog spanning
genoeg."
Op Andersonstown Road,
waar de twee soldaten met
hun auto werden aangehou
den, staan twee jongere ka
tholieken zich boos te maken
om de opwinding over de dood
van de twee soldaten. Hun
woede betreft de manier
waarop de Britse anti-ter-
reureenheid van de SAS in
Gibraltar de drie nationalis
ten doodde en de terreuraan
slag op de begrafenis in Mill-
town.
„De SAS-mannen die de
drie vermoordden krijgen een
medaille, dus waarom geven
ze geen medaille aan de man
nen die die twee soldaten ver
moordden?" zegt een van hen.
Zijn vriend vult aan: „Het
is al 20 jaar hetzelfde liedje;
depressie en frustratie. Zij (de
katholieken) kunnen er niets
aan doen, maar ze laten zich
niet meer pakken."
De op de muren gekalkte
leuzen spreken boekdelen. Op
Andersonstown Road staat de
jongste betekenis van de af
korting SAS: „Stripped And
Shot" (Uitgekleied en doodge
schoten).
Om de hoek, in de militant
protestantse Shankill Road
wordt gelezen: „Three dead
with one stone" (Drie dood
met één steen). De dader van
de terreuraanslag op de be-
graafplaats Milltown heet
Michael Stone.
In iedere straat wordt een
soort scorebord bijgehouden.
De katholieken tellen de
doodgeschoten soldaten en de
protestanten tellen de dood
geschoten IRA-leden en ka-
tholieken.
Een ander beeld krijgt men
in het meer welvarende noor
den van Belfast. Het is het do-
mein van de middenklasse,
katholiek en protestant. Een
26-jarige bewoonster, Karen
McComish, zegt: „In zekere
mate kun je het hier vergeten,
Na de gebeurtenissen van v<f
rige week is het moeilijk ge-
worden, maar je doet het of je
moet hier weg".
Het centrum van Bell
bloeit. De belangrijkste win
kelstraten zijn afgesloten
voor auto's, met speciale vei
ligheidshekken. Het bedrijfs-
leven doet er goede zaken en
de overheid stimuleert inves
teringen.
Bekende warenhuizen en
winkels uit Londen hebben
vestigingen in Belfast ge-
opend. De afgelopen drie jaar
zijn er bijna 200 restaurants
en enkele tientallen nacht
clubs bijgekomen. Zelfs
toerisme is met 14 procent ge-
stegen.
In een van de theaters van
de stad wordt het toneelstuk
The Hostage opgevoerd. Het is
een stuk over IRA-strijders
die in een bordeel in Dublin
een Britse soldaat gegijzeld
houden. De auteur van het
stuk, Brendan Behan, werd
toen hij 17 was opgeslot
vanwege IRA-activiteiten.
Maar ook achter de schijn
van het vrolijk ogende cen
trum, waar de burgeroorlog
wordt nagespeeld, heerst de
angst voor de realiteit. Mary
Eakin, een pr-functionaris
van een van de bedrijven in
de stad zegt: „Het is zo erg. I
wil weg. Maar mijn man zegt:
ik hou van Ierland'." (AP)
Door Jan Bouwmans
ONDER het bewind van
mr. Fons van der Stee op
het ministerie van Finan
ciën werden de laatste fi
nanciële banden tussen de
Staat der Nederlanden en
de kerkgenootschappen
doorgesneden.
Het kappen der 'zilveren
koorden' betekende de vol
tooiing van het lange proces
van de scheiding van kerk en
staat. Maar daarmee bleek de
kous toch niet af. Behoefte
aan nieuwe duidelijkheid
over de betrekkingen tussen
staat en kerk was er ontegen
zeggelijk.
„Je krijgt soms de indruk
dat men denkt dat de schei
ding van kerk en staat bete
kent, dat ze nog niet naar elk
aar mogen kijken, laat staan
dat ze een of andere financiële
relatie onderhouden. Maar zo
is het natuurlijk niet", zegt
prof. mr. Ernst Hirsch Ballin.
Deze Tilburgse hoogleraar is
de voorzitter geweest van de
commissie, die in opdracht
van de regering de ideologi
sche en praktische problemen
op het vlak van staat en le
vensbeschouwelijke genoot
schappen op een rijtje zette.
In ons gesprek aan de voor
avond van de aanbieding van
het commissierapport aan mi
nister Van Dijk (Binnen
landse Zaken) meldt hij niet
zonder trots, dat alle aanbe
velingen de unanieme instem
ming hebben gekregen van
de, naar hun geestelijke ach
tergrond zeer verscheiden
commissieleden.
