Kan Rudolf de Korte nog dieper zakken?
Commercieel onderwijs op maat
even._
UITBLAZEN
Sinds 1980 in Borssele 77 bijna ongelukken
Geen advocaat bij politieverhoor
FABRIKAJN1
Winter
van niks
Genante verto
WIM KOCK
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 24 MAART 1988
-DESTEM-
NIEUWE WÉT MAAKT CONTRACT-ONDERWIJS GEMAKKELIJKER
KORTHALS ALTES HOUDT VAST AAN OUDE MENING:
MACHTSVERTOON VAN DE POLITIE
nESTEM binnen
DEN HAAG - Paspoortp
drie weken de tijd om et
maken.
HET wil maar niet
wennen dit jaar.
Elke morgen kijk ik
verbaasd naar de groene
scheuten in het struikge
was. Mentaal nog geen af
scheid genomen van de
winter en daar heb je de
lente al. Net als ieder
voorjaar verkennen mezen-
paartjes het houten nesthokje
waarvan het ronde ingangetje
net iets te ruim bemeten is voor
mezen. Dat luistert heel nauw,
heb ik eens ergens gelezen en
dat kan best kloppen, want de
mezen vliegen regelmatig af en
aan, maar hebben er nog nooit
in genesteld. Een van hen gaat
steeds het hokje binnen terwijl
de andere de wacht houdt op
een tak van de lijsterbes in de
buurt. Wie doet hier wat? Ver
kent het vrouwtje de eventuele
nestplaats of doet het mannetje
dat? Wat weten we eigenlijk
meer van de natuur dan dat vo
gels vliegen, vissen zwemmen
en dat het al maandenlang te
veel regent?
Er heeft deze winter niet
eens sneeuw gelegen. De aarde
tussen de weer opkomende
vaste planten, die in het najaar
is omwoeld en kluiterig de win
ter in kon, is weer aangetreden
door ontelbare paren vogel
pootjes. We hebben deze winter
geen zaadbollen, pinda-netjes
en spekzwoerden buiten hoe
ven hangen. Dat scheelt hope
lijk de komende zomer met on
kruid wieden. De drie plastic
bloembakken zijn de hele win
ter op het terras blijven staan,
met de aarde en de verdorde
stengels er nog in. Toen door
de herfstregens de bakken vol
water kwamen te staan, werden
ze door de merels in gebruik
genomen als baden. Bijna per
manent werd er in die bakken
gefladderd en gespetterd dat
het een lieve lust was. Het kij
ken naar vogels kan heel ver
makelijk zijn.
De roodborst bleek een
hooghartige opportunist. Hij
was er wel, maar kwam niet zo
dichtbij de keukendeur als an
ders. Dan zat hij daar met
vriendelijke kraaloogjes - dat
leek zo tenminste - naar ons te
kijken, hoe wij de vogelmaaltijd
bereidden. Stukjes oud brood
voor het gewone volk van mus
sen, spreeuwen en merels en
wat zaadjes voor de roodbor-
stige edelman. Deze winter had
hij genoeg te schaften, keurde
ons met geen blik waardig en
vloog soms zelfs voorbij zonder
even te stoppen tussen de tak-1
ken van de jasmijn.
Geleidelijke veranderingen
zijn er ook. Er zijn bijvoorbeeld
veel minder mussen dan in de
jaren dat we hier pas woonden.
De spreeuwen komen niet dik
wijls meer en als ze komen zijn
het er maar een paar. Ook de
stoeten meeuwen zien we niet
meer met de vroegere regel
maat. Ze hebben hun dagelijkse
pendelvluchten gestaakt sinds
de vuilnisbelt, verderop is ge
sloten.
Steeds vaker vliegen er rei
gers over. Ze zijn afkomstig van
de eens zo uitgestrekte en stille
polder in het noorden, nu met
het jaar verder wijkend voor de
zich uitbreidende stad. De rei
gers vliegen in de richting van
het centrum, op zoek naar een
een vette goudvis. De vijver
achter de pastorie is al eens
leeggeroofd door een blauwe
reiger, evenals de vijver van een
van onze vrienden, ook al mid
den in de stad.
