UITBLAZEN
Gezinsblad Manna mikt op randkerkelijken
'Exti
Advocaat kan vijandigheid neutraliseren
DEES WIL
Laatste man
de zak op
NIEUW KATHOLIEK MAANDBLAD LEGT ACCENT OP POSITIEVE ONTWIKKELINGEN
"erinncrin
'JP èfen
Onverwachte v
DE STEM ACHTERGROND VRIJDAG 25 MAART 1988
f)E STEM BINNENL/
WIM KOCK
even
DE STEM
4
POLITIE ZET VERDACHTE ONDER STERKE GEESTELIJKE DRUK
MACHTSVERTOON VAN DE POLITIE
\i
PAPIER
VOOR UW PEN
Ontoelaatbaar
Winkel
sluitingswet
Hetze
Dziekujemy
Wam Polacy
DEN HAAG - Staatsseci
zondheid) wil de ziekenfc
van het komende jaar vi;
geven. Als een ziekenfond.'
de problemen komt, moete
premie in de vorm van eer
talen.
de Stem con
VANDAAG besteed
ik mijn ruimte maar
weer aan het dialect.
Er komen nog steeds brie
ven binnen van lezers. Wel
raken we af en toe op zij
sporen. Het eigenlijke on
derwerp van deze serie is
immers de uitdrukking die
'iedereen' kent, waarvan ook
bekend is wat ermee wordt be
doeld, maar die niet een-twee-
drie verklaard kan worden,
zelfs niet door de gebruikers
zelf. Maar wat geeft het dat we
soms op een zijspoor raken, zo
lang het maar leuk blijft. Van
daag laat ik ook de meer the
matische aanpak achterwege
want er liggen nog wat brieven
waarvan het hoofdonderwerp
al behandeld is, maar waar nog
dingen in staan die ik u niet wil
onthouden.
A. van Tetering uit Made
heeft me opnieuw een brief ge
stuurd met gezegden die hij
niet heeft kunnen vinden in zijn
naslagwerk Nederlandse spreek
woorden, spreuken en zegswij
zen. Hij vraagt naar de oor
sprong van die gezegden. Ieder
een weet wat het betekent wan
neer men van iemand zegt dat
hij de laatste man de zak op
geeftmaar wie weet waarom
dat zo wordt gezegd? Zo geeft
Van Tetering ook nog de vol
gende gezegden:
't Is een kwaoi touwke da van
liggen brikt;
Iemand om gist en kaneelwater
sturen;
Hij vergit z'n naogels uit z'n
klompen te trekken;
Het vèrreken de musterd aon la-
ote steken;
Dat musterd is wel een inte
ressant woord. Het is een voor
beeld van de wijze waarop in
dialect medeklinkers worden
verwisseld. In het Nederlands
is musterd mutsaard of mutserd.
De Van Dale haalt Huizinga
aan om de betekenis van het
woord (takkenbos) nader te
verklaren. Een meer algemeen
voorbeeld, dat ook in de andere
woordenboeken staat, is het ge
zegde: dat riekt naar de mut
saard. Betekenis: dat zou wel
eens ketterij kunnen zijn. De
mutsaard in dit gezegde komt
natuurlijk recht van de brand
stapel.
Een ander voorbeeld van
verwisseling van medeklinkers
zien we bij de wesp. Zuidneder
landers maken daar weps van.
Daarmee is echter niet alles ge
zegd. Hier wordt gesproken
van perreweps en, naar P. Panis
uit Huijbergen schrijft, ook van
terreweps. Dit laatste is nieuw
voor mij, maar volgens Panis
wordt het in midden-Brabant
zo gezegd. Volgens een heem
kundige uit Huijbergen, met
wie Panis het woord heeft be
sproken, is perreweps een ver
bastering van pèèrdeweps.
Paardewesp dus. Nee, zegt Pa
nis, het moet terreweps zijn,
want het gaat om de aardwesp,
die ook zijn nesten in de grond
maakt. Terre komt dan natuur
lijk van het Franse la terre.