Eerder bracht zijn commis
sie een tussenrapport uit over
de geestelijke verzorging in
de krijgsmacht en de justitiële
strafinrichtingen. De verde
ling van het aantal geestelijke
verzorgers in de krijgsmacht
wordt door het Humanistich
Verbond is al jaar en dag aan
geklaagd. Het tussenadvies
van de commissie Hirsch Bal
lin was om de dienstplichti
gen zelf te laten bepalen aan
welke soort geestelijke ver
zorging ze behoefte hadden.
De kerken wezen dit af.
Later kwam staatssecreta
ris Van Houwelingen van De
fensie met een uitgebreider
plan om de controverses tus
sen de kerkgenootschappen
en het Humanistisch Verbond
te overbruggen. De commissie
Hirsch Ballin heeft de kerken
in haar eindrapport niets toe
gegeven, maar wijst ook de
ideeën van de staatssecretaris
van de hand.
De geestelijke verzorging in
de krijgsmacht zal nog de no
dige discussie geven, ver
wacht Hirsch Ballin. Maar
eerst de meer principiële kant
van de zaak. Wat wil het nou
zeggen dat kerk en staat ge
scheiden zijn? Het lijkt er
soms op dat het Nederlandse
staatsrecht in toenemende
mate wordt misverstaan. Ter
controle heeft de commissie
haar licht ook maar eens op
gestoken in de ons omrin
gende landen België, Frank
rijk, Duitsland, Denemarken
en Engeland. In al die landen
wordt er eensluidend over ge
dacht en ons staatsrecht wijkt
niet af. Scheiding van kerk en
staat betekent, dat beide zich
niet mengen in eikaars in
terne aangelegenheden. Het
betekent niet dat beide niets
met elkaar te maken mogen
hebben, vooral financieel niet.
Algemene subsidiëring van
het godsdienstige en levens
beschouwelijke leven is vol
gens de commissie uit den bo
ze. Dat zou de overheid te veel
doen treden in de interne ker
kelijke verhoudingen en de
levensbeschouwelijke genoot
schappen te veel binden aan
subsidievoorwaarden en an
dere overheidsregels. „Maar
dit betekent niet", aldus
Hirsch Ballin, „dat er totaal
geen taak voor de overheid
ligt wat betreft de uitoefening
van de vrijheid van gods
dienst en levensovertuiging.
Net als bij andere grondrech
ten geldt ook bij dit grond
recht, dat er bijzondere om
standigheden kunnen zijn,
waarin de uitoefening van dit
grondrecht in de knel dreigt
te komen. Bijzondere omstan
digheden, die de uitoefening
van godsdienst en levensover
tuiging bedreigen, kunnen
aanleiding geven tot over
heidssteun."
Hirsch Ballin benadrukt
dat niet elk knelpunt reden
tot overheidshulp is of moet
zijn. Aan knelpunten die bij
voorbeeld hun oorzaak vinden
in de genootschappen zelf,
heeft de overheid geen enkele
boodschap. De bijzondere om
standigheden waarop de com
missie is gestuit, betreffen si
tuaties waar de overheid ook
uit andere hoofde mee te ma
ken heeft. Het gaat hierbij om
vier gebieden. Allereerst de
overheidsinstellingen zelf:
krijgsmacht en strafinrich
tingen. Vervolgens de door de
overheid geregelde en gefi
nancierde particuliere voor
zieningen: gezondheidszorg
en bejaardenzorg. Verder de
momumentale kerkgebou
wen. Tenslotte de positie van
minderheden in de samenle
ving.
De krijgsmacht is het heet
ste hangijzer. De commissie
Hirsch Ballin blijft vasthou
den aan haar voorstel om op
grond van een peiling van de
voorkeur onder de dienst
plichtigen de verdeelsleutel
voor de geestelijke verzorging
vast te stellen. „De kerken
vinden 'behoefte' een voor de
overheid haast ongepast cri
terium", merkt Hirsch Ballin
op. Daar zit volgens hem het
beeld achter - „en ik kan dat
best begrijpen" - dat behoefte
aan geestelijke zorg niet iets
is, dat je even met een mo
mentopname op een papiertje
kunt vastleggen. Dat het iets
is dat zich ontwikkelt en
waarbij iets hogers in het spel
is. Hirsch Ballin: „Maar wij
hebben ook niet de pretentie
om die innerlijke behoefte
aan geestelijke zorg van men
sen te kunnen doorgronden.