Deze week dronken we even
wat bij een jarige buurvrouw
toen er een torenvalk op het
schuurtje landde. Stootvogels
zijn regelmatige bezoekers ge
worden van ons tuinencom-
plex. Eerder deze zelfde week
werd mijn vrouw 's-morgens
wakker van het gekras van
kraaien. Ze dacht eerst dat ze
droomde, maar toen ze uit bed
stapte en naar buiten keek zag
ze een heel squadron van die
zwarte joekels m onze kronkel
wilg zitten. Als een tafereel uit
Hitchcocks The Birds. De ek
sters komen al langer in de
stadstuintjes. Op hun eentje,
speurend naar nesten van an
dere vogels, denk ik.
De pergola die onze tuin
van die van de buren scheidt
heeft het begeven tijdens een
van de laatste winterstormen.
De palen zijn doorgerot. De
constructie wordt overeind ge
houden door de vereende
krachten van twee kamperfoe
lies, wat klimrozen en de taaie,
dwars daar doorheen gevloch
ten uitlopers van een trom
petklimmer. Dat wordt nog een
dilemma. We kunnen die rotte,
groen uitgeslagen palen niet zo
slordig scheef laten staan en
hangen, maar al dat groen weg
snijden is ook nogal wat. De
kamperfoelie komt uit de bos-
wachterij Dorst en staat er al
vijftien jaar.
Tussen de weer opschie
tende groene pollen van mon
nikskap, ridderspoor en bran
dende liefde staat nog steeds
een eenzame, spichtige chry
sant. Die bloeit al sinds okto
ber. Eén enkele paarsig roze
bloem die nu wel wat begint te
verschrompelen. Een klem na
tuurwonder vind ik dat, hoewel
het misschien juist dat is wat er
gebeurt met een vergeten chiy-
sant in een vorstloze winter;
dat zij blijft bloeien tot ze ver
droogt of verschrompelt.
Ik heb, eerlijk gezegd, de
winter gemist. Niet de ijzel, de
gladheid, de pekel of andere
vuiligheid en ongemak. Wel de
besneeuwde velden en bossen,
de berijpte boomtakken in de
ochtendzon, wit afstekend te
gen de blauwe lucht. Ook de
geluidloze avond in onze straat
na een versgevallen pak sneeuw
en vooral de frisse, opwek
kende vrieslucht waar je je zo
supergezond van kunt voelen.
Het was een winter van niks,
een klimatologische aanflui
ting. Allerheiligen, Kerstmis,
Driekoningen, Vastenavond:
het was één pot nat.
We zullen wel een heel
droge zomer krijgen.
!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiin7=.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; f 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. j 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangenOnze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
HET WORDT zo langza
merhand gênant. Kan hij
nog dieper zakken? Rudolf
de Korte, minister van
Economische Zaken en vi
ce-premier in het tweede
kabinet-Lubbers, is deze
week opnieuw leeggelopen
als een ballon.
Met een kracht en inzet - een
betere zaak waardig - ver
zette De Korte zich deze week
tegen een onderzoek naar
'lekkende' ambtenaren op zijn
ministerie. Als een leeuw ver
weerde de minister zich tegen
de dringende verzoeken van
de Tweede Kamer om te on
derzoeken of ambtenaren op
zijn departement in februari
bedrijven hadden ingelicht
over het toen naderende einde
van de WIR (investeringspre
mie voor bedrijven).
Eén gesprek met premier
Lubbers was voldoende om
De Korte als een blad aan de
boom te laten omdraaien.
Twee weken geleden al
wekte De Korte de ergernis
van Kamerleden op, toen hij
eveneens een hoge borst op
zette over het WIR-'lek'. Tij
dens overleg met de vaste Ka
mercommissies voor Econo-
mische Zaken en Rijksuitga
ven hield dezelfde De Korte
bij hoog en bij laag staande
dat er geen ambtenaar van
Economische Zaken 'gelekt'
kon hebben, „omdat ik nie
mand op het ministerie be
trokken heb bij de besluitvor
ming".
Volgens bronnen bij Econo
mische Zaken is dit wonder
lijke verhaal nog waar ook.
De Korte hééft het WIR-be-
sluit alleen en met de ambte
lijke en politieke top van Fi
nanciën voorbereid. Topamb
tenaren op Economische Za
ken hebben daarover kort na
het kabinetsbesluit woedend
hun gram geuit tegenover de
minister. Zo gaat een be
windsman niet om met zijn
ambtenaren.