Aardig gevonden van de heer
Panis, maar ik geloof niet zo in
die terreweps. Mijn wieg stond
in Gilze en dat is net zo goed
midden-Brabant als Baronie
zou ik zeggen. Ik herinner me
alleen maar perreweps. Er moe
ten onder onze lezers genoeg
IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIll
midden-Brabanders zitten om
de heer Panis gelijk te geven als
hij dat heeft.
Waarom er zo dikwijls over
d'n hèèrd gesprongen moest
worden als kinderen vroegen
wat er gegeten zou worden, is
een raadsel. We komen die toe
voeging herhaaldelijk tegen bij
de fantasiegerechten die geïrri
teerde moeders kun kinderen
opgaven als ze naar het eten
vroegen. H. Talboom-Blijden-
stein komt met zo'n nieuw ge
recht. Ze heeft het van haar
(Roosendaalse) grootmoeder:
'n bietje gestoofde sjet. Sjet is
stopwol (voor de sokken). Het
komt van sajet waarmee in feite
losse, niet gekamde wol wordt
bedoeld. Ook deze grootmoe
der voegde daar vaak de aanbe
veling sprieng over d'n hèèrd
aan toe.
Oma hield trouwens so
wieso niet van kinderlijke
nieuwsgierigheid want als de
groten zaten te praten en de
kinderen vroegen over wie ze
het hadden, dan antwoordde
ze: over d'n hond van Tof mee
ze'ne pluimstèèrt en over d'n ezel
van Zagers mee z'n strooien
broek.
Mevrouw Talboom meldt
ook nog een gezegde dat de
heer Van Tetering met genoe
gen bij zijn verzameling zal
voegen: Den dieje is zo gemeen
as lient van 'ne cent een el. Be
hoorlijk gemeen dus.
G.A. Klaassen uit Dorst
komt met een woord dat ik
nooit meer hoor gebruiken,
maar dat ik me nog heel wel
herinner uit mijn jeugd. Het is
het woord freet in de betekenis
van trots of fier. Het sloeg
meestal op het uiterlijk. Fier
dus op zijn of haar pronte,
fraaie verschijning. Het werd
gezegd van de boeren als ze
(letterlijk) op hun paasbest
naar de paasmis gingen of van
een meisje of vrouw in een
mooie, nieuwe jurk. Ik heb het
overigens ook wel in een nega
tieve betekenis horen gebrui
ken. In dat geval ging het over
iemand die er goed verzorgd
uitzag maar tevens verwaand
heid werd verweten. Ik heb het
vermoeden dat 'freet' of 'vreet'
uit het Frans komt, maar mijn
kennis van die taal schiet te
kort om het snel te kunnen vin
den. Misschien kan een lezer
hier de helpende hand. bieden.
(Men kent het adres: Even Uit
blazen, Postbus 3229, 4800 MB
Breda).
Tot slot nog een verzoek
van Jan Bastiaansen uit Rijs-
bergen. Hij vraagt naar de bete
kenis van de uitdrukking
vrienge en vrijke. Dat 'vrienge'
kan wel wringen zijn, maar wat
is dan 'vrijke'? Wie het weet
mag het zeggen.
(Dit is de elfde aflevering van
een serie waarvan de voorgaande
afleveringen in de krant stonden
op 27 jan.; 4, 5, 10, 12, 13 en 26
febr. en op 2,10, 15 en 22 mrt.).
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; J 71,85 per kwartaal of J 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rpnlrrolptipc
Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jan Bouwmans
HOOFDREDACTEUR Wil
Jansen weet welke verwij
ten zijn gloednieuwe ka
tholieke gezinsblad 'Man
na' te wachten staan. Hij is
er heel laconiek over. „Er
zullen mensen en instan
ties zijn die het veel te
vroom vinden. Er zitllen
ook mensen en instanties
zijn die ons zullen verwij
ten: 'Hoe kunt u zich be
roepen op katholieke be
ginselen; u bent veel te
lauw'!"