Bovendien houden degenen,
die geen voorkeur uitspreken,
toch toegang tot de geestelijke
verzorging. Alleen, je moet ze
buiten beschouwing laten bij
de vaststelling van de ver
deelsleutel. En elke soldaat
blijft vrij gedurende zijn
diensttijd gebruik te maken
van een andere richting dan
hij heeft opgegeven."
Half december vorig jaar
kwam staatssecretaris Jan
van Houwelingen met een
nieuwe oplossing, gebaseerd
op drie pijlers. Behalve het
vragen naar voorkeur zou ook
de omvang van de kerkge
nootschappen in de samenle
ving worden meegeteld. Ver
der zou op basis van sociolo
gisch onderzoek de betekenis
van de diverse geestelijke
stromingen in de samenleving
worden meegewogen.
Hirsch Ballin: „Wij betwij
felen of dit een oplossing is
voor de problemen. Ons was
gevraagd - en we denken ook
dat het nodig is dit te hebben -
een objectief criterium. Met
een combinatie van die drie
pilaren heb je wel een ruim
discussiekader, maar waar
het op aan komt, is nog hele
maal open. Wat vind je pre
cies relevant aan structurele
gegevens over een genoot
schap in de samenleving? Wat
is de vraagstelling bij het so
ciologisch onderzoek? En hoe
stem je al die zaken, die niet
goed met elkaar te vergelij
ken zijn, op elkaar af? Wij
zijn er nog steeds van over
tuigd dat onze oplossing een
voudig en doeltreffend is. En
eigenlijk ook dat de overheid
niet het recht heeft verder te
gaan dan te vragen naar de
voorkeur van de betrokkenen.
Want het gaat om de mensen,
die in de situatie zijn gebracht
van de militaire dienst en
daardoor geconfronteerd
worden met vaak zwaarwe
gende ethische problemen."
Het voorkeuren-model kan
wel iets verfijnd worden. De
commissie stelt nu voor de
peiling om de vijf jaar te hou
den. „Je hoeft niet per maand
de verdeelsleutel tussen de
kerken en de andere levens
beschouwelijke instanties te
gaan bijstellen. Je zou ook
met enquêtes onder de af
zwaaiers het feitelijk gebruik
van de geestelijke verzorging
kunnen onderzoeken. Als die
nu opvallende afwijkingen
tonen, kan dat tot bijstellin
gen aanleiding geven", aldus
Hirsch Ballin die nogmaals
benadrukt dat voor de over
heid de behoeftevraag de enig
legitieme vraag is. Hij vindt
het zaak de knoop nu eens
door te hakken.
Minderheden: moslims en
hindoes in het leger. Hun aan
tal zal sterk groeien. Elk van
beide groepen moet met in
gang van 1 januari 1989 een
eigen dienst geestelijke ver
zorging in de krijgsmacht
krijgen, ieder bemand door
twee geestelijke verzorgers.
Voorlopig voor vijf jaar.
Beide diensten moeten be
schouwd worden als voorzie
ning om knelpunten op te hef
fen, bijvoorbeeld ten aanzien
van voedselvoorschriften en
religieuze feestdagen. Verge
lijk het met de krijgsmach
trabbijnen.
Ook voor de justitiële straf
inrichtingen moet er voor
moslims en hindoes een eigen
dienst geestelijke verzorging
komen, ook weer met twee
formatieplaatsen. Voor het
overige zijn de commissie in
deze sector geen moeilijkhe
den gebleken. Zijn er geen
minderheidsgroepen die bui
ten de boot vallen? Hirsch
Ballin: „Je moet redelijke
grenzen in acht nemen. Je
kunt niet per geestelijke stro
ming in ons land een dienst
inrichten. Het gaat om de wat
grotere groeperingen in onze
samenleving: katholieken,
protestanten, joden, moslims,
hindoes en humanisten. Voor
een Syrisch-orthodoxe chris
ten die in de gevangenis bij
voorbeeld geestelijke hulp no
dig heeft, zal incidenteel een
oplossing gevonden moeten
worden."
De zieken- en bejaarden
huizen. De overheid heeft de
financiering van de totale
verzorging in deze voorzie
ningen geregeld. Daar hoort
dus ook de geestelijke verzor
ging bij voor wie daar prijs op
stelt. De commissie stelt zich
dan ook op het standpunt dat
in elk ziekenhuis en bejaar
denhuis geestelijke verzor
gers beschikbaar moeten zijn.