De enige die 'gelekt' kan
hebben bij Economische Za
ken is De Korte zelf dus, zo
wordt duidelijk. Maar dat is
niet waarschijnlijk. Als De
Korte van een onderzoek niets
te vrezen had, waarom dan de
boot afgehouden?
Kringen rond De Korte en
de WD zeggen dat het De
Kortes opzet was door een
Minister De Korte.
- FOTO DE STEM/J0HAN VAN GURP
weigering de Kamer zover te
krijgen dat een onderzoek
naar alle departementen die
met de WIR te maken hebben
zou worden ingesteld. Dus ook
naar de departementen van
de CDA-ministers De Koning
(Sociale Zaken) én Lubbers
(Algemene Zaken).
De Korte redeneerde dat als
hij in het Kamerdebat van
dinsdag onderzoek op Econo
mische Zaken had toegezegd,
het daarbij zou zijn gebleven
en niet dus ook naar die CDA-
ministeries zou worden geke
ken. Stilletjes hoopt De Korte
erop dat bij Lubbers' Alge
mene Zaken één ambtenaar
wordt gevonden, die een be
vriende ondernemer ergens in
het land getipt heeft.
Door nu in het Kamerdebat
onderzoek te weigeren, zou hij
- zo had De Korte met zijn
strategische brein bedacht -
de Kamer dwingen het onder
zoek te verbreden. Dat het
uiteindelijk allemaal weer
een slag anders verliep, heeft
De Korte niet vooruit gezien.
Nu leek het alsof hij van een
mug een olifant had gemaakt
(een weinig zeggend onder
zoekje) en dat De Korte later
die dag telefonisch de bol was
gewassen door Lubbers, zodat
hij 's avonds bij 'Den Haag
Vandaag' deemoedig moest
melden dat hij toch bewilligde
in het onderzoek. Rudolf de
schlemiel, zo zag hij er een
beetje uit.
Intussen zit De Korte wel
met de brokken in eigen huis.
Betrokken ambtenaren bui
ten je werk houden is niet
netjes en tast de loyaliteit van
die ambtenaren aan. (Het
voorkomt wel 'lekken'). De
WIR-affaire is overigens een
typisch De Korte-ongeval.
Sinds hij in de zomer van 1986
minister van Economische
Zaken en vice-premier werd,
heeft hij verwoede pogingen
in het werk gesteld politieke
daden van allure te verrich
ten. Bovendien kon hij door
daadkrachtig optreden het
vacante leiderschap in de
WD naar zich toe trekken.
Hoe anders liep het. De
Korte bleek als vakminister
zeer matige dossierkennis te
bezitten, wat hem enkele ma
len op smadelijke nederlagen
in Kamerdebatten kwam te
staan. Vooral op die momen
ten dat hij gebrek aan feiten
kennis probeert te compense
ren met politieke spierballen-
taal of ingewikkeld bedoelde
verhandelingen.
Op het grote politieke vlak
maakte hij eind '86 een fabu
leuze schuiver. Op een
spreekbeurt in de Utrechtse
Heuvelrug verijdelde hij een
staatsbezoek van koningin
Beatrix aan Japan door er in
politieke zin - en bovendien
vroegtijdig - aandacht aan te
besteden. De Korte haalde het
oorlogsverleden aan van kei-
zer Hirohito en noemde een
eventueel bezoek van Beatrix
een klap in het gezicht van het
verzet.
Premier Lubbers - als mi-
nister 'van' het koningshuis in
zijn hemd gezet - droogde De
Korte met het historische
'eens maar nooit meer' open
lijk af in de Tweede Kamer.
De verhouding tussen Ik
Korte en Lubbers is sinds die
dagen grondig verziekt.
Een jaar geleden toonde De
Korte nog eens overvloedig
zijn gebrek aan politiek ver
nuft en kennis van zaken toen
hij premier Lubbers (griepje)
moest vervangen bij een so
ciaal-economische debat
Stuntelend en haspelend sloeg
de minister zich door de drie
dagen durende Uiteenzetting
met de Kamer en het was mi
nister Ruding (Financiën) die
in het debat de politieke bo
ventoon voerde.