Enkele dagen voor de officiële
presentatie ontmoeten we
elkaar in een gelegenheid in
Eindhoven; de zetel van de
Stichting Getuigenis van
Gods Liefde waarin multimil
jonair Piet Derksen zijn ver
mogen heeft gestoken dat hij
vergaarde met zijn Sporthuis
Centrum-bungalowparken.
De heer Derksen is met
paus Johannes Paulus II diep
overtuigd van de noodzaak
van herevangelisatie. Hij is er
een van de grootste financiers
van geworden. Op wereldni
veau is hij betrokken bij 'Lu-
men 2000', die zowel mensen
opleidt om radio, televisie en
persmedia voor evangelisatie
doeleinden te benutten als zelf
dergelijke producties maakt
en/of financiert. In eigen land
heeft hij het Katholiek
Nieuwsblad financieel van de
grond geholpen en staat hij
achter de stichting Gabriël.
Deze stichting is vooral be
kend geworden door haar
dreiging om een alternatieve
KRO op te richten. De bis
schoppen hoeven maar te kik
ken en de klaar liggende
RKO-plannen worden uitge
voerd. De stichting gaat zich
intussen bezig houden met
productie van stichtelijke
programma's die men wil
gaan uitzenden via satelliet
en kabeltelevisie.
'Manna', katholiek maand
blad voor het hele gezin, is de
nieuwste loot aan Derksens
stam. Of moet men zeggen:
een beetje vreemde eend in
Derksens bijt? Want wat
hoofdredacteur Jansen vertelt
over de redactionele formule,
wijkt verrassend af van het
beeld dat zich van Derkens
initiatieven heeft gevormd.
Manna wil pertinent niet
evangeliseren, het wordt geen
spreekbuis van het leergezag,
noch een clubblad voor de ka
tholieke kerk. De praktize-
rende katholieken zijn niet
eens de belangrijkste doel
groep.
Het katholieke 'Manna'
mikt op de eerste plaats op
onkerkelijke lezers. Jansen:
„Wij willen een familieblad
maken dat zeer eigentijds is.
Zeker geen religieus blad. Het
wordt afgestemd op het ge
middelde gezin. Op mensen
met een christelijke achter
grond, maar die daar in feite
nog maar heel weinig meer
aan doen. We richten ons tot
mensen die op zoek zijn naar
bepaalde waarden, maar die
niet in de kerk zoeken. Men-
f~ê if
Hoofdredacteur Wil Jansen. - foto zuid Nederlands fotoburo
sen die teleurgesteld zijn in de
kerk, maar toch terugvallen
op de kerkelijke achtergrond.
Die mensen willen wij iets
aanreiken. Trouwe katholie
ken zijn voor ons een secun
daire doelgroep. Die zullen in
het blad alleen maar bevesti
ging vinden."
Geen spreekbuis van het
katholieke leergezag, geen
clubblad van de R.K.Kerk.
„Voor ons", legt Jansen uit,
„staat geloofwaardigheid
voorop. Uitspraken van het
kerkelijk leergezag zijn fei
ten. Daarnaast staat de wijze
waarop de geloofsgemeen
schap met die uitspraken om
gaat. Dat zijn ook feiten.
Beide signaleren we. We wil
len proberen zaken te verkla
ren, We zullen tegenstellingen
niet aanwakkeren, maar als
blad een ontmoetingspunt zijn
voor verschillende meningen.
Bij fair play, als je respect
hebt voor elkaar en echt naar
elkaar wilt luisteren, dan kun
je rustig verschillende menin
gen etaleren."
Geen religieus blad. Dat wil
onder meer zeggen dat het
aanbod van onderwerpen zeer
gevarieerd zal zijn. Zo komt
er een vaste sportcolumn van
schaatster Yvonne van Gen-
nip. Toon Hermans is een an
dere vaste medewerker. Het
blad bevat reportages over al
lerlei zaken en gebeurtenis
sen, er komt een culinaire en
een juridische rubriek en ver
der onder meer veel consu
menteninformatie. Een verge
lijkbaar gezinsblad is er in
Nederland eigenlijk niet,
meent de heer Jansen. Manna
zal in zijn benadering van on
derwerpen het accent leggen
op het positieve. Laten zien,
aldus de hoofdredacteur, dat
er naast alle ellende ook nog
goede dingen gebeuren in
deze wereld.