Het is de verantwoordelijk
heid van het bestuur van elke
afzonderlijke instelling hier
voor te zorgen door er boij-
voorbeeld mensen voor in
dienst te nemen. Het gaat
daarbij niet aan, dat een con
fessionele instelling alleen
maar voor geestelijke zorg
van de eigen richting als de
instelling een regionale func
tie heeft. Elke patiënt heeft
recht op geestelijke bijstand
van zijn of haar keuze en de
instelling heeft het aanbod te
garanderen. Er moet op dit
punt een actief beleid worden
gevoerd.
In deze iets opleggen kan de
overheid niet. De wijze
waarop de overheid de zie
ken- en bejaardenhuizen fi
nanciert, kan de geestelijke
verzorging zelfs gemakkelijk
in de verdrukking brengen.
De tehuizen ontvangen name
lijk een totaalsom. Hoe die
verder besteed wordt, maakt
elk tehuis zelf uit. Om nu te
voorkomen dat tehuizen ten
onrechte op de geestelijke
verzorging beknibbelen, wil
de commissie dat een breed
aanbod van geestelijke ver
zorging tot de erkennings-
voorwaarden gaat behoren.
Sinds de bejaardenoorden
onder de provinciale overhe
den vallen, ontwikkelt zich
het beleid ongelijkmatig, is de
commissie gebleken. „In som
mige delen van het land zijn
er tendenzen", zegt Hirsch
Ballin, „om de geestelijke ver
zorging af te stoten. In Am
sterdam bijvoorbeeld wil men
die in 1990 beëindigen. Dat is
zorgelijk. Wij stellen dan ook
voor in de wet op de bejaar
denoorden vast te leggen, dat
de geestelijke verzorging be
hoort tot de normale kosten
die voor vergoeding vatbaar
zijn. Een provinciale overheid
kan dan niet meer staande
houden dat geestelijke ver
zorging geen normaal deel is
van de zorg."
Een apart probleem in ge-
zondheids- en bejaardenzorg
vormen ook weer de minder
heden. Om een lang verhaal
kort te maken: de commissie
vindt dat de landelijke orga
nisaties van de minderheids
groepen met tijdelijke over
heidssteun gedurende vijf
jaar een landelijke dienst of
servicebureau moeten opbou
wen. Dit bureau moet dan een
netwerk over het land opzet
ten voor geestelijke verzor
ging in de gezondheids- en
bejaardenzorg. Na die vijf
jaar moeten de instellingen
dit netwerk voor geleverde
diensten betalen.
Nog op een ander punt be
hoort de overheid de minder
heden tijdelijk te hulp te ko
men, vindt de commissie
Hirsch Ballin. De Tweede Ka
mer mag zich dan via de mo
tie Dales-Wiebenga hebben
gekeerd tegen een algemene
subsidieregeling ten behoeve
van gebouwen voor minder-
Prof. mr. Ernst Hirsch Ballin: „Huidige regeling moedigt verwaarlozing van monu
mentale kerkgebouwen aan. Onderhoud wordt immers niet gesubsidieerd, restauratie
Wel." - fotoriensiers
heden, toch is op dit gebied
sprake van onevenwichtig
heid in de feitelijke effecten
van het overheidsbeleid.
Hirsch Ballin legt uit dat de
kerkgenootschappen in het
verleden van overheidssteun
hebben kunnen profiteren
met de subsidieregeling ker
kenbouw.
Ook de eerste golf moslims
uit het Middellandse Zeege
bied - Turken en Marokkanen
- hebben zich met tijdelijke
overheidssteun alle kansen
gehad om goede voorzienin
gen op te bouwen. De latere
stroom hindoes uit Suriname
bijvoorbeeld helemaal niet en
die kampen wel met grote
problemen. Daarom wil de
commissie een tijdelijke sub
sidieregeling voor uitsluitend
die gevallen die nooit eerder
een beroep op overheidssteun
hebben kunnen doen. Er moet
daarbij sprake zijn van aan
toonbare financiële nood en
de subsidie moet aanvullend
zijn.
Tenslotte de monumentale
kerkgebouwen. Monumenten-
'zorg betaalt restauraties ge
heel of gedeeltelijk. Voor het
onderhoud draaien de eigena
ren bijna helemaal zelf op.
Dat brengt (kleine) parochies
en gemeenten in noodsitua
ties. „Je zou kunnen zeggen",
stelt Hirsch Ballin: „laat ze
dan een ander en sober ge
bouw betrekken om hun
kerkdiensten te houden. Maar
er is ook een algemeen so
ciaal-cultureel belang ge
moeid met die kerkgebouwen.