Door Willem de Haan
IN DE kerncentrale van
Borssele hebben sinds 1980
zevenenzeventig grote be
drijfsstoringen plaatsge
vonden. Een aantal van die
storingen had op een ramp
kunnen uitlopen. Dat staat
in de zojuist verschenen
nota 'ongelukken met
kernenergie na Harrisburg
en Tsjemobyl', die de Gro
ninger kernenergie des
kundige drs. H. Damveld
in opdracht van de Gro
ninger Milieufederatie
heeft geschreven.
Van de 77 gemelde storingen
vallen er vijftien in de catego
rieën 3 én 4, die het Ministerie
van Sociale Zaken sinds 1980
hanteert voor storingen in
Nederlandse kerncentrales.
Het betreft dan storingen
waarbij het veiligheidssys
teem van de kerncentrale in
het geding is. Een aantal ma
len zijn er in het recente ver
leden problemen geweest met
de (nood)stroomvoorziening
van de centrale. Zoals op 17
februari 1986: het ernstigste
ongeval tot nu toe. Door een
storing bij het testen van een
transformator viel die datum
de elektrische voeding van de
centrale uit. Dat gebeurde op
het moment dat de centrale
tijdelijk stil lag vanwege het
wisselen van brandstofsta
ven.
Een kerncentrale kan, ook
als die tijdelijk stil ligt, nooit
zonder stroom, omdat de
pompen die het koelwater la
ten circuleren permanent in
werking zijn. Zonder stroom
valt bovendien de controleka
mer uit. Volgens het rapport
van drs. Damveld zou 'moge
lijk een ernstig ongeval' zijn
gebeurd, wanneer ook de
stroom van buiten zou zijn
uitgevallen.
Naast het uitvallen van de
noodstroomvoorzieningen
vermeldt het overzicht van
drs. Damveld onder andere
storingen met ventilatieklep-
pen, fabricagefouten in de
koelleidingen, roestvorming
en een brandalarm op 26 fe
bruari 1982. Voor Dodewaard
vermeldt het rapport 76 be
drijfsstoringen, waarvan
eveneens 15 in categorie 3 en 4.
Storingen in de (nood)
stroomvoorziening zoals hier
boven beschreven, kunnen
zeer ernstige gevolgen heb
ben. Dat blijkt bijvoorbeeld
uit de - eveneens in het rap
port gemelde - gebeurtenissen
in de Amerikaanse Rancho
Seco centrale in de staat Cali
fornia Daar viel op 26 decem
ber 1985 de stroomvoorziening
van het controlesysteem uit.
Alle meters gingen in het
midden van de schaal staan.
Dat had tot gevolg dat de toe
voer van voedingswater met
50% werd verminderd, en dat
de kleppen half open gingen
staan. De reactor maakte na
15 minuten een noodstop.
De operators waren niet in
staat het afblazen van stoom
door de half open staande
kleppen tegen te gaan. Na
enige tijd werd een koudwa-
ter injectiepomp ingescha
keld, waardoor veel koud wa
ter in de reactor terecht
kwam. Hierdoor trad een
temperatuurschok op, waar
door de kans bestond dat het.
reactorvat zou barsten Voor
de reparatie werd 240 miljoen
dollar begroot, maar in de
cember 1987 werd bekend dat
de centrale waarschijnlijk de
finitief zal worden stilgelegd.
Volgens het rapport van
drs. Damveld is sinds 1980 al
voor 426 miljoen gulden ver
spijkerd aan de kerncentrale
van Borssele. Veel meer dan
de totale bouwkosten van de
kerncentrale, 300 miljoen.
Volgens het rapport is de
stroom uit Borssele en Dode
waard (samen goed voor 8%
van de totale Nederlandse
elektriciteitsvoorziening) nu
al 50 miljoen gulden per jaar
duurder dan een vergelijk
bare hoeveelheid elektriciteit
uit een op kolen of gas ge
stookte centrale.
De Nederlandse kerncen
trales zijn niet alleen in tech
nisch opzicht kwetsbaar, vol
gens minister De Koning van
Sociale Zaken (waaronder de
veiligheid van kerncentrales
valt), wordt 30% van de grote
bedrijfsstoringen in de Ne
derlandse kerncentrales ver
oorzaakt door menselijke
handelingen. Waar menselijk
falen toe kan leiden, bewijzen
niet alleen Harrisburg (28
maart 1979) en Tsjemobyl (26
april 1986).