Manna is een lekeninitia
tief, waarvoor leken verant
woordelijk zijn en blijven.
'Kerkelijke goedkeuring' zal
niet worden aangevraagd. De
Nederlandse en Belgische bis
schoppen zijn allen persoon
lijk van het initiatief in ken
nis gesteld en ook niet meer
dan dat. De reacties van die
zijde liepen uiteen van tevre-
denheid, een afwachtende
houding en geen enkel com
mentaar.
Vult 'Manna' een gat in de
tijdschriftmarkt dat de grote
uitgevers over het hoofd heb-
ben gezien? Geld is wel het
laatste waarover het nieuwe
katholieke gezinsblad voor
Nederland en Vlaanderen de
nek kan breken. Commercieel
succes is absoluut geen voor
waarde. Hoofdredacteur Jan-1
sen wordt bijgevallen door de I
zich later bij het gesprek voe-1
gende directeur J. Jagersma,
dat ideële overwegingen
voorop staan. De financiële I
armslag is simpelweg aanwe-1
zig, zelfs tot in lengte van c
gen. Marktonderzoek is er dan
ook amper gedaan. De
Derksen acht een gezinsblad
als Manna noodzakelijk
dus komt het er.
Toch willen directie en re-1
dactie het blad volgens de re-1
gels van het commerciële spell
tot een succes maken. Dan I
wordt daardoor alleen al be-1
wezen dat het in een behoefte I
voorziet. Dat die behoefte er I
is, daarvan zijn de heren Jan-I
sen en Jagersma overtuigd!
Ze mikken dan ook op een op-1
lage van 100.000 exemplaren]
eind 1988. Een oplage van]
35.000 stuks is al gegaranj
deerd door Centre Pares. Een
kennismakingsabonnement
voor het eerste half jaar kostl
15; van dat bedrag gaat Jil
naar een project van moeder]
Teresa. Daarna gaat
abonnement 25 per jaar kos-l
ten en een los nummer 4,95.
Door Jan van de Ven
EEN VERDACHTE voelt
zich na arrestatie onbe
haaglijk. Zodra de politie
hem gaat verhoren neemt
de geestelijke druk grote
vormen aan. Als een advo
caat bij dat verhoor aan
wezig zou mogen zijn,
voelt de arrestant zich een
stuk prettiger. Ongelijk
heid tussen arrestant en
politie neemt dan af.
Zowel Cyrille Fijnaut als J.
Lensing schetsen in hun rap
port, respectievelijk proef
schrift een beeld van die on
behaaglijkheid. Lensing be
schrijft een kale ruimte: vij
andig en zonder een spoortje
menselijkheid. Niets dat de
aandacht kan afleiden. Fij
naut haalt een Amerikaans
onderzoeker aan: de ver
dachte is door opsluiting en
verhoor zo over zijn toeren,
dat zweten, trillen, hyperven
tileren, urineren, onsamen
hangend spreken tot vaak ge
ziene mogelijkheden behoren.
Beide heren zijn er ook ach
ter, waarom van de soberheid
bij de politie dreiging behoort
uit te gaan. Dat verschaft een
machtspositie, die het verkrij
gen van de gewenste inlich
tingen gemakkelijker maakt.
In alle koude somberheid
komt de arrestant slecht één
Een arrestant bezwijkt snel onder imposant overwicht van de
politie. Opsluiting, ondervraging in een kale ruimte, slimme
verhoortechnieken ondermijnen het zelfvertrouwen van de
verdachte. Hij werkt mee aan eigen veroordeling. Reden om
te pleiten voor juridische bijstand tijdens het politieverhoor.