Bovendien moedigt de huidige
regeling verwaarlozing van
monumentale kerkgebouwen
aan. Onderhoud wordt im
mers niet gesubsidieerd, res
tauratie wel. Vandaar ons
voorstel om 80 procent van d<
onderhoudskosten te subsi'
diëren. En om een door d<
overheid gefinancierde kerk-
gebouwendienst in te stellen,
bemand door een aantal des
kundigen die het bouwtechni
sche beheer onder hun hoede
neemt. Zodat goed onderhoud
gewaarborgd wordt."
Rest de vraag wat de voor
stellen de overheid gaan kos
ten. Uitvoerige berekeningen
blijkt de commissie niet te
hebben gemaakt. Maar de ex
tra kosten zijn volgens voor
zitter Hirsch Ballin zeer be
trekkelijk. De gevraagde
voorzieningen voor de min
derheden vergen extra uitga
ven. Voor het overige gaat het
vooral om betere waarborgen
voor geestelijke verzorging
binnen bestaande mogelijk
heden. En gebouwenonder
houd wordt op restauratie te
rugverdiend.
Vre
Van onjï verslaggevers
pit leeft de voorzitter van
het CCK, mgr. Aloysius Zi
ehen, verklaard. Hij wilde
niet n details treden maar
zei vel optimistisch te zijn
over iet verloop van de be
middelingspoging in het
conflct in Oost- en Mid-
den-Juriname tussen het
naticiale leger en het
Junglecommando van
Roniie Brunswijk.
Bissaop Zichem zal dinsdag-
ochtad een gesprek voeren
met ninister Van den Broek
van buitenlandse Zaken, die
zondgavond voor een twee-
daag, bezoek in Suriname is
aangkomen. Daarbij zal onder
andee de bemiddeling tussen
de rgering en het Junglecom-
mano aan de orde komen.
He CCK is al ruim zeven
wekn bezig met zijn bemidde-
lingooging maar de voorzitter
wildt niet kwijt hoe de contac
ten net vertegenwoordigers
van strijdende partijen tot
standzijn gekomen en worden
ondenouden. Het comité is
door president Ramsewak
Shanar benaderd met het ver
zoek ot bemiddeling, nadat de
kerkn te kennen hadden gege
ven iun goede diensten te wil
len anbieden.
Zwel het Junglecommando
als je regering hebben expli
ciet te kennen gegeven in t
stehmen met de bemiddelings-
ASKING (DPA) - China wil
ilingspolitiek grote wijzing
eringsapparaat.
Ie Chinese staatsraad Song
ing legde maandag het Natio-
lale Volkscongres, het Chinese
'arlement, een plan voor, dat
roorziet in afschaffing van
'eertien ministeries en de vor-
ning van tien nieuwe ministe-
es en commissies.
Volgens het plan komt er een
'lancommissie van de staat,
en soort 'superministerie', te
'ormen uit huidige plan- en
Konomie-commissies. De
'lancommissie krijgt de ver
in tvoordelij kheid voor de eco-
lomsche en sociale ontwikke-
ing van China. Bovendien zal
ut een aantal aparte ministe-
ies voor olie, kolen en derge-
ijke één ministerie moeten
'oorkomen, dat zorg gaat dra
len voor de energie-huishou-
ling van het land.
De hervormingen moeten
ïidentot een grotere mate van
cheidng tussen staat en partij
n tussen overheid en bedrijfs-
ven.De stroomlijning van het
verhddsapparaat zal niet tot
utslajen leiden. Weliswaar
ervalen 10.000 arbeidsplaat-
en bj de centrale overheid,
laar leze ambtenaren zullen
laers ïerplaatst worden.
Minsteries zullen niet lan-
er beirijven direct onder hun
cheer hebben. De controle
ver bdrijven wordt gedecen-
raliseird naar corporaties, die
e" gfite mate van autonomie
uilen [rijgen. In theorie zullen
e minsteries alleen nog de al-
emem lijn aangeven en zich
iet me de dagelijkse gang van
■aken lemoeien.
In d-ie zwakke sectoren -
"ansfxrt, energie en grond-
"Mfenoevoer - van de econo-
Ue ziji ook belangrijke reor-
yASIINGTON (RTR)
tenenal Manuel Antonio
Jorieja, de sterke man van
anana, heeft ingestemd
het hit sturen van een ver-
egenvoordiger naar een
hjeenmmst van Latijns-
hheri;aanse leiders in
-osta lica.
is naandagmorgen verno
men inkringen van de Ameri
kaanse regering. De bijeen-
;ornst zou de voorwaarden
,?°r ht vertrek van Noriega
uenene bespreken.
Volgas de bronnen is de bij-
enkonst voor maandag en
"hsdaj belegd door de Costa-
caans president Oscar Arias.