In totaal zijn volgens het
rapport van drs. Damveld in
de Verenigde Staten sinds
1980 28.300 ongevallen 'met
minstens een afwijking van
de technische specificaties'
bekend. In West-Duitsland
zijn 1470 'meer dan alledaagse
storingen' gesteld; in Enge
land waren er 134 ongevallen
'van significante betekenis'.
In Frankrijk waren de laatste
acht jaar drie tot vierduizend
incidenten, waarvan sommige
ernstig. Uit de Oostbloklan
den zijn zestien kerncentrales
bekend waar zich serieuze
problemen hebben voorge
daan, onder andere bij de (nog
in werking zijnde) kerncen
trales van Tsjemobyl. Daar
ging het sinds de grote kern
ramp van 26 april '86 volgens
Sovjet-bronnen nog minstens
36 maal mis.
Het rapport merkt overi
gens op dat het moeilijk is om
precies inzicht te krijgen in
omvang en aard van de onge
vallen met kernenergie. Sinds
1979 bestaat er een internatio
naal meldsysteem voor onge
lukken in Wenen Maar er
zijn geen afspraken wat een
'belangrijk' ongeluk is, en wat
niet. Bovendien vallen de on
gelukken die in Wenen wor
den gemeld onder het hoofd
stuk Vertrouwelijk'.
Door Ans van Goch
Onderwijs op maat.Het
nieuwe wetsvoorstel van
minister Deetman en
staatssecretaris Ginjaar-
Maas (Onderwijs) dat het
geven van contract-onder
wijs op scholen voor voort
gezet onderwijs toestaat,
lijkt zowel onderwijs-in-
stellingen als het bedrijfs
leven toegesneden moge
lijkheden te bieden.
De scholen pikken vooral een
financieel graantje mee
- hard nodig omdat de inhoud
van Deetmans ruif waaruit ze
kunnen graaien steeds
schaarser wordt-, terwijl het
bedrijfsleven niet meer de
hele markt af hoeft te grazen
om geschikte cursussen te
vinden om medewerkers (bij)
te scholen.
Kort gezegd houdt het
nieuwe wetsvoorstel in dat
bedrijven en instellingen con
tracten af kunnen sluiten met
scholen voor voortgezet on
derwijs en middelbaar en ho
ger beroepsonderwijs. De
school in kwestie verplicht
zich tot het geven van een les-
senreeks 'op maat' en hangt
daar een prijskaartje aan.
Het principe van het feno
meen contract-onderwijs is
overigens niet echt nieuw. Al
vanaf augustus 1986 hebben
scholen voor hoger beroeps
onderwijs toestemming om
contract-onderwijs te geven.
Het nieuwe aan het nieuwe
wetsvoorstel is nu dat ook de
scholen voor middelbaar on
derwijs commerciële curuss-
sen mogen organiseren, zon
der dat ze er aparte zijweg
getjes als het oprichten van
speciale stichtingen voor hoe
ven te bewandelen.
Aan de andere kant is het
helemaal niet verplicht om als
onderwij s-instelling commer
ciële nevenactiviteiten te ont
plooien Ze verliezen er in
principe niks mee als ze het
niet doen.
Contract-onderwijs wordt
echter, zo wordt van de zijde
van verschillende onderwijs
instituten gemeld, steeds aan-
Deetman
.toestemming.
FOTO DE STEM/JOHAN
trekkelijker. Juist omdat de
geldstroom van het ministerie
van Onderwijs steeds meer
ontaardt in een soms wel erg
traag kabbelend beekje. En
het wordt voor scholen steeds
moeilijker om het hoofd bo
ven water te houden.
De directeur van de sector
techniek van de hogeschool
West-Brabant, ing. A. Brug-
mans, is een van de schoollei
ders die bevestigen dat het
steeds zinvoller is om op basis
van contracten doelgerichte
curussen aan medewerkers
van ondernemingen te geven
„Nu is het natuurlijk niet zo
dat we duizenden contracten
hebben. We zitten pas in de
beginfase. Een school moet de
middelen hebben om aan een
vraag te voldoen. De know
how moet in huis zijn, facili
teiten en dergelijke. Een be
drijf klopt bij de onderwijs
instelling aan, maakt wensen
kenbaar. Het wil bijvoorbeeld
een bijscholingscursus op spe
cifiek techisch gebied. Een
school kan deze geven, hangt
er een prijskaartje aan en
brengt vervolgens een offerte
uit. Het is dus geen confectie-
onderwijs, maar echt maat
werk."