De advocatuur maakt zich er sterk voor en de politie verzet
zich. De politiek moet knopen doorhakken.
menselijk element tegen: de
verhorende politieman.
Iemand die vriendelijk vraagt
naar huiselijke omstandighe
den en persoonlijke gegevens
om vervolgens in te gaan op
de aanleiding van de arresta
tie. De rechercheur fungeert
als een fuik. Eenmaal in zijn
macht valt er moeilijk aan
een bekentenis te ontkomen.
Helemaal fout, zeggen zui
veren in de rechtsleer. Want
volgens ons recht hoeft een
verdachte zichzelf er niet in te
luizen. Hij hoeft niet aan
eigen veroordeling mee te
werken. Zegt niet ook de
Europese Conventie voor de
Rechten van de Mens, dat van
iemands onschuld moet wor
den uitgegaan? Een regel ove
rigens, waar Straatsburgse
instanties - uitvoerders van
het verdrag - voorzichtig mee
omgaan. Ook de Hoge Raad
neemt een voorzichtige posti-
tie in. Enerzijds mag op een
arrestant de gebruikelijke,
onvermijdelijke politiedruk
worden uitgeoefend, maar
anderzijds kan het beginsel
van een behoorlijke proces
orde geweld worden aange
daan als de raadsman niet de
gelegenheid krijgt zijn cliënt
bij politieverhoor bij te staan.
Het spanningsveld ligt tus
sen beide uitspraken van de
Hoge Raad. Het 'vaak niet' en
'soms wel' aanwezig behoren
te zijn van een raadsman bij
verhoren door de politie
maakt het kiezen van een
nieuwe beleidslijn niet ge
makkelijk. Zouden degenen,
die het hardst roepen dan ge
lijk moeten krijgen? Advoca
ten streven naar toelating van
raadslieden bij politieverho
ren. En de politie wil zo'n ver
andering tegenhouden. Kij
ken naar'buitenlandse prak
tijk helpt wel eens bij het ver
werven van het grootste ge
lijk.
Zowel Fijnaut als Lensing
kijken over de grenzen. Het
verder kijken dan de speur
neus lang is, biedt echter geen
scherp zicht op doorslagge
vende argumenten. In de ons
omringende landen (Frank
rijk, Duitsland, België) be
staat geen behoefte advocaten
tot politieverhoren toe te la
ten. Verenigde Staten, Enge
land en Denemarken hante
ren een beleid, waarin ruimte
voor de raadsman is gemaakt.
Verdachten in Engeland en
Denemarken behoren tot de
meest met de fluwelen hand-,
schoen aangepakte arrestan
ten. Zij mogen op verzoek een
advocaat bij het politiever
hoor aanwezig laten zijn. De
Denen hebben rechtsbijstand
in vroeg stadium het meest
ontwikkeld. Geheel volgens
het inzicht van Lensing, die
het verhoor niet allen ziet als
een middel van onderzoek,
maar ook als een verdedi
gingsmiddel. Amerikanen ko
men er niet zo best vanaf. De
politie van de States beschikt
over een keur ^an pesterijPn
om de verdachte en zijn
raadsman tijdens het verhoor
niet samen te laten zijn.
Blijft er weinig over om se
rieus mee aan de slag te gaan.
Daar komt nog bij, dat men
sen die voor de eerste keer
zijn opgepakt over het alge
meen (in Amerika en Enge
land) weinig behoefte hebben
aan de bijstand van een
raadsman. Ze zien er het be
lang niet van in. Of ze laten
zich door een politiefunctio
naris onder druk zetten van
rechtskundig advies af te zien
(Amerika). Zijn arrestanten
eerder met het justitiële ap
paraat in aanraking geweest
dan staan ze bij wijze van
spreken om een advocaat te
springen.
Het 'grote voorbeeld' Ame-
_e ,e
De maat is vol! Het is ontoe
laatbaar dat met het bezui-
nigings- en uitdeelpakket
van de regering Lubbers-De
korte de rijken worden be
voordeeld en degenen die
zijn aangewezen op een uit
kering of andere overheids
voorzieningen opnieuw
hard worden getroffen. Van
de 9 miljard die in het kader
van de WIR-gelden en de
lastenverlichting worden
uitgedeeld, gaat meer dan 6
miljard naar de hoogste in
komens en naar de onderne
mers die de meeste winst
maken. De 2,8 miljard las
tenverlichting voor de lage
inkomens wordt bovendien
meer dan teniet gedaan door
bezuinigingen op de sociale
zekerheid, het onderwijs, de
volkshuisvesting, de uitke
ringen aan gemeenten en
provincies en door de rege
ringsplannen t.a.v. de ziek
tekostenverzekering.
Met deze jongste bezuini
gingsvoorstellen komt de
doelstelling van het terug
dringen van de werkloos
heid verder weg te liggen
dan ooit; de maatregelen
leiden eerder tot een ver
groting van de werkloos
heid. De politiek van Lub
bers en De Korte leidt alleen
maar tot verscherping van
Minister-president Lubbers in de Tweede Kamer
de sociaal-economische pro
blemen en tot telkens weer
ingrijpender maatregelen.
In het bijzonder zijn de jon
geren daarvan het mikpunt:
door de maatregelen in de
sociale zekerheid en de stu
diefinanciering is voor hen
een zelfstandig bestaan on
mogelijk gemaakt. Hierop
past maar één antwoord:
Lubbers en De Korte moe
ten van het regeringspluche
worden verjaagd. De vak
beweging, linkse politieke
partijen en actiecomités,
zullen daartoe het initiatief
moeten nemen.
Breda
André Vermeulen
Waarom kan men het niet
eens worden over de ope
ningsuren van de winkels?
Iedereen is m.i. te veel bezig
met zijn eigen belangen.
Maarlaat de ondernemers er
toch zelf over beslissen, dan
kunnen de heren in de Ka
mer zich met belangrijkere
zaken bemoeien. Tot 19.00
uur de winkel open vind ik
rond uit belachelijk. Als je
de service naar de klant toe
enigszins wilt uitbreiden
dan moet je minstens den
ken aan openingstijden van
9.00 uur tot 21.00 uur iedere
dag. Dan heeft iedereen de
mogelijkheid om op de voor
hem of haar geschikte tijd
inkopen te doen.
De uitbreiding van de
openingstijden geeft ver
schillende voordelen: de
service naar de klant wordt
uitgebreid, de wachttijden
voor de kassa's in de super
markt zullen tot het verle
den behoren, de werkgele
genheid is hierbij gebaat -
er moet in ploegen gewerkt
worden dus bijna een ver
dubbeling van elke arbeids
plaats -, en er komt meer
rust in de winkels door
spreiding van het aankoop
patroon, waardoor het per
soneel ook meer aandacht
voor de klant heeft en dat is
op dit moment essentieel.
Tegenover deze voorde
len, er zijn er uiteraard
meer, staan natuurlijk de
nadelen, t.w.: a. Het is een
duur systeem, vanwege de
toenemende vraag naar
personeel, de stijgende
energiekosten en de ploe-
gentoeslagen etc.; b. het
winkelpersoneel zal een
dergelijk besluit ook niet
met open armen ontvangen
dus arbeidsonvrede kan
hiervan een gevolg zijn.
Ik persoonlijk denk dat
men het systeem te duur zal
vinden, omdat men hier in
Nederland nog steeds niet
bereid is om de paar dub
beltjes extra voor een kilo
suiker uit te geven ten be
hoeve van de service. Oos
terhout
A. M. M. de Block
De reactie van J. Zekari in
De Stem van 12 maart jJL is
typerend voor de huidige
anti-joodse hetze. Vier ge
treiterde joodse soldaten,
hier het Israëlische leger
genoemd, geven twee ste-
nensmijters, hier de Pales
tijnse jongeren genoemd,
een pak rammel. Alsof ste
nigen geen mishandeling is.