Dat de prijs voor dergelijke
cursussen al gauw in de dui
zenden guldens loopt, is vol
gens hem in feite niet meer
dan logisch.
„Het normale uurtarief van
de docent moet worden be
taald, de reis- en onkosten
vergoedingen, het gebruik
van eventuele leermiddelen
en dergelijke. Een docent die
lesgeeft aan een commerciële
opleiding valt uit. in het ge
wone onderwijs. Én ook de or
ganisatie om hem of haar te
vervangen kost geld", legt
Brugmans uit.
De school in kwestie krijgt
zodoende heel wat geld bin
nen. Wanneer de onkosten
verrekend zijn, blijft er nog
wat over. Wat er met dat geld
gebeurt? Brugmans: „Het kan
bijvoorbeeld gebruikt worden
voor de vervanging van ver
ouderde apparatuur. Het is
tegenwoordig niet zo gemak
kelijk om daarvoor geld van
het ministerie van Onderwijs
los te krijgen. Bovendien be
schikken de meeste onder-
Door Jan van de Ven
MINISTER Korthals Altes
wil er niets van weten.
Van hem mogen advocaten
niet bij verhoor van ver
dachten door de politie
zijn. De minister hangt de
argumenten aan van justi
tie en politie, die zich al ja
ren verzetten tegen de
komst van advocaten naar
het politiebureau. Een ge
degen, wereldwijd onder
zoek en een proefschrift,
die juist pleiten voor
rechtskundige hulp bij
verhoren, brengen daar
geen verandering in.
Van een luidkeels 'nee' van
Korthals Altes hoeft niemand
te schrikken. De minister
hangt de mening van zijn
ambtenaren aan. Als hoogste
justitie-baas mag hij kenne
lijk de objectiviteit uit het oog
verliezen en voorbij gaan aan
redelijke adviezen van weten
schappers. Zijn woord is niet
het laatste in de discussie. De
Tweede Kamer bepaalt uit
eindelijk wat er gaat gebeu
ren: voorzetting van de be
staande verhoorpraktijk of
het invoeren van de mogelijk
heid om advocaten cliënten
tijdens verhoor door de politie
bijstand te laten verlenen.
Als het er al op korte ter
mijn van komt. De discussie
over een rol voor raadslieden
in politiebureaus golft zo'n
vijftien jaar door de gelederen
van betrokkenen en belang
stellenden. Tot vijf jaar gele
den had het onderwerp een
min of meer vrijblijvend ka
rakter. In 1983 kreeg de pro
blematiek van het politiever
hoor een serieuzere wending,
toen de minister de Tweede
Kamer beloofde een onder
zoek te laten instellen naar de
wenselijkheid juridische bij
stand tijdens verhoren
Speelt de minister eerlijk
spel dan worden er knopen
doorgehakt. Denkt hij met po
litiek gemanoeuvreer een hem
onwelgevallige eindbeslissing
voor zich uit te schuiven dan
kunnen verdachten in het po
litiebureau nog lang op hun
raadsman wachten.
Uitspraken van de minister
geven al aan, waar het voor
lopig op uitdraait. In 1983
bleek een mt erderheid van de
Kamer niet ongevoelig voor
de argument» n van de advo
catuur. De volksvertegen
woordiging w as bereid het
werkterrein van raadslieden
te verruimen. 'Wacht even',
argumenteerde de minister.
'We laten eerst een onderzoek
instellen. En op grond van
wetenschappelijke bevindin
gen nemen we een beslissing'.
Prima, vond de Kamer. Pro
fessor Cyrille Fijnaut ging
aan het werk en had vijf jaar
nodig om alle aspecten op een
rijtje te zetten. Het monni
kenwerk, neergelegd in het
boek 'De toelating van raads
lieden tot het politiële ver
dachtenverhoor', had de
markt nog niet bereikt of
Korthals Altes had zijn me
ning al klaar: Nee.