De joden zijn ook nooit te
vreden. De groot-Moefti van
Jeruzalem, verwant van
Yasser Arafat, pleegde
overleg met zijn grote
vriend Adolf Hitler over de
Endlösung van joden door
gasovens. Yasser Arafat c.s.
bedachten een 'humanere'
methode door de joden de
Middellandse Zee in te drij
ven. Weer tot ongenoegen
van de joden. Nu heeft de
P.Liquidatie.O. de methode
van steniging bedacht en
ook die concessie wordt door
de joden weer afgewezen.
Waar moet dat heen Nu
willen lieden afkomstig uit
fascistische dictaturen ons
ook nog dwingen om Israël
te boycotten voor fouten die
de Arabieren volledig aan
zichzelf te wijten hebben.
Zij vielen aan en dwongen
Palestij nen hun grond te
verlaten. De uitzichtloze po
sitie van de Palestijnen
wordt door allerlei misdrij
ven niet opgeheven. De
zachtmoedige P.L.O.
moordde in de Libanon zo
maar honderdduizend
christenen uit. Maar ja, die
zijn natuurlijk niet veel
meer waard dan joden.
Rucphen
P. Marijnissen
Zo'n goeie veertig jaar gele
den mochten wél Poolse be
vrijders van de Eerste
Poolse Pantserdivisie mee
helpen om Nederland te be
vrijden. Dit was dan om
have en goed veilig te stel
len, t.w. van Axel/Baarle|
Nassau/Hertog tot Wil
schoten. Wat waren zij
welkom! Dziekujemy Wai
Polacy (wij danken de
len). Nu, zo'n goeie veer
jaar later, zijn er weeral]
dere Poolse jonge man
die zich willen inzetten i
Nederland te bevrijden
dat overbekende en st
groter wordende priester!
kort, dat zich in alle tó
dommen (van het Breda
tot het Groningse) doet gi
den. Echter, nu het gaat
ziel- en zaligheid van deKfj
derlandse rooms-katholiij
ken veilig te stellen, is
welkom ver te zoeken. Erf
nog, er wordt de gek
gestoken (zie Deze Tijd
De Stem 17-3). Een afs
welijke blamage om op i
dergelijke manier entree'
geven. Enne., al dan nietf
wijde pastores die hun/hai
eigen bangheid afschuif
op de ('beminde'?) gelovi
gen. Het is natuurlijk p®
cies net andersom, n.l.
goedwillende rooms-katl
liek die - met ieders eig
vallen en opstaan -
leergezag rechtlijnig
volgen, zal deze priesten
crutering toejuichen,
rooms-katholieke Ne
landse wijngaard des Hei
schreeuwt om gewijde
sterking. (Wie volgt
Oudenbosch - basiliek
voorop?). Voor gelukkig'
zeer velen onder ons
het gerust worden: het
Poolse priesterdetacherof
Vandaar dan ook een
zonder hartelijk welk"
aan deze gewijde kwar®
makers. Dziekujemy WJ
Polacy - wij danken
len.
Breda
J. Duijnstee
rika (minister Korthals Alten
haalt er zijn vernieuwende]
ideeën vandaan) toont een an-1
der negatief beeld. Advocaten I
blijken weinig behoefte te]
hebben aan het bijwonen van]
politieverhoren. Zo zij al toll
een verhoor worden toegela-l
ten, het staat de politie vrij er
op de onmogelijkste momen
ten ermee te beginnen, vinden
raadslieden het rendement]
ervan gering. Teveel kostbare
tijd gaat verloren. Vaak I
het bij een bezoek aan de ar-1
restant in de cel en een advies j
om niet te bekennen. Het ad-
vies haalt weinig uit. Bij het]
verhoor volgt de onder-1
vraagde zijn intuïtie.