Vijf jaar. uitstel had de mi
nister niet van gedachten
doen veranderen. Zou hij er
op gokken, dat de commissie
Justitie van de Tweede Ka
mer inmiddels een andere
Een arrestant bezwijkt snel onder imposant overwicht van de
politie. Opsluiting, ondervraging in een kale ruimte, slimme
verhoortechnieken ondermijnen het zelfvertrouwen van de
verdachte. Hij werkt mee aan eigen veroordeling. Reden om
te pleiten voor juridische bijstand tijdens het politieverhoor.
De advocatuur maakt zich er sterk voor en de politie verzet
zich. De politiek moet knopen doorhakken.
mening is toegedaan? Cyrille
Fijnaut bouwde in zijn rap
port een waarschuwing in.
Wie erover oordeelt zonder
het te lezen mag niet louter
'nee' of ja' zeggen. Ongewild
deelt hij Korthals Altes een
berisping uit, omdat deze bij
de overhandiging van de stu
die zijn 'nee' Maar had.
Fijnaut: „Deze studie is niet
voor hen (die oordelen zonder
het rapport te lezen) gemaakt.
Zij is aan hen ook niet be
steed. Dit rapport is wel ge
schreven voor mensen met
een open oog voor wat zich in
het vooronder van de straf
rechtspleging afspeelt en voor
wat er daar en bovendeks mo
gelijk zal veranderen wan
neer advocaten worden toege
laten tot het bovenbedoelde
verhoor".
Had Fijnaut voor het
schrijven de stellingname van
de minister gekend, zou hij
mogelijk zijn kritiek op sub
jectieve meningen anders
hebben ingekleed. Nu schopt
hij aan ('zij is aan hen ook niet
besteed') tegen de man, die
hem opdracht heeft gegeven
voor onderzoek en daarop
volgend rapport. Lezen we na
de opmerking van Korthals
Altes tussen de regels van Fij -
nauts opmerking dan zegt hij,
dat de minister met het geven
van de opdracht eigenlijk geld
over de balk heeft gegooid.
Een besteding om de Kamer
geruime tijd af te houden van
een beslissing.
De algemene conclusie van
Cyrille Fijnaut luidt: Er zijn
niet voldoende steekhoudende
argumenten om de verdachte
nog langer het recht op aan
wezigheid van zijn raadsman
bij het politieverhoor te ont
zeggen. Er hoeft niet te wor
den gevreesd voor schok
kende negatieve gevolgen.
Kosten mogen geen argument I
zijn om af te zien van verster-
king van de rechtspositie van I
verdachten. Voor diegenen
onder hen die daadwerkelijk I
behoefte aan betrokken
rechtsbijstand voelen, 1
deze van onschatbare beteke-1
nis zijn.'
Mochten politie-organisa-1
ties en justitie in het verzet I
(voorlopig) sterker zijn dan de I
ontwikkeling in de leer dan I
weet J. Lensing wel een tus- r
senoplossing. In zijn proef-1
schrift 'Het verhoor van ver;
dachte in strafzaken' doet hij I
de suggestie versneld tot ge-1
rechtelijk vooronderzoek over I
te gaan. Zodra immers een I
rechter bij de verdachte be-1
trokken raakt, mag
raadsman bij de verhoren
aanwezig zijn.
Serie met afleveringen
op 24,25 en 26 maart
wijs-instellingen niet over
een riante spaarpot voor dat
soort uitgaven. Een ander
voordeel is dat er een stukje
werkgelegenheid in stand
blijft."
Het grote voordeel van dit
systeem voor het bedrijfsle
ven is dat het toegesneden
cursussen krijgt Het wordt
steeds meer en vooral steeds
vaker met allerlij vernieu
wingen geconfronteerd. Op
maat gesneden onderwijs
geeft het de mogelijkheid
met de nieuwste technolo-1
gieën in de pas te blijven lo-1
pen.
Maar ook de werkgever I
met een moederbedrijf in
Frankrijk kan een contract
afsluiten met een middelbare
school om de werknemers wat
basiskennis van de Franse
taal bij te brengen.
Een behoorlijke wisselwer
king tussen bedrijven en I
scholen is dan ook een eerste
vereiste. „En die wordt trou
wens steeds beter", is Brug- j
mans' ervaring.
„In de praktijk lob
beide partijen even fanatiek. I
Bedrijven roepen soms hard
om opleidingen en de scholen I
kunnen het extra geld dat een I
en ander oplevert, goed ge-1
bruiken."