Diepgravend onderzoek!
naar praktijk elders stuitver-[
volgens op vele witte vlekken
In het buitenland bestaat
mogelijkheid om als raads-1
man bij politieverhoor te i
nog niet zo lang. De VS ken-l
nen dit verschijnsel van pro-]
cesvertegenwoordiging zoo]
vijftien jaar. Net zo lang als in]
ons land de discussie over toe-1
lating gaande is. Een te korte
periode om serieuze onder
zoeken naar rendement of ge-1
volgen in te stellen.
Toch zijn de bevindingen
van Fijnaut en Lensing,
bruikbaar. Morgen meerj
daarover.
Serie met afleveringen
op 24,25 en 26 maart.
Marja Wagenaar en Wim Ko
het boek in de Haagse Nieuwspoi
Van onze Haagse redactie
I Dees heeft de Ziekenfondsraa
gevraagd over dit plan. De V<
Ziekenfondsen (VNZ) heeft
het plan van Dees, omdat dit
geld kan gaan kosten.
Volgens een woordvoerder van
de VNZ zullen vooral mensen
die zijn aangesloten bij een zie
kenfonds waar de verzekerden
veel gebruik maken van de
voorzieningen extra premie
moeten betalen. De zieken
fondsen in zuid- en oost-Ne
derland verkeren doorgaans in
blakende welstand en daar zul-
- len de verzekerden van de kor
ting weinig of niets merken, zo
verwacht de VNZ.
Het voornemen van Dees
loopt vooruit op de invoering
van de basisverzekering zoals
voorgesteld door de commissie-
Dekker. Die verzekering moet
in 1992 geheel zijn ingevoerd.
Het kabinet besloot onlangs
daartoe. Vanaf het komende
jaar moeten er premies in vaste
bedragen worden ingevoerd in
de ziekenfondsverzekering en
premies naar draagkracht voor
particulieren.
In de adviesaanvraag van
Dees ontbreekt een voorstel
voor het laatste. De VNZ vindt
om die reden de voorstellen
van de bewindsman niet accep-
NA DE PRESENTATIE van het vre
- waarvoor initiatiefnemer presider
Ibelprijs voor de Vrede heeft mogen
[iitieke stabiliteit in dat altijd onrust
waar achteruit gegaan.
De wankele basis waarop het vree
inderdaad niet bestand tegen de ov
elkaar op leven en dood bestrijder
momenteel op het randje van de c
dor krijgt extreem rechts weer de r
9ua leken de problemen compleet
De inval van Nicaraguaanse troe
net antwoord van Reagan - hij sti
ren op 'oefening' naar het grensgi
P^gua leek een duidelijk bewij
schone dromen van president Aria
escalatie van het conflict was zeer i
Maar uitgerekend Nicaraga, dat
de poging tot pacificatie va
tcnouwd, heeft gisteren de hele
•ipe-akkoord te sluiten met hun
ers, de Contras.
Imon Is een voorlopig bestand vai
[n„,: 'nde tussenliggende periode
Ipnn d'e 1crt een de'initief vrede
inno. is overigens geen eenvoi
n£f °enn9 heeft aan ongeveer 50.
Ipiri n broederstrijd heeft tot
hann r1r9e,'jke emoties worden nii
u, 9sPeriode uitgewist,
'irh? Principe-akkoord geeft ech
rip' Sandinistische regering
ïPn°P de keel gezet, terwijl dr
eisen op tafel hebben gelegd.
inh.^,r,es,sant is de vraag wie de gr
Is n!!tkellngen in politieke brandha
lipt agua bezweken voor de d
(erv?ar!«zilde om z'in troepen als
liinp r, eeft de zeer slimme pre
eninrtl?oS voor de binnenlandse pol
>on n ?aten Reagan de wind u
Irao u komende debatten over
kaans:els,aat immers als een pa£
iver f,? Congres niet tot steunverl
RpiL ®.wordt gepraat,
'ich ^??,r['ker dan deze overwegir
ifsDpipn >,.,moment in Nicaragua c
'an hp Wanneer het tot een vred
ïlannenrtaugustus van vorig jaa
;ans gunnen" m°e1en d® Verenigd