I VERVOLG VAN PAGINA 1
yet AZWZ heeft inmiddels
overleg geopend met de Zie
kenfondsraad over een zaak
tegen de Terneuzense tand
arts om zodoende steun en
middelen te krijgen om de
vorderingsprocedure suc
cesvol te maken.
Gemiddeld kan het fonds per
Uit
Van onze Haagse redactie
Daarna beslist het kabinet
KEP. Is dat het geval, dan
dige pas op zijn vroegst op 9
ten in Zuid-Holland, Utrech
den ingevoerd.
Dat deelde minister Van den
Broek (Buitenlandse Zaken) de
Tweede Kamer gisteren mee.
In een gisteren aan de Kamer
verzonden brief komen de Cen
trale Recherche Informatie
dienst (CRI) en de marechaus
see tot de voor velen nogal
schokkende conclusie dat met
de nieuwe pas makkelijk te
knoeien is en dat knoeierijen
nauwelijks kunnen worden op
gemerkt. Ook een eerder rap
port van TNO leverde heel wat
aanmerkingen op de fraudebe
stendigheid van de nieuwe pas
op.
In het proces is voor de CRI
een belangrijke plaats inge
ruimd. De recherche-informa
tiedienst zal KEP van advies
dienen bij het verhelpen van de
mankementen. Tenslotte zal de
CRI paspoortproducent KEP
eind april de definitieve eind-
test afnemen.
Een ruime Kamermeerder
heid kon zich gisteren redelijk
goed in dit voorstel van minis
ter Van den Broek (Buiten
landse Zaken) vinden. CDA en
WD beoordeelden het voorstel
van de minister als een goed
plan, PvdA'er De Visser twij
felde eraan of de CRI wel de
juiste instantie is om de pas
uitgebreid te testen. Volgens
hem zijn andere organisaties,
bijvoorbeeld TNO, daarvoor
veel beter geschikt.
D66'er Kohnstamm wilde
volstrekt niets weten van een
dergelijke oplossing. „KEP is
gezakt voor het examen, doet
nu herexamen en mag vante-
voren bij de CRI, de examina
tor nota bene, de vragen in
zien". Hij maakte zich sterk
voor uitstellen van de invoe-
DAT HET TWEEDE kabinet Lub
kjdt is de afgelopen twee dagen o
komen. De regeringsploeg had
vroegtijdig uitlekken van de WIR-|
meer weg van een gezelschap i
van de daadkrachtige beslissers c
De meest genante vertoning was
Poort dat gisteren weer een verve
KEP mag nog een keer proberen
aebestendig paspoort af te levere
I- zoveelste - opdracht, dan is
ochiedamse firma.
De twijfel dat KEP zal slagen is na
lui en marechaussee die onor
geven dat het reisdocument eer
aan ooit. De coalitiegenoten hebt
aangegrepen om alsnog uit het p;
^aar zelfs wanneer KEP het onr
aan valt de politieke schade die h
'ge paspoort heeft aangericht ni
aanzien van staatssecretaris Van
purende lange tijd heeft Van d
hn7en dat niet hij, maar de vor
T. dse Zaken van Eekelen de gro
!tiek van Van der Linden ten
hal? van Defensie de ene b
ti m, basis Selegd voor het co
ar. Even waar is echter dat Var
I tor1anden geen enkele maal blijk
®L?nder controle te hebben. Cor
how voortgezet, waardoor hij
I eaereen heeft verspeeld.
„®'fs *ijn eigen partijgenoten he
tie t Zii hebben echter geweic
Ihnrt trekken- Om het solidariteit
lliii ,trePen werd gisteren zelfs
a=m verantwoordelijke minister
hot nezigheid ''idens de debatter
n„ ®yentHeel heenzenden van V;
non a ziin Positie ter discussie z
voJ?? CDA of WD durft deze
en t beschouwd als de.kroonpr
om het f
overigens in d
'-"■h jaren f
op test.
alles de ee
bet
w
rt„ kramPachtige poging
lanril6 rekken. Past overig
Winn pol'tiek de laatste
l "rasheden weigeren z~"
QeahC°al'tie die voor
'n aurd. Dat de betreffende
konn?node als 'a£
p t°e genomen.
'C UCIICIICI IUC u
'aangeschoten
on
